Foto: Hapé Smeele
Oom Adriaan
Wanneer, op familiefeestjes, mijn neefjes en nichtjes jengelen: ‘Oom Adriaan: een leuk verhaal?’… Wanneer ik er echt niet meer onderuit kom, dan vertel ik, met veel oog voor detail, het verhaal van de zeven jonge katjes, het huisdierenoverschot en de voorhamer van de buurman.
Ik mag dan weer vroeg naar huis.
We schrijven mei 1990 en ik citeer de Nieuwe Revue van juni dat jaar:
«Het was onlangs in Den Haag een droevige toestand. In Het Paard werd de nieuwe verhalenbundel van Adriaan Bontebal, De Ark, gepresenteerd.
Onder de medewerkenden bevonden zich twee van Neerlands meest sombere schrijvers, Hans Dorrestijn en Levi Weemoedt.
“Het meest treurige van deze avond vind ik nog dat er weer een goede droevige schrijver is bijgekomen,” verzuchtte Dorrestijn.
“Weet waar je aan begint, jongen,” sprak Weemoedt in de kleedkamer vaderlijk tot Bontebal. “Het meest trieste van het schrijverschap is dat na verloop van tijd de groupies steeds meer op je schoonmoeder beginnen te lijken.”»
Twee jaar eerder in 1988 debuteerde Adriaan Bontebal, die in het dagelijkse leven Aad van Rijn heette, voortgekomen uit de Haagse krakersscene, met de verhaaltjesbundel Een goot met uitzicht. Voor dat boek maakte de uitgeverij een optreedaffiche met een foto waarop Adriaan Bontebal was afgebeeld samen met zijn lijfwacht die hem ook op het podium zwijgzaam vergezelde. Geheel strokend met de humor van Bontebal luidde de onderste regel van de affiche: Uitgeverij In de Knipscheer: met minstens één been op de grond, een zinspeling op het feit dat Bontebal sinds 1969 met één been door het leven ging. Dat werd natuurlijk gebracht als een theatrale grap. Voor Bontebal was die lijfwacht zijn tweede been, ook voor zijn mentale evenwicht om de voortdurende plankenkoorts te onderdrukken. Toch had hij juist dat podium nodig om zijn schrijverschap te bewijzen, want een veelschrijver was hij niet.
Om die reden regen de jaren waarin er geen contact was tussen Adriaan Bontebal en de uitgeverij zich aaneen, ook doordat zijn vaste redacteuren Jos Knipscheer (overleden) en Howard Krol (eigen ondernemer) er niet meer waren. Des te opmerkelijker (en ook des te ontroerender) was het dat Adriaan Bontebal wel prominent aanwezig was toen de uitgeverij in 2002 op de ambassade van Suriname geridderd werd voor haar verdiensten voor de Surinaamse letteren en hij dat feestje apetrots meevierde alsof hijzelf het lintje opgespeld had gekregen.
Adriaan Bontebal is zaterdag 11 februari 2012 overleden, 59 jaar oud.
franc knipscheer