Klaas de Groot – Vaar naar de vuurtoren

Klaas de Groot (samenstelling)
Vaar naar de vuurtoren
[ Eiland, Isla, Island, Eilân ]
Gedichten over 12 eilanden van het Koninkrijk der Nederlanden
Pagina’s: 256
ISBN 978-90-6265-658-5
Prijs: €18,50
Verschenen november 2010

Het Koninkrijk der Nederlanden is vanaf 10-10-10 ‘vernieuwd’. Sint Maarten en Curaçao zijn net als Aruba ‘landen’ geworden binnen het koninkrijk. En Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn ’openbare lichamen’ van Nederland geworden. De Antillen mogen dan als staatsvorm ontmanteld zijn, eilanden zijn ze alle zes gebleven, Nederlandse eilanden ook, samen met de zes Waddeneilanden. Dit wordt gevierd met de presentatie van de bloemlezing Vaar naar de vuurtoren, waarin dichters hun liefde voor de twaalf eilanden met ruim honderd gedichten in het zoeklicht zetten.

Klaas de Groot ging in de literatuur op zoek naar eilandgedichten en bezocht op zijn speurtocht alle eilanden, behalve Rottum, en ontdekte dat over Ameland en Aruba, over Curaçao en Saba t/m Vlieland, ja zelfs over Rottum, in de loop der tijd heel wat dichters hebben geschreven.

Bijzonder is ook de meertaligheid van deze bloemlezing (binnen het Koninkrijk zijn tenslotte al minstens vier talen officieel: Engels, Fries, Nederlands en Papiaments) die zich weerspiegelt in de ondertitel Eiland, Isla, Island, Eilân.

Bij de samenstelling van Vaar naar de vuurtoren keek Klaas de Groot vooral naar werk dat het eiland als plaats laat zien, ook als plek in het hart. Het hart spreekt duidelijk hoorbaar in het volkslied en daarom zijn, voor zover mogelijk, de volksliederen van de afzonderlijke (ei)landen opgenomen.

Marc Wildemeersch – De man die Belg wilde worden

Marc Wildemeersch
De man die Belg wilde worden.
Georges Kopp commandant van George Orwell

Monografie. België
Ingenaaid met flappen, 144 blz., € 16,50
ISBN 978-90-6265-657-8
2010

Deze monografie boekstaaft het avontuurlijke leven van Georges Kopp, die vooral bekend werd als de ‘Belgische’ vriend van de Britse schrijver George Orwell in diens autobiografische roman Saluut aan Catalonië en die mogelijk model stond voor het personage O’Brien in Orwells 1984.
Maar zijn levensverhaal heeft zoveel meer te bieden. Geboren in Rusland emigreert hij met zijn ouders naar Brussel.

Na een pijnlijke scheiding geeft hij zich uit voor Belgische reserveofficier en neemt hij deel aan de Spaanse Burgeroorlog. Hij brengt het tot commandant in de 29ste divisie, waarvan ook George Orwell deel uitmaakt. Kopp wordt het slachtoffer van een afrekening binnen links en belandt in een Spaanse gevangenis. Na anderhalf jaar komt hij vrij en hij besluit zich aan te sluiten bij het Franse Vreemdelingenlegioen om de Duitse invasie te keren. Kopp raakt zwaargewond maar kan ontsnappen. In Frankrijk blijft hij actief als spion o.a. voor MI-5.

Na de oorlog houdt Kopp contact met zijn vriend Orwell en probeert als gentleman-farmer-uitvinder aan de kost te komen. Uiteindelijk komt hij in financiële problemen. Georges Kopp overlijdt in 1951, op zijn negenenveertigste.

Marc Wildemeersch roept in De man die Belg wilde worden het beeld op van een man die intelligentie, charme, zin voor avontuur en soms een gebrek aan realiteitszin combineert tot een fascinerende cocktail. Het boek is o.a. gebaseerd op onlangs geopende archieven van MI-5 en op getuigenissen van Kopps kinderen.

Marc Wildemeersch debuteerde met verhalen in literaire tijdschriften. Hij schreef een jeugdroman Noem ons geen helden en een roman Knijp nu je ogen dicht, beide met de Eerste Wereldoorlog als inspiratiebron. De man die Belg wilde worden is zijn eerste non-fictieboek.

Hugh Hudson is voornemens de speelfilm ‘Catalonia’ te maken, met name over de vriendschap tussen George Orwell en zijn charismatische commandant George Kopp, op basis van Orwell’s Saluut aan Catalonië met Colin Firth en Kevin Spacey in de hoofdrollen.

«Uw ontdekking was ook voor mij een vreugde en een verrassing. Op gezag van George Orwell had ik Kopp doodgewaand, een treurig einde in een Franco-cel, maar ziedaar! ( …) Heel interessant allemaal.» – Geert Mak

Ernst Jansz – Dromen van Johanna. Boek + CD

Ernst Jansz
Dromen van Johanna
Bob Dylan, vertaald
Brieven aan een vriend. Boek en CD
Ingenaaid, met flappen, geïll., 240 blz.
ISBN 978-90-6265-655-4 € 28,50
2010

Uit Molenbeekstraat, dat zijn Amsterdamse jeugd beschrijft van 1948 tot 1970, weten we dat Ernst Jansz in 1964 zijn eerste Bob Dylan-singletje kocht en dat hij in 1969 te vinden was op het Isle of Wight om het optreden van Bob Dylan en The Band mee te maken. En in CCC Inc. Een band lezen we dat door Jansz c.s. al op de vroegste opnames van CCC Inc. uit 1967 nummers van Bob Dylan worden gezongen.

Bob Dylan is een rode draad in Ernst Jansz’ muziekleven. Het enige nummer op Molenbeekstraat (2006) dat hij niet zelf schreef was Huiswaarts, zijn eerste vertaling van een Dylan-lied: Tomorrow’s a long time. Pas een paar jaar later probeerde hij het een tweede keer en vanaf dat moment raakte Ernst Jansz opnieuw in de ban van Bob Dylan’s fenomenale songs en hij vertaalde in anderhalf jaar tijd twaalf van zijn teksten voor Dromen van Johanna.

Aan een goede vriend heeft Jansz nauwgezet verslag gedaan van zijn twijfels, zijn enthousiasme en zijn zoektocht naar de beste interpretatie van soms onbegrijpelijke en onvertaalbaar geachte teksten en naar achtergrondverhalen bij de liedjes die voor zo velen zoveel betekenen: Visions of Johanna, Sad Eyed Lady of the Lowlands, Just like a woman, Boots of Spanish leather, To Ramona en andere. Gaandeweg komt hij bij elk lied telkens iets meer te weten over Dylan en over de geliefden Suze Rotolo, Sara Lownds en Edie Sedgwick die wellicht voor deze liedjes model hebben gestaan, en ontdekt hij wie uiteindelijk de ware liefde is in Red River Shore / Het meisje van de Rode Rivier.

De uitvoering van het boek wordt gelijk aan de jongste edities van Molenbeekstraat en De Overkant, d.w.z. met een aansprekend omslag van Peter van Dongen en inclusief de officiële CD van V2 Records.

ernst jansz

Op basis van het boek en de CD heeft Ernst Jansz een gelijknamig theaterprogramma samengesteld waarmee hij in najaar en voorjaar 2011 op tournee gaat. De theatertournee gaat op 14 oktober in Paradiso Amsterdam in première. Hij wordt tijdens de optredens bijgestaan door krontjong-gitarist Guus Paat. Na Doe Maar trok Ernst Jansz als producer en bandleider van Bram Vermeulen en Boudewijn de Groot jarenlang langs schouwburgen en concertzalen in Nederland en Vlaanderen. Nu is hij er te zien met zijn tweede eigen programma.

PERS:

«Het lijkt eenvoudiger om het geheim van de schepping te doorgronden dan te snappen wat er in het hoofd van Bob Dylan omging toen hij nummers schreef als Desolation Row, Visions of Johanna of Love minus Zero. Ernst Jansz heeft zijn hoofd gebroken om een dozijn nummers in het Nederlands te vertalen. Een titanenklus, artistiek gevaarlijk bovendien, want het risico bestaat dat de magie van de oorspronkelijke tekst verloren gaat. Jansz heeft in brieven aan een vriend, die gebundeld zijn in Dromen van Johanna, minutieus uitgelegd hoe hij zin voor zin, beeld voor beeld, met die teksten heeft geworsteld. Voor de ware Dylan-freak is dat een prachtboek geworden, met als extra cadeautje het omslag van Peter van Dongen: een klare-lijn-tekening van Dylan in zijn chaotische kamer in het New Yorkse Chelsea Hotel. Het genot zit in de vertaalprestatie die Jansz heeft geleverd.» – Patrick van den Hanenberg in de Volkskrant

«Als het over Bob Dylan gaat komen vrijwel altijd eerst zijn teksten ter sprake. Hoe mooi de melodieën zijn merk je doorgaans pas als anderen zijn liedjes vertolken. Voor Dromen van Johanna koos Ernst Jansz bewust meer voor de romantische liedjes dan voor de protestsongs en zette zijn vertaalde versies grotendeels in chronologische volgorde op zijn album. Dat heeft te maken met het verhaal dat hij wil vertellen. Toegelicht met zijn overpeinzingen bij het vertalen van de teksten, waarover hij uitvoerig heeft gecorrespondeerd met zijn oude vriend en voormalig CCC Inc.-collega Huib Schreurs, zijn die brieven samen met de teksten gebundeld in het boek (+cd) Dromen van Johanna.» – Peter Bruyn in GPD-dagbladen

«Voor Nederlandse Dylanfans en liefhebbers van luisterliedjes van eigen bodem is het een van de mooiste en belangrijkste albums van het jaar, deze Dromen van Johanna. Twee jaar lang worstelde Ernst Jansz met de teksten van idool Bob Dylan. Aan de veelgeprezen vertaling Huiswaarts (Tomorrow’s a long time) voegde hij er elf toe, om ze vervolgens meesterlijk op te nemen. Meesterlijk ja, omdat deze oud-voorman van Doe Maar, die enkele jaren het isolement van de roem kende waarin Dylan z’n leven lang leeft en muziek schrijft, zich de magie van Dylans liedjes toe-eigent zonder de tekst of muziek van His Royal Bobness geweld aan te doen. Schier onvertaalbare songteksten als Desolation row (De Verlorenstraat) of Sad eyed lady of the Lowlands (Droeve dame van het Laagland), Jansz weet de sfeer te grijpen en dompelt ze onder in de melancholie die ook zijn project Molenbeekstraat al zo ontroerend maakte. En hij durft er nota bene hier en daar nog een Indisch sausje aan toe te voegen ook.» – Peter Hovestad in Haarlems Dagblad

«Ernst Jansz vertaalde twaalf nummers van de Amerikaanse meester. Een klus die hem twee jaar kostte, wat alles zegt over het raffinement hiervan. Zijn vertalingen zijn secuur waar mogelijk en vrij waar nodig. Met Dylaneske rauwheid maakte hij er twaalf mooi verhalende nummers van altijd van.» – Bart Wijlaars in De Telegraaf

«Het vertalen van twaalf Bob Dylan liedjes naar het Nederlands; je moet het maar durven. Ernst Jansz durfde het. Dromen Van Johanna heet het project dat naast een cd en een boek ook een theatertour heeft voortgebracht. Het zijn mooie en bij vlagen ook ontroerende verhalen, die niet alleen inzicht geven in het vertaalproces, maar ook in Bob Dylan en de vrouwen voor wie Dylan de nummers schreef. Verhalen met daarin de brieven die Jansz tijdens het vertalen schreef aan zijn ‘vriend H.’ Diezelfde vriend H. was van mening dat een goede songtekst 1001 verschillende interpretaties moet hebben en mede daarom heeft het vertaalproces behoorlijk wat tijd gekost. Zo ging Jansz een legio aan straatnamen af om een goede vervanging te vinden voor Desolation Row. Het werd uiteindelijk De Verlorenstraat.» – Stefan Sjoers in Revolver’s Lust for Life

«Dat Jansz een duidelijke visie op Dylan heeft ontwikkeld, en jaren bezig is geweest met zijn teksten, wil niet zeggen dat hij Dylan nu volledig doorgrondt. Dylans teksten zijn vaak associatieve, poëtische koortsdromen, waarin allerlei zinsbegoochelende beelden en mysterieuze personages over elkaar heen buitelen. Maar dat mysterie, waarmee de teksten omhuld zijn, dat is juist een van de aantrekkelijkste kanten van de muziek van Dylan.» – Seije Slager in Trouw

«Wie wil vertalen, moet een groot talent hebben om te twijfelen aan de nieuwe woorden. En dat heeft Jansz. Dylans teksten zijn niet altijd naar de letter vertaald, maar wel, en dat is belangrijker, naar het geweten. Liefdevol ook. Achterin Dromen van Johanna zit het echte werk. De cd waartoe al die twijfel geleid heeft, de uitvoeringen. Dan hoor je alleen nog maar prachtig uitgevoerde zekerheid.» – Ed Schilders in de Volkskrant

«Er schuilt ongekende schoonheid in zijn dichtregels.» – Mark Weenink

Over ‘Sierlijke golven krullen van plezier’ van Walter Palm in La Chispa, 1 juli 2010:
De dichtbundel van Palm is opgedeeld in drie delen. In deel I staan de elementen die het eiland haar schoonheid geven, maar tevens bruut geselen, centraal: de meedogenloos brandende zon, de verkoelende noordoostpassaat en hier en daar een verfrissende regenbui. De gedichten van het tweede deel zijn gesitueerd in Den Haag, woonplaats van de auteur en dragen een hoog gehalte heimwee in zich. Het laatste deel is zeer zwaar van thematiek: de dood. Pagina na pagina wordt dit grote thema van de literatuur aangehaald. Zijn taalgebruik is helder en direct en nu en dan schuilt er ongekende schoonheid in zijn dichtregels.

Lees hier de recensie

Meer over ‘Sierlijke golven krullen van plezier’

«De sfeer die De Brabander neer weet te zetten, is treffend.» – Mark Weenink

Over ‘Het hiernamaals van Doña Lisa’ van Eric de Brabander in La Chispa, 1 juli 2010:
De Brabander vertelt het verhaal van drie boezemvrienden, mannen op leeftijd. Tandarts Boyo Raven, Kai en JonJon, die in een rolstoel zit. Het verhaal speelt tegen de achtergrond van 30 mei 1969, een van de roerigste perioden uit de geschiedenis van Curaçao. (…) Centrale thema´s van de roman zijn ouderdom, vriendschap en vergankelijkheid. De drie vrienden gaan per boot naar Venezuela om een nieuwe boot te kopen, Curaçao achterlatend in smeulende puinhopen. Onderweg overpeinzen de mannen het leven. Het aardige van De Brabanders werk is dat het Curaçao in een grotere, Zuid-Amerikaanse context plaatst. In Nederland bestaat nogal eens de neiging om het eiland af te doen als geïsoleerd en in zichzelf gekeerd. Niets is minder waar. Op een steenworp afstand ligt Venezuela. Vele latino´s bevolken de Antillen. Qua schrijfstijl is de roman onderhoudend.

Lees hier de recensie

Meer over ‘Het hiernamaals van Doña Lisa’

«Groots en mooi.» – Jos Lexmond

Over ‘Nevels Kind’ van Harman Nielsen in SF Terra, juni 2010:
Nevels Kind wordt gepropagandeerd als Fantasy en volgens Biblion is het ‘het beste wat de Nederlandse Fantasy te bieden heeft’. Zelf ben ik het met dat stempel Fantasy oneens. Wat mij betreft is de hele reeks SF. De K’zan, een buitenaards ras, heeft de mensheid weggevoerd van de Aarde en alleen de zwakken, degenen die zich het beste konden verstoppen, hebben kans gezien achter te blijven. (…) Zoals met elk boek in deze reeks, zit er twaalf jaar tussen dit deel en het vorige. Er is iets veranderd in de wereld. Waar vroeger harmonie in de wereld was, is er nu schemer. Doordat het Keldervolk uit hun ruïnes verdreven is door beide andere volken dwalen ze nu in de wereld rond. (…) Volgens een stukje aan het einde van het boek is Harman Nielsen alweer aan een vijfde deel bezig dat, zo te zien, de titel De Oudste Zang zal krijgen. Ik wil het weer bij voorbaat lezen.

Lees hier nog een fragment uit de recensie

Meer over Harman Nielsen en zijn Fantasy/SF-reeks ‘Het Verscholen Volk’

«Helena’s ode aan Manchi.» – Giselle Ecury

Bij de presentatie van Helena Engelbrecht-Fornara’s dichtbundel Manchi in Antilliaans Dagblad, 2 juni 2010:
Op 8 juni 2004 overleed Manchi. Pas jaren later bedacht Helena Engelbrecht-Fornara dat zij Manchi wilde laten voortleven, dat ze iets tastbaars van hem wilde nalaten. De bundel ‘Manchi’ is een inkijk in het zielenleven van de schrijfster. Het geeft een beeld van haar angsten, haar strijd, haar verdriet. ‘Misschien zijn mijn teksten voor anderen herkenbaar? In dat geval is het – naast een ode aan mijn man – hopelijk ook een troost voor anderen; dat zou mooi zijn.’

Lees hier het verslag van de presentatie op 28 mei 2010

Meer over Manchi

Karel de Vey Mestdagh – Ruwe olie

Karel de Vey Mestdagh
Ruwe olie

Roman. Nederland-Curaçao
Ingenaaid, 304 blz., € 19,50
ISBN 978-90-6265-651-6
Eerste druk 2010

‘Onder het immense dek wiegde het stinkende zwarte goud op de lange deining van de oceaan. Crude, hoe ruw kon olie zijn!’

De wereld in 2001. VN-sancties worden aan alle kanten ontdoken. Illegale olie is onderweg uit Irak als de Verenigde Staten worden getroffen door terreur. Een tankerkapitein komt in gewetensnood. Daarna raakt alles in een maalstroom. De Amerikanen handelen raadselachtig – Curaçao wordt erbij betrokken. Het eiland komt klem te zitten tussen zwendel en machtspolitiek. En daar dwars doorheen speelt passie, en twijfel. De hoofdpersonen uit dit boek rest uiteindelijk niets anders dan schoon schip te maken. Ieder op zijn eigen manier. Ruwe olie laat zien hoezeer internationale gebeurtenissen kunnen ingrijpen in het leven van gewone mensen.

Helena Engelbrecht-Fornara – Manchi

Helena Engelbrecht-Fornara
Manchi

Poëzie, Nederland-Aruba
Ingenaaid 48 blz., € 13,50
ISBN 978-90-6265-654-7
Eerste uitgave 2010

Manchi is een ode van Helena Engelbrecht-Fornara aan haar echtgenoot. Alles op Aruba en zelfs in Nederland herinnert aan hem, aan de jaren toen ze nog samen waren, aan de strijd tegen zijn ziekte en aan het verlies dat ze daardoor beiden leden. In deze bundel vol weemoed en verdriet komt niet alleen Manchi weer tot leven maar ook Aruba, het eiland waar ze hun liefde beleefden. Hij is er en hij is er niet in de geur van zijn overhemden of sigarettenrook, als honden huilen en ze naar zijn graf op Sabana Basora loopt. Zelfs als ze in de ogen van een hagedis kijkt, ‘hun’ Vallenato hoort of een broodje bakelauw voor de truck van Papillon bestelt.

Ik had nooit gedacht dat het zou gebeuren dushi
maar je begint te vervagen
je aanwezigheid als een tweede huid om me heen
begint losser over mijn vel te zitten

Helena Engelbrecht-Fornara bracht haar jeugd grotendeels door op Aruba. Op haar achttiende kwam ze naar Nederland, maar door haar liefde voor Manchi keerde zij vele jaren later terug naar Aruba om er ook na zijn dood voorgoed te willen blijven.

Hanneke van der Hoeven – Ik ben weer in Berlijn geweest

Hanneke van der Hoeven
Ik ben weer in Berlijn geweest

Beeldroman. Nederland
Ingenaaid in omslag met flappen
144 blz., waarvan 94 blz. met tekeningen in 4 kleuren
Formaat 18x 26 cm € 29,50
ISBN 978-90-6265-653-0

Na twintig jaar keert Hanneke van der Hoeven, op uitnodiging van haar vriendin Gerdien, terug naar Berlijn. In 1988 was ze er voor het laatst. Hun vriend, de kunstenaar Thijs, werd toen begraven. Als ze door de stad loopt, waarvan de muur nu gevallen is, vertelt ze Thijs over de jaren dat ze nog met z’n drieën waren, in kraakpanden woonden en werkten en alles zo anders was. De Oost-Duitse controleurs, de honden, de schijnwerpers en het angstgevoel zijn verdwenen. Ze mijmert over hun vriendschap, hoe die in Groningen op de kunstacademie ontstond en hoe onvervangbaar Thijs voor haar bleek toen hij veel te jong stierf. Schrijvend en door het Berlijn van nu lopend brengt ze de jaren van toen in kaart. De krakersrellen, hun visie op kunst, politiek, liefde en emancipatie, de eindeloze discussies, de demonstraties, de feesten en de muziek. De Hinterhöfe zijn gebleven, de penetrante kolengeur is weg, Die Wende is geschiedenis, net als Thijs, haar geestverwant. Maar de herinneringen en de tekeningen van Hanneke, die het nieuwe Berlijn schetsen, brengen alles weer samen.

Hanneke van der Hoeven (1955) is schilder.
Zij voltooide de kunstacademie in Groningen, publiceerde strips in onder meer de Groene Amsterdammer en maakte kinderboeken voor Querido, o.a. Staartenboek en het bekroonde Gijsbrecht.

De Volkskrant over In Afrika (2001):
«Bijzondere tekeningen en trefzekere ‘bijschriften’. De sobere impressies in zwart-wit vormen een sterke reeks.»