Over ‘Neus tegen het glas’ van Edwin de Groot op Meander Magazine, 9 september 2022:
De titel – eerst wat bevreemdend – vindt voor mijn gevoel pas echt aansluiting bij het gedicht ‘En zo gingen de slaven’ in de laatste strofe. De kleine koolwitjes, die zo (tegen hun wil?) door de wind meedogenloos worden meegevoerd naar onbegrepen rotsen. (…) Er spreekt een grote liefde voor de natuur uit. (…) Het water, de wind en de zee zijn de eigenlijke hoofdrolspelers in deze gedichten. Typisch Nederlandse, ‘Friese’ elementen, zou ik zeggen, gekruid met een actueel thema. Maar er is meer. Een kant die mogelijk onbelicht blijft als we ons door de waan van de dag laten leiden. (…) Volgens mij zit ook een metafysisch randje aan sommige van deze gedichten. Wat nooit kwaad kan: het is altijd bevredigend om in het individuele het universele te vinden! (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Neus tegen het glas’
Meer over Edwin de Groot bij Uitgeverij In de Knipscheer
Categorie: Catalogus
«Op het grensvlak van pop en kleinkunst.» – Peter Bruyn
Over ‘De wereld wacht op mij’ van Bert Vissers in Haarlems Dagblad, 2 november 2019:
Ruim dertig jaar geleden schreef Bert Vissers een liedje met de titel ‘De wereld wacht op mij’. Nu, op zijn vijfenvijftigste, geeft In de Knipscheer een bundel van hem uit met diezelfde titel. Liedteksten, gedichten en een handvol korte verhalen. De afgelopen tien jaar kreeg Bert, de jongere broer van de Haarlemse fotograaf Hans Vissers, enige bekendheid met zijn Nederlandstalige groep Bender. (…) Op zijn twintigste speelde hij in popbands, samen met zijn broer Hans. Rond zijn dertigste stortte hij zich op een heel andere maatschappelijke carrière. Maar rond zijn veertigste begon het toch weer te kriebelen en dus richtte Bert eind vorig decennium de groep Bender op, samen met gitarist Tom Bak, bassist Jos Caspers en trompettist en slagwerker Rodney Calis. Tot op heden verschenen twee albums op het grensvlak van pop en kleinkunst.
Lees verder
Meer over ‘De wereld wacht op mij’
Meer over Bert Vissers bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Opvallend goed beschreven.» – Drs. Madelon de Swart
Over ‘Zwijgplicht’ van Theo Stokkink voor NBD | Biblion, 22 januari 2018:
In 1913 realiseert kandidaat-notaris Theo Borret, zoon uit een gerespecteerde, rijke rooms-katholieke familie, zich dat hij het met zijn homoseksuele geaardheid en verliefdheid op een Duitse man, sociaal gezien moeilijk zal krijgen in het Nederland van toen. Hij besluit te trouwen met zijn huishoudster Sophie, een voormalige prostituee die een nieuw leven begon. Omdat zij door een vroegere abortus onvruchtbaar is, adopteren ze in 1915 een Vlaamse baby die door de Eerste Wereldoorlog vondeling werd. De kleine Helene is gelukkig bij hen, maar Theo overlijdt als ze acht is. Pas veel later gaat ze op zoek naar haar echte ouders. (…) Het tijdsbeeld en het denkklimaat begin twintigste eeuw worden opvallend goed beschreven. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Zwijgplicht’
Meer over Theo Stokkink bij Uitgeverij In de Knipscheer
«In de roman heeft uiteindelijk de literaire kwaliteit het laatste woord.» – Wim Rutgers
Over ‘Kruispunt’ van Joseph Hart in Antilliaans Dagblad, 22 maart 2016:
De roman ‘Kruispunt’ (2015) van Joseph Hart is sterk op het eiland betrokken met zijn scherpe tegenstellingen aan de vooravond van 10 oktober 2010. Via de opgevoerde personages krijgen lezers een caleidoscopisch beeld van het eiland dat met zijn inwoners voor scherpe politieke keuzes staat: onafhankelijk en autonoom zijn zonder inmenging van buitenaf (lees: Nederland) of samenwerken en met die samenwerking sterk te staan. De meningen zijn in het dagelijkse leven sterk verdeeld, zo ook via de opgevoerde personages in de roman. (…) Ezra de Haan schreef in zijn reactie na een uitgebreide inhoudsanalyse over de ‘listige opbouw’ van het verhaal, maar er is meer dat aantoont dat de auteur de twee eerder verschenen romans (…) evenaart zo niet overtreft. Allereerst is er de zorgvuldige opbouw van het verhaal in drie ongeveer even lange delen (Curaçao – Nederland – Curaçao), die weer worden opgesplitst in respectievelijk 16, 13 en opnieuw 16 korte hoofdstukken. Zo’n strak schema vergt planning en discipline bij het schrijven. (…) ‘Kruispunt’ is een hard boek dat misstanden klip en klaar benoemt, maar aan het slot ook een optimistisch boek dat perspectief op een open en positieve toekomst biedt. (…) Joseph Hart heeft met ‘Kruispunt’ niet alleen een inhoudelijk rijke roman geschreven die tot veel maatschappelijke discussie kan leiden, maar heeft voor dat sociaal-politieke engagement ook een literaire vorm gekozen die de inhoud niet alleen verdiept maar ook op een hoger literair plan brengt. In de roman heeft uiteindelijk de literaire kwaliteit het laatste woord.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Kruispunt’
Meer over Joseph Hart bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Fascinerend verhaal.»
Over ‘De blinde kamer’ van Meine Fernhout op bol.com [St.Lievens Esse, België], 10 november 2015:
Een fascinerend verhaal, ik kon het boek niet meer wegleggen. Je wilt weten hoe het de hoofdpersoon is vergaan, je wilt deel zijn van zijn poëtisch filosofische mijmeringen en zijn heldere gedachten. Hij lijkt onschuldig in een cel beland. Dit brengt hem ertoe alles op te schrijven wat voor hem van belang is. Hij overdenkt zijn leven en brengt het hiermee in kaart. Herinneringen, gedachten over de grote vragen van het leven, ontroerende passages over zijn moeder, de afwezigheid van een vader en de metershoge boekenkast van zijn grootvader gevuld met grote denkers. Deze kast voedt en vormt hem al vroeg. Door het lezen van grote denkers in die stille, blinde kamer wordt hij zich bewust van dingen. Hij verbaast zich en windt zich op. Het boek neemt je mee op een reis in ‘de wolk van niet-weten’. Het toont een bewustwordingsproces via intellectuele overdenkingen en innerlijke ervaringen. Zo ontmoeten binnen en buiten elkaar en andersom. Dat het boek een poging is wetenschap en het grote niet-weten te verbinden, was misschien was wel de belangrijkste drijfveer van de auteur. Als niet-wetenschapper en niet speciaal in natuurkunde geïnteresseerd, is het fascinerend te ontdekken dat het allemaal over hetzelfde gaat, de zoektocht naar de essentie van het bestaan, het verlangen naar eenheid. Ik kon moeilijk een citaat kiezen, het barst van de schitterende passages, hierbij een beeldend poëtische: Een mens zover uit de kust, je bent geen vogel en geen vis. Zich niet bekommerend om de plaats waar hij aan zal spoelen, want aan land komen zal hij zeker, voelt de afgedreven zwemmer zich nauwelijks bedreigd. Alleen de overgave maakt dat je het uithoudt tot je aanspoelt. Blz. 113. Pluspunten: Goede verhaallijn, Meeslepend verhaal, filosofisch meerdere lagen, beeldend beschreven, zet aan tot nadenken
Meer over ‘De blinde kamer’
Tjalie Robinson – Een land met gesloten deuren
TJALIE ROBINSON
Een land met gesloten deuren.
Verhalen en opstellen
Nederland / Nederlands-Indië
Ingenaaid met flappen, 224 blz., € 17,50
2012
ISBN 978-90-6265-811-4
Bezorgd en ingeleid door Wim Willems.
Omslagtekening Peter van Dongen
‘Ik geef mezelf, goed en slecht. Ik registreer mijn gevoelens, dat is alles.’
Met dit motto lichtte de schrijver en journalist Jan Boon (1911-1974), beter bekend als Tjalie Robinson, zijn werk ooit toe. Door die persoonlijke toets nemen zijn verhalen een unieke plek in binnen de Nederlandse letterkunde. Er zijn geen andere schrijvers die zo heet van de naald en jarenlang verslag hebben gedaan van hun gemoedstoestand, zowel in de Oost als in de West. In de jaren vijftig en zestig leverde hem dat de reputatie op de vertolker te zijn van het levensgevoel van zijn generatie. De stem van een bevolkingsgroep die de Japanse bezetting had meegemaakt en daarna het geweld van een revolutie. Maar ook na zijn overkomst naar Nederland keek hij rond met een even nieuwsgierig als alziend oog.
In zijn krantenrubriek Piekerans van een straatslijper gaf Tjalie Robinson midden jaren vijftig stem aan de ups en downs van een nieuwkomer op een wijze die nog altijd tot de verbeelding spreekt. Hij had niet alleen een oorspronkelijke geest, maar vooral een oorspronkelijke blik. In zijn manier van schrijven wilde hij een ‘eerlijk mens’ zijn, dus niet huichelen. Dankzij die instelling bracht hij ervaringen onder woorden die kenmerkend zijn voor mensen die van samenleving veranderen. Hij was zowel kroniekschrijver als lyricus, een man die observatie en gevoel combineerde. Wat zijn werk achteraf doet uitstijgen boven dat van zoveel andere nieuwkomers die hun belevenissen boekstaafden, is zijn op elke bladzijde herkenbare stijl. Die is niet alleen Indisch, zoals vaak wordt beweerd: het is de stem van een mens die getuigenis aflegt. Oprecht, met oog voor tragiek en de nodige zelfspot.
Alfred Birney – De dubieuzen. Essays
ALFRED BIRNEY
De dubieuzen. Essays
Nederland
Ingenaaid met flappen, 224 blz., € 19,50
2012
ISBN 978-90-6265-695-0
Nadat Alfred Birney in 1998 zijn veelbesproken bloemlezing Oost-Indische inkt; 400 jaar Indië in de Nederlandse letteren had gepubliceerd, dook de schrijver nog dieper in de boeken. Dat resulteerde in Yournael van Cyberney (2001), waarin hij onder meer de maakbaarheid van de literaire canon onder de loep neemt. Nu brengt hij in De dubieuzen (2012) enkele opzienbarende boeken van vergeten schrijvers onder de aandacht. Het multiculturele leven in het voormalige Nederlands-Indië wordt daarin heel anders beschreven dan in boeken van beroemde schrijvers als Couperus en Multatuli. In dit diepgravend maar levendig geschreven essay over onze koloniale literatuur worden opvallende en verrassende parallellen met ons huidige anti-multiculturele klimaat getrokken, waarin racisme, vreemdelingenhaat en religieuze uitingen tegenstellingen uitlokken en leiden tot fel debat.
Alfred Birney neemt sinds 1987 met zijn gevarieerde oeuvre een unieke plaats in tussen de schrijvers van Nederlandse en Indische literatuur. Veelvuldig terugkerende thema’s in zijn literaire werk zijn vervreemding van familie, voortdurend raadselen in verband hiermee oplossen en het onvermogen tot identificatie met moederland of vaderland. Hij heeft een dozijn boektitels op zijn naam staan en publiceerde daarnaast honderden columns, verhalen en artikelen in uiteenlopende bladen en bundels.
Over zijn dubbelroman Indische gezichten schreef Trouw: ‘Birneys relaas schittert als een eenzame heldere ster aan de hemel van de Indische letterkunde.’
Meer over Alfred Birney
Annelotte Verhaagen – Een zoon van Porto (Frans Lopulalan) DVD
ANNELOTTE VERHAAGEN
Een zoon van Porto. DVD
Nederland/Indonesië/Molukken
scenario m.m.v. John Albert Jansen
Imprint: Oogland Film Productions 2011
dvd 53:00 minuten € 19,95
2012
ISBN 978-90-6265-610-3
Frans Lopulalan is de schrijver die met zijn debuutroman Onder de sneeuw een Indisch graf de Molukkers in Nederland een stem gaf. Dit boek was een afscheidsbrief aan zijn vader, de ex-knil-militair die te vroeg gestorven was na een leven vol heimwee en woede. Frans vond in het schrijven een manier om uiting te geven aan die woede. Maar ook gaf hij door zijn schrijverschap gehoor aan een diepgevoelde opdracht om zijn talent in dienst van de eigen geschiedschrijving te stellen.
Begin jaren vijftig van de vorige eeuw werden meer dan 300.000 Indische Nederlanders en Molukkers verkast van Indonesië naar Nederland. De vader van Ernst Jansz kwam al in de jaren 30 naar Nederland om hier te studeren. Onder de repatrianten bevonden zich 12000 Molukse mannen en vrouwen, die in Nederlands-Indië aan de kant van de Nederlanders hadden gestreden. Onder hen ook de vader van Frans Lopulalan. Hun was toegezegd dat hun verblijf in Nederland tijdelijk zou zijn en ze werden ondergebracht in kampen. Voormalige concentratiekampen. Ze zijn gebleven. Ze moesten blijven.
Ernst Jansz ging in 1984 voor het eerst terug naar het land van zijn vader, naar de Overkant. Voor Frans Lopulalan was dat toen niet mogelijk: nog in 1997 kwam Theatergroep Delta met hun opvoering van En voor het kind richten wij een visioen in (uit de bundel Dakloze herinneringen) van Frans Lopulalan Indonesië niet binnen. Pas in 2010 gaan Frans Lopulalan en zijn 19-jarige zoon Bendja samen terug naar de plek waar ze nog nooit geweest zijn: het voorouderlijk dorp Porto op Saparua. Het wordt een reis langs het erfgoed van de Molukken en een onontkoombare zoektocht naar de essentie van het bestaan.
Regie Annelotte Verhaagen, Scenario John Albert Jansen & Annelotte Verhaagen, Teksten Frans Lopulalan
Ida Does/Wim Willems ‘Ik ben een Indo ja, en zo wil ik leven…’ Tjalie Robinson (1911-1974) DVD
IDA DOES/WIM WILLEMS
‘Ik ben een Indo ja, en zo wil ik leven…’ Tjalie Robinson (1911-1974). DVD
DVD € 12,50
Nederland/Indië
2012
ISBN 978-90-6265-609-7
Dit audiovisuele portret (20 minuten) van het Indische icoon Tjalie Robinson (pseudoniem van Jan Boon) is samengesteld uit historisch archiefmateriaal – beeld en geluid. Ook is gebruikgemaakt van de fotocollectie die ten grondslag heeft gelegen aan het boek Tjalie Robinson. Biografie van een Indo-schrijver door Wim Willems. Voorts zijn filmbeelden uit de privé-collectie van kleindochter Siem Boon en G.J. van Lonkhuyzen in het portret geïntegreerd. Deze amateurbeelden zijn vooral zo uniek vanwege de zeldzame bewegende beelden van de man die ooit ‘de stem van Indisch Nederland’ is genoemd. Ook zijn fragmenten te zien uit interviews met zijn weduwe, de journaliste Lilian Ducelle. De literaire en historische analyses van het werk van Robinson, die tevens schreef onder het pseudoniem Vincent Mahieu, komen voor rekening van de Nederlandse letterkundige en schrijver Rob Nieuwenhuys en neerlandicus Peter van Zonneveld. De belevingswereld van de schrijver wordt in dit portret eveneens ontvouwd aan de hand van fragmenten uit voordrachten van de auteur zelf – en passages voorgelezen door de Haagse toneelspeler Coen Pronk. De televisiebeelden van de crematie van Tjalie Robinson en de foto’s van het verstrooien van zijn as in de baai van Jakarta (Indonesië) sluiten de beeldvertelling af.
Wim Willems publiceerde recentelijk over Tjalie Robinson in Extaze 2011-0
Meer over Tjalie Robinson
Titi Zaadnoordijk – Het jaar van de getrouwde man. Gedichten.
TITI ZAADNOORDIJK
Het jaar van de getrouwde man. Gedichten
Nederland
Ingenaaid, 14 x 21 cm, geïllustreerd, 64 blz., € 16,50
2012
ISBN 978-90-6265-690-5
Titi Zaadnoordijks bundel Het jaar van de getrouwde man kun je ook als een roman in gedichten lezen. De typerende vrolijke en zeer vrouwelijke toon die we kennen van eerder verschenen bundels zoals Verlangen is een broertje dood (1995) en Wie is die kleine schijtebroek (1993) is behouden.
Toch is Het jaar van de getrouwde man serieuzer dan we van haar gewend zijn. Niet alleen ruiken kinderen meestal niet naar ambrozijn, ze is ook ouder geworden: een vrouw van middelbare leeftijd. En dan breekt het jaar van de getrouwde man ook nog eens aan.
Haar niets verbloemende taalgebruik en haar eeuwige hunkering naar liefde zorgt voor bloedeerlijke poëzie die op het eerste gezicht naïef aandoet. Maar juist die vorm geeft Titi Zaadnoordijk de ruimte waardoor ze haar eigen leven en ook die van haar lezers kan beschrijven. Het jaar van de getrouwde man is een bundel vol liefde.
Titi Zaadnoordijk durft de moeder te beschrijven die meer wil zijn dan dat: een vrouw die naar liefde hunkert en tegelijkertijd met haar ouder wordende lichaam worstelt. Eerlijker en intiemer dichten kan haast niet.
ik ben niet jouw enige vrouw
jij houdt van haar
en mij heb je in je zak
mijn grijns van oor tot oor