Over ‘De vriend van Matisse’ van Theo Monkhorst op Elders, 27 november 2023:
Het boek voert de lezer naar het Noord-Franse platteland zoals dat er in 1903 moet hebben uitgezien. Het verkeer gaat per paard, per ezel en in bijzondere gevallen per koets. Van trein en tram nog geen spoor in deze uithoek aan de grens met België. Hier woont de hoofdpersoon van de roman: een boer op leeftijd die bevriend raakt met de jonge, toen nog net niet doorgebroken schilder Henri Matisse (1869–1954). (…) Naast zijn agrarische bezigheden schrijft boer Théodore. Hij noteert zijn overpeinzingen op papier en bewaart die voor zichzelf. Ze worden in de roman cursief weergegeven. Mooie gedachten. (…) Matisse komt naar de streek van de boer om er te schilderen. Matisse komt te logeren bij de boer, ze raken bevriend. Logé en gastheer gaan het gesprek aan over de liefde van de boer voor zijn dieren en de passie van de schilder voor de schilderkunst. (…) Matisse schildert ter plaatse de ondergaande zon en voltooit daarmee zijn eerste expressionistische schilderij. Dat wordingsproces beschrijft Monkhorst. ‘Dit werk van Matisse leek uit vloeibaar zonlicht gegoten te zijn; licht dat alle kleuren feller maakte, dat pijn deed aan de ogen.’ (…) De boer heet voluit Théodore le Nid du Moine. (…) Schiet je Frans tekort, dan gaat er wellicht een lichtje branden bij het lezen van de slotregels. ‘Het huis van zijn vriend in het lege land tussen Champagne en Vlaanderen heeft hij (= Matisse) nooit weer bezocht. Er woont nu een schrijver, nazaat met dezelfde naam, zonder varkens en kippen.’ Mooi hoe Monkhorst zich verbeeld heeft dat de jonge Matisse ooit in zijn huis moet hebben rondgelopen en met die fantasie en vervolgens met gedegen onderzoek naar het leven in die tijd een roman heeft geconstrueerd.
Bron
Meer over ‘De vriend van Matisse’
Meer over Theo Monkhorst bij Uitgeverij In de Knipscheer