«Els Langenfeld is een uitstekende verteller.» – Walter Palm

Over ‘Porto Marie’ van Els Langenfeld op NBD/Biblion, 26 juni 2013:
Rode draad in dit boek is de heterogeniteit indertijd in de Curaçaose slavenpopulatie. Er is een verschil in afkomst van de slaven, in status (veld- dan wel huisslaaf, vrije slaaf) en in opvattingen over de grote slavenopstand in 1795. In het eerste verhaal dat zich in 1738 afspeelt kan de slaaf Mbambo niet communiceren met anderen omdat hij uit een ander deel van Afrika komt. In het tweede verhaal dat zich afspeelt tijdens de grote slavenopstand van 1795 ziet de slavin Assienta niets in de slavenopstand en zij gaat bij het uitbreken van de opstand met haar dochter Ita naar haar moeder Ana Maria in de stad die daar huisslavin is. Ook de vrije slaaf Theodoor en zijn vrouw Gracia doen niet mee met de opstand. In het derde verhaal dat zich afspeelt in 1888 wanneer de slavernij is afgeschaft, gloort er hoop voor emancipatie als de plantage-eigenaar Herman Rojer bereid is om de studie te betalen van de jongen Mathias die op zijn plantage opgroeit. De auteur is een uitstekende verteller. Op beeldende wijze brengt zij historische figuren en gebeurtenissen tot leven.

Meer over ‘Porto Marie’

Elis Juliana † 23 juni 2013

Fotocompilatie bij lied ‘Hé Patu/Waggeleend’ door Dick Drayer (van Persbureau Curaçao), 26 juni 2013:
Elis Juliana heeft het gedicht geschreven voor zijn dochter Mayra en – via haar – voor alle kinderen van Curaçao, Aruba en Bonaire. Met zijn andere ritmische gedichten is ‘Hé Patu’ toch wel de merknaam van Elis Juliana geworden, hoewel het natuurlijk niet kenmerkend is voor de inhoud van zijn totale oeuvre. De muziek van ‘Hé Patu’ is van Padú del Caribe (Padú Lampe). De uitvoerende zangers en instrumentalisten zijn Mayra en Fred de Haas (zang, harp, gitaar).

Lees hier de oorspronkelijke tekst in het Papiaments en de de vertaling van Fred de Haas

Meer over Elis Juliana en Hé Patu/Waggeleend bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Langenfeld vertelt meer dan alle geschiedschrijvers ooit hebben kunnen hopen.» – Federico Besamusa

Over ‘Porto Marie 1738 – 1795 – 1888’ in La Chispa, Het Latijns Amerika Magazine, 24-06-2013:
‘Porto Marie’ leest als een trein. De opbouw is helder; het kolonialisme, de slavernij, de slavenopstand van Tula en de emancipatie vormen de context waarin een beperkt aantal personages wordt gevolgd. Langenfeld slaagt erin mannen en vrouwen van vlees en bloed neer te zetten, met eigen ideeën en ambities en doorbreekt zo het beeld van de vormloze zwarte massa. Met een goed verhaal toont ze dat zwart nooit automatisch solidair was met zwart. Flexibele loyaliteiten en eigengewin maakten de realiteit complexer dan de Grote Geschiedenis ons wil laten geloven. Langenfeld laat zien dat gedachten en handelingen van de kleine man ons meer vertellen over de geschiedenis dan alle bibliotheken en geschiedschrijvers ooit hebben kunnen hopen.

Lees hier de recensie

Meer over Porto Marie

«Bij Binnemans is het boek één geheel.»

Over ‘Omwille van het bloed’ van Suzanne Binnemans op De VVL-Boekhouding, 24 juni 2013:
Suzanne Binnemans serveert kieskeurige kwaliteit waarbij goede smaak en strenge afwegingen kenmerkend krachtig zijn. Wat zij schrijft is doorwerkt. Bij haar is trage tijd een onderdeel van de opdracht als schrijfster. (…) We hier te maken hebben met tedere poëzie die een strakke lijn trekt doorheen wat een doorworsteld leven moet zijn geweest. Deze bundel is geen potpourri, geen amalgaam van gedichten die gedwongen worden onder één dak samen te wonen. Bij Binnemans is het boek één geheel. De dichteres kijkt naar wat voorbij is. Die analyses groeiden uit tot een bundel van 27 gedichten, verspreid over drie cycli. Haar verzen bestaan uit afgebeitelde woorden die via uitverkoren metaforen tot een duidelijke poëtica leiden. Sterke visualisatie. Oude wonden worden opnieuw geopend, maar enkel om een totale genezing mogelijk te maken.

Lees hier de recensie

Meer over ‘Omwille van het bloed’ en Suzanne Binnemans

Elis Juliana (85) op Curaçao overleden

Op zondagochtend 23 juni 2013 is de Curaçaose dichter, schrijver, beeldend kunstenaar en archeoloog Elis Juliana op 85-jarige leeftijd overleden.

Ik herinner me een krantenfoto uit de jaren vijftig of zestig van de vorige eeuw die me rond 1980 onder ogen kwam toen de uitgeverij net betrokken raakte bij het werk van Boeli van Leeuwen en daarmee bij de Nederlandstalige Antilliaanse literatuur. Op de foto behalve Boeli van Leeuwen, W.F. Hermans en Cola Debrot ook een zwarte man. Het onderschrift maakte duidelijk dat het om Elis Juliana ging. De foto fascineerde mij omdat hij zo zichtbaar maakte dat er naast de geschreven Nederlandstalige Antilliaanse literatuur ook een literatuur bestond in de taal van het volk, het Papiaments, die aan mij voorbijging. In oktober 2007 was ik voor het eerst vanwege Boeli van Leeuwen enkele dagen op Curaçao. Een van die dagen was ik te gast bij Richard en Rinia Doest. Richard Doest bood aan me langs enkele schrijvers van mijn keuze te rijden die ik niet eerder ontmoet had. Elis Juliana wilde ons na zijn siësta thuis ontvangen. Ik was zeer onder de indruk. Sinds dat moment was ik heilig van plan ‘ooit’ iets van Elis Juliana uit te geven. Een paar jaar later hoorde ik van Fred de Haas dat hij een keuze uit Juliana’s gedichten had vertaald. Die bundel kwam in 2011 uit: ‘Hé Patu/Waggeleend’ en was in september dat jaar het middelpunt van ons Antilliaans boekenprogramma ‘Curaçao! Curaçao!’ in het Amsterdamse Podium Mozaïek. (Franc Knipscheer)

Meer over Elis Juliana bij In de Knipscheer

Presentatie van ‘Extaze 7’ in Pulchri op donderdag 11 juli 2013.

ExtazeinPulchri7defPrint.inddVergroot de afbeelding door te klikken
Het uitkomen van Extaze 7 wordt luister bijgezet met een gevarieerd cultureel programma in Pulchri Studio in Den Haag onder de titel ‘De mens in de afgebakende ruimte’.

Programma 11 juli 2013:
Inleiding: Bierviltjes van Gerard Fieret (film: Els Kort)
Laurens ten Kate: Waanzin is zo gek nog niet – Over wat blijft van Michel Foucault (lezing)
Walton/Van Duinen: The world needs tango (muziek/dans)
Harry Zevenbergen: Column
Harry Haarsma: Open boek (film en verhaal)
[Pauze]
Wilma Marijnissen (scenografie, beeldende kunst), Andor Horvath (contrabas),
Noa Eyl (viool): Lieve Binckhorst (film, muziek, vertelling)
Robert Kroos: De papierfabriek (geluidenmix, gitaar)
Presentatie: Cor Gout
Licht en geluid: Harold Verra

De (Weissenbruch-) zaal is open vanaf 19.30 uur, het programma begint om 20.00 uur.
Entree: € 5,00
Klik hier voor de inhoud van Extaze 7 [2013-3]

Meer over Extaze

«Els Langenfeld maakt iets van dat gemis goed met Porto Marie.» – John Jansen van Galen

Over ‘Porto Marie. 1738- 1795- 1888’ van Els Langenfeld in Het Parool, 20 juni 2013:
Slavernij is een schaars thema in de Nederlandse literatuur, een klassieke roman als ‘De negerhut van Oom Tom’ kent ons taalgebied niet. Els Langenfeld maakt iets van dat gemis goed met ‘Porto Marie’, geen roman, maar een bundeling van drie novellen die zich afspelen in respectievelijk 1738, 1795 en 1888. Het tweede deel is met 150 pagina’s bijna een roman op zich en gaat over de legendarische opstand van Curaçaose slaven onder leiding van Tula. Scherp brengt Langenfeld de dilemma’s van de opstandelingen in beeld. Haar vertelling heeft een sterk plot. (…) De derde novelle geeft een levendig beeld van het armzalige leven op het eiland een kwart eeuw na de afschaffing van de slavernij, toen het er voor hen niet beter op werd.

Lees hier de recensie

Meer over Porto Marie

«Biograaf Kees Ruys geeft een boeiend en indringend portret van een auteur die op bijna verslavende wijze reizen maakte.» – Kester Freriks

Over ‘Alles is voor even’ over Aya Zikken van Kees Ruys in EAST DownUnder, zomer 2013:
Een levensverhaal schrijven over Aya Zikken, zoals Kees Ruys dat in zijn biografie Alles is voor even doet, is een spannende onderneming. Het is onmogelijk de chronologie aan te houden. Een kindertijd doorgebracht in Nederlands-Indië is bepalend voor haar verdere leven, maar die betekenis krijgt pas reliëf door een later besef, een later bezoek. (…) Dat heen en weer gaan tussen vroeger en nu volgt Ruys nauwgezet. (…) Ruys’ boek is opgebouwd uit drie lagen. De eerste is van de feitelijke gegevens. De tweede is die waarin het literaire oeuvre van Zikken in uitvoerige citaten aan de orde komt. Tot slot laat de biograaf het onderwerp van zijn boek zelf uitvoerig aan het woord. Dit geeft verrassende stijl aan zijn boek. We krijgen het leven belicht van veel kanten. Aya Zikken geeft op briljante wijze toelichting op haar eigen leven en de vele reizen die ze maakte.

Lees hier het artikel

Meer over de biografie over Aya Zikken

Extaze 7 2013-3

Extaze7voorplat72EXTAZE 7 [2013-nr. 3]
Literair tijdschrift
Ingenaaid, geïllustreerd, 112 blz., € 15,00
verschijningsdatum juli 2013
ISBN 978-90-6265-834-3

Het zevende nummer van literair tijdschrift heeft als leidmotief ‘De mens in de afgebakende ruimte’. We leven in een ‘controle-maatschappij’, waarin we het idee hebben dat we vrij zijn, maar in feite keurig doen wat de markt ons voorschotelt. Hoe kunnen we aan deze disciplinering ontsnappen en een vorm van zelfstilering vinden, een vorm van autonomie? Door verantwoordelijkheid voor je daden te ontwikkelen op beperkte schaal? In ‘Extaze 7’ filosofen die de vragen stellen en schrijvers en een beeldend kunstenaar die er bij stilstaan.

Met essays van Laurens ten Kate (over de vreemdheid in Michel Foucault’s denken) en Henk Oosterling (‘Autonomie op kleine schaal’);
korte verhalen van Manuel Kneepkens, Mohana van den Kroonenberg, Wilma Marijnissen, Heleen Rippen, Ulises Segura, John Toxopeus, Harry Vaandrager, Koen Vlaemink, Isabel Vanzieleghem en Gerdien Verschoor; gedichten van Tuncay Cinibulak, Kees Engelhart, Delphine Lecompte, Toon Tellegen, Cilja Zuyderwyk en Jan Zwaaneveld; beeld van Harry Haarsma.

De presentatie van dit nummer zal plaatsvinden in Pulchri, Lange Voorhout 15, Den Haag (Extaze in Pulchri 7), op donderdag 11 juli 2013, aanvang: 20.00 uur.

Carel de Haseth – Slaaf en Meester / Katibu di Shon

VoorplatSlaaf75CAREL DE HASETH
Slaaf en Meester / Katibu di Shon
Novelle
Curaçao, tweetalig Nederlands-Papiaments
Genaaid gebonden in stofomslag, 144 blz., € 18,50
ISBN 978-90-6265-835-0
juli 2013

Slaaf en Meester is de Nederlandstalige versie van de in 1988 in het Papiaments gepubliceerde novelle Katibu di Shon. Carel de Haseth schreef op verzoek van operazangeres Tania Kross het libretto voor Katibu di Shon, die op 1 juli 2013 (viering 150 jaar afschaffing slavernij in première ging en daarmee de eerste Papiamentstalige opera was. Slaaf en Meester / Katibu di Shon vertelt het verhaal van slaveneigenaar Wilmoe en slaaf Luis, twee jongens die samen opgroeiden en hun grote liefde voor slavin Anita. Deze driehoeksverhouding mondt uit in een confrontatie tussen de twee jongens, tussen de slaaf en de meester. Anita houdt van beide mannen, maar kiest uiteindelijk voor een liefdesrelatie met Luis. De mannen komen lijnrecht tegenover elkaar te staan. Anita is de katalysator in dit conflict, liefde kent geen kleur. Deze strijd van macht en onmacht; van verstoorde menselijke relaties, wordt uitvergroot in de Grote Slavenopstand van 17 augustus 1795 op Curaçao. Het verzet van slaaf Luis en Anita wordt parallel verteld in het aanzwellende roep om vrijheid. De opstand wordt neergeslagen. Luis wordt ter dood veroordeeld en gevangen gezet in het Fort
Amsterdam. In een dramatische ontknoping komen de mannen nog tijdig tot elkaar als mens.

Mezzosopraan Tania Kross werkte al jaren aan de voorbereidingen om het verhaal Slaaf en Meester te nemen als basis voor de eerste opera in het Papiaments. Bovendien deelt zij een opmerkelijke geschiedenis met Carel de Haseth, de schrijver en tevens librettist van Katibu di Shon. Hun beide voorouders komen van dezelfde plantage. De voorouders van Tania Kross als slaaf en die van Carel de Haseth als meester. Het werk van componist Randal Corsen wortelt diep in de Curaçaose traditie. De schoonheid van de Antilliaanse muziek in combinatie met alle facetten die aan bod komen bij een opera maakt Katibu di Shon een indringende voorstelling van deze dramatische gebeurtenis uit onze gezamenlijke geschiedenis.

Carel de Haseth, librettist
Randal Corsen, componist
Tania Kross, mezzosopraan
Peter Brathwaite, bariton
Jeroen de Vaal, tenor
Matangi Quartet, strijkkwartet
Nationaal Opera en Concert Koor
Ed Spanjaard, dirigent
Monique Wagemakers, regisseur
John Otto, set designer
Jolanta Pawlak, art designer
Uri Rapaport, light designer

«Carel de Haseth beschrijft in zijn novelle Slaaf en Meester een zwarte bladzijde uit onze geschiedenis die net als die van Anne Frank blijvend gelezen moet worden.» – Ronald Plasterk (oud-minister van Onderwijs)

«In deze indrukwekkende novelle uit 1988 doen een slaaf en zijn meester om beurten verslag van hun ervaringen tijdens de wreed onderdrukte slavenopstand van 17 augustus 1795 op Curaçao. De meester vergelijkt een slaaf met een hond: ‘Van jongs af aan moet je hem africhten, laten merken wie de baas is.’» – Trouw

Meer over Slaaf en Meester en de opera Katibu di Shon