Over ‘Pionier en rebel. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen op Boekenbijlage, 15 december 2022:
(…) De dertiger jaren leverden heel wat publicaties op. (…) Deze periode is ook van groot belang wegens de deelname van Helman aan de Spaanse Burgeroorlog, waarin hij streed tegen het fascistische regime van generaal Franco. Wegens zijn scherpe aanvallen op het regime moest hij vluchten en kwam uiteindelijk via Mexico in 1939 terug in Nederland. Over deze tijd handelt zijn boek ‘De sfinx van Spanje’ (1937). Tijdens de Tweede Wereldoorlog is hij, als antifascist, ondergedoken. Hij maakt deel uit van het verzet, vervalst persoonsbewijzen en schrijft gedichten e.a. in illegale bladen. (…) Suriname blijft hem na aan het hart liggen en daarom vertrekt hij in 1949 daar naartoe. Het levert hem twee ministerschappen op. (…) Hij krijgt nog andere functies maar belangrijker is de baan als Gevolmachtigd Minister aan de Nederlandse ambassade in Washington. Hij wordt lid van de delegatie van het Koninkrijk bij de Verenigde Naties, waar hij de belangen van Suriname behartigt en in welke functie hij ook de Algemene Vergadering toespreekt. (…) Van Kempen beschrijft het leven van Helman in bijna alle facetten op prachtige wijze. Zijn research is geweldig. Ook typeert hij de auteur punctueel. (…) In een vloeiende, plezierige stijl legt Van Kempen dit alles bloot. Nu deze verkorte uitgave is verschenen zou een vervolg met literaire analyses en kritieken van zijn hand een welkome aanvulling zijn om deze onterecht ‘vergeten schrijver’ – hij werd slechts eenmaal onderscheiden met de Vijverbergprijs (nu Bordewijkprijs) – opnieuw voor het voetlicht te laten treden.
Meer over ‘Pionier en rebel’
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer op Boekenbijlage
Tag: albert helman
Lijst van Caraïbische boekuitgaven sinds 2020
Sinds de vorige Caraïbische boekpresentatie in Podium Mozaïek in 2019 zijn bij Uitgeverij In de Knipscheer de volgende titels uit en over Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen verschenen. Uit deze oogst wordt het programma OOGST op 20 november 2022 in Podium Mozaïek samengesteld. U kunt de samenstelling van het programma en de optredende schrijvers volgen op deze website.
2022
Walter Palm – De vele gezichten van mijn pen. Literaire memoires
Giselle Ecury – Door jou mag ik er zijn. Gedichten
Boeli van Leeuwen – Wie denk je dat ik ben? Een biografische bloemlezing
Ini Statia – In naam der liefde. Gedichten in drie talen.
Eric de Brabander – Handen wassen. Roman
Diana Tjin – Noem me Calimero; of Carmen zo je wilt. Roman
Diana Lebacs – Dame van de avond en het berouw van Benaro. Roman
Annel de Noré – Berichten uit het verleden. Pemba doti. Roman
Marius Atmoredjo – loslaten zullen ze nooit meer. gedichten
Michiel van Kempen – Pionier en Rebel. Het leven van Albert Helman 1903-1996. Biografie
Chesley Rach – Het huis van de dans. Roman
Frank Ong-Alok – De Muziek van André Ong-Alok. Bladmuziek + CD
2021
Astrid H. Roemer – Ik ga strijden moeder. Gekozen gedichten
Papiamentu Pika. Erotisch woordenboek
Bernadette Heiligers – Van zo ver gekomen. Roman
Kees Broere – Irma. Een mikado van boze goden. Roman
Aart G. Broek – Medardo de Marchena. Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao. Pamflet / Essay
Annel de Noré – Exit. Gedichten
Carla van Leeuwen – Because en andere gedichten. Gedichten
Fred de Haas. Servus. Macht, slavernij, uitsluiting en verzet. Geschiedenis
Jit Narain – Een mensenkind in niemandsland. Gedichten
Eric de Brabander – Het geluid van naderend onweer. Verhalen
Eric de Brabander – E bida infinito di Doña Lisa. Novela
2020
Henna Goudzand Nahar – De geur van bruine bonen. Roman
Michiel van Kempen – Het eiland en andere gedichten. gedichten
Sakoentela Hoebba – Een schoolvakantie. Jeugdroman
Henry Toré – De eed. Roman
Saya Yasmine Amores – Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit. gedichten
Ronny Lobo – De bouwval. Roman
Clyde Lo A Njoe – Het dossier van de drakendoder. Roman
Diana Tjin – De catalograaf. Een liefdesgeschiedenis. Roman
Meer over OOGST 2022
10de Caraïbische Letterendag op 8 oktober 2022
Op zaterdagmiddag 8 oktober vindt (van 13.00 tot 17.00 uur) de 10de Caraïbische Letterendag plaats. Deze lustrumviering vindt plaats in het HNI (voorheen NAi) in Rotterdam. Na ruim twee jaar uitstel vanwege corona viert de Werkgroep Caraïbische Letteren eindelijk een nieuwe editie, gewijd aan de grote voorlopers. Bij deze gelegenheid verschijnt de bundel ‘Dat wij zongen’ (Uitgeverij Das Mag) met essays van 21 auteurs (waaronder Ken Mangroelal, Astrid H. Roemer, Tommy Wieringa, Eric de Brabander, Ruth San A Jong) over 20 groten die hen voorgingen (onder wie Albert Helman, Pierre Lauffer, Boeli van Leeuwen, Michaël Slory, Shrinivási, Edgar Cairo, Astrid H. Roemer, Bernardo Ashetu, Bea Vianen). Het eerste exemplaar van ‘Dat wij zongen’ wordt aangeboden aan de grootste levende Nederlands-Caraïbische dichter: Jit Narain. In gespreksronden, geleid door Raoul de Jong en Julien Ignacio, komt een groot aantal schrijvers uit de bundel ‘Dat wij zongen’ aan het woord. Verder zijn er intermezzi: Charlotte Doornhein herdenkt de onlangs overleden Diana Lebacs; Raoul de Jong leest voor uit zijn succesroman ‘Jaguarman’; Michiel van Kempen vraagt aandacht voor de ten onrechte onbekende Antilliaanse antikoloniaal Medardo de Marchena van auteur Aart G. Broek en een mystery guest zet Ronald Snijders – winnaar van de Boy Edgarprijs – in de schijnwerpers. De presentatie is in handen van Sarita Bajnath, van het AT5-boekenprogramma ‘Leesoffensief’.
Meer over ‘10de Caraïbische Letterendag’
Meer over ‘Dat wij zongen’
«Een schot in de roos.» – André Oijen
Over ‘Loslaten zullen ze nooit meer’ van Marius Atmoredjo op Ansiel, 6 augustus 2022:
(…) Persoonlijk ben ik altijd heel erg geïnteresseerd geweest in Surinaamse literatuur in het bijzonder die van Astrid H. Roemer, Albert Helman, Cola Debrot, en Edgar Cairo. Sinds kort is daar nog een grote favoriet bijgekomen namelijk Marius Atmoredjo. Zijn debuutbundel ‘Loslaten zullen ze nooit meer’, geïnspireerd door de verhalen van zes generaties Javanen in diaspora was meteen een schot in de roos. Die verhalen beginnen bij de tewerkstelling van de overgrootmoeder van de dichter, wanneer zij als contractarbeider vanuit Java in Suriname aankomt en gaan daarna over haar kinderen en kleinkinderen die in Suriname en Nederland wonen. De moeder van de dichter, Marie Atmoredjo, vertelde haar kinderen die verhalen in de avonduren voor het slapen gaan. Zij hebben in sterke mate de verbeeldingskracht van de dichter gevormd. De dichter weeft van al die verhalen een prachtig geheel. Beeld voor beeld reizen wij mee vanaf het verblijf in de buitengebieden tot de aankomst in Nederland. Atmoredjo laat zien hoe opgroeien in een levende verhalentraditie prachtige poëzie kan opleveren. De kunstenaar Robert Bosari voorzag elk van de twintig gedichten van een fraaie tekening in zwart-wit en dat maakt van deze bundel een unicum.
Lees hier de recensie
Meer over Marius Atmoredjo bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Marius Atmoeedjo op Caraïbisch Uitzicht
Album van de Caraïbische poëzie
Op 23 april 2022 verschijnt bij Uitgeverij Rubinstein ‘Album van de Caraïbische poëzie’, samengesteld door Michiel van Kempen en Bert Paasman, met medewerking van Noraly Beyer. Op die dag vindt in de OBA een programma plaats rond het uitkomen van dit boek. De trans-Atlantische relatie tussen Suriname, de Antillen en Nederland is meer dan vier eeuwen oud en beide zijden zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden geraakt door het slavernijverleden, migratie en culturele uitwisseling. Een complexe relatie die nergens zo goed wordt weerspiegeld als in de literatuur, en dan in het bijzonder de poëzie. In twaalf hoofdstukken wordt de lezer langs de rijkdom en de veelkleurigheid van de Caraïbische poëzie geleid. De samenstellers kozen een toegankelijke selectie van gedichten, versjes en liedjes, van de vroegste matrozenliedjes tot de jongste teksten van rappers. Vanzelfsprekend komt u in deze bloemlezing tal van dichters tegen die publiceerden bij Uitgeverij In de Knipscheer, onder wie: Frank Martinus Arion, Trefossa, Michaël Slory, Aletta Beaujon, Albert Helman, Edgar Cairo, Pierre Lauffer, Tip Marugg, Bea Vianen, Jit Narain, Elis Juliana, Shrinivási, Henry Habibe, Boeli van Leeuwen, Giselle Ecury, Scott Rollins, Marius Atmoredjo, Bernardo Ashetu, Aart G. Broek, Luis Daal, R.Dobru, Nydia Ecury, Carel de Haseth, Karin Lachmising, Diana Lebacs, Jojn Leefmans, Clyde R. Lo-A-Njoe, Raj Mohan, Quito Nicolaas, Olga Orman, Walter Palm, Hugo Pos, Astrid H. Roemer, Hans Vaders, Hilda de Windt Ayoubi.
Meer over het programma
Dit programma is ook online te volgen via deze LINK en later terug te zien op YouTube.
Nog meer Caraïbische dichters die bij In de Knipscheer verschenen vindt u terug in de bloemlezingen ‘Grenzenloos’, ‘Vaar naar de vuurtoren’, ‘De navelstreng van mijn taal’ en ‘Wie ik ben / Ta ken mi ta’
In 2014 verscheen bij Uitgeverij Rubinstein ‘Album van de Indische poëzie’, samengesteld door Peter Zonneveld en Bert Paasman, met o.a. werk van Marion Bloem en Ernst Jansz.
«Essays on Dutch colonial classics, some well known, others hidden gems — I discovered Frans Lopulalan’s ‘Onder de sneeuw een Indisch graf ‘.» – Rosemarijn Hoefte
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in New West Indian Guide [nr.96], april 2022:
(…) ‘De nieuwe koloniale leeslijst’, edited by Rasit Elibol (Amsterdam: Das Mag, 2021, paper €21.99), consists of 22 essays by established authors, poets, and critics on how to (re)read, (re)discover, and rethink Dutch colonial classics. Some are well known, such as ‘Max Havelaar’ by Multatuli, others may be hidden gems—I discovered Frans Lopulalan’s ‘Onder de sneeuw een Indisch graf ‘ (1986) on Moluccan experiences in the Netherlands. Ten chapters cover nine novels and one volume of poetry on the Caribbean published between 1931 and 2018: ‘De Stille plantage’ by Albert Helman (Xandra Schutte), ‘Mijn zuster de n[egerin]’ by Cola Debrot (Stephan Sanders), ‘Sarnami, hai’ by Bea Vianen (Warda El-Kaddouri), ‘Dubbelspel’ by Frank Martinus Arion (Kees ’t Hart), ‘Kollektieve schuld’ by Edgar Cairo (Rasit Elibol), ‘Over de gekte van een vrouw’ by Astrid [H] Roemer (Basje Boer), ‘Schilden van leem’ by Boeli van Leeuwen (Yra van Dijk), ‘De morgen loeit weer aan’ by Tip Marugg (Michiel van Kempen), ‘Badal’ by Anil Ramdas (Manon Uphoff), and ‘Habitus ‘by Radna Fabias (Alfred Schaffer). Despite the (deliberately?) awkward title, this is a rewarding read.
Bron
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ op deze site
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Bea Vianen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Edgar Cairo bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Astrid H. Roemer bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Leesbare biografie over Albert Helman, een echte ‘homo Caribensis’.» – Wim Rutgers
Over ‘Pionier en rebel : het leven van Albert Helman (1903-1996)’ van Michiel van Kempen in Antilliaans Dagblad, 9 april 2022:
(…) Laat ik allereerst opmerken dat de originele versie van de biografie – dankzij de uitvoerigheid en niet ondanks – die uitgebreide vorm zeer leesbaar was. (…) Maar ook deze sterk ingekorte versie heeft zijn leesbaarheid behouden. Voor de aanhangers van de slow reading beweging zal de originele vorm de voorkeur hebben; voor andere lezers de ingekorte vorm dank zij twee tegengestelde principes: het principe van kill your darlings én het principe van save your darlings in andere tekstfragmenten. Michiel van Kempen bewandelt hierbij evenwel een tussenweg die als select your darlings gekarakteriseerd kan worden: laat zoveel mogelijk minder essentiële citaten weg maar geeft daarmee de belangrijkste juist meer aandacht. (…) Kleine steekproeven tonen aan dat Michiel van Kempen bedachtzaam heeft ingekort. Niet met de geen bijzonderheden ontziende ‘kaasschaaf’ maar selectief met het centrale belang van de literaire biografie als vertrekpunt – en resultaat. (…) Een jaar na de Tweede Wereldoorlog reisde Helman naar Suriname, maar hij was er slechts kort en vertrok al na een maand voor een grote rondreis naar de zes Nederlands Antilliaanse eilanden. Van Kempen karakteriseert de reis als een ‘staatsbezoek’, want hij werd er met alle egards ontvangen. (…) In 1986 plaatst hij tijdens het Debrot-symposium in de vijf kwartier durende lezing Cola Debrot als homo Caribensis volgens Michiel van Kempen zichzelf en Cola Debrot in het ‘Caribische spectrum vijf eeuwen geschiedenis van het gebied en de literatuur van zowat alle landen en eilanden, met een eindeloze reeks auteursnamen’. Albert Helman besloot zijn lange lezing met de vermelding van een collega “‘romanschrijver en dichter die midden uit zijn omvangrijke literaire werkzaamheden werd geroepen om op hoge regeringsfuncties en als diplomaat zijn land gedurende vijftien jaren van dienst te zijn’, maar ‘na zijn plicht’ produceerde hij meer dan ooit. Ook dit ‘overleven’ stempelt hem evenals Debrot tot een echte ‘homo Caribensis’.” Albert Helman bedoelde daarmee uiteraard zichzelf.
Lees hier en hier de recensie ‘Een biografie herschreven’
Meer over ‘Pionier en rebel’
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een prachtig portret van Albert Helman.» – André Oyen
Over ‘Pionier en rebel. Het leven van Albert Helman (1903-1996)’ van Michiel van Kempen op Ansiel, 15 februari 2022:
In 2016 verscheen Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van letterkundige Michiel van Kempen. Nu is hier een herziene en verkorte heruitgave van verschenen onder de titel ‘Pionier en rebel’. Een titel die heel erg van toepassing was op de Surinaamse schrijver, journalist, componist, taal- en geschiedkundige en politiek-culturele spilfiguur Lou Lichtveld (1903-1996), beroemd geworden onder het pseudoniem Albert Helman. (…) In 1939 trok hij zich het lot van de Joodse vluchtelingen aan die vanuit Duitsland naar Nederland komen. In opdracht van het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen schreef hij het boek ‘Millioenen-leed’. Helman dook aan het begin van de oorlog onder omdat hij zo bekend was als antifascist dat hij niet langer in het openbaar kon verschijnen. Actief in het verzet vervalste hij persoonsbewijzen, publiceerde verzetsverzen en protesteerde bij rijkscommissaris Seyss-Inquart tegen de oprichting van de zogenaamde Kultuurkamer waar kunstenaars lid van moesten worden. (…) Albert Helman was de eerste grote Surinaamse schrijver, een man van zijn tijd, dus zowel van de koloniale tijd als daarna de onafhankelijkheid, die zich sterk bezighield met nationaal bewustzijn, in positief zowel als negatief opzicht. De mens staat centraal in Helmans werk, vooral in zijn vele romans. (…) Uit de biografie komt een persoon naar voren die fascinerend is en verkeerd heeft met een aantal invloedrijke en bijzondere personen uit de 20ste eeuw. Het lijkt wel of Albert Helman alles wilde meemaken en beschrijven. (…) Van Kempen heeft in zijn biografie nuchter de feiten geschetst, en met de hem eigen afwisseling van humor en ernst een prachtig portret van Albert Helman neergezet.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Pionier en rebel’
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«352 niet-onkritische bladzijden over de in Suriname geboren Helman» – Anneke van Ammelrooy
Over ‘Pionier en rebel: het leven van Albert Helman (1903-1996)’ van Michiel van Kempen voor NBD / Biblion, februari 2022:
Deze biografie van Albert Helman (1903-1996, schrijversnaam van Lou Lichtveld) is een ingekorte versie van het boek dat in 2016 verscheen onder de titel ‘Rusteloos en overal’. O.a. voetnoten, bibliografieën, lijsten van geïnterviewden, geraadpleegde archieven en Helmans betrekkingen met mensen ‘die misschien voor een Surinaams publiek er minder toe doen’, dat is allemaal geschrapt. Resteren nog altijd 352 niet-onkritische bladzijden over de in Suriname geboren Helman als schrijver, ‘beschouwelijke verzenmaker’, componist, taalkundige, militant, minister, diplomaat en politieke lastpak. De auteur is gul met details over Helmans echtgenotes, flirts en andere vrouwen. Zijn leven bestrijkt de hele 20ste eeuw en door zijn politieke keuzes was hij intens betrokken bij de Spaanse burgeroorlog, het verzet tegen de nazi’s, de Mexicaanse revolutie, de dekolonisatie van Suriname en het verzet tegen het regime van Desi Bouterse. Helman vlamde op hoge leeftijd nog enkele malen zoals met ‘De Foltering van Eldorado” (1983) en kreeg toen alsnog de erkenning die zijn oudere ego een tijdlang had moeten ontberen. De biograaf is hoogleraar Nederlands-Caraïbische literatuur.
Meer over ‘Pionier en rebel’
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Michiel van Kempen – Pionier en Rebel. Albert Helman. Biografie
Michiel van Kempen
Pionier en Rebel.
Het leven van Albert Helman 1903-1996
Biografie
gebrocheerd in omslag met flappen,
royaal formaat 352 blz., geïllustreerd, € 24,50
herziene en verkorte heruitgave van
Rusteloos en overal, 2016
ISBN 978 94 93214 60 6 NUR 321, 301
januari 2022
Albert Helman (1903–1996) is wel eens “de grootste Surinamer van de 20ste eeuw” genoemd. Hij was de schrijver van een groot en veelzijdig literair oeuvre, met prachtige boeken als de eerste slavernijroman ‘De stille plantage’ of het bejubelde reisverslag ‘Het eind van de kaart’. Maar hij componeerde ook de muziek bij de eerste geluidsfilm, hij publiceerde taalkundige en historische studies, hij was minister en zetelde bij de Verenigde Naties. Hij was daar waar het ertoe deed in de 20ste eeuw: in de strijd tegen Franco in Spanje, bij de Mexicaanse revolutie, in het verzet tegen nazi-Duitsland, bij de pogingen om Suriname onder het militaire regime uit te krijgen. Tal van de groten der aarde passeerden zijn pad, van George Orwell tot Frida Kahlo.
«Het leven van Helman leest als een fascinerende trip door de 20ste eeuw.» – Arjen Fortuin in NRC, vier sterren
«Een boeiende biografie, resultaat van jarenlang onderzoek.» – Tessa Leuwsha in de Ware Tijd
Michiel van Kempen (1957) is dichter en auteur van onder meer romans, verhalenbundels en essays. Hij ontving in 2004 voor zijn werk op het gebied van de Surinamistiek de ANV Visser Neerlandia Prijs. Sinds 2006 is hij bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische literatuur aan de Universiteit van Amsterdam.
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer