101 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu

BruinjaOnlangs verscheen bij Uitgeverij Querido de door Tsead Bruinja samengestelde bloemlezing ‘De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie’. Tsead Bruinja in het Nawoord: «Het leek mij bij de selectie goed te kijken naar het hele koninkrijk, zodat ook de poëtische stemmen uit de Antillen, Suriname en Indonesië mee mochten spreken. Het boek moet een gesprek opeen over wat we onder ‘Nederlandse poëzie’ verstaan. Het liefst zou ik zien dat er nooit meer een bloemlezing verschijnt met louter Nederlandse poëzie.» Dichters die ook bij Uitgeverij In de Knipscheer publiceerden komen daarin ruim aan bod: Frank Martinus Arion, Bernardo Ashetu, Aletta Beaujon, Edgar Cairo, Cándani (Saya Yasmine Amores), R. Dobru, Nydia Ecury, Aly Freije, Jelle Kspersma, John Leefmans, Tip Marugg, Djordje Matic, Raj Mohan, Jit Narain, Munye Oduber-Winklaar, Astrid H. Roemer, Johanna Schouten-Elsenhout, Ibrahim Selman, Shrinivási, Michaël Slory, Trefossa.
Meer over ‘De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie’
Meer bloemlezingen bij Uitgeverij In de Knipscheer met poëzie van Caraïbische dichters: ‘Grenzenloos’, ‘Vaar naar de vuurtoren’, ‘De navelstreng van mijn taal’ en ‘Wie ik ben / Ta ken mi ta

Boeli van Leeuwen – Wie denk je dat ik ben? Een biografische bloemlezing

VoorplatWieDenkJe-300Boeli van Leeuwen
Wie denk je dat ik ben?
Een biografische bloemlezing

Gekozen en bezorgd door Klaas de Groot
Voorwoord Sheila Siltalsing
Curaça0, Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen,
276 blz., € 17,90
ISBN 978-94-93214-86-6
presentatie 8 oktober 2022
100 jaar Boeli van Leeuwen

De verhalenbundels De ruïne van een kathedraal (1996) en De taal van de aarde (1997) van Boeli van Leeuwen zijn niet meer in druk, en dat is jammer. Om die leemte deels te vullen en om het feit te vieren dat de auteur honderd jaar geleden, op 10 oktober 1922, werd geboren is Wie denk je dat ik ben? samengesteld. De ondertitel ‘Een biografische bloemlezing’ laat zien dat het om een keuze uit zijn korte werk gaat waarin de auteur geregeld zichzelf naar voren laat komen. Opgenomen zijn verhalen uit bovenstaande bundels en uit de meer recente verzamelingen Geniale Anarchie (1990) en Ver weg dichtbij (2017). Voor deze gelegenheid is er ook materiaal opgenomen dat niet eerder in boekvorm is verschenen, de eerste krantenstukken uit 1947 bijvoorbeeld, dus het echte debuut van Van Leeuwen. Ook ander verspreid werk waarin de schrijver zelf op krachtige wijze aanwezig is krijgt nu de kans om een tweede leven te beginnen.

Sheila Sitalsing in het Voorwoord bij deze uitgave:
“(…) En dan de uitstapjes die hij maakt naar Spaans, Papiaments, Duits en Engels wanneer de jas van het Nederlands hem te krap wordt. Boeli van Leeuwen is te groot voor het Nederlands alleen en tegelijk is hij één van de grootste schrijvers die het Nederlandse taalgebied heeft voortgebracht. (…) Het is een godsgeschenk dat (…) de stukken die hij voor kranten schreef omdat hij de concentratie voor een roman even niet kon opbrengen, hier verzameld zijn. (…) Opdat ook de generaties die nog met lezen moeten beginnen, zullen weten: hier was een grote zoon van het koninkrijk aan het werk.”

Boeli van Leeuwen debuteerde in 1959 met de roman De rots der struikeling, waarvoor hij later in Nederland de Vijverbergprijs (de tegenwoordige F. Bordewijkprijs) ontving, samen met de romans Een vreemdeling op aarde (1962) en De eerste Adam (1966) wel ‘de trilogie van een displaced person’ genoemd. Na zijn rechtenstudie en advocatenpraktijk in Nederland, Spanje en Venezuela bekleedde hij als hoogste ambtenaar de functie van Secretaris van het eilandgebied Curaçao. In 1983 werd hij voor zijn literaire werk bekroond met de Cola Debrotprijs, de belangrijkste Antilliaanse culturele onderscheiding. Na zijn pensionering dat jaar werkte hij als pro-Deo-advocaat in de armen wijken die hij ‘schaduwzijde van the neat Dutch treat in the Caribbean’ noemde. Ook wijdde hij zich opnieuw aan het schrijven, wat onder meer resulteerde in de romans Schilden van leem (1985), Het teken van Jona (1988) en zijn befaamde columnverzameling Geniale anarchie (1990) waarmee hij een nieuwe lezersgeneratie aan zich wist te binden.

Klaas de Groot (Leiden 1942) was in de jaren 80 van de vorige eeuw leraar Nederlands op Curaçao en Aruba. Hij stelde voor Uitgeverij In de Knipscheer de bloemlezingen Vaar naar de vuurtoren en Grenzenloos samen en bezorgde voor deze uitgeverij mede poëzie-uitgaven van Aletta Beaujon en Boeli van Leeuwen. Ook stelde hij Because en andere gedichten van Carla van Leeuwen samen. Daarnaast schrijft hij regelmatig over met name Caraïbische literatuur in tijdschriften en op Caraïbisch Uitzicht.

Deze uitgave is een kleine vóóreditie in paperback, uitgebracht ter gelegenheid van ‘100 jaar Boeli van Leeuwen’ op 8 oktober in het Nationaal Archief in Den Haag, en zal later verschijnen in een gebonden editie die als de definitieve uitgave zal worden beschouwd.

Meer over ‘Wie denk je dat ik ben?’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Klaas de Groot bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Sheila Sitalsing op deze site

Weerzin tegen volwassenheid

VoorplatBecause-75Over ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen op Literatuurgeschiedenis, 8 juli 2022:
(…) Door haar poëzie wordt duidelijk dat het leven haar niet makkelijk is gevallen. Steeds duiken de tegenstellingen op die zij heftig gevoeld moet hebben. Aan het gedicht ‘I remember’ dat ook in het Nederlands is opgenomen is dat goed te zien. “Ik ben de koningin van het heelal”, schrijft ze daarin. De ‘ik’ herinnert zich de sprookjeswereld van de kleutertijd en de reactie van de boom waarin zij klom. Die tamarinde laat haar lachend weten dat hij groter is dan zij. Ouder geworden doemt het idee op dat de boom omgehakt kan worden, dat de volwassenheid de kindertijd aantast. Het besef van de tegenstelling tussen vroeger en nu, tussen droom en wekelijkheid, samen met soortgelijke tegenstellingen zoals die tussen gevoel en verstand, tussen geheim en bekend, is het belangrijkste onderwerp voor de dichteres. In de wirwar van al die gevoelens en ideeën lijkt er soms troost te zijn in de liefde en in het geloof. Als er al geborgenheid zou zijn, dan zou dat daar zijn. Maar in heel wat gedichten lijkt ‘het doolhof van het eigen ik’, zoals in het gedicht ‘Twijfel’, niet ver weg te zijn. In dat doolhof schuilt een weerzin tegen de volwassenheid. Een weerzin die soms teniet gedaan wordt, zoals te lezen is in het gedicht ‘Mijn kinderschoenen’. Doordat de kinderschoen bij het verleden horen en de grote mensen schoenen nog niet passen, neemt de ‘ik’ een beslissing en loopt blootsvoets. (…)
‘Literatuurgeschiedenis’ is een initiatief van Koninklijke Bibliotheek en Taalunie en gericht op bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Aan deze pagina werkten mee Klaas de Groot en Martijn Nicolaas (eindredactie).
Lees verder
Meer over ‘Because en andere gedichten’
Meer over Carla van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Bij Aletta Beaujon vallen Curaçao, Bonaire en Griekenland samen.

Over ‘De schoonheid van blauw ~ The Beauty of Blue’ van Aletta Beaujon op Literatuurgeschiedenis, 8 juli 2022:
(…) Aletta Beaujon was een dichteres met oog voor de wereld, die ze voor het eerst zag in de wijk Otrobanda, Willemstad. (…) Tijdens haar Curaçaose schooljaren bezocht ze vaak het landhuis Slagbaai op Bonaire. Een plek die haar zou inspireren bij het schrijven van veel van haar gedichten. Haar eerste bundel uit 1957 heet niet voor niets ‘Gedichten aan de baai en elders’. Dat ‘elders’ slaat onder andere op Nederland. Dat land moet op haar een grijzige indruk gemaakt hebben in haar studietijd aan de Universiteit van Amsterdam. (…). In die tijd maakt zij met een van haar zoons een reis naar Griekenland. Dat land is voor haar, na Curaçao en Bonaire het meest belangrijk geweest: ze vatte een grote liefde op voor het land met zoveel cultuur, eilanden en een blauwe zee. Het is vooral het eiland Delos geweest dat een inspirerende invloed op haar heeft gehad. Haar tweede publicatie ‘Poems while in Delos’ verschijnt in 1959 en is ook opgenomen in haar verzamelde gedichten ‘De schoonheid van blauw ~ The Beauty of Blue’ uit 2009. Het is heel mooi om te zien dat in ‘zwemmen’, één van de onderwerpen waar ze over schrijft, Curaçao en de Griekse eilanden samenvallen. (…)
‘Literatuurgeschiedenis’ is een initiatief van Koninklijke Bibliotheek en Taalunie en gericht op bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Aan deze pagina werkten mee Klaas de Groot en Martijn Nicolaas (eindredactie).
Lees verder
Meer over ‘De schoonheid van blauw’

Album van de Caraïbische poëzie

AlbumCaribischePoezieOp 23 april 2022 verschijnt bij Uitgeverij Rubinstein ‘Album van de Caraïbische poëzie’, samengesteld door Michiel van Kempen en Bert Paasman, met medewerking van Noraly Beyer. Op die dag vindt in de OBA een programma plaats rond het uitkomen van dit boek. De trans-Atlantische relatie tussen Suriname, de Antillen en Nederland is meer dan vier eeuwen oud en beide zijden zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden geraakt door het slavernijverleden, migratie en culturele uitwisseling. Een complexe relatie die nergens zo goed wordt weerspiegeld als in de literatuur, en dan in het bijzonder de poëzie. In twaalf hoofdstukken wordt de lezer langs de rijkdom en de veelkleurigheid van de Caraïbische poëzie geleid. De samenstellers kozen een toegankelijke selectie van gedichten, versjes en liedjes, van de vroegste matrozenliedjes tot de jongste teksten van rappers. Vanzelfsprekend komt u in deze bloemlezing tal van dichters tegen die publiceerden bij Uitgeverij In de Knipscheer, onder wie: Frank Martinus Arion, Trefossa, Michaël Slory, Aletta Beaujon, Albert Helman, Edgar Cairo, Pierre Lauffer, Tip Marugg, Bea Vianen, Jit Narain, Elis Juliana, Shrinivási, Henry Habibe, Boeli van Leeuwen, Giselle Ecury, Scott Rollins, Marius Atmoredjo, Bernardo Ashetu, Aart G. Broek, Luis Daal, R.Dobru, Nydia Ecury, Carel de Haseth, Karin Lachmising, Diana Lebacs, Jojn Leefmans, Clyde R. Lo-A-Njoe, Raj Mohan, Quito Nicolaas, Olga Orman, Walter Palm, Hugo Pos, Astrid H. Roemer, Hans Vaders, Hilda de Windt Ayoubi.
Meer over het programma
Dit programma is ook online te volgen via deze LINK en later terug te zien op YouTube.
Nog meer Caraïbische dichters die bij In de Knipscheer verschenen vindt u terug in de bloemlezingen ‘Grenzenloos’, ‘Vaar naar de vuurtoren’, ‘De navelstreng van mijn taal’ en ‘Wie ik ben / Ta ken mi ta’
In 2014 verscheen bij Uitgeverij Rubinstein ‘Album van de Indische poëzie’, samengesteld door Peter Zonneveld en Bert Paasman, met o.a. werk van Marion Bloem en Ernst Jansz.

«Een talent dat te vroeg in de kiem gesmoord is.» – Wim Rutgers

VoorplatBecause-75Over ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen in Antilliaans Dagblad, 29 juli 2021:
In ‘Because en andere gedichten’ blijkt Carla van Leeuwen op zoek te zijn naar harmonie, een harmonie in en met zichzelf en met de haar omringende wereld, gepersonifieerd in een voortdurend toegesproken persoon, met liefde als bescherming biedende troost als enig mogelijke uitkomst. (…) De ik-gedichten die getuigen van persoonlijke en existentiële strijd zijn de sterkste van de bundel en in de meerderheid. (…) Vormelijk mogen de gedichten enige overeenkomst met de poëzie van de zeventiger jaren vertonen, inhoudelijk blijkt er groot verschil tussen het in die tijd overheersende maatschappijkritische engagement van de overwegend mannelijke dichters en de persoonlijke getuigenisgedichten in deze bundel. Daarin komt Carla van Leeuwen (1955-1980), sterk overeen met twee andere Curaçaose dichteressen die evenwel wat ouder zijn, zoals Oda Blinder (1918-1969) (…) en Aletta Beaujon (1933-2001). (…) Tegenover het overwegend mannelijke lawaai van het protest van die dagen stelden deze drie vrouwelijke dichters hun persoonlijke indringende bekentenislyriek. (…) Dat Klaas de Groot, die een uitvoerig nawoord schreef, er nu in geslaagd is deze aangevulde bundel te verzorgen is een daad van bevestiging van een talent dat te vroeg in de kiem gesmoord is. Met Oda Blinder, Aletta Beaujon en Carla van Leeuwen beschikken we nu over het werk van een drietal vrouwelijke dichters die samen een unieke plaats in de Nederlandstalige poëzie van Curaçao innemen.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Because en andere gedichten’
Meer over Carla van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Voor Carla van Leeuwen is de binnenwereld belangrijker.» – Klaas de Groot

VoorplatBecause-75Over ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen op Caraïbisch Uitzicht, 21 april 2021:
(…) Maar niet alleen het historisch gegeven speelt een rol. De poëzie van Carla van Leeuwen is duidelijk anders van karakter dan die van twee andere dichteressen uit dezelfde sfeer: Aletta Beaujon en Oda Blinder. Haar gedichten zijn eenvoudiger en veel meer geworteld in een jonger gevoel. Wat ze gemeen heeft met Beaujon (…) is het dichten in het Engels en een bepaalde vormgeving. Maar de laatste was meer gericht op de buitenwereld, voor van Leeuwen is de binnenwereld belangrijker. Wie de gedichten uit de herdruk ‘Because en andere gedichten’ naast de gedichten van Blinder legt, ziet direct het verschil in vormgeving. Ook inhoudelijk gezien zijn de gedichten van Oda Blinder anders. Haar toon is veel minder vertellend. De gedichten zijn zeer compact en (…) veel stiller. Maar wat het gebruik van de binnenwereld aangaat, lijken beide dichteressen op elkaar. (…)
Lees hier de aankondiging
Meer over ‘Because en andere gedichten’

Carla van Leeuwen – Because en andere gedichten

VoorplatBecause-75Carla van Leeuwen
Because en andere gedichten

Curaçao
Bezorgd en van een Nawoord voorzien door Klaas de Groot
Omslagfoto Carlos E. Tramm
gebrocheerd in omslag met flappen,
82 blz., € 17,50
ISBN 978 94 93214 08 8 NUR 306
eerste uitgave mei 2021

Carla van Leeuwen (Caracas, Venezuela 15 augustus 1955 – Willemstad, Curaçao 28 augustus 1980) was de dochter van Dorothy Debrot en van auteur Boeli van Leeuwen.

Dorothy Debrot was een dochter van Adolphe Debrot, een jongere broer van Colá Debrot. In 1959, toen dochter Carla vier jaar oud was, gingen haar ouders voorgoed terug naar Curaçao. Na de middelbare school vertrok ze naar Nederland om Spaans te studeren. Daarna bezocht ze, weer op Curaçao, de Pedagogische Academie en overwoog ze om Rechten te gaan studeren. Ze debuteerde in 1979 op 24-jarige leeftijd met de bundel Because. Hierin bundelde ze echter niet alle gedichten die ze toen in portefeuille moet hebben gehad. Privé stelde ze de bundel Interval samen die waarschijnlijk ook als echte bundel bedoeld is geweest. Beide bundels bevatten gedichten in het Nederlands en het Engelse. De gedichten uit Interval doken weer op in 2019, samen met enkele losse gedichten, en zijn in deze bundeling toegevoegd aan en uitgebreid tot Because en andere gedichten. Carla van Leeuwen is 25 als zij zelf het einde zoekt en vindt.

Enrique Muller over Because in Amigoe op 5 mei 1979:
«Zonder ook maar ooit woorden als ‘politiek’, ‘armoede’, ‘haat’, ‘strijd’ en ‘uitbuiting’ e.d. te laten vallen wordt onverbiddelijk afgerekend met de maatschappij waarin liefde – het enige wat belangrijk is – onmogelijk is of onmogelijk gemaakt wordt. De enige mogelijkheid de ideale werkelijkheid te realiseren is de droom, is de fantasie. Deze bundel is er vol van en omdat hoe dan ook het besef er is dat leven toch niet uitsluitend kan betekenen het vertoeven in de droom- en fantasiewereld, is er ook angst, de angst nergens meer bij te behoren.»
Meer over Carla van Leeuwen op deze site

«Een monumentje.»

Opmaak 1Over ‘Grenzenloos. 40 Jaar Knipscheer Poëzie’ van Klaas de Groot op Paperback Radio, 25 juni 2019:
Klaas de Groot las maandenlang gedichtenbundels om tot de juiste selectie te komen voor zijn bloemlezing ‘Grenzenloos’. Reden ertoe was het veertigjarig bestaan van uitgeverij In de Knipscheer in 2016. Niet alleen uit alle gepubliceerde dichtbundels maar ook uit alle in literaire tijdschriften van de uitgeverij gepubliceerde poëzie werd gekozen. Mandala, De Held en Extaze bleken fuiken voor talent. ‘Grenzenloos’ bevat 160 dichters en 190 gedichten. Peter de Rijk praat met de samensteller van de bloemlezing over de keuze van de gedichten en het portret van de Nederlandse poëzie dat het boek geeft. Het interview werd live uitgezonden op woensdag 9 januari 2019 van 14.00 tot 15.00 vanaf de vierde etage van Boekhandel Scheltema Amsterdam.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Grenzenloos’
Meer over Klaas de Groot bij Uitgeverij In de Knipscheer

Aletta Beaujon in Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland.

(…) In 2008 vond Klaas de Groot in de Openbare Bibliotheek van Den Haag een kantooragenda van Aletta Beaujon over het jaar 1957. Deze was waarschijnlijk via Debrot in de boekencollectie van Sticusa ondergebracht en vervolgens meeverhuisd naar de Haagse bibliotheek. In de agenda stonden 78 handgeschreven gedichten. Onder de titel ‘Words washed away / Weggespoelde woorden’ zijn 64 tot dan toe onbekende, voornamelijk Engelstalige gedichten samen met 14 in 1959 al gepubliceerde gedichten, gebundeld. In 2009 verzorgden Aart G. Broek en Klaas de Groot een uitgave met alle gedichten van Beaujon: ‘De schoonheid van blauw’. (…)
Lees hier de pagina in het lexicon
Meer over ‘De schoonheid van blauw’