Ambon – Uitgeverij In de Knipscheer

«Gevoelens van onrecht en machteloosheid in poëzievorm.» – Evita Matakena

Over presentatie ‘Djam Karet/Elastiektijd’ van Richard Akihary in Marinjo (nr. 5 ), oktober/november 2023:

(…) Richard Akihary geeft een kort historisch overzicht van de komst van de eerste generatie Ambonese soldaten naar Nederland. Speciale aandacht is er voor het stamboekformulier van de Ambonese soldaten, zoals de melding in het stamboekformulier van zijn grootvader die als KNIL- soldaat op 14 juni 1950 wordt overgeheveld naar de Koninklijke Landmacht, zes weken voordat het KNIL wordt opgeheven. De presentatie wordt afgewisseld met het voordragen van een drietal gedichten uit de bundel. Voor de Ambonese soldaat is zijn geschiedenis een geschiedenis waarbij gevoelens van onrecht en machteloosheid de boventoon voeren. Gevoelens die de dichter in poëzievorm heeft gegoten. (…)

Marinjo is een tweemaandelijks onafhankelijk Moluks magazine.

Bron
Klik hier voor de foto’s
Meer over ‘Djam Karet/Elastiektijd’
Meer over Richard Akihary bij Uitgeverij In de Knipscheer

Richard Akihary – Djam karet / Elastiektijd. Gedichten

VoorplatElastiek1-75" Richard Akihary
Djam karet / Elastiektijd
gedichten
Nederland – Ambon, Zuid-Molukken
Omslagillustratie Piet Latul
gebrocheerd in omslag met flappen,
74 blz., € 18,50
eerste druk oktober 2023
ISBN 978-94-93214-83-5

Als een rode draad loopt in deze debuutbundel Djam karet / Elastiektijd een groot verlangen naar vrijheid van het Zuid-Molukse volk. Bijna vier eeuwen gekoloniseerd door Nederland, waardoor de Zuid-Molukse geschiedenis ook Nederlandse geschiedenis is, daarna overheerst door vreemde mogendheden.

Het litteken (fragment)

De ondraaglijke pijn
gevoelloos met de jaren.
Het litteken een aandenken.
De volgende overheerser
overspoelt zijn land met regels
verpakt in een wet.
Het recht van de sterkste.
Hij volgt zijn innerlijke overtuiging
naar het kostbaarst in het leven:
vrijheid

Richard Akihary: ‘We moeten verder en de bladzijde omslaan, maar hoe kun je een bladzijde omslaan die nog niet is geschreven?’ Na ruim 70 jaar krijgt Richard Akihary de stamboekformulieren van zijn grootvader in handen, de inhoud verrast hem. Ruim een maand voordat het KNIL wordt opgeheven, wordt zijn grootvader overgeheveld van het KNIL naar de Koninklijke (Nederlandse) Landmacht. Zeven maanden later geeft hij gehoor aan het dienstbevel in te schepen naar Nederland. ‘Het lamoffer verstild 4000 naamlozen’, uit: Opgelicht. Akihary: ‘documenten liegen niet en laten een traceerbaar spoor achter’. Hij stuit op rechtszaken die de delegatie Aponno voert tegen de Staat der Nederlanden. Nederland wil de Ambonese soldaten demobiliseren in reeds door Soekarno bezet gebied. De uitspraken van het Arrondissementsgerecht in Den Haag, het Hoger Beroep en tenslotte de Hoge Raad der Nederlanden, stellen de Zuid-Molukkers in het gelijk. ‘Hoger beroep requiem voor kabinet. Veroordeeld zijn verraderlijke tekst’. Zijn jaren in kamp Ederveen brengt hij voor het voetlicht: ‘ …oude Durchgangslager waar muren vergeten verhalen vertellen, bewoond door Ambonezen’. Over zijn liefde voor muziek lezen we in het gedicht Moluccan Moods: ‘Buigend verwelkomt het kruis haar gasten, muzikanten uit de wijk’.

Richard Akihary (1955) gaf 30 jaar les in het speciaal onderwijs. Daarna doceerde hij Nederlands en Engels. Hij is meer dan 50 jaar organist bij de Geredja Indjili Maluku (Moluks Evangelische Kerk). Hij schreef de partituren voor BNG, het Moluks Kerkelijk Liedboek. Ook schreef hij teksten en muziek voor theater, pop en jazzbands.

«Een meesterwerk zoals je maar zelden leest.» – Marianne Janssen

Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op LeesKost, 18 februari 2021:
De kleine Frans wordt geboren in het Ambonezenkamp in Woerden. Een kamp met hekken eromheen, de jongen weet niet beter. Alle volwassenen om hem heen zijn afkomstig van de Zuid Molukken en iedereen koestert de wens ooit weer terug te gaan, naar huis. ‘Thuis’ is het onderwerp van alle volwassen gesprekken. (…) De auteur haalt vol liefde, weemoed en gevoel voor het kleinste detail herinneringen op aan zijn jeugd. (…) Razernij, verdriet, inwendige woede, en je dan tóch beheersen… dat was de manier waarop zijn vader zijn verlangen en heimwee naar Ambon verbeet. De realiteit verscheurt de dromen en de illusies. (…) Lopulalan heeft de gave kleine gebeurtenissen groots te beschrijven, grote gebeurtenissen terug te voeren tot de kern. De liefde voor zijn vader doordesemt de pagina’s. Dit briljant geschreven en ontroerende boek is een ware parel, zacht glanzend, zeldzaam en kostbaar. Wat is het jammer dat Lopulalan niet meer geschreven heeft. Ik vind het een meesterwerk zoals je maar zelden leest.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer

Moluks-Nederlandse theatervoorstelling genomineerd voor Anjerprijs

Aandeanderekant Adak Theater brengt ‘Een tijdelijk verblijf’, het eerste deel van het driejarig theaterproject ‘Aan de andere kant’. De voorstelling wordt op 15 en 16 februari gespeeld in Marum en daarna op 23 februari (Amsterdam), 2 maart (Rotterdam) en Utrecht (9 maart). Informatie over kaartverkoop op www.adak-theater.nl . ‘Een tijdelijk verblijf’ vertelt het verhaal van Molukkers Theus en Gabriella, die in Nederland hun weg proberen te vinden nadat Theus uit zijn functie als KNIL-soldaat is ontzet. De Molukkers konden niet terug naar Ambon. Ze zweefden tussen wal en schip: het waren geen Nederlanders, maar naar huis kon ook niet. ‘Een tijdelijk verblijf’ vertelt een serieus verhaal over de eerste generatie Molukkers in Nederland, maar doet dat met een lichte toets. Geschiedenis en actualiteit lopen door elkaar, ernst en humor staan soms recht tegenover elkaar. Maar de geschiedenis moet worden verteld en van meerder kanten belicht. In ‘Een tijdelijk verblijf’ worden verdriet en vertier onlosmakelijk met het leven verbonden. De Molukse schrijfster Yvon Muskita werkte mee aan het script en is ook gevraagd de scripts te schrijven voor de vervolgvoorstellingen in najaar 2019 en 2020. De organisator van theaterdrieluik ‘Aan de andere kant’, de Stichting Gedeelde Verhalen, is een van de drie genomineerden voor de Anjerprijs van het Prins Bernard Cultuurfonds.
Meer over Yvon Muskita bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘Aan de andere kant’
Meer over de Molukse geschiedenis bij Uitgeverij In de Knipscheer

Yvon Muskita – Snijden & Stikken

Yvon Muskita
Snijden & stikken. Het verhaal van kleermaker Boeng
Roman. Nederland-Molukken
Ingenaaid, 168 blz.
ISBN 978-906265-592-2 € 17,50
Eerste druk 2008

In dat bos heb ik tot 1965 gewoond. Hoe kon ik weten dat we ooit de barakken moesten verlaten om tussen de Hollanders te wonen? Dat bij ons verzet pantserwagens en mobiele eenheden zouden worden ingezet? Binnen enkele maanden werden Ambonese wijken uit de grond gestampt. Ik kon kiezen waar ik wilde wonen. Do, haar moeder en ik kozen voor het Westen, het werd deze Bomenwijk. Een buurt die op alle andere woonoorden leek, waar ook in Nederland: een rechthoekig patroon van rijen eengezinswoningen, afgewisseld met een grasveld, een in alle jaargetijden onverwoestbaar groen, en altijd op één van de hoeken van de wijk De Molukse Kerk met zo’n laag aflopend puntdak.

Yvon Muskita toont in Snijden & stikken haar lezers de geschiedenis van de Molukse gemeenschap in Nederland via de ogen van kleermaker Boeng. Die behoort tot de oude garde en kijkt eigenzinnig, met gevoelens die hij nooit zal uitspreken, tegen de jongere garde aan. Hij hoort veel van de mensen om hem heen en vormt zo de centrale verteller van het verhaal: soms tragikomisch, dan weer ontroerend. Enkele personages, zoals de mooie Hanu en niet te vergeten de aquariumhouder oom Sem, krijgen bijna mythische proporties, terwijl intussen de heimelijke, machteloze en onmogelijke liefde van kleermaker Boeng voor het bokkige meisje Myra aangrijpend wordt uitgetekend. Het boek is met zijn levendigheid bij vlagen episch en lyrisch en blijft de lezer voortdurend boeien.

Yvon Musikita (Venray, 1958) schaart zich met haar debuutroman in de rij van belangrijke naoorlogse Indo- en Molukse schrijvers als Alfred Birney, Marion Bloem, Theodor Holman, Ernst Jansz en Frans Lopulalan.