Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in New West Indian Guide [nr.96], april 2022:
(…) ‘De nieuwe koloniale leeslijst’, edited by Rasit Elibol (Amsterdam: Das Mag, 2021, paper €21.99), consists of 22 essays by established authors, poets, and critics on how to (re)read, (re)discover, and rethink Dutch colonial classics. Some are well known, such as ‘Max Havelaar’ by Multatuli, others may be hidden gems—I discovered Frans Lopulalan’s ‘Onder de sneeuw een Indisch graf ‘ (1986) on Moluccan experiences in the Netherlands. Ten chapters cover nine novels and one volume of poetry on the Caribbean published between 1931 and 2018: ‘De Stille plantage’ by Albert Helman (Xandra Schutte), ‘Mijn zuster de n[egerin]’ by Cola Debrot (Stephan Sanders), ‘Sarnami, hai’ by Bea Vianen (Warda El-Kaddouri), ‘Dubbelspel’ by Frank Martinus Arion (Kees ’t Hart), ‘Kollektieve schuld’ by Edgar Cairo (Rasit Elibol), ‘Over de gekte van een vrouw’ by Astrid [H] Roemer (Basje Boer), ‘Schilden van leem’ by Boeli van Leeuwen (Yra van Dijk), ‘De morgen loeit weer aan’ by Tip Marugg (Michiel van Kempen), ‘Badal’ by Anil Ramdas (Manon Uphoff), and ‘Habitus ‘by Radna Fabias (Alfred Schaffer). Despite the (deliberately?) awkward title, this is a rewarding read.
Bron
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ op deze site
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Bea Vianen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Edgar Cairo bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Astrid H. Roemer bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: Anil Ramdas
«Zijn grootste literaire ontdekking is Edgar Cairo.» – Sander Becker
Over ‘Kollektieve schuld’ van Edgar Cairo in interview met Rasit Elibol in Trouw, 25 maart 2021:
(…) Rasit Elibol, redacteur bij ‘De Groene Amsterdammer’, stelde vanuit deze vragen ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ samen. De bundel bevat 22 essays waarin schrijvers en letterkundigen beroemde boeken uit de koloniale tijd tegen het licht houden. Ze plaatsen er onbekender werk tegenover om een completer beeld te krijgen van de geschiedenis. (…) De Turks-Nederlandse Elibol kwam zelf met de koloniale geschiedenis in aanraking via zijn vriendin, die een Surinaamse achtergrond heeft. Dankzij haar ging hij veel over Suriname lezen. Keuze genoeg. Denk aan het werk van Anil Ramdas, Astrid Roemer of Albert Helman. Maar zijn grootste literaire ontdekking is Edgar Cairo. Deze zwarte, biseksuele schrijver emigreerde uit Suriname naar de Bijlmer. In 1976 publiceerde hij ‘Kollektieve schuld’, een levendig boek waarmee je volgens Elibol ‘direct op een achtererf in Paramaribo belandt’. De roman is een speelse familieschets waarin een grote familie bijeenkomt voor een reeks wintirituelen. Ze willen een collectieve schuld wegwassen. Oom Rudi arriveert vanuit Nederland, samen met zijn witte echtgenote. “Er zitten veel grappige dialogen in.” (…) Bijzonder is dat Cairo een heel eigen proza gebruikt: een mix van Surinaams-Nederlands met Sranantongo en eigen woorden. De vertalingen onder aan elke pagina zijn volgens Elibol geenszins overbodig. Opmerkelijk is verder dat Cairo zich eind jaren zeventig al uitsprak tegen Zwarte Piet en dat hij niet schroomde om witte recensenten van racisme te betichten. (…) “De tragiek is dat hij uiteindelijk echt gek werd. Hij werd psychotisch en heeft daarna niets coherents meer geschreven.”
Lees hier het interview in Trouw
Meer over Edgar Cairo bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de koloniale leeslijst op deze site
‘Verrassing!’ Een letterkundig colloquium over de voormalige Nederlandse koloniën
Doelenzaal Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, vrijdag 26 april 2019:
Het colloquium wordt gehouden t.g.v. het 12 ½ jaar bestaan van de bijzondere leerstoel Nederlands-Caraïbische Letteren van Prof. Dr. M.H.G. van Kempen. Het programma omvat een 7-tal lezingen van 09.00 uur tot 18.00 uur. Dit vrij toegankelijke colloquium staat in het teken van de verrassing: in cultuurresearch komen onderzoekers altijd wel eens verschijnselen tegen die ze niet verwacht hadden, die contingent zijn of waarmee ze zich niet zo goed raad weten, theoretisch of praktisch: verrassende links, moeilijk te plaatsen figuren, tussenfiguren, teksten die zich totaal niet verhouden tot het gehele oeuvre van een auteur, correspondentie tussen mensen van wie je dat in de verste verte niet verwacht enz. Een grote groep actieve literatuurwetenschappers geeft een letterkundige of cultuurhistorische presentatie met een duidelijk raakvlak met de voormalige koloniën van Nederland. Aan het woord komen Judit Gera, Jacqueline Bel, Karin Amatmoekrim, Frans Blom, Aart G. Broek, Aminata Cairo, Cynthia Abrahams, Gabor Pusztai, Paul Bijl, Remco Raben, Wim Rutgers, Margriet van der Waal, Kees Snoek, Ellen de Vries, Lonneke Geerlings, B. Jos de Roo, Adrienne Zuiderweg, Yra van Dijk, Henriëtte Louwerse, J.Z. Herrenberg. Auteurs die aan bod komen in de diverse lezingen: Abdelkader Benali, Albert Helman, Anil Ramdas, Trefossa, Andreas Jelky, Wange van Balie, Pierre Lauffer, Willem Anker, E. Elias, Astrid H. Roemer, Tommy Wieringa. Uitgeverij In de Knipscheer is present met een boekentafel waarop onder meer de heruitgave van ‘Het eind van de kaart’ van Albert Helman met een nawoord van Michiel van Kempen.
Klik hier voor het programma
«Hilarisch, met zelfspot, beeldend en nostalgisch.» – Jerry Dewnarain
Over ‘Mijn God mijn God Waarom heb ik u verlaten?’ van Frank Ong-Alok in De Ware Tijd Literair, 17-18 juni 2017:
(…) Sommige vertellingen zijn hilarisch en enkele opvattingen zetten de lezer aan het denken of houden hem een spiegel voor. Er is ook zelfspot in het boek te bespeuren. Ong-Alok vertelt over onderwerpen waarop nog steeds een sterk taboe rust, zoals seks. Het boek is een autobiografische vertelling waarin levensfacetten vlot en beeldend worden verteld. We zien de jonge Frank vanaf zijn zevende jaar opgroeien tot jonge adolescent en uiteindelijk als echtgenoot en ervaren muzikant en componist. (…) Vooral in de eerste drie hoofdstukken maakt de lezer kennis met het Suriname van eind jaren zestig. De beschrijvingen zijn beeldend en nostalgisch, zoals in bijna elke roman geschreven door een migrant. Hij beschrijft een nieuwe buurt, Zorg en Hoop en omgeving, van de jaren zestig, die niet eerder in Surinaamse romans is beschreven. (…) Maar ook zijn eerste jaren in Nederland geven een goed tijdsbeeld: er waren begin jaren zestig nog niet veel Surinamers in Nederland woonachtig. Anil Ramdas schreef ook over zijn eerste ervaringen met Nederland in zijn enige roman ‘Badal’. Maar Ramdas kwam in Nederland tijdens de immigratiestromen van de jaren zeventig. (…) Het boek bevat ook een cd waarop nummers staan die op één of andere manier een rol hebben gespeeld in Ong-Aloks leven. (…).
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Mijn God mijn God Waarom heb ik u verlaten?’
Meer over Frank Ong-Alok bij Uitgeverij In de Knipscheer
‘Zeven rivieren ver.’
Over ‘Ademhalen’ van Karin Lachmising in Literat-uur op Amsterdam FM-Radio, 24 april 2017:
De eerste tien minuten van het gesprek tussen Peter de Rijk en Karin Lachmising, auteur van ‘Nergens groet een boom die haar aarde niet vindt’, gaat over de actualiteit in haar geboorteland Suriname, dat zich economisch in zwaar weer bevindt waardoor de bevolking in protest komt tegen de regering. Daarna gaat het over het theaterstuk ‘Ademhalen’. Drie vrouwen uit het district Nickerie komen daarin aan het woord over hun leven als Hindoestaanse vrouw dat van oudsher vastzit aan orthodoxe wijzen van samenleving en godsdienst, en ongelijkheid met zich meebrengt tussen de seksen. Naar aanleiding van een mislukte poging tot zelfdoding van een gemeenschappelijke kennis laten de vrouwen hun eigen levens de revue passeren en maken zo de benauwenis van een kleine gemeenschap met sterke tradities voelbaar. Het stuk, in de regie van Alida Neslo, beleefde succesvolle opvoeringen in Nickerie en in Paramaribo. De tekst zal later ook in boekvorm verschijnen. Ook werkt Karin Lachmising aan een nieuwe gedichtenbundel met de titel ‘Zeven rivieren ver’ waarin zij de vele aspecten van ‘afstand’ verwoordt. In de laatste tien minuten van de uitzending leest zij uit deze bundel in wording vier gedichten: Contact, Waanzin, Vluchteling en Suïcidebommen. Literat-uur is het tweede uur van het live vanuit de OBA uitgezonden radioprogramma Kunst & Cultuur.
Luister hier naar de uitzending door de tijdlijn helemaal onderin op 1:07:50 te zetten
Meer over Karin Lachmising op deze site
«Sporadisch duiken er toch nieuwe namen op in het Surinaamse schrijverslandschap.» – Pieter van Maele
Over o.a. Karin Lachmising en Iraida van Dijk-Ooft in Trouw, 18 mei 2016:
Terwijl Astrid H. Roemer morgen de prestigieuze P.C. Hooftprijs voor letterkunde in ontvangst neemt, verkeert de literaire wereld in haar geboorteland Suriname in crisis. Er zijn amper schrijvers, amper lezers, en er is amper literair vuur. (…) Karin Lachmising: ‘Ik heb veel respect voor de auteurs uit de jaren zestig en zeventig, maar op zich was dat vanuit literair oogpunt een makkelijke tijd. Er was één duidelijke vijand, de witte man. Hoe geweldig is het niet om als schrijver een kolonisator te hebben, te kunnen schrijven over de zucht naar vrijheid en zo grote massa’s ter been te brengen? Nu die staatkundige onafhankelijkheid is verwezenlijkt, moeten we nog van zoveel andere dingen vrijkomen. We moeten vooral leren vrijkomen van onszelf, we moeten durven met elkaar het conflict aan te gaan en de gevestigde orde te veranderen. Als ik een alomvattend thema moet noemen waar de Surinaamse literatuur mee aan de slag moet gaan, dan is dat het wel.’ (…) Iraida van Dijk-Ooft: ‘Het klinkt ontzettend idealistisch, maar zelfs in zulke tijden van grote twijfel heeft de literatuur een taak te vervullen. Het zal mij niet lukken het systeem te veranderen. Dat is ook niet mijn bedoeling. Ik wil door te schrijven wat veranderen bij de mens, al is het maar bij één lezer. Ik wil Surinamers doen inzien dat we in deze multi-etnische samenleving veel te veel langs elkaar heen leven, we leven erop los, zonder na te denken over het waarom. Wat zijn de oorzaken van onze angsten, ons verdriet, ons gebrek aan zelfvertrouwen? Daar wil ik het over hebben. Mij maakt het niet uit dat ik niet aan de wieg zal staan van een massabeweging. Als er bij iemand maar een vonkje is.’
Lees hier het artikel/interview
Meer over Karin Lachmising
Meer over Iraida van Dijk-Ooft
Meer over Astrid H. Roemer
Aart Broek – Het zilt van de passaten
AART BROEK
Het zilt van de passaten
Caribische literatuur in de twintigste eeuw
Cariben, Nederlands, Essays
Paperback, 232 blz., € 15,75
ISBN 978-90-6265-463-5
Tweede, geheel herziene en uitgebreide editie 2000
Het zilt van de passaten geeft inzicht in de belangrijkste motieven en thema’s van de Caribische literatuur in de 20ste eeuw. Vooral (of: pas!) in de jaren negentig kreeg deze veeltalige literatuur mondiale erkenning doordat de belangrijkste literaire prijzen, zoals de Nobelprijs en de Prix Goncourt, ten deel vielen aan Caribische schrijvers, resp. Derek Walcott en Patrick Chamoiseau, vertegenwoordigers van het Engelse en Franse taalgebied in de Cariben, waartoe verder – naast de Caribische creoolse talen – ook het Spaans en Nederlands behoren.
Behalve van de genoemde auteurs komt het werk van vele andere belangrijke schrijvers ter sprake: V.S. Naipaul, Jean Rhys, Earl Lovelace, Maryse Condé, Simone Schwarz-Bart, Reinaldo Arenas, Alejo Carpentier, Caryl Phyllips, maar ook van Frank Martinus Arion, Boeli van Leeuwen, Tip Marugg en Anil Ramdas – en dat maakt Het zilt van de passaten tot een bijzonder boek – in samenhang met elkaar en in relatie tot tal van andere culturele en maatschappelijke uitingen als reggae, calypso, rastafarianisme, carnaval, voodoo. Niet eerder werd de Caribische literatuur zo overkoepelend en over de taalgrenzen heen beschouwd.
Michiel van Kempen – Woorden op de westenwind
MICHIEL VAN KEMPEN
MICHEL SZULC-KRZYZANOWSKI
Woorden op de westenwind. Surinaamse schrijvers buiten hun land van herkomst
Nederland / Foto / Essays
Ingenaaid, groot formaat, 244 blz., € 24,50
ISBN 90-6265-398-7
Eerste druk 1994
Nog beperkt leverbaar bij uitgever
In 1992 portretteerden Michiel van Kempen, kenner van de Surinaamse literatuur, en fotograaf Michel Szulc-Krzyzanowski (Zilveren Camera, 1987) tien schrijvers in Suriname, in Woorden die diep wortelen. Het boek oogstte veel lof en was binnen enkele weken tijds geheel uitverkocht.
In Woorden op de westenwind presenteren Michiel van Kempen en Michel Szulc-Krzyzanowski nu tien schrijvers van Surinaamse origine die buiten hun land van herkomst zijn gaan wonen: Albert Helman, Hugo Pos, Rudy Bedacht, Paul Marlee, Astrid H. Roemer, Thea Doelwijt, Chitra Gajadin, André Pakosie, Cándani en Anil Ramdas. Hun leven en werk wordt in een essay en een fotoserie in beeld gebracht. Voorts zijn van elke van de schrijvers nieuwe, nog niet eerder gepubliceerde teksten opgenomen.