«Gevecht tegen boosheid.» – Franc Knipscheer

Yasmine Foto Massoud Memar
Rede bij de uitvaart van Saya Yasmine Amores op Caraïbisch Uitzicht, 13 augustus 2021:
Op 12 augustus 2021 vond in besloten kring de uitvaart plaats van Saya Yasmine Amores. Bij die gelegenheid sprak haar uitgever Franc Knipscheer de volgende tekst. (…) Yasmine kon boos zijn, grof zelfs, hatelijk, maar ook: hartelijk en meelevend en niet zelden ontzettend lief. Dat was wel eens verwarrend voor degenen die met haar omgingen. Een zekere sociale onhandigheid was haar niet vreemd. Ze gaf haar mening onomwonden, en die had een eigen toon en die was vrijwel altijd oorspronkelijk. En dat werd vaak als ‘ondiplomatiek’ ervaren. Yasmine Amores heeft zeker geprobeerd te vechten tegen de boosheid die een deel van haar leven, schrijversleven, bepaalde. Misschien heeft ieder van ons dat wel eens ondervonden. Haar naamsverandering van Asha naar Yasmine (ze stuurde zo trots het koninklijk besluit in 2013 rond) was deel van de beteugeling van die boosheid-die-pijn-is. Het moest het afscheid zijn, het op afstand zetten, van de trauma’s uit haar jeugd-als-Asha. Ze moest daarmee afrekenen, en afrekenen gaat ten koste van anderen. Ook als Yasmine worstelde ze met die gemoedstoestand, omdat de omvang en impact van haar eigen biografie zich stukje bij beetje bleef openbaren. (…) Woorden kunnen alles: liefkozen en pijnigen. Niet alleen anderen, maar ook jezelf. Haar zachte kant is misschien om die reden zichtbaarder in haar schilderijen die schoonheid en puurheid toonden; lieflijk ogen de meeste, veel bloemen, een en al kleur. Ze bezweren het gevaar, het ongemak, zoals de afbeelding van een lege korjaal (leeg? waarom?) in een eindeloze zee op haar vorig jaar verschenen dichtbundel ‘Het verdriet van de fluit’. (…)
Lees hier of hier de rede
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores/Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer

Getormenteerd leven voorbij.

Wedding(foto Massoud Memar)

Gisteravond, woensdag 4 augustus 2021, is schrijfster en schilderes Saya Yasmine Amores op 56-jarige leeftijd overleden na een ongeduldig gedragen ziekbed. Ongeduldig, omdat zij nog lang niet klaar was met leven, werken en vooral ook vérwerken van wat haar vanaf haar geboorte op 8 maart 1965 in Suriname is overkomen, de drijfveer van haar schrijverschap, aanvankelijk in het Sarnámi. Veel van haar autobiografie klinkt door in haar romans en dichtbundels. Yasmine werd geboren als Asha Radjkoemar en koos als schrijver tot in 2007 voor het pseudoniem Cándani. De last van, vloek op, haar verleden deed haar een tiental jaar geleden officieel van naam veranderen in Saya Yasmine Amores, onder welke naam zij ook als schilderes van zich deed spreken.

De relatie auteur-uitgever begon medio jaren negentig van de vorige eeuw. Ze was in 1994 een van de schrijvers die door Michiel van Kempen en Michel Szulc-Krzyzanowski voor de uitgeverij werd geportretteerd in de uitgave ‘Woorden op de westenwind’. Vanaf 2007 richtte ze zich vooral op het schilderen en raakte ze wat uit zicht bij de uitgeverij en gaf zij haar eerste dichtbundels opnieuw uit in eigen beheer. Als auteur trad ze weer naar buiten toen Jit Narain in 2018 de Sarnámi cultuurprijs ontving en vooral toen eind 2018 en begin 2019 kort na elkaar vijf Surinaamse schrijvers van naam overleden: Bhai, Elly Purperhart, Shrinivási, Michaël Slory en Bea Vianen. In februari 2020 zocht ik haar op in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis. Het hernieuwde contact resulteerde in de uitgave van ‘Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ later in 2020.

Op 8 juli dit jaar ontvang ik mailtje van negen woorden: Ik kan het niet meer. Ik geef het op. Ik lees opnieuw mijn antwoord: «Je kunt niet meer. We weten: áls iemand zo vol voor het leven kiest, ben jij het. Elke cel in je hoofd, elke vezel in je lijf verzet zich tot het eind tegen het einde. Die ongelooflijke kracht is velen tot steun, dat weet ik zeker. Nu ben je moe, zo moe – en je wilt nog zoveel. De wereld om je heen heeft zo haar eigen ritme. (…) Leg je hoofd neer: het loopt over van gevoel; het is topzwaar geworden; rust uit, laat de spanning verdwijnen, leeg je hoofd, heb vrede. Laat je laatste tranen komen opdat die zich kunnen mengen met die van hen die je hoog achten tot een bron waaruit zij jouw moed putten. Het ga je goed, nu en straks.»

Haarlem, franc knipscheer

Meer over Saya Yasmine Amores/Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De gedichten louteren en wijzen de weg.»

voorplatFluit1-75Over ‘Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores op Sarnámi Jánkári (Sarnámi Instituut Nederland), jrg 2 nr 1, 2021:
(…) Een tweetalige bundel met maar liefst 35 gedichten die zeker de moeite waard is om te lezen. Al was het maar vanwege het feit dat dit de laatste bundel in het Sarnámi zal zijn van schrijver en dichter Saya Yasmine Amores (voorheen: Cándani). Maar er is ook een andere reden om de gedichtenbundel te lezen. De gedichten in deze bundel zijn een autobiografische terugblik naar het verleden. De meeste gedichten zijn geschreven toen Amores nog erg jong was. (…) De gedichten zijn lyrisch, soms zelfs kalm en onschuldig, met een toon die je meesleept naar een tijd van leegte, op zoek naar liefde en een mooie toekomst. (…) De gedichten in deze bundel zijn niet alleen een weemoedige terugblik naar het verleden, maar ze louteren en wijzen de weg. De weg ver van de leegte en op naar een mooie gehunkerde toekomst. (…)
Lees hier de recensie op blz. 8, 9, 10
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Laat de lezer deelgenoot worden van deze sterke en aangrijpende bundel.» – Rogier Nupie

voorplatFluit1-75Over ‘Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores in De Auteur, 12 maart 2021:
(…) Saya Yasmine Amores (…) debuteerde onder het pseudoniem Candani in 1990 met de dichtbundel ‘Ghunghru tut gail / De rinkelband is gebroken’. Daarna volgden nog vier dichtbundels en twee romans. Ze is tevens plastisch kunstenaar. De gedichten in ‘Bansuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ schreef ze toen ze 17 en 18 was in het Sarnámi, de taal van de Surinaamse Hindostanen. Ze tekende zelf voor de Nederlandse vertaling. Haar poëzie is heel direct, vaak onderkoeld, en weet je als lezer meteen vanaf het eerste gedicht te raken. (…) Heel wat herinneringen, vaak niet al te fraai (…) misschien wachten haar betere tijden in Nederland – twee gedichten kregen de titel ‘Holland mee’. (…) Aan het eind van de poëtische tunnel bieden zich betere tijden aan. (…) Met veel verbeelding en fantasie/ met veel diepgaande emoties/ heb ik mijn dromen gesierd – dixit de dichteres. Dat heeft ze ook met haar poëzie gedaan. Laat de lezer deelgenoot worden van deze sterke en aangrijpende bundel.
‘De Auteur’ is een driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van Vlaamse letterkundigen.
Lees hier de recensie op het blog van de Vereniging: ‘De Boekhouding’
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Het is soms benauwend hoe dichtbij je ermee verwikkeld bent.» – Reza Madhar

voorplatFluit1-75Over ‘Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores in De Ware Tijd Literair, 12 december 2020:
(…) De dichter schrijft vooral vanuit zichzelf, en je ervaart hoe ze groeit tussen het eerste gedicht en het laatste. (…) Het boek vertelt een verhaal: er is een protagonist, er zijn tegenstanders en er is een omgeving en een cultuur. De eerste gedichten zijn verwijtend naar iemand op wie ze gesteld is, maar in wie ze steeds wordt teleurgesteld. Ze schrijft vastberaden: “waarom zou ik mijn poëzie/ in verlegenheid brengen/ om jouw ontrouw?” (…) Het gedicht, Hindostaan-zijn/ Hindustani, waarin ze zichzelf herinnert aan haar afkomst als Surinaamse Hindostaanse, heeft de felheid van een punk-rocklied. (…) Mijn favoriet van dit gedeelte is Surinaamse Hollander waarmee iedereen wel eens ervaring mee heeft gehad iedereen kent wel zo een persoon; “met geleend geld / ging hij naar Holland / vandaag, / vandaag heeft hij / enkele woorden / geleerd in Holland / en nu komt hij ons / vertellen hoe / wij moeten leven”. Een groot deel van de bundel gaat over het gevoel het zwarte schaap van de familie te zijn. (…) De ik-persoon is in de hele bundel aan het woord en prominent aanwezig, maar langzamerhand wordt het een “wij” en “zij” en zelfs “jij”. Er komt een kind bij kijken en de isolatie wordt erger. (…) Het wordt steeds pijnlijker om door te lezen. En hoewel het er hopeloos uitziet is de schrijfster toch niet overwonnen. (…) Denk niet dat dit een boek alleen voor Hindostanen is. (…) Het is soms benauwend hoe dichtbij je ermee verwikkeld bent. (…)
Lees hier of hier de recensie
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Deze gedichten raken het hart.» – Jerry Dewnarain

voorplatFluit1-75Over ‘Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores in De Ware Tijd Literair, 12 december 2020:
Saya Yasmine Amores is half Indonesisch, de andere helft is een mengsel van verschillende bevolkingsgroepen uit de Himalayas. Ze beweert ook blank en Indiaans bloed in zich te hebben. De vele mix van culturen maakt haar creatief en kunstzinnig. (…) Er heeft iets treurigs plaatsgevonden in het verleden van de ‘protagonist’. De dichter snakte er naar om het ouderlijk huis te verlaten waar zij zich verstoten en verworpen voelde, en ging op zoek naar haar identiteit. (…) De gedichten uit ‘Bānsuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ raken het hart. Sommige doorboren je met een giftige pijl door de bittere armoede er in of door het leven van een alleenstaande moeder.
Lees hier het signalement
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

Videobeelden presentatie ‘Het verdriet van de fluit’

voorplatFluit1-75Presentatie ‘Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores, 21 november 2020:
Op 27 september 2020, midden in Coronatijd, vond in de grote zaal van Vereniging Ons Suriname in Amsterdam voor een noodgedwongen klein gezelschap de presentatie plaats van de dichtbundel ‘Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores. Van de presentatie zijn beeldopnamen gemaakt. Vanwege die goeddeels lege ruimte echoot helaas het geluid. Deel 1 opent met Delano Veira, directeur van Vereniging Ons Suriname. De inleiding van uitgever Franc Knipscheer wordt besloten met een voordracht van beeldend kunstenaar en acteur Peter Tholen (vanaf 17:10 op de tijdbalk). In deel 2 komt uitgeverijredacteur Peter de Rijk aan het woord, gevolgd door een tweede optreden van Peter Tholen vanaf 13:00 op de tijdbalk. Op 17:55 en 19:00 worden de eerste exemplaren door de auteur overhandigd aan resp. Simon van der Lugt, schrijver van het Voorwoord in de bundel, en Delano Veira. Daarna leest Saya Yasmine Amores voor uit de nieuwe bundel en wordt zij geïnterviewd door Delano Veira. Op circa 30:22 sluit Simon van der Lugt de presentatiemiddag af.
Kijk hier naar Deel 1
Kijk hier naar Deel 2
Lees hier de tekst van de inleiding en aankondigingen door Franc Knipscheer
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

Presentatie ‘Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores nu op 27 september

voorplatFluit1-75[Door omstandigheden vindt de boekpresentatie een week later plaats dan eerder aangekondigd.]
Vereniging Ons Suriname en Uitgeverij In de Knipscheer hebben het genoegen u uit te nodigen voor de boekpresentatie van Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit van Saya Yasmine Amores op zondag 27 september 2020 vanaf 15.00 uur. De presentatie vindt plaats in Vereniging Ons Suriname / Hugo Olijfveldhuis, Zeeburgerdijk 19-21, 1093 SK Amsterdam. Tel 020 693 5057. Richtlijnen i.v.m. corona worden in acht genomen; er kunnen daarom maar 40 personen in de zaal. Vooraf aanmelden verplicht: info@veronsur.org. Live streaming van de presentatie is te volgen op https://www.facebook.com/Vereniging-Ons-Suriname-198343103553256.
Inloop vanaf 14.30 uur; einde 17.00 uur. Op zondag vrij parkeren. De eerste exemplaren zullen door de auteur uitgereikt worden aan Simon van der Lugt (onder voorbehoud) en Delano Veira. Verder werken aan het programma mee: Harry de Kruijff, Peter Tholen en Franc Knipscheer. Na afloop verkoop en signeren van de nieuwe bundel; pinautomaat aanwezig.
Saya Yasmine Amores publiceerde eerder gedichten en romans onder het pseudoniem Cándani.
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

Presentatie ‘Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores [uitgesteld naar 27 september]

voorplatFluit1-75Vereniging Ons Suriname en Uitgeverij In de Knipscheer hebben het genoegen u uit te nodigen voor de boekpresentatie van Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit van Saya Yasmine Amores op zondag 20 september 2020 vanaf 15.00 uur. De presentatie vindt plaats in Vereniging Ons Suriname / Hugo Olijfveldhuis, Zeeburgerdijk 19-21, 1093 SK Amsterdam. Richtlijnen i.v.m. corona worden in acht genomen.
Inloop vanaf 14.30 uur; einde 17.00 uur. Op zondag vrij parkeren. De eerste exemplaren zullen door de auteur uitgereikt worden aan Simon van der Lugt en Delano Veira. Verder werken aan het programma mee: Harry de Kruijff, Ibrahim Selman, Vamba Sherif, Peter Tholen en Franc Knipscheer. Na afloop verkoop en signeren van de nieuwe bundel; pinautomaat aanwezig.
Saya Yasmine Amores publiceerde eerder gedichten en romans onder het pseudoniem Cándani.
Meerover ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer