Boeli van Leeuwen – Wie denk je dat ik ben? Een biografische bloemlezing

VoorplatWieDenkJe-300Boeli van Leeuwen
Wie denk je dat ik ben?
Een biografische bloemlezing

Gekozen en bezorgd door Klaas de Groot
Voorwoord Sheila Siltalsing
Curaça0, Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen,
276 blz., € 17,90
ISBN 978-94-93214-86-6
presentatie 8 oktober 2022
100 jaar Boeli van Leeuwen

De verhalenbundels De ruïne van een kathedraal (1996) en De taal van de aarde (1997) van Boeli van Leeuwen zijn niet meer in druk, en dat is jammer. Om die leemte deels te vullen en om het feit te vieren dat de auteur honderd jaar geleden, op 10 oktober 1922, werd geboren is Wie denk je dat ik ben? samengesteld. De ondertitel ‘Een biografische bloemlezing’ laat zien dat het om een keuze uit zijn korte werk gaat waarin de auteur geregeld zichzelf naar voren laat komen. Opgenomen zijn verhalen uit bovenstaande bundels en uit de meer recente verzamelingen Geniale Anarchie (1990) en Ver weg dichtbij (2017). Voor deze gelegenheid is er ook materiaal opgenomen dat niet eerder in boekvorm is verschenen, de eerste krantenstukken uit 1947 bijvoorbeeld, dus het echte debuut van Van Leeuwen. Ook ander verspreid werk waarin de schrijver zelf op krachtige wijze aanwezig is krijgt nu de kans om een tweede leven te beginnen.

Sheila Sitalsing in het Voorwoord bij deze uitgave:
“(…) En dan de uitstapjes die hij maakt naar Spaans, Papiaments, Duits en Engels wanneer de jas van het Nederlands hem te krap wordt. Boeli van Leeuwen is te groot voor het Nederlands alleen en tegelijk is hij één van de grootste schrijvers die het Nederlandse taalgebied heeft voortgebracht. (…) Het is een godsgeschenk dat (…) de stukken die hij voor kranten schreef omdat hij de concentratie voor een roman even niet kon opbrengen, hier verzameld zijn. (…) Opdat ook de generaties die nog met lezen moeten beginnen, zullen weten: hier was een grote zoon van het koninkrijk aan het werk.”

Boeli van Leeuwen debuteerde in 1959 met de roman De rots der struikeling, waarvoor hij later in Nederland de Vijverbergprijs (de tegenwoordige F. Bordewijkprijs) ontving, samen met de romans Een vreemdeling op aarde (1962) en De eerste Adam (1966) wel ‘de trilogie van een displaced person’ genoemd. Na zijn rechtenstudie en advocatenpraktijk in Nederland, Spanje en Venezuela bekleedde hij als hoogste ambtenaar de functie van Secretaris van het eilandgebied Curaçao. In 1983 werd hij voor zijn literaire werk bekroond met de Cola Debrotprijs, de belangrijkste Antilliaanse culturele onderscheiding. Na zijn pensionering dat jaar werkte hij als pro-Deo-advocaat in de armen wijken die hij ‘schaduwzijde van the neat Dutch treat in the Caribbean’ noemde. Ook wijdde hij zich opnieuw aan het schrijven, wat onder meer resulteerde in de romans Schilden van leem (1985), Het teken van Jona (1988) en zijn befaamde columnverzameling Geniale anarchie (1990) waarmee hij een nieuwe lezersgeneratie aan zich wist te binden.

Klaas de Groot (Leiden 1942) was in de jaren 80 van de vorige eeuw leraar Nederlands op Curaçao en Aruba. Hij stelde voor Uitgeverij In de Knipscheer de bloemlezingen Vaar naar de vuurtoren en Grenzenloos samen en bezorgde voor deze uitgeverij mede poëzie-uitgaven van Aletta Beaujon en Boeli van Leeuwen. Ook stelde hij Because en andere gedichten van Carla van Leeuwen samen. Daarnaast schrijft hij regelmatig over met name Caraïbische literatuur in tijdschriften en op Caraïbisch Uitzicht.

Deze uitgave is een kleine vóóreditie in paperback, uitgebracht ter gelegenheid van ‘100 jaar Boeli van Leeuwen’ op 8 oktober in het Nationaal Archief in Den Haag, en zal later verschijnen in een gebonden editie die als de definitieve uitgave zal worden beschouwd.

Meer over ‘Wie denk je dat ik ben?’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Klaas de Groot bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Sheila Sitalsing op deze site

Weerzin tegen volwassenheid

VoorplatBecause-75Over ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen op Literatuurgeschiedenis, 8 juli 2022:
(…) Door haar poëzie wordt duidelijk dat het leven haar niet makkelijk is gevallen. Steeds duiken de tegenstellingen op die zij heftig gevoeld moet hebben. Aan het gedicht ‘I remember’ dat ook in het Nederlands is opgenomen is dat goed te zien. “Ik ben de koningin van het heelal”, schrijft ze daarin. De ‘ik’ herinnert zich de sprookjeswereld van de kleutertijd en de reactie van de boom waarin zij klom. Die tamarinde laat haar lachend weten dat hij groter is dan zij. Ouder geworden doemt het idee op dat de boom omgehakt kan worden, dat de volwassenheid de kindertijd aantast. Het besef van de tegenstelling tussen vroeger en nu, tussen droom en wekelijkheid, samen met soortgelijke tegenstellingen zoals die tussen gevoel en verstand, tussen geheim en bekend, is het belangrijkste onderwerp voor de dichteres. In de wirwar van al die gevoelens en ideeën lijkt er soms troost te zijn in de liefde en in het geloof. Als er al geborgenheid zou zijn, dan zou dat daar zijn. Maar in heel wat gedichten lijkt ‘het doolhof van het eigen ik’, zoals in het gedicht ‘Twijfel’, niet ver weg te zijn. In dat doolhof schuilt een weerzin tegen de volwassenheid. Een weerzin die soms teniet gedaan wordt, zoals te lezen is in het gedicht ‘Mijn kinderschoenen’. Doordat de kinderschoen bij het verleden horen en de grote mensen schoenen nog niet passen, neemt de ‘ik’ een beslissing en loopt blootsvoets. (…)
‘Literatuurgeschiedenis’ is een initiatief van Koninklijke Bibliotheek en Taalunie en gericht op bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Aan deze pagina werkten mee Klaas de Groot en Martijn Nicolaas (eindredactie).
Lees verder
Meer over ‘Because en andere gedichten’
Meer over Carla van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Struggles from a dreamy teenager.» – Rosemarijn Hoefte

voorplatFluit1-75Over ‘Bāṉsuṟi ke gam: Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores in New West Indian Guide [nr.96], april 2022
(…) Rosemarijn Hoefte has kindly provided an overview of recent Dutch-language books that may be of interest to our readers. (… ) Saya Yasmine Amores’s ‘Bāṉsuṟi ke gam: Het verdriet van de fluit’ (Haarlem, the Netherlands: In de Knipscheer, 2020, paper € 17.50) came out about a year before her death in 2021. Previously known as Cándani, she was the first female poet who wrote in Sarnámi-Hindostani (1990). Her latest volume includes 35 poems in Sarnámi, with Dutch translations, from a dreamy teenager who, like Carla van Leeuwen in ‘Because en andere gedichten’, also struggles to belong in times of uncertainty and hardship.
Bron
Meer over ‘Bāṉsuṟi ke gam: Het verdriet van de fluit

«Fantasy as the only escape.» – Rosemarijn Hoefte

VoorplatBecause-75Over ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen in New West Indian Guide [nr.96], april 2022
(…) Rosemarijn Hoefte has kindly provided an overview of recent Dutch-language books that may be of interest to our readers. (…) ‘Because’ is the 1979-debut volume of Carla van Leeuwen (1955–80). The current edition (Haarlem, the Netherlands: In de Knipscheer, 2021, paper € 17.50, with a brief epilogue by Klaas de Groot) presents poems (some in Dutch, some in English) from the original volume as well as 22 from an unpublished volume, “Interval,” and seven found in the Van Leeuwen family archive. One of the main themes is the difficulty, or even inability, of belonging, with fantasy as the only escape.
Bron
Meer over ‘Because en andere gedichten’

«Een talent dat te vroeg in de kiem gesmoord is.» – Wim Rutgers

VoorplatBecause-75Over ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen in Antilliaans Dagblad, 29 juli 2021:
In ‘Because en andere gedichten’ blijkt Carla van Leeuwen op zoek te zijn naar harmonie, een harmonie in en met zichzelf en met de haar omringende wereld, gepersonifieerd in een voortdurend toegesproken persoon, met liefde als bescherming biedende troost als enig mogelijke uitkomst. (…) De ik-gedichten die getuigen van persoonlijke en existentiële strijd zijn de sterkste van de bundel en in de meerderheid. (…) Vormelijk mogen de gedichten enige overeenkomst met de poëzie van de zeventiger jaren vertonen, inhoudelijk blijkt er groot verschil tussen het in die tijd overheersende maatschappijkritische engagement van de overwegend mannelijke dichters en de persoonlijke getuigenisgedichten in deze bundel. Daarin komt Carla van Leeuwen (1955-1980), sterk overeen met twee andere Curaçaose dichteressen die evenwel wat ouder zijn, zoals Oda Blinder (1918-1969) (…) en Aletta Beaujon (1933-2001). (…) Tegenover het overwegend mannelijke lawaai van het protest van die dagen stelden deze drie vrouwelijke dichters hun persoonlijke indringende bekentenislyriek. (…) Dat Klaas de Groot, die een uitvoerig nawoord schreef, er nu in geslaagd is deze aangevulde bundel te verzorgen is een daad van bevestiging van een talent dat te vroeg in de kiem gesmoord is. Met Oda Blinder, Aletta Beaujon en Carla van Leeuwen beschikken we nu over het werk van een drietal vrouwelijke dichters die samen een unieke plaats in de Nederlandstalige poëzie van Curaçao innemen.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Because en andere gedichten’
Meer over Carla van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedicht van Carla van Leeuwen vertaald in het Indonesisch

VoorplatBecause-75Uit ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen op Nederlandse poëzie in het Indonesisch, 16 juli 2021:
Op ‘Suara suara dari utara’ (‘Stemmen uit het noorden’), het blog Puisi Belanda, is op 16 juli 2021 het gedicht ‘Verwarring’ uit de bundel ‘Because en andere gedichten’ geplaatst in een Indonesische vertaling van Siti Wahyuningsih en Albert Hagenaars geplaatst. Het is het 222ste gedicht in een almaar groeiende digitale poëziereeks van een keur van Nederlandstalige dichters.
Lees hier het betreffende gedicht in het Nederlands en in het Indonesisch
Meer over ‘Because en andere gedichten’
Meer over Carla van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«In deze mooie bundel weerklinkt een jeugdige stem die duidelijk overrompeld werd door de angst.» – André Oyen

VoorplatBecause-75Over ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen op Ansiel, 11 juli 2021:
(…) Carla van Leeuwen debuteerde in 1979 op 24-jarige leeftijd met de bundel ‘Because’. Hierin bundelde ze echter niet alle gedichten die ze toen in portefeuille moet hebben gehad. Privé stelde ze de bundel ‘Interval’ samen die waarschijnlijk ook als echte bundel bedoeld is geweest. Beide bundels bevatten gedichten in het Nederlands en het Engelse. De gedichten uit ‘Interval’ doken weer op in 2019, samen met enkele losse gedichten, en zijn in deze bundeling toegevoegd aan en uitgebreid tot ‘Because en andere gedichten’. Carla van Leeuwen is 25 als zij zelf het einde zoekt en vindt. (…) In deze mooie bundel weerklinkt een jeugdige stem die duidelijk overrompeld werd door de angst nergens meer bij te behoren. Mooi uitgegeven en voorzien een degelijk nawoord van Klaas de Groot.

Ik ben bang

Ik ben bang voor die uren
Die
Tussen dromen
en waken liggen
Als de grens
tussen verstand en waanzin
erg klein is
en ik zweef in een wereld
die nevelig is,
van hopen, illusies en idealen.

Lees hier het signalement
Meer over ‘Because en andere gedichten’
Meer over Carla van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Gevoelens van eenzaamheid, verlangen, angst.» – Ko van Geemert

VoorplatBecause-75Over ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen voor NBD Biblion, 17 juni 2021:
In 1979 verscheen de debuutbundel (15 gedichten) van Carla van Leeuwen: ‘Because’. Van Leeuwen, geboren in Caracas in 1955, maar vanaf haar vierde wonend op Curaçao, maakte in 1980 een einde aan haar leven. In 2019 werd een (niet gepubliceerde) privébundeling van 22 gedichten gevonden – ‘Interval’ – plus een reeks van 7 nagelaten gedichten. Een flink deel is in het Engels geschreven. Deze 44 gedichten zijn nu samengevoegd tot deze bundel ‘Because en andere gedichten’, bezorgd en van een Nawoord voorzien door Klaas de Groot. In deze bundel volgen we de gevoelens van Carla van Leeuwen, van haar eerste gedichten tot haar laatste, gevoelens van eenzaamheid, verlangen, angst. De broer van haar opa was Cola Debrot (auteur van de klassieker ‘Mijn zuster de negerin’ uit 1935) en de op Curaçao beroemde schrijver Boeli van Leeuwen was haar vader, over wie zij (in ‘Father’) schreef: ‘You / sit and stare / with sad, weary / eyes / questioning / your life’. Een mooie, intrigerende en ontroerende bundel van een jonge vrouw die het geluk zocht, maar niet vond.
Meer over ‘Because en andere gedichten’

«Een mooie, intrigerende en ontroerende bundel van een jonge vrouw die het geluk zocht, maar niet vond.» – Ko van Geemert

VoorplatBecause-75Over ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen in de Amigoe, 22 mei 2021:
In 1979 verscheen een dichtbundel van Carla van Leeuwen: ‘Because’. (…) Carla van Leeuwen, geboren in Caracas in 1955, maar vanaf haar vierde wonend op Curaçao, maakte een jaar na ‘Because’ een einde aan haar leven door van de Julianabrug te stappen. In 2019 werd een (niet gepubliceerde) privébundeling van 22 gedichten gevonden – ‘Interval’ – plus een reeks van zeven nagelaten gedichten. Een flink deel is in het Engels geschreven. Deze 44 gedichten zijn nu samengevoegd tot deze bundel ‘Because en andere gedichten’, bezorgd en van een Nawoord voorzien door Klaas de Groot. (…) In deze bundel volgen we de gevoelens van Carla van Leeuwen van haar eerste gedichten tot haar laatste, voor haar droevige einde op 25-jarige leeftijd in 1980. (…) Of Carla van Leeuwen gebukt ging onder haar beroemde schrijvende familieleden, de zwaargewichten Boeli van Leeuwen en Cola Debrot, is ons niet bekend. Wat overblijft is ‘Because en andere gedichten’: een mooie, intrigerende en ontroerende bundel van een jonge vrouw die het geluk zocht, maar niet vond.
Meer over ‘Because en andere gedichten’

Twee gedichten uit ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen op Laurens Jz. Coster

VoorplatBecause-75Uit ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen op Laurens Jz. Coster, 6 mei 2021:
Redacteur Raymond Noë maakt voor het blog Laurens Jz. Coster elke werkdag een keuze uit een poëziebundel van een Nederlandstalig dichter. ‘Dichter van de dag’ is op deze 6de mei Carla van Leeuwen (1955-1980) van wie onlangs de bundel ‘Because’, haar bewaarde gedichten, verscheen bij Uitgeverij In de Knipscheer. De gekozen gedichten zijn ook geplaatst op Neerlandistiek.nl.

Mijn kinderschoenen

Mijn kinderschoenen
liggen
achter mij
die van
de volwassenen
passen nog
niet
helemaal
dus
loop ik
maar
blootsvoets

••

Verwarring

Meer kind
dan vrouw
draag ik
breder wordende schoot
vollere heup
rondere armen
en schouders.

Blikken van mannen
en gefluister van vrouwen
vertellen mij
dat kind zijn
voorbij
gevlogen is.

Thuis,
in de spiegel
beziet mij
een vreemde,
half kind, half vrouw.

Slechts planten,
vogels
en witte koralen
zijn stiller,
beamen
en accepteren
in eigen wijsheid
het natuurlijke verloop
van samenleven.
Meer over ‘Because’
Meer over Carla van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer