Dag Jos de Roo

Jos de Roo Foto Nicolaas Porter

In Memoriam Jos de Roo (18 september 1942 – 8 april 2023), 10 april 2023:
Op 8 april 2023 is Jos de Roo na een royaal ziekbed overleden. In augustus vorig jaar nodigde hij o.a. Anja en mij uit zijn laatste verjaardag op 18 september te komen vieren. Wat een dubbel bericht was dat: verjaardag en afscheid. Ik vermoedde wel al dat het minder met hem ging. Maar met die uitnodiging gaf hij geen ruimte meer voor twijfel. Dan toch je afnemende energie bij elkaar rapen om je verjaardag actief te willen vieren is bijzonder en ik denk: typisch Jos. En zo was zijn afscheid een feest met veel mooie woorden. Dr. B. Jos de Roo (1942) heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Uitgeverij In de Knipscheer. Hij bracht ons (Jos Knipscheer en mij) in de jaren tachtig in contact met twee groten van de Surinaamse letteren, Hugo Pos die bij ons zou debuteren en blijven publiceren tot aan zijn dood en Albert Helman die vanaf 1990 zijn laatste schrijversleven bij deze uitgeverij zou leiden. In de jaren negentig en de eerste jaren van deze eeuw was hij bijzonder recensent voor literatuur uit het Caribisch gebied bij Ochtendkrant Trouw (kom daar nu nog eens om) en signaleerde in die rol ook tal van In de Knipscheer-auteurs. Maar wij ‘kenden’ Jos al vanaf de vroege jaren van de uitgeverij. Zijn ‘Antilliaans literair logboek’ uit 1980 bracht ons in die jaren op het spoor van vele Surinaamse en Antilliaanse auteurs, zoals ook ‘Autonoom’ (1975) en ‘Met eigen stem’ (1980) van Pim Heuvel dat deden. Daarnaast was hij ook auteur bij In de Knipscheer: samen met Hugo Pos van ‘Oost en West en Nederland’ in 1986 en als kers op de taart in 2015 ‘Praatjes voor de West’ (waarop hij een jaar eerder promoveerde) gebaseerd op het eerste naoorlogse decennium van De Wereldomroep waarvoor hij later als programmamaker werkte, in vervolg waarop hij voor ons in 2017 de bundel (radio-)columns ‘Ver weg dichtbij’ van Boeli van Leeuwen bezorgde. Jos, dank voor je onvergetelijke bijdrage.
– Franc Knipscheer

Meer over Jos de Roo bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Zijn succesvolle roman ‘De lichtverkoper’ (2013) speelt in de Cité Ouvrière, Regouts pakhuis voor zijn fabrieksarbeiders.» – Arno Haijtema

VoorplatLichtverkoper-75Over standbeelden van ‘foute Nederlanders’ in De Volkskrant, 7 maart 2023:
In een interessant artikel in ‘De Volkskrant’ van 7 maart 2023 gaat Arno Haijtema in op de vraag wat te doen met standbeelden van foute ‘helden’ uit het verleden. Natuurlijk springen de kolonisatoren van de VOC en de WIC het eerst in het oog. Maar Ton van Reen noemt Maastrichtenaar Petrus Regout (1801-1878) ook een ‘slavendrijver’. « (…) Drie meter hoog is het zwart marmeren beeld van de stramme man, dat in 1965 door prins Bernhard in de stromende regen werd onthuld. ‘Regout was een slavendrijver. Hoog tijd dat er niet alleen voor het Nederlandse slavernijverleden excuses worden gemaakt, maar ook voor wat hij heeft misdaan.’ Zegt Ton van Reen (81), schrijver van ruim negentig boeken, vele over de Limburgse geschiedenis. Zijn succesvolle roman De lichtverkoper (2013) speelt in de Cité Ouvrière, Regouts pakhuis voor zijn fabrieksarbeiders: vier, vijf woonlagen, twaalf hokken voor evenveel gezinnen, met één latrine per verdieping. ‘Bij de cholera-uitbraak van 1864 kwamen er vierhonderd mensen om. Cholera is een hongerziekte. Niemand van de Maastrichtse elite stierf.’ Van Reen: ‘Kinderen werkten 36 uur aaneen, zij moesten, omdat ze klein waren, in de hete ovens kruipen en het aardewerk plaatsen. Met als gevolg dat de longen van 10-jarigen al kapot waren.’». Al begin jaren zestig was eenzelfde geluid te vernemen in de roman De eerste Adam van de Antilliaanse schrijver Boeli van Leeuwen: «Op 1 juli 1863 werd de slavernij op Curaçao afgeschaft door Willem III. Op dezelfde dag dat de proclamatie van Willem III op de Fortmuur in Willemstad werd gespijkerd, werd Adam Polaar [hoofdpersonage in de roman] geboren in Moordrecht aan de Hollandse IJssel als vrije burger van de Staat der Nederlanden. In zijn drassig en dampig land bestond geen slavernij: de armen waren volkomen vrij om te verrekken van de honger en te verstijven van de kou. In de touwslagerij van Moordrecht stonden kinderen van zes jaar vijftien uur per dag te draaien op de touwbanen: van iedere honderd gingen er vijftig kapot aan de tering vóór ze tien jaar oud waren. Zo was het ook in de dekenfabrieken van Leiden, de steenfabrieken van Franeker en de sigarenindustrie van Kampen. Willem III schonk vrijheid aan de negers van Curaçao en sliep ’s nachts rustig achter zijn brede baard. Dat de kinderen van zijn eigen volk vijftien uur per dag als beesten werden afgejakkerd voor één dubbeltje per dag was in die wereld zó normaal, dat hij voor het slapen gaan er niet eens over nadacht.»
Lees hier het artikel in ‘De Volkskrant’
Meer over ‘De lichtverkoper’
Meer over ‘De eerste Adam’

«Van Leeuwen laat geregeld zichzelf naar voren komen.»

VoorplatWieDenkJe-300Over ‘Wie denk je dat ik ben? Een biografische bloemlezing’ van Boeli van Leeuwen voor NBD/Biblion, 26 januari 2023:
Een bloemlezing van de korte verhalen van Boeli van Leeuwen. In de verhalen die zijn uitgekozen uit bundels als ‘De ruïne van een kathedraal’ en ‘De taal van de aarde’ laat Van Leeuwen geregeld zichzelf naar voren komen. Ook ander materiaal is opgenomen, zoals krantenstukken uit 1947, Boeli van Leeuwens ware schrijfdebuut. Met een voorwoord van Sheila Sitalsing en een nawoord van Klaas de Groot. In beeldende en invoelende stijl geschreven. Met name geschikt voor een literaire lezersgroep. Boeli van Leeuwen (1922 – 2007) was schrijver, advocaat en dichter. Hij schreef meerdere boeken. Zijn werk werd in meerdere landen uitgegeven.
Meer over ‘Wie zeg je dat ik ben?’

«Geen excuus meer om aan Antilliaanse held Medardo de Marchena voorbij te kijken.» – Michiel van Kempen

VoorplatMedardo-75Over Medardo de Marchena: Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao van Aart G. Broek in De Parelduiker, jaargang 27, nummer 5:
Het zal niemand ontgaan zijn hoe de ster van Anton de Kom en zijn boek ‘Wij slaven van Suriname’ in twee jaar tijd gerezen is. Met het boek uit 1934 gaf De Kom op eigen kracht een radicale wending aan de geschiedschrijving van Suriname en stond hij met de kracht van rechtvaardigheidsgevoel en grote eloquentie op tegen een tot in de 20ste eeuw doorgezet Nederlands kolonialisme. (…) Maar in wat toen ‘de Nederlandse West’ heette, was er nog iemand die fel ageerde tegen de Hollandse overheersing, en dat deed hij in 1929, dus vijf jaar vóór Anton de Kom. Zijn naam: Medardo de Marchena. (…) Wie was nu die Medardo de Marchena en wat had hij geschreven? Dat is recent geboekstaafd in een elegant boekje waarin Aart Broek het leven van de man heeft vastgelegd en zijn belangrijkste pamflet heeft vertaald uit het Papiaments, onder de titel ‘Medardo de Marchena; staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’. (…) In de eerste alinea van dat pamflet zet hij al direct neer wat hem voor ogen staat: “Deze uitgave kan hen [de gekleurde mensen van het eiland] helpen zich te bevrijden van allerlei vernederingen en uitbuiting die hen ten deel vallen, vanwege de vreselijke plaag die steeds meer terrein wint en die nooit wordt bestreden en bekend staat onder de naam onwetendheid. (p. 81)” We horen natuurlijk al de echo die vijf jaar later zal opklinken uit het boek van Anton de Kom: “Geen volk kan tot volle wasdom komen, dat erfelijk met een minderwaardigheidsgevoel belast blijft. Daarom wil dit boek trachten het zelfrespect der Surinamers op te wekken en voorts de onjuistheid aantonen van de vredesbedoelingen der Hollanders ten tijde der slavernij.” (…) Medardo de Marchena schreef [zijn boek] in het Papiaments, in de volkstaal die iedereen kon verstaan. ‘Wij slaven van Suriname’ was geschreven in het Nederlands, een taal die bijna geen van de verschoppelingen van Suriname voor wie De Kom het opnam kon lezen. (…) Evenmin als Engelstalige historici nog langer een verontschuldiging hebben om de Nederlandstalige Anton de Kom te negeren, hebben wij nog een excuus om aan de Papiamentstalige Medardo de Marchena voorbij te kijken, nu zijn pamflet vertaald is in het Nederlands.
Bron
Lees hier het artikel ‘Een Antilliaanse held: Medardo de Marchena’
Meer over ‘Medardo de Marchena: Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Prachtige ‘feestbundel’ om kennis te maken met een groot Nederlandstalig schrijver uit de Caraïben.» – André Oyen

VoorplatWieDenkJe-300Over ‘Wie denk je dat ik ben? Een biografische bloemlezing’ van Boeli van Leeuwen op Ansiel, 8 december 2022:
(…) Als schrijver debuteerde Boeli van Leeuwen in 1959 met de roman ‘De rots der struikeling’. Binnen dit werk speelt het leven op Curaçao een belangrijke rol. Dit wordt veelal gekoppeld aan belangrijke Bijbelse thema’s rondom schuld, seksualiteit en verantwoordelijkheid. De paradoxen tussen individu en sociale omgeving worden hiermee uitgedrukt. (…) In 1961 kreeg Van Leeuwen voor deze roman de Vijverbergprijs (tegenwoordig de F. Borderwijkprijs). In 1983 werd hij voor zijn literaire werk bekroond met de Cola Debrotprijs, de belangrijkste Antilliaanse culturele onderscheiding. En op zijn 85e verjaardag, 10 oktober 2007, kort voor zijn overlijden, kreeg Van Leeuwen de bijzondere oeuvreprijs van het Nederlandse Fonds voor de Letteren op het paleis van de gouverneur van de Nederlandse Antillen.
Om het feit te vieren dat de auteur honderd jaar geleden, op 10 oktober 1922, werd geboren is een nieuw boek gemaakt: ‘Wie denk je dat ik ben?’ Voor deze gelegenheid is er naast eerder verschenen werk ook materiaal opgenomen dat niet eerder in boekvorm is verschenen. (…) Voor vele Vlamingen is Boeli Van leeuwen een onbekende naam. Voor hen is deze prachtige ‘feestbundel’ een uitstekende gelegenheid om kennis te maken met een groot Nederlandstalig schrijver uit de Caraïben. Gekozen en bezorgd door Klaas de Groot met een voorwoord Sheila Siltalsing.
Bron
Meer over ‘Wie zeg je dat ik ben?’

Over Boeli van Leeuwen op OOGST in Podium Mozaïek

9J7A2546 InDeKnipscheer Oogst foto: André Homan

Peter de Rijk leest de column ‘Satanic verses’ uit 1989 van Boeli van Leeuwen in Oogst, 29 november 2022:
Op 20 november 2022 werd in Podium Mozaïek voor de 10de keer sinds 2011 door Uitgeverij In de Knipscheer een grote Caraïbische boekpresentatie georganiseerd, gepresenteerd door Peter de Rijk, onder de titel OOGST. «Vorige maand, op 10 oktober, zou Boeli van Leeuwen 100 jaar zijn geworden. Om dat feit te vieren stelde Klaas de Groot uit het verhalend werk van Boeli van Leeuwen een biografische bloemlezing samen ‘Wie denk je dat ik ben?’ waarin de biografie van de schrijver te lezen is. In de bundel zijn zeven stukken opgenomen die niet eerder in boekvorm verschenen, waaronder een misschien controversiële column uit 1989 die om die reden niét in de legendarische verhalenbundel ‘Geniale anarchie’ uit 1990 werd opgenomen, maar die ik vanmiddag voor u voorlees omdat hij hoe dan ook veel zegt over Boeli van Leeuwen: ‘Satanic Verses’. Speciaal voor de viering in oktober en voor deze presentatie verscheen ‘Wie denk je dat ik ben?’ als paperback in een mini-oplage. Later verschijnt de titel in een gebonden uitvoering zoals inmiddels de meeste boeken van Boeli van Leeuwen.»
Luister hier naar de column ‘Satanic verses’ van Boeli van Leeuwen van 34:46 tot 44:40
Meer over ‘Oogst 2022’
Meer over ‘Wie zeg je dat ik ben?’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Zou een gelegenheidsuitgave met niet eerder in boekvorm verschenen werk niet bijzonder zijn?» – Franc Knipscheer

VoorplatWieDenkJe-300Lezing over 100 jaar Boeli van Leeuwen in Nationaal Archief op Caraïbisch Uitzicht op 8 oktober 2022:
De vraag die Magda Lacroes van Dutch Caribbean Book Club mij in juni van dit jaar stelde was: “Franc: Zou je 8 oktober 2022 iets kunnen vertellen over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer? De 10de is het 100 jaar geleden dat Boeli werd geboren.” (…) Zou het niet bijzonder zijn, dacht ik, om ter gelegenheid van de 100ste geboortedag van Boeli van Leeuwen een gelegenheidsuitgave te realiseren waarin werk van hem zou worden opgenomen dat niet eerder in boekvorm is verschenen? Maar dan moest er snel gehandeld worden. Ik nam in Haarlem contact op met mijn plaatsgenoot Klaas de Groot, die al eerder voor de uitgeverij bloemlezingen had samengesteld. We kwamen al snel tot 7 stukken van Boeli, die niet eerder in boekvorm waren verschenen. In overleg besloten we dit ongepubliceerde werk uit te breiden met de verhalen die wel al in boeken zijn verschenen, hoewel deels uitverkocht, waarin Boeli van Leeuwen zelf, al dan niet onder eigen naam, naar voren komt. Dames en heren, het is gelukt. Gisterenmiddag kon ik de boeken ophalen bij mijn drukker in Den Bosch en letterlijk het eerste exemplaar heb ik nu in handen: Wie denk je dat ik ben? Een biografische bloemlezing, waarmee deze “lezing” meteen een soort boekpresentatie wordt. (…)
Lees hier of hier op Caraïbisch Uitzicht de lezing
Meer over ‘Wie denk je dat ik ben?’
Meer over Klaas de Groot bij Uitgeverij In de Knipscheer

Lijst van Caraïbische boekuitgaven sinds 2020

Opmaak 1Sinds de vorige Caraïbische boekpresentatie in Podium Mozaïek in 2019 zijn bij Uitgeverij In de Knipscheer de volgende titels uit en over Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen verschenen. Uit deze oogst wordt het programma OOGST op 20 november 2022 in Podium Mozaïek samengesteld. U kunt de samenstelling van het programma en de optredende schrijvers volgen op deze website.

2022

Walter Palm – De vele gezichten van mijn pen. Literaire memoires
Giselle Ecury – Door jou mag ik er zijn. Gedichten
Boeli van Leeuwen – Wie denk je dat ik ben? Een biografische bloemlezing
Ini Statia – In naam der liefde. Gedichten in drie talen.
Eric de Brabander – Handen wassen. Roman
Diana Tjin – Noem me Calimero; of Carmen zo je wilt. Roman
Diana Lebacs – Dame van de avond en het berouw van Benaro. Roman
Annel de Noré – Berichten uit het verleden. Pemba doti. Roman
Marius Atmoredjo – loslaten zullen ze nooit meer. gedichten
Michiel van Kempen – Pionier en Rebel. Het leven van Albert Helman 1903-1996. Biografie
Chesley Rach – Het huis van de dans. Roman
Frank Ong-Alok – De Muziek van André Ong-Alok. Bladmuziek + CD

2021
Astrid H. Roemer – Ik ga strijden moeder. Gekozen gedichten
Papiamentu Pika. Erotisch woordenboek
Bernadette Heiligers – Van zo ver gekomen. Roman
Kees Broere – Irma. Een mikado van boze goden. Roman
Aart G. Broek – Medardo de Marchena. Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao. Pamflet / Essay
Annel de Noré – Exit. Gedichten
Carla van Leeuwen – Because en andere gedichten. Gedichten
Fred de Haas. Servus. Macht, slavernij, uitsluiting en verzet. Geschiedenis
Jit Narain – Een mensenkind in niemandsland. Gedichten
Eric de Brabander – Het geluid van naderend onweer. Verhalen
Eric de Brabander – E bida infinito di Doña Lisa. Novela

2020
Henna Goudzand Nahar – De geur van bruine bonen. Roman
Michiel van Kempen – Het eiland en andere gedichten. gedichten
Sakoentela Hoebba – Een schoolvakantie. Jeugdroman
Henry Toré – De eed. Roman
Saya Yasmine Amores – Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit. gedichten
Ronny Lobo – De bouwval. Roman
Clyde Lo A Njoe – Het dossier van de drakendoder. Roman
Diana Tjin – De catalograaf. Een liefdesgeschiedenis. Roman

Meer over OOGST 2022

Het programma van OOGST in Podium Mozaïek

Opmaak 1OOGST is de titel van de grote Caraïbische boekpresentatie van Uitgeverij In de Knipscheer die voor de 10de keer in Podium Mozaïek Amsterdam wordt gebouden op zondagmiddag 20 november 2022. Sinds de negende editie van 8 september 2019 zijn tot op heden ruim 30 (!) nieuwe Caraïbische titels bij de uitgeverij verschenen. Het spreekt voor zich dat maar een kleine selectie daaruit die 20ste november voor publiek gepresenteerd kan worden, maar alle titels verschenen wél op het grote scherm. In OOGST aandacht voor de nieuwste boeken van Eric de Brabander en Ronny Lobo. Beide auteurs komen over van Curaçao! En voor de nieuwe titels van Boeli van Leeuwen, Ini Statia, Diana Tjin, Walter Palm en Giselle Ecury.
Aan het programma werken verder mee Alexander Kraft Van Ermel, Kees Broere, Frank Ong-Alok, Mika Ribeiro, Delno Tromp), Henk Tijbosch, André Homan. Komt allen en zegt het voort!
Meer over OOGST
Kaarten online. € 10,00 incl. welkomst drankje

«Aandacht voor Boeli van Leeuwen is mooi (en terecht).» – Ko van Geemert

VoorplatWieDenkJe-300Over ‘Wie denk je dat ik ben?’ van Boeli van Leeuwen door Ko van Geemert in Ñapa (Amigoe), 5 november 2022:
Op 10 oktober 2022 herdachten we het feit dat een van de bekendste schrijvers van Curaçao, Willem Cornelis Jacobus (Boeli) van Leeuwen, honderd jaar geleden was geboren. Ter gelegenheid hiervan gaf uitgeverij In de Knipscheer een bloemlezing uit, getiteld ‘Wie denk je dat ik ben?’, samengesteld door Klaas de Groot (1942), in de jaren 80 van de vorige eeuw leraar Nederlands op Curaçao, en ingeleid door journaliste Sheila Sitalsing (1968), opgegroeid op het eiland. (…) “De precisie waarmee hij de genadeloosheid van de tropen kan schetsen, zoals de eenzaamheid en de droefenis die je kunnen overvallen wanneer de schemering invalt, alsook de snelheid waarmee het verval kan intreden onder de meedogenloze zon.” Samensteller Klaas de Groot [koos werk] uit de verhalenbundels, plus uit het werk dat hij nooit in boekvorm publiceerde [zoals] ‘Satanic Verses’ uit 1989: “In tegenstelling tot mijn collega’s in de westerse wereld, die in dichte drommen op zijn komen dagen om zich solidair te verklaren met Salman Rushdie (thereby beating their own drums!) neem ik hierbij nadrukkelijk afstand van deze kwalijke figuur.” (…) Het lot van veel schrijvers is dat zij na hun dood snel worden vergeten. De aandacht voor Boeli van Leeuwen bij deze 100ste geboortedag is mooi (en terecht). (…)
Lees hier of hier ‘100e geboortedag Boeli van Leeuwen’
Meer over ‘Wie denk je dat ik ben?’
Meer over ‘100 Jaar Boeli van Leeuwen’