«Zeer de moeite waard voor de lezer die niet bekend is met het wel en wee op de Nederlands Caraïbische eilanden.» – Eric de Brabander

Over het werk van Ronny Lobo op Literatuurgeschiedenis, 24 oktober 2023:

Ronny Lobo werd in 1954 geboren op Curaçao waar hij ook opgroeide. Ronny’s Surinaamse ouders hadden zich ruim voor Ronny’s komst op Curaçao gevestigd, waar Ronny’s vader als chemicus voor de Shell ging werken. Ronny Lobo zelf studeerde in 1978 als architect af aan de Technische Universiteit van Delft in Nederland. Hij keerde terug naar Curaçao en werkte als architect voor de lokale overheid en bij een bestaand architectenbureau voordat hij in 1985 met zijn eigen architectenbureau begon. In 1991 won hij een prijs met een ontwerp voor sociale woningbouw, en een jaar later ontving hij voor zijn architectonisch werk de belangrijkste culturele prijs van Curaçao, de Cola Debrotprijs. In de roman ‘Bouwen op drijfzand’ smeedt Ronny Lobo zijn liefde voor de Nederlands-Caraïbische eilanden en zijn liefde voor de architectuur samen met het liefdesleven van zijn personages. (…) Ter verbeelding van de titel werd voor de foto op de omslag een mislukt project uit de jaren zestig gekozen op een van de mooiste plekken op het eiland. De natuur waar het project gerealiseerd moest worden was ongeschonden en lag aan een prachtige binnenbaai. Op deze idyllische plek verrezen plots spookachtige heipalen voor de bouw van een hotel. De bouw werd gestaakt na de opstand van 30 mei 1969, die Willemstad in brand zette. Tot op de dag van vandaag zijn de betonnen palen, die als kreeftenpoten uit de modder, het drijfzand steken, te zien.(…) ‘Tirami sù’  is een vervolg op Lobo’s eerste boek. Het verhaal over identiteit, over kleur, over afkomst leverde een meerlagige roman op. (…) Ronny Lobo’s derde roman, ‘De bouwval’ is een familiegeschiedenis over sociale stijging, over het overschrijden van grenzen, het betalen van een morele prijs, over illusies en ontgoocheling. (…) In de drie door Lobo geschreven romans is een ontwikkeling te zien van de architectuur naar de sociale, raciale en politieke dilemma’s op de Nederlands Caraïbische eilanden. (…)

‘Literatuurgeschiedenis’ is een initiatief van Koninklijke Bibliotheek en Taalunie en gericht op bovenbouw van het voortgezet onderwijs.

Lees hier het artikel
Meer over ‘Bouwen op drijfzand’
Meer over ‘Tirami sù’
Meer over ‘De bouwval’
Meer over Ronny Lobo bij Uitgeverij in de Knipscheer

«Over de tot nu toe onderbelichte levensgang en geschriften van Medardo.» – Tommy van Avermate

VoorplatMedardo-75Over Medardo de Marchena: Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao van Aart G. Broek op Pas Uit, 3 augustus 2023:

Als het Duitse leger op 10 mei 1940 Nederland binnenvalt, wordt 7.800 kilometer verderop de Curaçaose schrijver, dichter en activist Pablo Pedro Medardo de Marchena (1899-1968) gearresteerd. In de laatste editie van de ‘Parelduiker’ van 2022 schrijft bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische letteren Michiel van Kempen een uitvoerig essay over deze relatief onbekende antikoloniale verzetsfiguur. Eén jaar eerder was al het boek ‘Medardo de Marchena. Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’ van Aart G. Broek verschenen. (…) Medardo de Marchena werd vanwege zijn ‘opruiende’ antikoloniale, antikapitalistische en antikatholieke geschriften al jaren door de koloniale autoriteiten en de inlichtingendienst in de gaten gehouden. (…) Uiteindelijk bood de uitzonderingstoestand van de wereldoorlog de autoriteiten alsnog de gelegenheid om Medardo op te pakken. (…)  Van Kempen noemt Medardo in de titel van zijn essay ‘een Antilliaanse held’ en vergelijkt hem vanwege beider radicaliteit, rechtvaardigheidsgevoel en eloquentie met Anton de Kom. (…) Medardo schreef zijn schotschrift, waarin hij fel uithaalt naar het koloniale bestuur, de rooms-katholieke missie en het internationaal grootkapitaal, maar waarin hij ook kritisch is op het gebrek aan verzet van het Afro-Curaçaose volksdeel, in het Papiaments. Dat is nog een belangrijk verschil met Anton de Kom (waar Van Kempen zelf op wijst), die ‘Wij slaven van Suriname’ in het Nederlands schreef en daarmee dus ook een Nederlands publiek bediende. Medardo spreekt tot zijn mede-eilandbewoners en spoort hen aan massaal in opstand te komen tegen het onrecht dat hen wordt aangedaan. (…)
Lees  meer op Pas Uit
Meer over ‘Medardo de Marchena: Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een bedachtzaam dichter die haar soms felle emoties in bedwang weet te houden.» – Fred de Haas

VoorplatLiefde-75Over ‘In naam der liefde’ van Ini Statia in Antilliaans Dagblad Caribisch Netwerk, 24 juni 2023:
(…) Op de achtergrond van veel Antilliaanse dichters spelen, anders dan bij Europese, verscheidene factoren mee die bepalend zijn voor hun inspiratie: een tropische omgeving, de Creoolse moedertaal en niet te vergeten de koloniale tijd met zijn gecompliceerde en vaak vernederende verhoudingen. Ook de gedichten van Ini Statia dragen de duidelijke sporen van deze achtergrond, zowel in haar Nederlandse als haar Papiamentstalige gedichten, waarvan de laatstgenoemden in deze bundel de boventoon voeren.(…) Ini Statia doet zich kennen als een bedachtzaam dichter die haar soms felle emoties in bedwang weet te houden door ze op een beschouwende, analytische wijze te beschrijven. We hebben er een paar prachtige erotische gedichten aan te danken (Sera konosi, Henter un bida largu, De stilte voorbij). In haar nawoord op het 30-tal gedichten (exclusief de vertalingen in het Papiaments, Engels en Nederlands) spreekt Ini Statia de wens uit dat haar gedichten ‘herkenning, kracht, heling en hoop mogen brengen om, ondanks alle hobbels in het leven, met een positieve blik vooruit te blijven kijken’. Die wens zal zeker in vervulling gaan. Dat geldt voor mij en voor de Creoolse vrouw die ze vergelijkt met de Anglo, de karakteristieke Creoolse bloem: «Anglo, Creoolse vrouw, hecht zich vast aan de grond, glimt van trots in de brandende zon, verbindt en vertakt zich, leeft voort, vurig en veerkrachtig, onaantastbaar.» Als eerbetoon aan de vertalers Lucille Berry-Haseth (naar het Papiaments) en Richenel Ansano (naar het Engels) die zich consciëntieus van hun taak hebben gekweten en zich daarbij volop gesteund wisten door de verstaanbaarheid en toegankelijkheid van de gedichten van Ini Statia, geef ik hieronder met waardering hun vertalingen weer van de laatste strofe van Anglo: «Anglo, muhé krioyo, ankrá den tera, ta bria di orguyo den solo ardiente. ta konektá i ramifiká, sigui bibá, ferviente i resistiente, intokabel.» «Anglo, Creole woman, clings to the ground, glows with pride in the blazing sun, connects and branches out, lives on, fiery and resilient, untouchable.»
Lees hier de recensie
Meer over ‘In naam der liefde’
Meer over Ini Statia op deze site

‘Marka Indjan’ voor koninklijk bezoek op Bonaire

0378d90b-7bce-4d6a-ba36-3e0d63fd28e5Over ‘Marka Indjan’ van Delno Tromp, 9 februari 2023:
Het koninklijk paar en kroonprinses Amalia brachten van vrijdag 27 januari tot en met donderdag 9 februari 2023 een bezoek aan het Caribisch deel van het Koninkrijk. Op vrijdag 27 en zaterdag 28 januari waren zij te gast op Bonaire. Het bezoek aan Bonaire wordt in de avond afgesloten in Kralendijk met een bezoek aan ‘Taste of Bonaire’, een culturele markt met lokale producten, gastronomie en muzikale optredens. Bij die gelegenheid ontvingen zij allen een exemplaar van ‘Marka Indjan’, het boek waarin Delno ‘Denchi’ Tromp 39 rotstekeningen, nagelaten door de oorspronkelijke inheemse bevolking van Bonaire, grafisch heeft verbeeld. Het boek is een geschenk speciaal voor scholieren van groep vijf tot en met acht op Bonaire.
Meer over ‘Marka Indjan’
Meer over Delno Tromp bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Geen excuus meer om aan Antilliaanse held Medardo de Marchena voorbij te kijken.» – Michiel van Kempen

VoorplatMedardo-75Over Medardo de Marchena: Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao van Aart G. Broek in De Parelduiker, jaargang 27, nummer 5:
Het zal niemand ontgaan zijn hoe de ster van Anton de Kom en zijn boek ‘Wij slaven van Suriname’ in twee jaar tijd gerezen is. Met het boek uit 1934 gaf De Kom op eigen kracht een radicale wending aan de geschiedschrijving van Suriname en stond hij met de kracht van rechtvaardigheidsgevoel en grote eloquentie op tegen een tot in de 20ste eeuw doorgezet Nederlands kolonialisme. (…) Maar in wat toen ‘de Nederlandse West’ heette, was er nog iemand die fel ageerde tegen de Hollandse overheersing, en dat deed hij in 1929, dus vijf jaar vóór Anton de Kom. Zijn naam: Medardo de Marchena. (…) Wie was nu die Medardo de Marchena en wat had hij geschreven? Dat is recent geboekstaafd in een elegant boekje waarin Aart Broek het leven van de man heeft vastgelegd en zijn belangrijkste pamflet heeft vertaald uit het Papiaments, onder de titel ‘Medardo de Marchena; staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’. (…) In de eerste alinea van dat pamflet zet hij al direct neer wat hem voor ogen staat: “Deze uitgave kan hen [de gekleurde mensen van het eiland] helpen zich te bevrijden van allerlei vernederingen en uitbuiting die hen ten deel vallen, vanwege de vreselijke plaag die steeds meer terrein wint en die nooit wordt bestreden en bekend staat onder de naam onwetendheid. (p. 81)” We horen natuurlijk al de echo die vijf jaar later zal opklinken uit het boek van Anton de Kom: “Geen volk kan tot volle wasdom komen, dat erfelijk met een minderwaardigheidsgevoel belast blijft. Daarom wil dit boek trachten het zelfrespect der Surinamers op te wekken en voorts de onjuistheid aantonen van de vredesbedoelingen der Hollanders ten tijde der slavernij.” (…) Medardo de Marchena schreef [zijn boek] in het Papiaments, in de volkstaal die iedereen kon verstaan. ‘Wij slaven van Suriname’ was geschreven in het Nederlands, een taal die bijna geen van de verschoppelingen van Suriname voor wie De Kom het opnam kon lezen. (…) Evenmin als Engelstalige historici nog langer een verontschuldiging hebben om de Nederlandstalige Anton de Kom te negeren, hebben wij nog een excuus om aan de Papiamentstalige Medardo de Marchena voorbij te kijken, nu zijn pamflet vertaald is in het Nederlands.
Bron
Lees hier het artikel ‘Een Antilliaanse held: Medardo de Marchena’
Meer over ‘Medardo de Marchena: Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Taalliefhebber Ini Statia debuteert als dichter.» – Oscar van Dam

VoorplatLiefde-75Over ‘In naam der liefde’ van Ini Statia op Caribisch Netwerk, 27 december 2022:
(…) Op het Curaçaose Wilhelminaplein lacht Ini Statia een beetje verlegen, maar eigenlijk is ze best trots op haar boek. (…) “Het zijn gedichten die ik heb geschreven over een bepaalde periode. In de aanloop naar mijn zeventigste verjaardag, nam ik de tijd en de rust om ze te lezen, waar nodig aan te passen, nieuwe te schrijven en uiteindelijk te publiceren.” Drie woorden die bij haar blijven hangen, als ze de gedichten dan leest: Kracht, heling en hoop. (…) Ik realiseerde me dat er zowel gedichten in het Papiaments, Nederlands als Engels waren. Ik wilde niet voor één taal kiezen.” (…) In het jaar dat zij zeventig is geworden, heeft Ini Statia een van haar dromen waargemaakt. De taalliefhebber debuteert als dichter en brengt een boek uit in drie talen. (…) De bundel opent met het gedicht ‘Mijn taal en ik’, dat daarna in het Papiaments is afgedrukt (‘Mi lenga ku mi’) en daarna in het Engels (‘My language and I’). (…)
Bron
Meer over ‘In naam der liefde’
Meer over Ini Statia op deze site

«Sterke visuele taal in prachtige gedichten vol engagement.» – André Oyen

VoorplatLiefde-75Over ‘In naam der liefde’ van Ini Statia op Ansiel, 20 december 2022:
(…) Ini Statia wil zich met het totale leven verbinden, blijven leren, haar nieuwsgierigheid en creativiteit blijven voeden en aan de duurzame ontwikkeling van haar taal, literatuur en gemeenschap bijdragen. ‘In naam der liefde’ is het resultaat van dit alles samen. (…) De ‘creoolse vrouw’, die “zich hecht aan de grond, glimt van trots in de brandende zon, verbindt en vertakt zich, leeft voort, vurig en veerkrachtig, onaantastbaar”, is haar bijzonder lief maar Ini Statia durft haar ook kritisch toe te spreken. Ze maant haar aan om op te staan en zich los te maken van de ondermijnende patronen die het systeem opdringt. Ini Statia bouwt met een sterke visuele taal prachtige gedichten op vol engagement maar die ook de geur en de kleur van de Cariben uitstralen.
Bron
Meer over ‘In naam der liefde’
Meer over Ini Statia op deze site

«Stevige thematiek wordt niet geschuwd in bijzondere gedichtenbundel.» – Jos Damen

VoorplatLiefde-75Over ‘In naam der liefde’ van Ini Statia voor NBD/Biblion, 21 december 2022:
‘In naam der liefde’ is in drie opzichten een bijzondere gedichtenbundel. (1) Het is de debuutbundel van Ini Statia (van Bonaire, Groningen en Aruba), die hiermee op bijna 70-jarige leeftijd een carrière als redacteur en taalplanner een nieuwe richting geeft. (2) Het is een drietalige bundel, in het Nederlands, Papiaments en Engels – alle drie van de hand van de auteur zelf. (3) De thematiek is het persoonlijk leven. De stijl is gevoelig, soms neigend naar sentiment. Zoals Statia in het nawoord zegt, zijn het gedichten voor “kracht, heling en hoop”. ‘In naam der liefde’ is een goed leesbare bundel, met dertig (x drie) gedichten, zonder rijm. Stevige thematiek wordt niet geschuwd, zoals in het gedicht ‘De stilte voorbij’, waarin een wijnglas de herinnering oproept aan een avond met een “schending” door een “welbespraakt wit roofdier”. Statia staat heel duidelijk met voet en geest aan beide kanten van het koninkrijk. Ook letterlijk: de lijn loopt van het gedicht ‘In memoriam Tip Marugg’ tot een gedicht dat werd geïnspireerd door Rutger Kopland. Bijzondere gedichtenbundel. Debuut van Ini Statia (70). Drietalig (Nederlands, Engels en Papiaments) en zeer persoonlijk. Geworteld in de Nederlandse Antillen, met Groningse links.
Meer over ‘In naam der liefde’
Meer over Ini Statia op deze site

Verslag van boekpresentatie OOGST in Antilliaans Dagblad

Opmaak 1Over ‘OOGST’ in Podium Mozaïek door Cees Luckhardt in Antilliaans Dagblad, 30 november 2022:
Delno ‘Denchi’ Tromp was vanuit Bonaire met strohoed speciaal door het storm- en regenachtige weer naar Amsterdam gekomen om de boekpresentatie bij te wonen met op de achtergrond zijn kunstwerken. Die zijn gebaseerd op de grottekeningen van de oorspronkelijke rechthebbende bewoners van de Benedenwindse Eilanden. Het drietalige boek ‘Marka Indjan – Indigenous Markings – Inheemse sporen’ met zijn kunstwerken, bevat grafische bewerkingen van 39 indiaanse rotstekeningen die aangetroffen zijn op Bonaire. Het boek zal niet te koop zijn maar gratis worden verstrekt aan scholieren op Bonaire. Uitgeverij In de Knipscheer liet onlangs de felkleurige kunst op grootscherm voorbijkomen, samen met de oogst aan Caribische boektitels. Eindelijk konden na twee jaar corona de boeken die vanaf 2020 zijn uitgebracht over Suriname en de Antilliaanse (ei)landen Aruba, Bonaire en Curaçao in een gevarieerd programma worden gepresenteerd. Verschillende auteurs waren ook persoonlijk aanwezig om hun publicatie toe te lichten, nieuwsgierigheid op te wekken door verwarring te stichten en een tipje van de sluier op te lichten. (…)
Lees hier of hier het verslag
Meer over ‘OOGST’
Meer over ‘Marka Indjan’

Trailer ‘Marka Indjan’

Opmaak 1Het logo van OOGST komt uit ‘Marka Indjan’, een boek van Delno Tromp dat later dit kalenderjaar gratis wordt uitgereikt aan alle scholieren op Bonaire. Centraal staan grafische bewerkingen van de oudste op Bonaire gevonden rotstekeningen van de oorspronkelijke Indiaanse bewoners van het eiland. Een trots boek waaraan het logo van het programma ‘Oogst’ is ontleend. De trailer is van de hand van Henk Tijbosch, die het boek ook grafisch vormgaf.
Klik hier voor de trailer
Meer over ‘Marka Indjan’
Klik hier voor andere boektrailers
Meer over ‘Oogst 2022’