«Tussen de leut en de dood.» – Albert Hagenaars

Albert_Hagenaars (1)Corona-feest’ van Albert Hagenaars op Brabant Literair, 18 april 2020:
Grote delen van Noord-Brabant en Limburg vormden al in het beginstadium de epicentra van Covid-19 in Nederland, hoogstwaarschijnlijk omdat in deze gebieden carnaval uitbundig wordt gevierd. Het samengaan van de pandemie, die tot afstand houden dwingt, met het oeroude lentefeest dat juist symbool staat voor nieuw leven en saamhorigheid fascineerde me in hoge mate. Toen de redactie van Brabant Cultureel me vorige week vroeg om een bijdrage voor een reeks gedichten over het Corona-virus wist ik daarom meteen dat ik dit contrast als uitgangspunt zou nemen en ook dat de tegenstelling tussen de leut en de dood al in de titel tot uitdrukking moest komen. Ik wilde proberen een tekst te maken die kort maar krachtig was.

Corona-feest

Hij zwaait als nooit eerder
en ik zie wat hij ziet:

een man die zichzelf ziet
zwaaien in het raam dat verbindt
en scheidt

met achter hem, donkerder,
indringender, dat andere zwaaien,
het zwieren in overvolle straten

mensen buiten zichzelf van vreugde
tussen billen, dijen en buiken.

Ze hossen en knielen, aanbidden
het vlees, ontkennen het kruis, de as.

We zingen, zwanzen en kussen

we proosten en proesten. Wij hoesten.

Lees hier het gedicht op de site van Brabant Literair
Lees hier de gedichten van collega-dichters in de reeks Dichters over het coronavirus
Meer over Albert Hagenaars bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een zinderende zoektocht naar het pad van het hart.» – Estefania Pampín Zuidmeer

Opmaak 1Over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ van Chesley Rach op La Chispa – Het Latijns Amerika Magazine, 10 mei 2019:
De debuutroman ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ van Chesley Rach (Curaçao, 1952) is een zoektocht naar de eigen identiteit. Hij is geboren in Curaçao en heeft carrière gemaakt in Nederland. Marlies van der Welde wil een film maken over het carnaval op Curaçao en vraagt Ricardo om advies. Hij heeft immers een artikel geschreven over het Caribisch carnaval. (…) Om Marlies te steunen tijdens de filmopnames gaat Ricardo mee naar Curaçao. (…) De terugkeer in Curaçao zet zijn wereld op zijn kop. (…) Iedereen maakt zich klaar voor het carnaval. De sfeer in het dorp verandert met het uur. Het feest sleept mensen mee in een kolkende chaos. En ook Ricardo raakt verstrikt in het bloedstollende ritme van het carnaval, het heeft een magisch effect op hem. Met het verstrijken van het feest raakt Ricardo steeds meer in een trance. (…) De carnavalsnacht wordt een cruciaal moment in het leven van Ricardo. Eindigend in een drama dat hem helpt zijn weg in het leven weer te vinden, de complexiteit van zijn emoties te begrijpen én te leren zijn hart eindelijk te volgen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’
Meer over Chesley Rach op deze site

«Het carnaval van Ricardo Bonifacio.» – Ko van Geemert

Opmaak 1Interview met Chesley Rach over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ in Ñapa Literatuur (Amigoe), 11 maart 2017:
En dan verscheen een paar maanden geleden uit het niets een roman. ‘Ik teken en schilder eigenlijk al veel langer dan dat ik schrijf, maar dat schilderen heb ik lang niet meer gedaan. Het schilderij dat op het omslag van het boek staat, dateert uit 1994. Ik begon rond die tijd met een drietal verhalen over uiteenlopende onderwerpen, maar het verhaal over Ricardo Bonifacio boeide mij het meest. Daar ben ik mee doorgegaan. Het was een figuur die ik bedacht had, een jongen die in een wijk op Curaçao opgroeit en allemaal avonturen beleeft, om mijn kinderen verhaaltjes te vertellen voor het slapen gaan toen ze nog klein waren. Mijn oudste dochter merkte als tiener een keer op dat ze benieuwd was hoe het de kinderen uit de verhalen vergaan was. Toen was het zaadje geplant.’
Lees hier het interview
Meer over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’

«Het late debuut van Chesley Rach.» – Ko van Geemert

Opmaak 1Interview met Chesley Rach over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ in De Ware Tijd, zaterdag 4 maart / zondag 5 maart 2017:
Chesley Rach woont al weer zo’n dertig jaar in Nederland, maar is geboren en getogen op Curaçao. Zijn moeder kwam uit Trinidad, zijn vader uit Suriname. Onlangs publiceerde hij een roman, zijn eerste: ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’. Een ontmoeting met deze 64 jaar jonge debutant. (…) Hij heeft goede herinneringen aan Suriname, ondanks dat hij er bijna 35 jaar geen voet aan de grond meer heeft gezet. Rach: ‘De laatste keer dat ik er was, was in 1983. Als kind en tiener kwam ik er vaak, ik heb daar leuke herinneringen aan, vooral aan mijn opa en oma. (…) En de huilende mannen in 1983 op het terras bij de buren die spraken over de militaire dictatuur.’ (…)
Lees hier het artikel
Meer over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’

«Een bijzonder spannend boek.» – C.H. Gajadin

Opmaak 1Over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ van Chesley Rach voor NBD Biblion, 6 maart 2017:
In het leven van hoogleraar Ricardo gaat er veel mis. Zijn huwelijk strandt, een nieuwe relatie verloopt moeizaam. Terugkeren naar Curaçao waar hij geboren is, bleef hij altijd uitstellen. Wanneer hij gevraagd wordt om als adviseur mee te gaan voor filmopnames over het carnaval, komt hij voor het eerst weer ‘thuis’. Dan openbaren zich verdrongen jeugdtrauma’s waar hij zich geen raad mee weet. De betovering van een occulte zaak speelt mede een rol. Schuldgevoel, vervreemding en de zoektocht naar zichzelf levert een bijzonder spannend boek op. De directe schrijfstijl van Rach (1952) met veel oog voor details zorgt voor een bijzondere kennismaking met het eiland in de zon.
Meer over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’

«Boeiend verhaal, prima geschreven, uitstekend debuut.» – Ko van Geemert

Opmaak 1Over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ van Chesley Rach in Parbode, maart 2017:
(…) Chesley Rach vetelt het verhaal van Ricardo Bonifacio, een eenzame, gescheiden hoogleraar sociologie. Hij woont in Nederland, maar zijn roots liggen op Curaçao. Op zeker moment neemt ene Marlies van der Velde contact met hem op. Ze is scenariste en wil een film over carnaval maken; Bonifacio heeft daarover een artikel geschreven. (…) Hij wordt verliefd op haar en zij ook wel op hem, maar de relatie verloopt uiterst moeizaam. Zeker op Curaçao. Bonifacio gaat namelijk samen met Marlies en de rest van de filmcrew naar zijn geboorte-eiland om de film te draaien. (…) Een verhaal dat je onmogelijk los kunt zien van de Curaçaose context: de cultuur, magische krachten (brua), omgangsvormen, levensomstandigheden, en niet te vergeten het carnaval, met alle emoties, broeierigheid, muziek en seks die daarbij horen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’

«Onder invloed van het carnaval versnelt het tempo, ook in de stijl.» – Marjo van Turnhout

Opmaak 1Over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ van Chesley Rach op Leestafel, 27 februari 2017:
‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ is een broeierige roman over de tweedeling waar veel Antillianen mee te maken krijgen. Geboren en getogen op een van de eilanden, komen zij naar Nederland om zich verder te ontwikkelen en ontgroeien zo hun verleden. Denken ze. Maar je kan het verleden niet negeren, je moet er mee om leren gaan. Het kost Ricardo heel wat kruim en bijna zijn leven voor hij ontdekt wie hij is. Ontmoetingen met mensen uit zijn verleden en nieuwe kennismakingen versnellen onder invloed van het carnaval het tempo, wat ook in de stijl terug te vinden is. (…) ‘Misschien is juist die nacht van carnaval de enige echte werkelijkheid, omdat wij achter de maskers pas onszelf kunnen zijn en juist achter deze façade al onze remmingen los kunnen laten? Spelen wij normaliter niet een rol binnen de conventies van onze omgeving en de noodzaak om ons te conformeren aan mores van de heersende cultuur?’ Dit is precies het dilemma van Ricardo: moet hij conformeren, een rol spelen, of moet hij zijn gevoel, zijn hart volgen? Maar wat zegt dat hart dan? Echt duidelijk is het niet. Heeft dat te maken met magie? Met de brua, de toverij en het bijgeloof dat het volk van Curaçao nog lang niet achter zich gelaten heeft?
Lees hier de recensie
Meer over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’

Chesley Rach over zijn debuutroman op Amsterdam FM-Radio

Opmaak 1Over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ van Chesley Rach op Amsterdam FM-Radio, 9 januari 2017:
Te gast in het boekenuur van Amsterdam FM-Radio is Chesley Rach. Deze in Nederland wonende Curaçaoënaar debuteerde onlangs met de roman ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’. Ricardo beleeft na vele jaren een emotioneel weerzien met zijn geboorte-eiland als adviseur voor een film over het Curaçaose carnaval. Hij is in Nederland verliefd geraakt op de scenarioschrijfster, maar op Curaçao komt die relatie al snel onder, zelfs levensbedreigende, druk te staan. Uiteindelijk vindt hij behalve zijn geboorteland ook zichzelf terug, waarin (de suggestie van) bruha, de Antilliaanse variant voodoo, een rol speelt. Aansluitend op het interview leest de auteur een fragment uit het laatste hoofdstuk van de roman.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’

«Een spannend, dramatisch en zeer beeldend geschreven roman.» – Theo Jordaan

Opmaak 1Over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ van Chesley Rach op Alles over boeken en schrijvers, 30 december 2016:
(…) Na jarenlang een eenzaam bestaan te hebben geleefd in Nederland als gescheiden hoogleraar sociologie, komt de hoofdpersoon Ricardo Bonifacio in contact met filmmaakster Marlies van der Velde. Zij wil een film maken over het carnaval op Curaçao. Nadat ze een relatie zijn begonnen nodigt Marlies hem uit om mee te gaan naar het eiland om als adviseur van de filmploeg op te treden. (…) Als het carnaval op Curaçao in alle hevigheid losbarst, zijn relatie met Marlies op springen staat komt hij terecht in een maalstroom van gebeurtenissen waarbij zijn leven letterlijk op het spel komt te staan. In het begin komt de debuutroman van Chesley Rach komt nog wat stroef op gang. Maar laat je hierdoor niet afschrikken. (…) Wat volgt is een soort van existentiële avonturenroman van een man op middelbare leeftijd op zoek naar zijn wortels en de kern van zijn bestaan, geschreven in een beeldende en verzorgde stijl. Chesley Rach heeft met ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ een geslaagd romandebuut geschreven dat smaakt naar meer. De roman wordt beoordeeld met +++ (zeer goed).
Lees hier de recensie
Meer over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’

«Knappe debuutroman.» – Eric C. de Brabander

Opmaak 1Over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ van Chesley Rach op Caraïbisch Uitzicht, 14 december 2016:
Vele families hebben hun eigen gedoetjes, gebouwd op jaloezie, ziekelijke geheimen en zaken die onuitgesproken blijven. Vaak zijn ze het sop van de kool niet waard, uiteindelijk zijn het allemaal maar mensen. Maar is het geval van Ricardo’s familie zijn de gebeurtenissen zo heftig geweest dat de haat, nijd en jaloezie die overgebleven is, allesvernietigend blijkt. Ricardo Bonifacio wordt er nu, als volwassen man, in ondergedompeld tegen wil en dank. Zijn kersverse relatie met Marlies is hier niet tegen bestand. Ricardo zelf ook niet, hij belandt in een ‘Boeliaanse’ wereld, vol zwarte gal, eenzaamheid en uitzichtloosheid, terwijl hij geconfronteerd wordt met de demonen uit zijn verleden. Zijn gescheiden ouders blijken anderen te zijn dan dat hij altijd gedacht had. Tijdens het carnaval, subliem gebruikt als metafoor voor het louteringsproces waar Ricardo Bonifacio doorheen gaat, komt hij met zichzelf in het reine. De roman meandert vanaf de eerste bladzijde traag door de familiehistorie heen. Op de helft is er een versnelling merkbaar, als een rivier die door een ondiepe bedding moet, totdat hij sneller en sneller begint te lopen op weg naar de waterval, de waterval die zo hard nodig is om alle viezigheid van Ricardo af te spoelen zodat hij zijn leven uit de brokstukken weer kan opbouwen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’