Eh

Franc Knipscheer bij de presentatie van ‘Eh’ van Onno Schilstra, 3 juni 2022:

Beste mensen,

Bij een boekpresentatie hoor je als uitgever ook een woordje te doen. Ik ga dat wat gezegd is over het boek door redacteur Cor Gout en auteur Onno Schilstra niet nog eens dunnetjes over doen. Ik zou het kunnen hebben over de lage verkoopbaarheid in de boekhandel van de genres poëzie en essay. Ik zou eindeloos mooie zinnen kunnen citeren. Kunstgeschiedenis is de moeder van het hedendaagse vakantievieren. Ik zou kunnen opmerken dat wanneer je als auteur je manuscript begint en eindigt met Bob Dylan – wat zeker opmerkelijk is als die auteur 20 jaar later geboren is – dat dát bij deze uitgeverij de kansen op uitgave zeker verhoogt. Maar toen Onno Schilstra een paar maanden geleden op de uitgeverij live kwam kennismaken (corona verhinderde dat eerder) feliciteerde ik hem meteen met: “ik vind ‘Eh’ een geniale titel”. Wie verzint nu zo een boektitel? Onno Schilstra dus. Hij maakt de drie puntjes, die onderbreking of afbreking van een zin, of in zijn geval de afscheiding tussen tekstdelen, tot een woord. Die drie puntjes, het beletselteken, kunnen een pauze aangeven om na te denken, een tekstwending inluiden om een conclusie te trekken, een emotie overbrengen door een pauze te forceren, zelfs zinnen weglaten om ruimte te maken voor een gedachte. Wát een titel. Drie puntjes zijn geen woord. En een boektitel bestaat nu eenmaal uit een woord of meerdere woorden. ‘Eh’ bestaat wél uit letters, is een geschreven tekst, is een woord dat nu op een boek staat. Voordat u denkt: dat boek zal vergeven zijn van de Eh’s, nee, je komt dat beletselwoord ‘Eh’ maar op één pagina in het boek tegen. Immers, in een geschreven tekst maak je gebruik van puntjes als je onderbreking of afbreking zichtbaar wilt maken. Onno Schilstra gebruikt ook nog alle typografische gereedschappen als witregels, cursieven, hoofdletters, verschillende corpsgrootten om de afscheidingen visueel te versterken. Maar hoe fragmentarisch de tekst van Schilstra ook bij doorbladeren oogt, voor de lezer die wil lezen gebeurt er iets wonderlijks: de puntjes breken niet af, ze onderbreken niet, ze scheiden niet, ze doen het tegenovergestelde, ze verbinden. Ze verbinden gedachten en gevoelens, hart en ziel, geloof en hoop, bewust en onbewust, herinnering en vertekening, associatie en hallucinatie. Ze koppelen citaten aan constateringen, betovering aan verwondering daarover, ze beletten niet maar openen werelden. Een betere titel dan ‘Eh’ ís er niet voor dit boek. En dit is het compliment dat ik Onno Schilstra wil maken: als je ‘Eh’ genuttigd hebt, word je voller naarmate de vertering vordert.

Onno, dank je wel en proficiat.

Meer over ‘Eh’ van Onno Schilstra
Meer over Onno Schilstra bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Bloemrijk en eigenzinnig geschreven.»

Over ‘Dunkel’ van Cor Gout voor NBD Biblion, 15 januari 2025:

‘Dunkel’ is een beeldende literaire roman over een man die aan de hand van films en objecten zijn leven overdenkt. Dunkel trekt zich terug in een Parijse loods en overdenkt zijn leven via objecten en films, zoals de film Citizen Kane of een geboortekaartje dat hij vindt in een la. Elk hoofdstuk begint met een songtekstcitaat, waardoor de lezer inzicht krijgt in de literatuur en kunst die zijn karakter vormen. Dunkel is gefascineerd door de regio waar ooit het Ersatz-staatje Vichy gevestigd was van waaruit hij heel Europa in de jaren ’40-’44/45 kan overzien, en door macht: zowel politiek als in persoonlijke relaties. Bloemrijk en eigenzinnig geschreven, met veel verwijzingen naar filosofie, poëzie, films, muziek en literatuur. Met enkele ingekleurde tekeningen in enigszins kinderlijke stijl. Geschikt voor literaire lezers. Cor Gout (1946) is een Nederlandse schrijver, neerlandicus en filosoof. Voor Uitgeverij In de Knipscheer schreef hij gedichten, korte verhalen en twee romans (‘Bik’ en ‘Dunkel’) en begeleidde hij de Extaze-reeks-essays.

Bron
Meer over ‘Dunkel’
Meer over Cor Gout bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een heel origineel en eigenzinnig boek.» – Jan-Hendrik Bakker

Over ‘Dunkel’ van Cor Gout in Den Haag Centraal, 9 januari 2025:

(…)  Dunkel is een Franse kunstenaar, intellectueel en muzikant in wiens biografie we elementen van Gout zelf herkennen. Hij is al behoorlijk op leeftijd en blikt nu terug op wat hem heeft beziggehouden. Zijn biografie bestaat vooral uit liedteksten en de muziek waarmee die verweven zijn, uit boeken, krantenartikelen, dvd’s van films, tekeningen en voorwerpen die voor hem speciale betekenis hebben. Dunkel heeft zijn intrek genomen in een loods waarin hij al zijn schatten uit het verleden koestert. Allengs wordt ook duidelijk dat hij de zoon is van een vader en moeder die de oorlog doorbrachten in het met nazi-Duitsland collaborerende Vichy. Collaboratie is een thema dat ook in zijn eerste roman  ‘Bik’ al een belangrijke plek innam. (…) Uiteindelijk gaat dit boek over de tijd en de mogelijkheid om de stroom van de persoonlijke geschiedenis vast te houden in de herinnering. Maar die herinnering is niet alleen achterwaarts, ze creëert ook toekomst. De reeks persoonlijke gebeurtenissen is verbonden met de politieke geschiedenis, zoals de naziterreur, de vernietigingskampen, de moorddadige oorlogen in Vietnam en Gaza, de wrede aanslag op het Bataclan-theater en de studentenopstand van mei 1968. De persoonlijke herinnering probeert in deze zwaarte als het ware lucht te scheppen. Vandaar de regels naar Baudelaire aan het slot van het boek: ‘Een teder hart dat de oneindige zwarte leegte haat,/ vergaart iedere flard van een oplichtend verleden.’ (…) Wie zich realiseert dat de kracht van het boek ligt in de poëtische ruimte die Dunkel schept met de liedcitaten en andere fragmenten uit zijn leven als lezer en muzikant, moet zelf aan het werk om die ruimte binnen te gaan. Dan wacht hem een rijke beloning.

Lees hier de recensie ‘Op zoek naar de troost van de herinnering’
Meer over ‘Dunkel’
Meer over Cor Gout bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Bijzondere structuur, heel origineel verhaal, zorgvuldige stijl.» – Jan Stoel

Over ‘Dunkel’ van Cor Gout op Boekenkrant, 29 november 2024:

“En toen was er… Rosebud”, zo luidt de eerste zin van Dunkel de tweede roman van Cor Gout. Daarboven staat een deel van de tekst van de song Rosebud van The Jezabels. De hoofdpersoon, Dunkel, bevindt zich in een opslagloods in Parijs. Daar liggen allerlei objecten, foto’s en dergelijke die met zijn leven te maken hebben gehad. Wat is de waarde ervan voor hem? Hoe was het vroeger ook weer? Dunkel mijmert over het verleden, put uit zijn herinneringen. Wat mist hij? (…) Dunkel (dat betekent ‘donker’) is op zijn beurt op zoek naar wat Rosebud voor hem betekent. “Ik kan vertellen dat ik de jonge vrouw die verdwaald leek in de pracht die haar omhulde de weg zou willen wijzen naar de uitgang, die zoals bij ieder doolhof samenvalt met de ingang, en die ik kwijt ben geraakt en tot het einde van mijn leven zal blijven zoeken, zodat mijn einde haar begin is, oprijzend uit de ochtendmist het ochtendgloren. Of is het juist andersom: zoek ik het licht na de loods te hebben verlaten en laat ik haar achter in het donker van de opslagruimte?” Ziedaar de queeste van Dunkel, die vervolgens in de loods aan de slag gaat om te proberen uit ‘het doolhof’, aan het donker te ontsnappen. Trouwens een perfect staaltje van de zorgvuldige stijl waarin Gout schrijft. (…) Gout vertelt het verhaal op een bijzondere wijze. Ieder hoofdstuk begint met een citaat uit een songtekst, een strofe uit een gedicht, een filosofische bespiegeling. (…) Ieder citaat zegt meteen iets over de inhoud van het hoofdstuk. (…)

Lees hier ‘Rosebud. Ik blijf haar zoeken’ of hier
Meer over ‘Dunkel’
Meer over Cor Gout bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Het einde van het boek maakt diepe indruk.» – Hester van  Gent

Over ‘Dunkel’ van Cor Gout, 25 november 2024:

(…) Omdat de lezer die heeft meegeleefd met Dunkel in zijn loods, zich al die tijd afvroeg wat hij daar deed, zijn angsten en obsessie voor de droomvrouw in het restaurant bevroeg. En met hem meeliep door de tijd. (…) Ook beschrijft Dunkel  zijn soms schuchtere omgang met de meisjes van school, waar de vriendin die niet veel praat er een van is en, later, zijn verlangen om naar de ‘ik’ van die tijd terug te keren. De dialogen tussen die vriendin en Dunkel en de slimme vragen die zij stelt zijn sterk en humoristisch en bieden de roman de nodige afwisseling en Dunkel tegenwicht. Zijn persoonlijke herinneringen zorgen voor spanning en contrast. Maar die herinneringen alleen zijn niet genoeg. De laatste twee hoofdstukken vormen een hoogte- en kantelpunt in de roman omdat de lezer hier ook begint te begrijpen waarom Dunkel in de loods niet alleen zijn eigen herinneringen blootlegt, maar ook de fascinatie voor oorlog (en macht en onderdrukking) uitdiept via de Franse staat Vichy. Hij legt de machinaties van dit regime bloot en welke gevolgen die hadden voor mensen die hier om de een of andere reden buiten vielen of juist aan mee werkten maar de gevolgen daarvan niet precies konden overzien. Hij vertelt over de noodzaak van verbeelding in revolutie en verzet, het opportunisme van de machthebber en een historicus die dat opportunisme probeert glad te strijken. Kortom, Dunkel plaatst, vanuit eenzame opsluiting, de mens in haar onvermijdelijke context die soms onverdraaglijk is. En beschrijft tussen de dozen vol herinneringen de hang naar werkelijke vrijheid en werkelijk leven. (…)

Lees hier verder
Meer over ‘Dunkel’
Meer over Cor Gout bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Gouts oeuvre is groot en veelzijdig. Zijn boeken kenmerken zich door eigenzinnigheid.» – Ezra de Haan

Over ‘Dunkel’ van Cor Gout op Elders Literair, 22 november 2024:

(…) Wie het oeuvre van Cor Gout in ogenschouw neemt, verbaast zich niet over het door hem gekozen citaat van Rilke uit Das Stundenbuch in Dunkel dat begint met de regels: ‘Du siehst, ich will viel. Vielleicht will ich alles.’ Gouts oeuvre is groot en veelzijdig. Van filosofisch of musicologisch tot jeugdboeken voor kinderen van iedere leeftijd. Gout is een meester in het ontlopen van genres of regels. Zijn boeken kenmerken zich door eigenzinnigheid. Speels kun je ze misschien het beste noemen. (…) Gout weigert populaire muziek als minder te kwalificeren dan het werk van hoge heren als Nietszche of Rimbaud. Hoog en laag komen juist bij hem samen, vormen een logisch geheel. (…) Dan start het verhaal in Parijs, niet zoals zo vaak in Den Haag, de stad waaraan Gout verknocht is. Ook valt het woord ‘Rosebud’, voor liefhebbers van het witte doek het laatste woord dat het hoofdpersonage in de film Citizen Kane uitsprak. Vervolgens legt Gout aan de niet-kenners uit waar ‘Rosebud’ op slaat. Dunkel gaat over zíjn Rosebud en het doolhof waarin hij verstrikt is geraakt. (…) De uitleg van de roman oogt als het verklappen van het einde van een film… maar de raadselachtigheid van de inhoud en de haast romantische verwoording ervan in woorden die poëtisch aandoen veroorzaken het tegendeel. Ook staat het taalgebruik haaks op de tekst die eraan voorafgaat. Gout is bereid meerdere taalregisters in deze roman te bespelen. (…) Die drang tot ontsnappen is Dunkel bekend. Hij begint te mijmeren en na eerst te zijn ingegaan op de roman van Modiano belandt de lezer plots in de songteksten van Jimmy Campbell waarvan de regels van een couplet uit een zin bestaan. Ze blijken inspirerend te zijn geweest voor de teksten die Dunkel is gaan schrijven. (…)

Lees hier de recensie
Meer over ‘Dunkel’
Meer over Cor Gout bij Uitgeverij In de Knipscheer

Presentatie nieuwe roman Cor Gout

Op zaterdagmiddag 28 september 2024 zal in Grand Café Utopie, hoek Waldeck Piermontkade-Elandstraat 2518 JR Den Haag, tussen 14.00 en 16.00 uur de presentatie plaatsvinden van Dunkel, de tweede roman van Cor Gout.

Het programma begint met een film van Eric de Vries en Trespassers W, gevolgd door een gesprek van Casper Postmaa (voormalig hoofdredacteur Den Haag Centraal) met Cor Gout. Daarna volgt muziek (muziek speelt een belangrijke rol in de roman Dunkel) van solisten en muzikale duo’s, achtereenvolgens: Jan Moebius en Cor Gout, Dolf Planteijdt, Klaas Trapman, Rob H. Bekker en Lukas Simonis, Peter Fengler en Cor Gout. Naast dit alles een expositie van Sébastien Morlighem en een ’live’ opgebouwde sculptuur van ‘Dunkel’, zoals Ingrid Rollema dit romanpersonage voor zich ziet. Hoe Utopie te vinden: perkje van de Elandstraat om de hoek van de Waldeck Piermontkade, het meest linkse gebouw. Entree gratis.

Meer over ‘Dunkel’
Meer over Cor Gout bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Eric de Vries op deze site
Meer over Sébastien Morlighem bij Uitgeverij In de Knipscheer

Cor Gout – Dunkel. Roman

Cor Gout
Dunkel
roman
Nederland
omslag Els Kort
216 blz., op formaat 150 ex 240 mm staand,
€ 29,50
ISBN 978-94-93368-15-6  NUR 301
eerste uitgave 2024

Dunkel heeft zich teruggetrokken in een Parijse opslagloods. Aan de hand van bewaarde objecten overdenkt hij zijn leven en probeert hij daarvan de waarde te bepalen. Ook de films die zijn smaak en denkwijze hebben gevormd dragen daartoe bij. Langzaam krijgt de lezer meer inzicht in de kennis en de schoonheid van de literatuur en de kunst die het karakter van de hoofdpersoon hebben bepaald. Dat ieder hoofdstuk zijn inhoud verraadt aan de hand van een citaat uit een Franse, Engelse, Duitse, Italiaanse of Nederlandse songtekst bewijst de lyrische inslag van Dunkels leven.

De interesse van Dunkel gaat vooral uit naar de regio waar ooit het Ersatz-staatje Vichy gevestigd was en van waar uit Dunkel heel Europa in de jaren ’40-’44/45 kan overzien en doorzien. Het is niet Dunkels enige obsessie. Een andere is ‘macht’… niet alleen politieke macht, ook die tussen leraar en leerling op school,  tussen gezinsleden en relaties in de erotiek. Belangrijk hiervoor is het kwellende beeld waarmee het boek begint en dat pas aan het einde oplost. Deze thema’s zijn vervat in een boek dat is geschreven met humor en vol is van songteksten en poëzie. Het maakt de roman Dunkel tot een volstrekt eigenzinnige en anders dan andere roman.

Over de roman Bik (Uitgeverij In de Knipscheer 2021):
«Bik is binnen het Nederlandse literatuurlandschap een volstrekt uniek werk.» -Coen Peppelenbos in TZUM

«… het is een prachtig boek. Zo goed geschreven, zo goed ook opgebouwd.» – Toon Tellegen in brief aan Imme Dros

Cor Gout (1946) debuteerde als romanschrijver met Bik. Hiervoor schreef hij korte verhalen, gedichten, teksten bij een prentenboek en bij een leporello, boeken over muziek, songteksten, verzameld en vertaald in het Frans, en een verhandeling over een filosofisch onderwerp. Tien jaar lang (2011–2019) gaf Cor Gout samen met Els Kort (vormgeving) leiding aan het literair tijdschrift Extaze. Van 2017 tot 2022 maakte hij samen met illustrator Harrie Geelen en vormgeefster Els Kort het drieluik 19 x Bella en de 20e is zoek,  19 x  Dans, smalle man, dans en 19 x Eendje en Beest. Behalve schrijver en muzikant is Gout neerlandicus en filosoof.

Meer over Cor Gout bij Uitgeverij In de Knipscheer

Hester van Gent – Het passeren van onmeetbare ruimten. Essays

Hester van Gent
passeren van onmeetbare ruimten
Extazereeks-essays
omslagafbeelding Elian Somers
foto auteur Erik de Vries
bezorging reeks Cor Gout
vormgeving omslag en binnenwerk Els Kort
redactie Jim Rotteveel
geïllustreerd met 20 afbeeldingen,
waarvan 13 in kleur
gebrocheerd in omslag met flappen,
168 blz., € 22,00
ISBN 978-94-93368-11-8
eerste uitgave najaar 2024

In Het passeren van onmeetbare ruimten verkent Hester van Gent de ruimte om ons heen. Het boek telt 15 essays en wil een tocht zijn langs alledaagse, vertrouwde plekken, waarvan ze het beeld laat kantelen: de singel voor de deur wordt een binnenruimte, het zicht op de stad verandert in een visioen. Het is ook een expeditie naar onbekend terrein, verborgen achter een houten deur, gespiegeld in een Brusselse vijver of zich manifesterend aan de horizon. Hier houden avonturen zich op, onderzoeken kinderen hun stad, en huizen vliegende vissen en luchtschepen. Een boek over kantelmomenten en soldatenlaarzen, luchtspiegelingen en elleboogruimte.

‘Zelf had ik de gele streep [op de ziekenhuisvloer] nodig. Als een willoos bakje dat aan het staaldraad van de kabelbaan werd gehaakt, liet ik me meevoeren langs een vooraf vastgelegde route. Die leidde me naar daar waar ik zelf niet kon komen, omdat ik, met al mijn ruimtelijk inzicht, geen idee had waar ik naartoe moest. Had ik dat geweten, dan was ik er wel op eigen houtje heen gegaan. Wellicht via een andere route, met een omweg bijvoorbeeld, omdat ik nog even wilde wachten voordat ik daadwerkelijk de kamer binnen zou gaan, eerst nog in een tijdschrift uit de kiosk wilde bladeren of in de cafetaria een cappuccino bestellen, die ik vóór mij op het tafeltje zou zetten waar hij langzaam koud zou worden.’

Het passeren van onmeetbare ruimten van Hester van Gent is de derde essayuitgave in de Extaze-essayreeks, uitgegeven door Uitgeverij In de Knipscheer. Aan deze uitgave gingen bundels vooraf van Artien Utrecht en Onno Schilstra. De reeks wordt begeleid en verzorgd door Cor Gout en is een voortzetting van de Extaze-reeks voor korte verhalen en romans, die sinds 2016 onder redactie van het literair tijdschrift Extaze door In de Knipscheer werd uitgegeven. De Extaze-essayreeks biedt talentvolle essayisten, die eerder publiceerden in het literaire tijdschrift Extaze, de kans om hun werk in een zelfstandige uitgave te presenteren.

Hester van Gent (Amsterdam, 1971) studeerde bouwkunde aan de Technische Universiteit in Delft en publiceert essays en verhalen. Daarnaast werkt ze als zelfstandig stedenbouwkundige en onderzoeker, en is ze auteur en redacteur in het veld van stedenbouw en (landschaps)architectuur. Drie essays uit deze bundel (over de menselijke maat) zijn tot stand gekomen met financiële steun van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.

Meer over Hester van Gent bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Extazereeks-essays bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Want we geloven in Bert Vissers en zijn band Bender.» – Cor Gout

Over ‘De wereld is je niet vergeten, vriend’ van Bert Vissers / Bender in Platenblad nr. 282, mei 2024:

Met bewondering keken uitgever Franc Knipscheer en ik naar de magistrale voormalige Koepelgevangenis in Haarlem, tegenwoordig een Cultuurcentrum. Binnen hield die bewondering een beetje op. De binnenkant van de Koepel krijgt een medaille voor schrikbarende sufheid, voorgeschreven door transparantie op de verkeerde manier. (…) In een verdieping lager, rond uitgesneden, is een filmafdeling met een theater naast (alweer) een bar. Wat een verademing: een goed aangeklede ruimte, een zaal met sfeer. Gerieflijke stoelen, een goede beeldweergave op groot scherm en een uitstekende geluidsweergave van de muziek. Blij waren we die zaal nog net op tijd gevonden te hebben. Want we geloven in Bert Vissers en zijn band Bender, we geloven in zijn nieuwe song De wereld is je niet vergeten, vriend, die, als ik de titel goed lees, in het juiste gebouw (een gevangenis) terecht is gekomen en Berts teksten kennende vermoed ik dat hij verder is gegaan op de weg die hij steeds vaker, voorzichtig en zich op enige afstand houdend van het politieke onderwerp, bewandelde: die van het engagement. (…) Voordat de band optrad zong Bert het nummer waaraan het programma was opgehangen. Door zijn wat schorre stem van die middag vond de emotie juist de weg die het nummer en het programma nodig hadden. Daarna speelde de band zoals ik ze ken, melodieus, sterk in het ritme en wars van conventie. Het  enige nummer dat aansloot op de aangelegenheid en sfeer van de middag was De wereld wacht op mij, tevens de titel van zijn bij In de Knipscheer verschenen bundel verhalen, gedichten en songteksten. Warm was het daar binnen, in overdrachtelijke zin.

Lees hier het artikel in ‘Platenblad’
Meer over ‘De wereld is je niet vergeten, vriend’
Kijk en luister hier naar ‘De wereld is je niet vergeten, vriend’
Meer over Bert Vissers bij uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Cor Gout bij Uitgeverij In de Knipscheer