«Olga Orman (1943 – 2021): Gran Dama di poesia.» – Quito Nicolaas

IMG_1954 Antilliaans boekenfeest 2015 1080p crop(foto André Homan)

In Memoriam Olga Orman door Quito Nicolaas op Caraïbisch Uitzicht, 8 maart 2021:
(…) Uit haar oeuvre zijn er een tweetal werken die mij meer in het bijzonder zijn bij gebleven: het korte verhaal ‘Esnan cu no a bolbe’ [Zij die niet terugkeerden], een raamvertelling over Arubanen die in 1920 op de suikerplantages in Cuba gingen werken en nooit meer terugkeerden. En het gedicht ‘Bewust’ waarin ze de verhoudingen tussen Nederland en de eilanden op lyrische wijze beschrijft. Echter in haar gedicht ‘Leu foi di cas’ dat in Dappere diasporanen (2020) verscheen, blijkt dat zij al eerder in 2004 begon met het afscheid nemen. Ook in de bloemlezing Doorwaaiwoning (2015) is een hoofdstuk gewijd aan haar gedichten over leven en dood. (…) Op Internationale Vrouwendag kunnen we er niet omheen om de Gran Dama di poesia te herinneren. Iemand die geen cultuurgrenzen kende en met iedereen bevriend was, daar eenieder deel uitmaakt van een samenleving en als groep recht heeft om zijn cultuur uit te dragen. Olga was onbevangen en liet zich niet binden of inkaderen, waardoor zij vrijelijk kon bewegen in de door haar gekozen ruimte. Olga stierf op zondag 7 maart in Amsterdam in bijzijn van haar kinderen. Nu zijn haar talloze geschriften overgebleven die nagelezen moeten worden om de veelzijdige betekenis van haar woorden te achterhalen.
Lees hier het I.M.
Meer over Olga Orman op deze site
Meer over Quito Nicolaas op deze site

Leeslijst Papiamentse titels (oorspronkelijk, vertaald of tweetalig) bij Uitgeverij In de Knipscheer

In het kader van de Literaire Vertaaldagen organiseerde Marije de Bie voor het Vertalershuis Amsterdam het (online) Vertaalatelier Papiaments op 15 januari 2021 met gespreksmoderator Nihayra Leona, auteur Carel de Haseth, redacteur Peter de Rijk namens uitgeverij In de Knipscheer en vertaalsters Olga Rojer en Chila Bolivar. Centraal staat de uitgave Katibu di Shon van Carel de Haseth dat behalve in het Papiaments ook in het Nederlands, Duits en Engels is vertaald.
Voor deelnemers aan de Literaire Vertaaldagen stelde Uitgeverij onderstaande lijst samen met Papiaments-gerelateerde uitgaven uit het fonds van Uitgeverij In de Knipscheer.

Carel de Haseth * Slaaf en Meester / Katibu di Shon
Carel de Haseth * Sklave und Herr/Katibu di Shon
Carel de Haseth * Zolang er kusten zijn
Carel de Haseth * Bida na kola/Kleuren van leven
Pierre Lauffer * Na final di kaminda /Op het einde van de rit
Elis Juliana * Hé Patu/Waggeleend
Aart G. Broek * The Colour of my Island
Aart G. Broek * Medardo de Marchena. Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao
Hilda de Windt Ayoubi * Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo mihó
Eric de Brabander * E bida infinito di Doña Lisa
Nilda Pinto * Hoe Nanzi de koning beetnam / Kon Nanzi a nèk Shon Arei
Elis Juliana * Blijf nog wat. Liefdespoëzie
Walter Palm * Met lege handen ging ik slapen, met een gedicht werd ik wakker
Quito Nicolaas * Als de aloë sluimert / Cucuisa cabisha
Olga Orman * Cas di biento / Doorwaaiwoning
Diana Lebacs * Belumbe / De waterlijn
Nydia Ecury * Een droom die ik heb /Un soño ku mi tin
Klaas de Groot * Vaar naar de vuurtoren
Munye Oduber – Winklaar * Zo reken ik nu met je af / Ta asina y awor mi ta regla cuenta cu bo
Clyde R. Lo A Njoe * Dansen/Baliamentu
Antoine J. Maduro * Bida, remordementu, konfeshon i krítika. Un relato outobiográfiko

«Doordrongen van de eeuwige verwevenheid van leven en dood.» – Fred de Haas

VoorplatDoorwaaiwoning72Over o.m. ‘Cas di biento /Doorwaaiwoning’ van Olga Orman in Antilliaans Dagblad, 27 juni 2020:

Fred de Haas stelde voor het Antilliaans Dagblad drie afleveringen samen onder de titel ‘Gedichten als troost’. In de laatste aflevering bloemleest hij (met toelichting) een dichtwerk van Jorge Luis Borges, Lucille Berry-Haseth, Olga Orman, Lidia Alexandrova Iotkovskaja en Richard de Veer. Over het gedicht ‘Ciclo’ (‘Kringloop’) van Olga Orman schrijft hij: «Het werk van Olga Orman (1943, Aruba) is onlosmakelijk verbonden met de herinneringen aan haar geboorteland, herinneringen die nog scherper zijn geworden door haar lange verblijf in Nederland. Olga Orman heeft de meeste van haar gedichten in Nederland geschreven. Haar leven heeft zich immers voor het grootste deel in Nederland afgespeeld. Maar nooit is haar geboorteland Aruba ver weg en de beelden die opwellen uit haar herinneringen en latere ervaringen op het eiland zijn krachtig en authentiek. Ze is altijd dicht bij haar land en volk gebleven. Dit blijkt onder andere uit haar verbondenheid met de voornamelijk Papiamentstalige in Nederland gevestigde dichtersgroep Simia Literario (Literair Zaad) die zij jarenlang heeft geleid. Uit de bundel ‘Cas di Biento/Doorwaaiwoning’ die is verschenen in 2015 bij Uitgeverij In de Knipscheer te Haarlem volgt hier een gedicht waaruit blijkt hoezeer de dichter is doordrongen van de eeuwige verwevenheid van leven en dood. Het bewustzijn van de betrekkelijkheid van het bestaan gaat hand in hand met de verwondering over het verschijnsel dat het leven zich steeds weer vernieuwt. Symbool hiervoor is de aarde die – voor het dichterlijk beleven – ’s avonds in slaap valt en de volgende dag weer door de zon tot leven wordt gewekt.

Lees hier het artikel met de gekozen gedichten [ = pdf in bijlage)
Meer over Olga Orman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Fred De Haas op deze site

«Dichterlijke ode aan jarig Aruba.» – Otti Thomas

VoorplatDoorwaaiwoning72Over ‘Doorwaaiwoning’ van Olga Orman in Ñapa (Amigoe), 2 april 2016:
Een selectie gedichten van Olga Orman is vertaald door Fred de Haas. Het geeft mensen die het Papiaments niet machtig zijn een inkijk de strijd voor zelfbestuur en vaderlandsliefde. Olga Orman schreef de 28 gedichten in de periode 1981 tot 2014. (…) Het gedicht Bewust gaat duidelijk over de kolonisatie van de Nederlandse Antillen. (…) En vervolgens over de dekolonisatie. (…) Een terugkerend onderwerp in het werk van Orman is het Papiaments. ‘Geitje toch! Niet “achter terug”, maar “terug” of “ga naar achter”. Eerste les in mijn moedertaal, mijn eerste stap naar later,’ aldus de laatste regels van het gedicht De liefde voor mijn taal uit 1981. Dertig jaar later schreef ze Mijn verhaal over de moeizame ontwikkeling van het Papiaments. ‘Ik was een ruwe diamant: hoe meer slaag mijn sprekers kregen, hoe meer ik op de drie eilanden begon te glanzen.’ (…) Vaak is de vertaling erg raak.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Doorwaaiwoning’

«Het ritme van haar gedichten neemt je als lezer mee.» – S.M.J. Angenent

VoorplatDoorwaaiwoning72Over ‘Cas di biento/Doorwaaiwoning’ van Olga Orman voor NBD/Biblion, 4 maart 2015:
Alle gedichten in deze tweetalige bundel ademen een grote liefde uit voor Aruba, waar ze in haar jeugd regelmatig met haar vader de natuur introk, en waar duidelijk haar hart nog ligt. Het ritme van haar gedichten neemt je als lezer mee, zelfs wanneer je het Papiamento niet machtig bent. De Nederlandse vertaling is van Fred de Haas, die achterin ook een aantal verklarende noten biedt. Aanrader.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Cas di biento/Doorwaaiwoning’