«Elly Stolwijk zwijgt niet en verbreekt heel passioneel de stilte over het verleden van haar vader.» – André Oyen

Over ‘voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk op Ansiel, 16 april 2025:

Nu er nog maar weinig levende getuigen van de gruwelijkheden in WOII overblijven, beginnen de kinderen van deze getuigen te zoeken naar de feiten waarover hun ouders niet konden of wilden praten! In ‘Voet in voet oog in oog’ heeft Elly Stolwijk getracht zich in te leven in het leven van haar vader Fons die op de jonge leeftijd dwangarbeider werd in Duitsland. Na zijn dood begon ze research te doen over zijn Duitse geschiedenis waarover hij zelden had gesproken. Stolwijk geeft haar vader een stem zodat zijn verzwegen verhaal alsnog bekend wordt voor de buitenwereld. Gedurende de Tweede Wereldoorlog had hij dwangarbeid verricht in metaalfabrieken in Berlijn en Laucherthal, een ervaring waarover hij tijdens zijn leven nauwelijks kan spreken en op zeldzame momenten achteloos zal zeggen dat hij ‘iets deed met schroefjes en moertjes’, want hij schaamde zich voor zijn gedwongen bijdrage aan de Duitse wapenindustrie. Van de ruim vijfhonderdduizend Nederlandse dwangarbeiders zijn er ongeveer dertigduizend omgekomen. Van diegenen die terugkeerden bleven de meesten net als Elly haar vader zwijgen over de traumatiserende gebeurtenissen tijdens hun gedwongen verblijf in Duitsland. Maar Elly Stolwijk zwijgt niet en verbreekt heel passioneel de stilte over het verleden van haar vader. Stolwijk wil haar vader 80 jaar na dato een stem geven over zijn leven van toen en tevens de Nederlandse dwangarbeiders in Duitse dienst in de Tweede Wereldoorlog uit de vergetelheid halen.

Bron
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’
Meer over Elly Stolwijk bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Mooi boek van een kunstzinnige, liefdevol schrijvende dochter.» – Marianne Janssen

Over ‘voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk op LeesKost, 20 september 2024:

Fons Stolwijk was één van de honderdduizenden dwangarbeiders. Ze leden honger, werden uitgebuit, mishandeld, velen stierven. Zij die terugkwamen zwegen vaak. Veel dwangarbeiders voelden zich schuldig dat ze hadden meegewerkt aan de Duitse industrie, zeker omdat ze na afloop vaak te horen kregen ‘waarom ben je niet ondergedoken?’. (…)  Fons Stolwijk overleed in het jaar 2000. En Elly bleef met vragen zitten. Ze besloot, met wat gevonden papiersnippers en een metalen identificatieplaatje in de hand, op onderzoek uit te gaan. Fons was dood, maar ze wilde hem alsnog leren kennen. En niet alleen hem, maar ook zijn kameraden. Had hij ooit momenten van geluk gekend daar? Hoe had hij geleefd? Ze gaat op zoek, reist naar Duitsland, gaat praten, spitten. Ze heeft hem nooit ergens naar gevraagd, een gemiste kans die zij nu gaat goedmaken.

Lees hier de recensie “Dochter reist naar vaders jeugd”
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’
Meer over Elly Stolwijk bij Uitgeverij In de Knipscheer

«* * * * * Een monument voor alle dwangarbeiders.» – Jan Stoel

Over ‘voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk op Bazarow, 7 augustus 2024:

(…) Elly Stolwijk heeft voor een speciale aanpak gekozen in haar verhaal. (…) Ruim een maand voor zijn negentiende verjaardag, reist hij onvrijwillig met de trein naar Berlijn. Hij werd daar als dwangarbeider werk gesteld. (…)  Op 21-jarige leeftijd keert hij terug in zijn woonplaats Hoofddorp. In totaal is hij 659 dagen dwangarbeider geweest. Daarvan heeft hij 492 dagen gedwongen arbeid verricht. “Ik gebruik 492 woorden per zin om het verhaal van mijn zwijgende vader die op 14 juli 2000 overleed te vertellen. Dit keurslijf, waar ik in alle vrijheid voor kies, geeft houvast in de krankzinnige materie die ik heb willen onderzoeken, niet als wetenschapper, maar als dichter en – in de eerste plaats – als dochter,” schrijft de auteur. In korte scenes van 492 woorden, in één zin geschreven, ontvouwt zich wat Fons heeft meegemaakt. (…) Stolwijk heeft haar zwijgende vader een stem gegeven, heeft niet zijn leven tot in detail gereconstrueerd maar heeft van Fons een personage gemaakt dat staat voor al degenen die dwangarbeider geweest zijn. Daarmee ontstijgt het verhaal dat van een ‘egodocument.’ Ze volgt zijn tocht letterlijk door ook naar de plekken te gaan waar hij geweest zou zijn. Maar wat ze niet vindt vult ze vanuit haar eigen verbeeldingskracht in. (…) Stolwijk heeft door haar originele aanpak een monument geschreven voor alle dwangarbeiders. Het levert een verhaal dat mooi van taal is en dat je blijft raken.

Lees hier de recensie “Ik kijk en laat los”
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’

«Heel bijzondere vorm werkt! Het is knap gedaan.» – Marjo van Turnhout

Over ‘voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk op Leestafel, 30 juli 2024:

(…) Fons is maar een jonge man als hij de oproep krijgt om naar Duitsland te gaan. (…) Als hij terugkomt is hij nog geen eenentwintig. In Berlijn en Laucherthal heeft hij moeten werken. (…) Maar zoals zovele mannen die dwangarbeid moesten doen, vertelde hij er niet over. (…) Het zat zijn dochter dwars, en zij besloot onderzoek te gaan doen (…) en reconstrueerde zo goed en kwaad als dat kon het verhaal van haart vader, die zelf niet meer leefde. (…) Het begint met een ellenlange zin, die een pagina lang is! (…) Maar behalve dat Elly Stolwijk een vlotte pen heeft, legt zij ook al snel uit waarom ze heeft gekozen voor deze vorm. Want ja, het verhaal van Fons blijft in deze vorm: paginalange zinnen. Maar tussendoor staat in cursieve tekst het verhaal van Elly: wat zij weet en wat ze ontdekt heeft plus achtergrondinformatie. En deze heel bijzondere vorm werkt! Het is knap gedaan. (…) Het verhaal over Fons is in feite fictief, maar wel gebaseerd op feiten. Het verhaal van Elly is autobiografisch, in een mooie poëtische taal geschreven. (…)

Lees hier verder
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’

«Traumatische ervaringen van Nederlandse dwangarbeider: persoonlijk, verhalend, beeldend.»

Over ‘voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk voor Biblion, 26 juni 2024:

‘Voet in voet oog in oog’ is een autobiografisch, literair getint relaas waarin auteur Elly Stolwijk zich tracht in te leven in de jonge dwangarbeider Fons, die later haar vader werd. Fons verrichtte tijdens de Tweede Wereldoorlog dwangarbeid in metaalfabrieken in Berlijn en Laucherthal. Na haar vaders dood ging Stolwijk op zoek naar zijn Duitse geschiedenis waarover haar vader, net als vele anderen, zelden had gesproken. Stolwijk geeft haar vader een stem, en belicht zo de traumatische ervaringen van de vele Nederlandse dwangarbeiders die na de oorlog zwegen over hun gedwongen verblijf in Duitsland. In persoonlijke, verhalende en beeldende stijl geschreven. (…) Elly Stolwijk (1957) is beeldend kunstenaar en schrijver. In 2020 debuteerde zij met ‘liefde de vluchtige holte’. Het Poëziecentrum te Gent nomineerde deze bundel voor de Poëziedebuutprijs 2021.

Bron
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’

«Op waarachtige wijze wordt de lezer in het verhaal meegenomen.» – Jan Brinkman

Over ‘voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk in NRC, 10 mei 2024:

Na het lezen van Voet in voet oog in oog van Elly Stolwijk werd ook ik weer teruggeworpen in de geschiedenis van mijn vader en zijn tijd van de Arbeitseinsatz in het Ruhrgebied, Duitsland. Hoe zichtbaar en voelbaar bleek de overeenkomst met het boek van Tim Overdiek Zwijgende vaders. De afgelopen weken zijn het boek van Overdiek, en het boek Tewerkgesteld van Renske Krimp-Schraven, zo ruim in het nieuws geweest dat het boek van Stolwijk als door een mediavloed is overspoeld en onzichtbaar gebleken. Niet terecht. Op waarachtige wijze wordt de lezer in het verhaal van vader Fons als 18-jarige meegenomen met daarnaast de bespiegelingen van een jonge dochter die haar vader ziet als soms een vrolijke en soms een gebroken man die over zijn dwangarbeid in Duitsland maar niets loslaat. Het zet Stolwijk aan tot een zoektocht waar de lezer ook in wordt meegenomen. Het zal herkenbaar zijn voor velen. En ook een geschiedenis die niet vergeten mag worden.

Bron
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’
Meer over Elly Stolwijk bij Uitgeverij In de Knipscheer

Dichter en beeldend kunstenaar Elly Stolwijk over de dwangarbeid van haar vader.

Over ‘voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk op KunstNetTV, 16 april 2024:

Met ‘voet in voet oog in oog’ debuteert dichter en beeldend kunstenaar Elly Stolwijk met proza bij Uitgeverij In de Knipscheer. Het boek (een historie) gaat over dwangarbeid van Nederlandse jongemannen in Nazi-Duitsland en met name het leven van de jonge dwangarbeider Fons, haar vader. Ieder hoofdstuk telt 492 woorden, het aantal dagen dat Fons dwangarbeid verrichtte. Bij gebrek aan informatie, haar vader sprak nooit over die tijd, heeft ze het zo waarachtig mogelijk beschreven. Of het waar is weet Elly Stolwijk niet. “Toen hij bevrijd was, eind april 1945, kon ik de lange zinnen loslaten want hij was geen dwangarbeider meer. Ik ben trotser op hem geworden.”

Kijk hier naar gefilmde impressie (19:39)
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’

«Er zijn heel veel dwangarbeiders geweest. De meeste kwamen terug en hielden hun mond over die periode. Allemaal zwijgende vaders en opa’s.»

Over ‘voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk in Haarlems Dagblad, 12 maart 2024:

Heel zelden heeft Fons Stolwijk in aanwezigheid van zijn jongste dochter stilgestaan bij zijn tijd als dwangarbeider in Duitsland. Een keer, toen zij 10 of 11 jaar oud was, stond hij op en pakte een sigarendoosje uit de kast en haalde er een metalen plaatje uit met zijn foto er op. Op het moment dat hij wilde gaan vertellen schoot hij vol, hij moest huilen. Het plaatje ging het doosje weer in dat werd opgeborgen. (…) Fons Stolwijk had twee kanten. Een joviale en fijne vader, maar ook een zwijgzame in zichzelf gekeerde man. “Er zijn heel veel dwangarbeiders geweest. De meeste kwamen terug en hielden hun mond over die periode. Allemaal zwijgende vaders en opa’s”, zegt Stolwijk over haar motivatie om dit boek te maken. (…) Fons Stolwijk stond 659 dagen ingeschreven als dwangarbeider in Duitsland. (…) “In totaal heeft hij 492 (659 minus 167) dagen gedwongen arbeid verricht.”  (…) Daarom gebruikt Stolwijk 492 woorden per zin om het verhaal van haar zwijgende vader te vertellen.

Lees hier het artikel van Bart Boele en zie hier voorpagina Haarlems Dagblad
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’

Boekpresentatie Voet in voet oog in oog in Pletterij Haarlem

Op zondag 17 maart 2024 presenteert Uitgeverij In  de Knipscheer Voet in voet oog in oog, het prozadebuut van dichter Elly Stolwijk. Van de ruim vijfhonderdduizend Nederlandse dwangarbeiders zijn er dertigduizend omgekomen. Van diegenen die terugkeerden bleven de meesten zwijgen over de traumatiserende gebeurtenissen tijdens hun gedwongen verblijf in Duitsland. Elly Stolwijk heeft getracht zich in te leven in de jonge dwangarbeider Fons, die later haar vader werd. Uitgeverijredacteur Peter de Rijk gaat in gesprek met Elly Stolwijk over het boek en het schrijfproces dat meer dan een decennium in beslag nam. Elly Stolwijk leest enkele fragmenten uit haar boek. Zij overhandigt het eerste exemplaar aan de heer René Versluis, voorzitter van de stichting Razzia Monument Rotterdam.

In deze presentatie wordt ook kort aandacht geschonken aan de te verschijnen novelle Wat onbesproken bleef van Niek Bremen. Daarin krijgt het leven van Daniël een wending wanneer hij een map vindt met notities van zijn vader uit de tijd dat de wereld leed onder het nationaalsocialisme. Zijn vader beschrijft aangrijpende momenten uit zijn leven als soldaat bij de Wehrmacht, waarbij hij zich openhartig en vooral kwetsbaar opstelt. Halverwege het programma is er een muzikaal intermezzo door gitarist Hans de Ruiter.

Na afloop van het programma napraat en gelegenheid de boeken aan te schaffen (pinautomaat aanwezig). De toegang is gratis maar reserveren is gewenst. U kunt reserveren per e-mail bij Indeknipscheer@planet.nl  of vanaf dinsdag 5 maart rechtstreeks op de site van Pletterij Haarlem Pletterij Haarlem. Locatie: De Pletterij, Lange Herenvest 122, 2011 BX Haarlem.  Zaal open 14.00 uur. Aanvang 14.30 uur. Einde circa 16.30 uur. Het programma wordt gestreamd en is nadien terug te zien op YouTube.

UIT ETEN NA HET EVENT?
Je kunt in de Pletterij bij Ethiopisch restaurant The Queen of Sheba een bijzonder lekkere, authentieke en betaalbare maaltijd krijgen. En, op vertoon van je Pletterij ticket krijg je 15% korting op de rekening!
Klik hier voor de aankondiging op de website van Pletterij Haarlem
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’
Meer over ‘Wat onbesproken bleef’
Kijk en luister hier naar Hans de Ruiter
Meer over stichting Razzia Monument Rotterdam