Elis Juliana (85) op Curaçao overleden

Op zondagochtend 23 juni 2013 is de Curaçaose dichter, schrijver, beeldend kunstenaar en archeoloog Elis Juliana op 85-jarige leeftijd overleden.

Ik herinner me een krantenfoto uit de jaren vijftig of zestig van de vorige eeuw die me rond 1980 onder ogen kwam toen de uitgeverij net betrokken raakte bij het werk van Boeli van Leeuwen en daarmee bij de Nederlandstalige Antilliaanse literatuur. Op de foto behalve Boeli van Leeuwen, W.F. Hermans en Cola Debrot ook een zwarte man. Het onderschrift maakte duidelijk dat het om Elis Juliana ging. De foto fascineerde mij omdat hij zo zichtbaar maakte dat er naast de geschreven Nederlandstalige Antilliaanse literatuur ook een literatuur bestond in de taal van het volk, het Papiaments, die aan mij voorbijging. In oktober 2007 was ik voor het eerst vanwege Boeli van Leeuwen enkele dagen op Curaçao. Een van die dagen was ik te gast bij Richard en Rinia Doest. Richard Doest bood aan me langs enkele schrijvers van mijn keuze te rijden die ik niet eerder ontmoet had. Elis Juliana wilde ons na zijn siësta thuis ontvangen. Ik was zeer onder de indruk. Sinds dat moment was ik heilig van plan ‘ooit’ iets van Elis Juliana uit te geven. Een paar jaar later hoorde ik van Fred de Haas dat hij een keuze uit Juliana’s gedichten had vertaald. Die bundel kwam in 2011 uit: ‘Hé Patu/Waggeleend’ en was in september dat jaar het middelpunt van ons Antilliaans boekenprogramma ‘Curaçao! Curaçao!’ in het Amsterdamse Podium Mozaïek. (Franc Knipscheer)

Meer over Elis Juliana bij In de Knipscheer

Eredoctoraat voor Elis Juliana

ElisJulianaElis Juliana (1927) wordt benoemd tot eredoctor aan de universiteit van Curaçao, de UNA op dinsdag 18 juni 2013:
De gerenommeerde Curaçaose dichter, auteur, kunstenaar en onderzoeker ontvangt deze onderscheiding voor zijn zeer bijzondere verdiensten voor de Curaçaose gemeenschap. Juliana heeft een cultureel-maatschappelijk zeer actief en dienstbaar bestaan geleid. Zijn uitgebreide verzamelingen van oudheidkundige objecten zijn in diverse collecties van lokale musea opgenomen. Elis Juliana is een veelzijdig kunstenaar. Hij stond bekend om zijn meesterlijke voordrachten. Hij is een zeer productief auteur en heeft vele publicaties op zijn naam staan met name in het Papiaments. In 2011 verscheen van hem in Nederlandse vertaling Hé Patu/Waggeleend.

Meer over Elis Juliana

«Juliana heeft zijn grote populariteit vooral te danken aan zijn eenvoudige, ritmische klankgedichten.» – Joop Leibbrand

Over ‘Hé Patu / Waggeleend’ van Elis Juliana, gebloemleesd en vertaald door Fred de Haas op MeanderMagazine, 29 november 2011:
Elis Juliana houdt met name de Afro-Antillianen met hun overmoedige machogedrag een spiegel voor. Velen staan sociaal-economisch zwak, voelen zich snel minderwaardig en gediscrimineerd, maar nemen domweg te weinig verantwoordelijkheid voor het eigen bestaan. (…) Juliana heeft zijn grote populariteit vooral te danken aan zijn eenvoudige, ritmische klankgedichten, zoals ‘Bom! Bom! Vurige trom!’, op grond waarvan je hem bijna de Antilliaanse Bilderdijk zou noemen: ‘Bom! Bom! Vurige trom!/ Bom! Bom! Vurige trom!/ Bom…! Bom…! Bom…!’ of ‘Verdrink je verdriet’, een lied waarin een slaaf oproept te dansen en te zingen teneinde de ellende te kunnen vergeten. Het slot is een regelrechte paardans, want alle werkwoorden hebben een seksuele connotatie. (…) Het bekendst is Juliana geworden door zijn speelse, vrolijke ‘Hé Patu’, oftewel ‘Waggeleend’. Het is inmiddels meer dan vijftig jaar oud en een echte eilandklassieker. Het beschrijft simpelweg hoe een moedereend met haar kuikentjes in haar kielzog op eten uitgaat, maar doet dat op zo’n aanstekelijke manier, dat je het voor je ziet.

Lees hier de recensie

Meer over Elis Juliana

«Er valt veel te genieten in deze bundel.» – Ezra de Haan

Over ‘Hé Patu / Waggeleend’ van Elis Juliana, gebloemleesd en vertaald door Fred de Haas op Literatuurplein.nl, september 2011:
Wie het in Nederland over de ‘Grote Drie’ heeft, weet dat het Reve, Hermans en Mulisch zijn. Praat je over de grote drie op Curaçao, dan bedoel je Frank Martinus Arion, Boeli van Leeuwen en Tip Marugg. Er zijn echter nog drie groten, die van de poëzie! Dit drietal bestaat uit Luis Daal, Pierre Lauffer en Elis Juliana (1927). Fred de Haas, vertaler van onder andere Borges, Neruda, Daal en Lauffer, vertaalde twintig-en-één gedichten van Elis Juliana en stelde een bloemlezing samen die van een uitgebreide inleiding en doorwrocht nawoord is voorzien. (…) Misschien is het laatste gedicht in deze bundel wel het meest indrukwekkend. Hier laat de dichter zijn meest bijtende kant zien als hij in de huid van Gouverneur J.D.Crol kruipt en de menigte toespreekt. Hij gaat terug naar 1 juli 1863. De toon die deze man aanslaat tegen de vrijgemaakte slaven spreekt boekdelen. Het maakt plaatsvervangende schaamte los. En dat is de bedoeling.
Lees hier de recensie

Meer over Elis Juliana

Elis Juliana – Hé Patu/Waggeleend

ELIS JULIANA
Hé Patu/Waggeleend

Poëzie, tweetalig Papiaments/Nederlands
Curaçao
Nederlandse Antillen
Ingenaaid 80 blz., € 17,50
oktober 2011
ISBN 978-90-6265-660-8

De Curaçaose kunstenaar Elis Juliana (1927) behoort met Luis Daal en Pierre Lauffer tot de ‘Grote Drie’ van de Antilliaanse dichtkunst in het Papiaments. ‘Antilliaanse dichtkunst’, want het zou niet juist zijn te beweren dat de bekendheid van Juliana als beeldend kunstenaar, dichter, schrijver en voordrachtskunstenaar zou ophouden bij de grenzen van Curaçao.

Het voornaamste doel van Elis Juliana is altijd geweest de mogelijkheden van zijn moedertaal, het Papiaments, tot op de bodem uit te zoeken en toe te passen in zijn werk. En daarin heeft hij zich, tot nu toe, een ware meester getoond, niet alleen in stilistisch opzicht, maar ook in de milde wijze waarop hij de Curaçaose mens in zijn beschrijvingen heeft geportretteerd. Hij schroomt niet deze mens te confronteren met zijn tekortkomingen en minder goede eigenschappen en stelt met de blik van een scherp observator de gemakzucht en de hypocrisie van zijn medemens aan de kaak. Maar hij doet dit zonder te kwetsen, zonder gebruik te maken van grove woorden, op een geestige manier en, bovenal, met een weldadig aandoende compassie.
Zijn vertolking van ‘Hé Patu’, staat, vooral bij de oudere Antilliaan, voor altijd in het gehoor gegrift. Dat is dan ook de reden waarom juist dít gedicht de bundel aanvoert onder de titel ‘Waggeleend’. En ‘Waggeleend’ zal ongetwijfeld het historisch patina krijgen dat nog steeds het gedicht ‘Atardi’ siert van Joseph Sickman Corsen, de dichter die aan de wieg heeft gestaan van de in het Papiaments geschreven poëzie.

Fred de Haas studeerde Frans, Spaans en Portugees. Hij was o.a. werkzaam in het onderwijs op de voormalige Nederlandse Antillen. Hij vertaalde werk van auteurs als Jorge Luis Borges en Pablo Neruda. Als muzikant (gitarist en zanger) bestudeerde hij de Zuid-Amerikaanse muziek en treedt hij sinds 1982 op met zijn muziekgroep Alma Latina.

Curaçao! Curaçao! 25 september 2011. Uitverkocht.

Curaçao! Curaçao!
met film, voordracht, interview, muziek

Uitgeverij In de Knipscheer nodigt u van harte uit aanwezig te zijn
op zondagmiddag 25 september 2011, 15.00 uur
bij de dubbele boekpresentatie van
[1]
Hot Brazilian Wax en het Requiem van Arthur Booi
Eric de Brabander
Eric de Brabander

[2]
Hé Patu / Waggeleend
Elis Juliana

Elis Juliana

m.m.v.
Eric de Brabander, schrijver
Fred de Haas, samensteller en vertaler van de bundel van Elis Juliana
Igma van Putte, voordracht
Peter de Rijk, interview
Aart Broek, over zijn Het lichten van de jaren
Ensemble Alma Latina, muziek
Na afloop signeren de auteurs voor belangstellenden hun boeken.

K o m t a l l e n e n s t u u r d e z e u i t n o d i g i n g d o o r !

Podium Mozaïek Bos en Lommerweg 191 1055 DT Amsterdam. Klik: Route & bereikbaarheid
zondag 25 september 2011
zaal open 14.30 uur; programma 15.00 tot 17.00 uur
signeren en napraat in de foyer
toegang gratis reserveren noodzakelijk: 020-580 0381 [++ 3120 580 0381]
OF: (1) klik op homepage http://www.podiummozaiek.nl/ (2) klik op het programma 25 september (3) klik bovenin op programmapagina op vakje «Voeg toe aan / in uw bestellijst» en (4) klik op volgende schermpagina onderin op regel «Bestel kaarten voor deze voorstelling»
De kaarten liggen dan voor u klaar op de dag van de voorstelling bij Podium Mozaïek.

* – Aangaande Boeli

Aangaande Boeli
Diverse auteurs
Curaçao, Nederland
Genaaid gebonden, met stofomslag, 206 blz.,
ISBN 90 6773-022-X
niet in de handel

Uitgave ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van Boeli van Leeuwen 10 oktober 1997.

Met bijdragen van Aart G. Broek, Paul Brenneker, Carel de Haseth, May Henriquez, Ernst Hirsch Ballin, Harry Hoetink, Esther Jansma, Sherman De Jesus, Elis Juliana, Martine Kuyper, Henky Looman, Don Martina, Frank Martinus Arion, Nic Moller, Jeen Mourik, Federico Oduber, J.J. Oversteegen, M.A. Pourier, Alex Reinders, Jos de Roo, Wim Rutgers, Jaime Saleh en Carlos Tramm.