Tag: Elodie Heloise

Jeroen Heuvel  – Op weg naar authenticiteit. Essays

Jeroen Heuvel
Op weg naar authenticiteit
Een liber amicorum in twee delen voor Jeroen Heuvel
samengesteld door Peter de Rijk en Scott Rollins
Curaçao, Nederland
omslagillustratie Jeroen Heuvel
gebrocheerd in omslag met flappen, 352 blz.,
+ fotokatern 8 blz.,
€ 24,50
eerste druk december 2023, januari 2024
ISBN 978-94-93214-34-7

Op weg naar authenticiteit is een liber amicorum in twee delen voor Jeroen Heuvel. Het aanvankelijke idee om een standaard liber amicorum voor hem te maken, lieten de samenstellers Scott Rollins en Peter de Rijk varen. Zij wilden hem zelf ook aan het woord laten met een omvangrijke selectie uit de honderden stukken die hij in de loop van pakweg de laatste kwart eeuw in verschillende Antilliaanse periodieken heeft gepubliceerd.

Geboren (uit Nederlandse ouders) en getogen op Curaçao is Jeroen Heuvel Curaçaoënaar in hart en nieren. Dit perspectief levert een scherpzinnige kijk op de recente ontwikkelingen van zijn geboorteland en hoe het zich verhoudt tot Nederland. Met zijn beheersing van het Nederlands en Papiamentu is hij de ideale vertaler van zijn cultuur. Naast beschouwingen over aspecten van de cultuur, taal, literatuur en geschiedenis van zijn geboorte-eiland Curaçao, zijn er een paar vertalingen en enkele prachtige sfeerverhalen van zijn hand opgenomen. Nog steeds levert Jeroen Heuvel regelmatig bijdragen aan het Antilliaans Dagblad. Ook heeft hij in het Papiaments en Nederlands gepubliceerd in het meertalig Curaçaose sociaal-culturele tijdschrift Kristòf. Zijn eerste journalistieke bijdragen die meermaals toneel (en soms lokale politiek) belichten, komen uit het dagblad Amigoe. Een flink aantal artikelen, veelal uit het Antilliaans Dagblad, is digitaal te lezen op de onvolprezen blogspot Caraïbisch Uitzicht van de Werkgroep Caraïbische Letteren.

In het eerste deel introduceert Jeroen Heuvel zichzelf door over (het werk van) anderen te schrijven, zoals Frank Martinus Arion, Barche Baromeo, Lucille Berry Haseth, Krijn de Best, Paul Brenneker, Maryse Condé, Rudolf Crispulo, Luis Daal, Colá Debrot, Ronald Donk, Nydia Ecury, Henk Egbers, Radna Fabias, Carel de Haseth, Rihana Jumalidin, Jan de Heer, Bernadette Heiligers, Pim Heuvel, Dorie Heuvel-Meijer, Ita Heuvel-Nicolas, Anton Koolhaas, Michiel van Kempen, Pierre Lauffer, Diana Lebacs, Boeli van Leeuwen, Tip Marugg, Ralf Mohren, Jules de Palm, Walter Palm, Rudi Plaate, Miguel Pourier, Scott Rollins, Lionel Romney, Jan-Willem Roozenboom, Wim Rutgers, Alfred Schaffer, Edsel Samson, Shrinivási, Tula, Erich Zielinski. In deel twee schrijven vrienden, familie en collega’s over Jeroen Heuvel: Elodie Heloise, Ita Heuvel-Nicolas, Michiel van Kempen, Brede Kristensen, Wim Rutgers, Clay Toppenberg, Lex Veerkamp.

Jeroen Heuvel (1957) werd geboren op Curaçao. Hij studeerde tot 1981 aan het Hoger Instituut voor Dramatische Kunsten, Studio Herman Teirlinck te Antwerpen. Hij kreeg zijn eerste rol in toneelstuk Naamloos… Naamloos, van Edsel Samson en speelde voorts diverse solovoorstellingen zoals Zwarte Pelgrim en Mijn Zuster de Negerin. Jeroen Heuvel baseerde toneelvoorstellingen op boeken van onder meer Derek Walcott, Maryse Condé, Tip Marugg en Boeli van Leeuwen en heeft bijgedragen aan tientallen theaterproducties in Nederland en op Curaçao. Hij ontpopt zich als storyteller van voornamelijk Caraïbische verhalen, vertaler en recensent. Daarnaast is hij tot aan zijn pensioen leraar Papiaments en literatuur. In zijn vrije tijd is hij al enkele decennia belangeloos belangenbehartiger van Uitgeverij In de Knipscheer, beheert voor de uitgeverij een boekendepot op Curaçao en vertegenwoordigt hij aldaar de uitgeverij op tal van lokale boekpresentaties.

Meer over Jeroen Heuvel bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een roman over geweld binnen het gezin, over schuld en vergeving. En over de cultuur op Curaçao die op een enkel vlak net iets anders is.» – Marjo van Turnhout

“De ziekte van de blauwe tomaten, zo noemde ze het. Jouw kindervingers omcirkelden de blauwe ovalen op haar huid. Verwonderd was je als na een paar dagen hun patroon veranderde. Van duidelijk omgrensd naar willekeurig uitvloeiend. Vaag kartelige omlijningen met al dan niet aangehechte spatten ver van het oorspronkelijke blauwe gebied. ‘Hoe kan dat, mama?’ vroeg je. Ze stond op en liep naar de keuken. Kwam terug naar buiten met een overrijpe tomaat in haar hand. ‘Kijk goed,’ zei ze. Met een plof kwam de tomaat tegen de muur terecht. Spatte uiteen. Duidelijk omlijnde rode plekken op de muur. Voor even. Zo lang alles op zijn plek bleef zitten. En toen begonnen de vlekken te verschuiven. Druipende lijnen. Een vaag rozerood spoor. Afdrukken van losse druppels bleven achter. Het hart van de tomaat gleed naar de grond. ‘Niet aankomen,’ zei ze.  ‘Alles precies zo laten liggen en kijk de komende dagen maar eens wat ermee gebeurt.’ En je ontdekte dat rood naar bruin kleurde. Dat grijsblauw en groezelig wit op het tomatenhart groeiden. En groenige draden maar ook gele stippen. ‘Bij mij gebeurt dat van binnen. Soms,’ zei ze. ‘En net zoals deze tomaat straks helemaal verdwenen is, zo trekt het bij mij ook vanzelf weer weg.’ Ademloos was je. Vol verbazing. Het was iets heel bijzonders dat jouw moeder had.” (…)
Een roman over geweld binnen het gezin – letterlijke klappen, maar ook psychisch geweld. Over misbruik. Over schuld en vergeving. En over de cultuur op Curaçao die op een enkel vlak net iets anders is, hoewel het allesoverheersende belang van geld overal geldt.

Lees hier de recensie
Kijk hier naar de presentatie vanaf 1:23:00 op de tijdlijn
Meer over ‘Blauwe tomaten’
Meer over Elodie Heloise bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Het vereist moed om zo’n complexe thematiek te kiezen en dat zo te doen dat de lezer niet afhaakt.» – Ko van Geemert

Over ‘Blauwe tomaten’ van Elodie Heloise in Napa / Amigoe,  2 september 2023:

(…) De omvangrijke roman (394 bladzijden) wordt bevolkt door getourmenteerde, beschadigde personen, door Elodie Heloise levensecht beschreven. De schrijfster heeft het zich niet makkelijk gemaakt: huiselijk geweld, verkrachting, schuldgevoel, vergeving, corruptie, verslaving, onmacht, liefde – het zit allemaal in ‘Blauwe tomaten’. Over de titel: “De ziekte van de Blauwe Tomaten, zo noemde ze [moeder Hannah] het toen Dominique ernaar vroeg. Later kwamen het ‘gestruikel, stom hè’, ‘hoofd gestoten tegen het keukenkastje’, ‘dom geweest, uitgegleden in de badkamer’ die ze als verklaring opvoerde voor blauwe plekken, schrammen en korsten. En nooit besprak ze met Dominique wat er echt gebeurd was.” (…)  ‘Blauwe tomaten’ is een moedig boek. Het vereist moed om zo’n complexe thematiek te kiezen voor een roman, met zoveel personages die door het leven geslagen zijn en geheimen met zich meedragen. En dat op zo’n manier te doen dat de lezer niet afhaakt. Elodie Heloise schroomt niet onderwerpen aan te roeren die, bij althans een deel van de maatschappij, nog altijd moeilijk bespreekbaar zijn, zoals misbruik van kinderen en seksuele misstanden in de kerk. (…)

Bron 1, Bron 2
Kijk hier naar de presentatie vanaf 1:23:00 op de tijdlijn
Meer over ‘Blauwe tomaten’
Meer over Elodie Heloise bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Knap boek met een diepe liefde voor de rafelranden van de samenleving.» – Margo Groenewoud

Over ‘Blauwe tomaten’ van Elodie Heloise op Caraïbisch Uitzicht, 2 oktober 2023:

In haar nieuwe roman ‘Blauwe tomaten’ behandelt de Curaçaose auteur Elodie Heloise zware thema’s met grote maatschappelijke relevantie. Ze doet dat in een page-turner die leesplezier geeft, vol humor en warmte zit, én laat nadenken en napraten. De roman begint met enkele tientallen bladzijden feest van herkenning voor iedereen die bekend is met een Caribisch eiland ‘waar dag zeggen even onontkoombaar is als het leven zelf ’. (…) Het boek heeft een filmische spanningsboog en is in vlot en mooi Nederlands geschreven. Nergens wordt de context zo specifiek dat het alleen voor kenners van Curaçao te volgen is. (…) Heloise toont in haar schrijverschap een diepe liefde voor de rafelranden van de samenleving, voor de gemarginaliseerde mens, en het leven in pure rauwe vorm. Dit resulteert in een roman die vol licht is zonder de donkerte te schuwen. Nergens wordt het zoet, ook niet als de lezer meegenomen wordt in de verwachting dat er iets goed gaat komen. Dit levert een cruciale scene op waarin eerst het tempo wordt teruggebracht, om vervolgens ruimte te maken voor een diepe en rake beschouwing op de werking van vergeving in relaties. (…) In alle levens die de roman ons presenteert is de pijn voelbaar van grenzen die zijn overschreden door macht, privileges en fysieke kracht. Zo realistisch als dit geweld aan de lezer wordt gepresenteerd, zo geloofwaardig is ook de hoop die er tegenover wordt gesteld. De boomhut die ooit gebruikt werd als plek ‘om te vergeten, en ergens anders te zijn’ blijkt aan het einde van de roman gesneuveld. De resten liggen er nog wel, onder de tamarindeboom, naast een tomatenplant. Blauwe tomaten is een knap boek dat een breed lezerspubliek verdient.

Lees de recensie Om te vergeten, en ergens anders te zijn
Kijk hier naar de presentatie vanaf 1:23:00 op de tijdlijn
Meer over ‘Blauwe tomaten’
Meer over Elodie Heloise bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een rauw en een liefdevol boek met ingenieus plot.» – Hein van der Hoeven

VoorplatBlauweTomaten-75Over ‘Blauwe tomaten’ van Elodie Heloise op Elders Literair, 21 augustus 2023:
(…) ‘Blauwe tomaten’ is een rauw boek, het is een liefdevol boek. Rauw is de beschrijving van het leven op Curaçao: armoede, verslaving aan drugs en drank, verkrachting, mishandeling binnen het huwelijk, afscheid zonder woorden, een chicanerende minister die zich onaantastbaar acht, een pater op een internaat die zich vergrijpt aan een leerling. Liefdevol is het leven op het eiland waar vrouwen zich inzetten voor een tehuis voor daklozen, een leraar een leerling in huis neemt om hem te beschermen tegen de stiefvader, een pastoor met zijn kalme stem een radeloze Antilliaan weet te kalmeren, en een dochter hartstochtelijk met haar vader in het reine probeert te komen. De roman heeft een ingenieus plot met subplots en is opgebouwd uit korte hoofdstukken waarin veel gebeurt. Bij de beschrijving worden details in telegramstijl (‘Wat regent het hard. Vier uur. Ze ziet het op Marlons wekker.’) afgewisseld met langere zinnen, zoals bij de beschrijving van Dominiques aankomst op de luchthaven van Willemstad: ‘Dominiques paspoort lag in de hand van een vrouw met onwaarschijnlijk lange nagels. De hand had vlak daarvoor aangegeven dat ze moest wachten achter de lijn. Geen woorden, alleen dat gebaar, een oponthoud aankondigend waarvan de reden voor niemand duidelijk was met een venijnigheid erin verweven alsof het de schuld van de wachtenden was dat de rij langer werd. Even daarvoor had ze hém zo doorgelaten. (…) En nu deed ze alsof ze dringende berichten op haar telefoon moest beantwoorden. Pa malu (= expres; achterin wordt het Papiaments vertaald), gewoon omdat Dominique niet tot haar slag behoort.’ Mooi beschreven, ik zie het voor me. Het boek past bij het motto van Elders. Het verhaal speelt zich niet hier af, en de overleden oma van Dominique geeft vanuit een andere wereld commentaar (in cursief gezet) op wat haar kleindochter denkt en doet. (…)

Bron https://www.eldersliterair.nl/elders-bespreekt-blauwe-tomaten-van-elodie-heloise/

Kijk hier naar de presentatie vanaf 1:23:00 op de tijdlijn
Meer over ‘Blauwe tomaten’
Meer over Elodie Heloise bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Het emotionele in staccato en de rust van de beschrijvende delen zorgen voor het juiste effect.» – Peter de Rijk

VoorplatBlauweTomaten-75Over ‘Blauwe tomaten’ van Elodie Heloise in Schrijven Magazine, augustus 2023:
In zijn artikelenreeks ‘Wat doet een redacteur? wijdt Peter de Rijk zijn 18de aflevering aan ‘Psychische problemen literair verwoorden’. Eén van de titels die hij noemt is ‘Blauwe tomaten’ van Elodie Heloise: “Zij laat op zeer originele wijze in haar op Curaçao spelende roman zien wat schuld en boetedoening kunnen veroorzaken, met name wanneer er sprake is van een onvermogen om met de eigen beperkingen om te gaan. Korte zinnen verwoorden alle ellende die Dominique overkomt. Je wordt al het ware in haar gedachtestroom meegezogen. ‘Nog meer herrie. Jezus. Dominique vouwt haar handen over haar oren. Haar hart bonkt als bezeten. Een knijpend gevoel in de maagstreek. Misselijk. Angst. Dit is angst. Ze wil zich oprollen en een deken over haar hoofd trekken. Ademen, blijven ademen. In en uit. Het gaat weg. Het gaat zo weg. In en uit. In en uit.’ Heloise kadert de verhitte momenten waarin angst en woede zich opstapelen in langere evenwichtige tekstblokken, waaronder het verslag van de gezinssituatie uit dossiers. Juist het verschil tussen het emotionele in staccato en de rust van de beschrijvende delen zorgen ervoor dat beide het juiste effect bewerkstelligen. ‘Hoe dan ook, in de meeste gevallen denken mensen dat ze gestoord is en in het enkele andere geval wordt ze bewonderd. In beide gevallen is ze alleen. En Marlon valt voor haar nu onder de categorie die haar de sticker ‘gek’ opplakt.’ Een pagina verder: ‘Weet je wat ik het ergste van leven vond? Mensen. Ik hield niet van mensen. Je kon in mijn optiek beter dieren hebben. Die zijn misschien ook hard, maar ik vond ze in elk geval rechtvaardig. De sterkste is de baas. Lekker overzichtelijk. Mensen manipuleren, halen het slechtste in elkaar naar boven. Ze liegen, bedriegen en moorden om de ander te domineren.’’’
Meer over ‘Blauwe tomaten’
Meer over Elodie Heloise bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Op Curaçao zijn de ‘Blauwe tomaten’ voorlopig uitverkocht.»

VoorplatBlauweTomaten-75Over de Curaçaose presentatie van ‘Blauwe tomaten’ van Elodie Heloise in Casa Moderna, 23 juli 2023:
(…) Piso Sero, de benedenverdieping van Casa Moderna aan de Madurostraat 60 in hartje Punda was de plek waar ik ‘Blauwe tomaten’ op eigen bodem wilde presenteren. Een bolwerk van jonge kunstenaars, schrijvers, dichters en spoken word artists waar de creativiteit bijna letterlijk van de ‘muur’ spat. Ze werken er, treden er op en komen er samen. Op de eerste verdieping huist Casa Moderna opperhoofd, theatermaker en schrijver Albert Schoobaar met zijn groep Bula Banda. (…) Zondag 23 juli had ik vreemde buikpijn en een rare bui waarbij ik van de hak op de tak sprong en ineens enorm onzeker was over mijn nieuwe blauwe jurk. Jeroen Heuvel, de vertegenwoordiger van uitgeverij In de Knipscheer op Curaçao nam de twijfelachtige honeurs waar om mijn malle apps (‘Ik ben nervieus’) te beantwoorden en te voorzien van de nodige luchtigheid in mijn bestaan. (Waarvoor ik hem nog steeds zeer dankbaar ben.) (…) De opzet in Piso Sero was prachtig. Chris A. Peralta – een van de kunstenaars- had zelfs nog een video wallpaper gemaakt en die op een lege muur geprojecteerd. En overal hingen schilderijen. Aan de locatie en opzet zou het niet liggen. (…) De aftrap werd gedaan door Ralph Winedt en Robyn da Bank (Berggraaf). Twee talentvolle woordkunstenaars die uit eigen werk in het Papiamentu, Engels en Nederlands voordroegen. Rake teksten rolden roffelend door de zaal naar het publiek. De toon was gezet. (…) Kees Broere was er klaar voor en nodigde me uit naast hem op de bank te gaan zitten om het eens te gaan hebben over het boek en wat ertoe geleid had. (…) Na dit gesprek werd het boek gedoopt bij de muurschildering Angelito Negro van Garrick Marchena en volgde de boekverkoop en natuurlijk het signeren. (…)
Lees hieronder verder:

Piso Sero en een ‘nerviositeit’

Padrino en madrina van Blauwe Tomaten


Meer over ‘Blauwe tomaten’
Meer over Elodie Heloise op deze site

«Roman over schuld, boete en vergeving.»

VoorplatBlauweTomaten-75Over ‘Blauwe tomaten’ van Elodie Heloise voor NBD Biblion, 14 juli 2023:
‘Blauwe tomaten’ is een roman over schuld, boete en vergeving. Het verhaal speelt zich af op Curaçao waar shon Mi in de binnenstad een opvang voor zwervers bestiert, Kevin zijn kleine zusje probeert te beschermen, pastoor Bree zich geconfronteerd ziet met misbruik, de drankverslaafde Wesu zijn oude beroep oppakt om een al lang uitstaande rekening te vereffenen en Dominique tegen wil en dank haar weg vindt. Toegankelijk geschreven. Met expliciete scènes. Elodie Heloise (1968) woont en werkt op Curaçao, het eiland waar ze opgroeide. Ze is de auteur van ‘Herinneringen aan Curaçao’ (2006), ‘Carnaval op Curaçao’ (2011), de verhalenbundel ‘Woestijnzand’ (2012) en het jeugdboek voor alle leeftijden ‘Shusu en Sir Raylison’ (2019). ‘Blauwe Tomaten’ is haar eerste roman.
Meer over ‘Blauwe tomaten’
Meer over Elodie Heloise bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Boeiende vertelstructuur in Antilliaanse literaire traditie.» – Wim Rutgers

VoorplatBlauweTomaten-75Over ‘Blauwe tomaten’ van Elodie Heloise in Antilliaans Dagblad, 8 juli 2023:
In de eerste helft van ‘Blauwe tomaten’ blijken mensen slachtoffer van het verleden, maar de tweede helft opent nieuwe perspectieven voor de toekomst, waar luide echo’s tot stilzwijgen gebracht worden. Was het eerste deel een toneel van strijd, het tweede deel bevat verzoening. Erkenning leidt tot heling. Familiaal geweld tussen ouders onderling en naar kinderen toe met alle ellende als gevolg, verbreden zich in het tweede deel van de roman naar sociale dimensies met scherpe tegenstellingen. (…) ‘Blauwe tomaten’ wordt verteld met felle contrasten, waarbij de personages bepaalde specifieke kenmerken vertegenwoordigen tussen negatief en positief, tussen schurken en helden, fout en goed, arm en rijk, lust tot macht en streven naar recht, woede en berouw, dader en slachtoffer. Zo worden potentiële karakters in feite gereduceerd tot typen met gepersonifieerde kenmerken. Zo staat de priester met zijn seksuele misbruik tegenover de nagenoeg heilige pastoor Bree. Zo verzinkt jurist Dimitri door tegenslagen tot een mensonterend choller-schap, waarvan hij echter ‘geneest’ als hij een taak opvat als verdediger van de rechtvaardige zaak ten bate van Kuida Próhimo. Zo komt Hannah ertoe het eiland nog een keer te bezoeken en verzoening te bewerkstelligen met haar dochter Dominique. (…) De ballast van het verleden dat de personages meedragen wordt geheeld. (…) De roman kent een boeiend en de lezer geboeid houdende caleidoscopische vertelstructuur in negen delen met elk een aantal korte hoofdstukken, waarin wisselende vertelperspectieven vanuit de verschillende personages geconcentreerd lezen vragen. Cursieve fragmenten geven achtergrondinformatie over verleden en gevoelsreacties over het heden, vanuit de diverse personages in de vorm van innerlijke gedachtestromen als monologue intérieur. Dat brengt me ten slotte tot een laatste vorm van echo’s, de impliciete invloed die hier en daar in het verhaal aanwezig is door de stemmen van onze literaire traditie. Dat zijn in het begin de echo’s van de oude passantenromans met hun beschrijvingen van aankomst, het grimmige welkom van de autoriteiten, de warmte en het wennen aan zo veel familie om je heen, maar ook zwakke echo’s van Joseph Hart en diens roman ‘De Wooncirkel’ waarin vergelijkbare problematiek als die rond Kuida Próhimo kritisch besproken wordt. Het naar een positief einde toe geschreven verhaal echoot eveneens als kenmerkend voor de Caribische literatuur, zoals Frank Martinus Arion die zag. Te midden van al die stemmen weet Elodie Heloise met ‘Blauwe tomaten’ haar eigen positie te verwerven door haar empathie en inlevende wijze van schrijven, die een lange echo voorwaarts verdient.
Lees hier of hier de recensie
Kijk hier naar de presentatie vanaf 1:23:00 op de tijdlijn
Meer over ‘Blauwe tomaten’
Meer over Elodie Heloise bij Uitgeverij In de Knipscheer

Eerste lezersreacties op ‘Blauwe Tomaten’ van Elodie Heloise

VoorplatBlauweTomaten-75Over ‘Blauwe Tomaten’ van Elodie Heloise, juni 2023:

De eerder deze maand verschenen roman zal nog even moeten wachten op de eerste recensies. Maar de eerste reacties van lezers zijn binnen en zijn lovend.

«Ik heb vandaag je prachtboek uitgelezen. Wat een mooi en belangrijk boek. Heel waar en ontroerend. Dank.» – Margje Kuyper.

«Een boeiende, goed gestructureerde roman. Een vaak somber en zelfs grimmig boek, dat niemand spaart – en toch op zoek gaat naar compassie.» – Kees Broere

Kijk hier naar de presentatie vanaf 1:23:00 op de tijdlijn
Meer over ‘Blauwe tomaten’
Meer over Elodie Heloise bij Uitgeverij In de Knipscheer