Frans Lopulalan – (Molukse, maar vooral) schrijver

FransLopulalan1985foto: Els Kirst
Over Frans Lopulalan (1953-2020) in de media in 1985, 29 oktober 2020:
Een jaar of zes (?) geleden gaf uitgeverijredacteur Peter de Rijk mij een uitgeknipte boekrecensie uit de NRC in handen. Het ging over een roman van een Molukse schrijver, welk boek omschreven werd als de eerste Molukse roman. Ik weet de naam van de schrijver niet meer, niet de titel van de roman en evenmin de naam van de recensent. Ik heb ze kennelijk geblokt omdat dit te lezen in de NRC te pijnlijk was voor mijzelf en voor de NRC. Het is zo een moment dat tot je doordringt dat wat voor jou bestaat niet waar is voor een ander. Frans Lopulalan? Nou, hij bestaat wel zeker. Het belang van Lopulalan is niet te onderschatten. Hij was de eerste schrijver uit Molukse hoek die in 1985 in Onder de sneeuw een Indisch graf literair vorm wist te geven aan het verdriet van wat de Molukkers in Nederland is overkomen. Dat boek beleefde bij In de Knipscheer 4 drukken, verscheen als Bulkboek en als Geuzenpocket. Een heruitgave bij In de Knipscheer is in voorbereiding. Over zijn Onder de sneeuw een Indisch graf is een ordner vol geschreven aan recensies en interviews. Van die aandacht is op internet weinig terug te vinden, want geschreven in het pre-internettijdperk. Uit die ordner heb ik willekeurig wat knipsels gescand. De belangstellende lezer treft ze hieronder aan. [ f k ]
Interview Jessica Voeten in NRC Handelsblad, 9 mei 1985
Recensie August Hans den Boef in de Volkskrant, april 1985
Recensie Ed van Eeden in Utrechts Nieuwsblad, 5 april 1985
Recensie Tessel Pollmaan in Vrij Nederland, 6 april 1985
Interview Sietse van der Hoek in de Volkskrant, 26 april 1985
Recensie Rabin Gangadin in Algemeen Dagblad, 30 maart 1985

Meer over Frans Lopulalan op deze site

«Het is u allemaal bespaard gebleven, deze oorlog tegen Nederlandse onbenulligheid, onwil en onwetendheid.»

Frans Lopulalan1Frans Lopulalan met Aan mijn 100-jarige vader op Facebook, 20 februari 2020:
Had u 48 jaar langer geleefd, dan was u vandaag honderd geworden. Dan was de burgemeester bij u langsgekomen om u te feliciteren, maar waarschijnlijk zou ik daar persoonlijk een stokje voor hebben gestoken, of een honkbalknuppel, of – nog veel beter – de hardhouten wapenstok die u vroeger in het kamp hanteerde om een vechtpartij te beëindigen. Ik heb het niet op burgemeesters, vooral niet sinds die keer dat ik de feestelijkheden rond het 40-jarig bestaan van de Molukse woonwijk in Capelle aan den IJssel met een opbeurend literair verantwoord praatje extra luister mocht komen bijzetten. (…) Sinds u 48 jaar geleden met Permanent Verlof bent gegaan, Papa, is er veel veranderd, maar gebleven is de oorlog. (…) Het is u allemaal bespaard gebleven, deze oorlog tegen Nederlandse onbenulligheid, onwil en onwetendheid. (…) De onbenulligheid van de man in de trein die mij erop wees dat ik op het punt stond op een gereserveerde plaats te gaan zitten en die ik erop moest wijzen dat ik degene was die de reservering had gedaan. Het is allemaal langs u heen gegaan en dat stelt mij op de één of andere manier gerust. (…)
Lees verder op Columns+
Of klik hier
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Uitgeverij met vizier op de wereld.» – Paul Lips

Hans PlompDeBesteOver ‘40 jaar In de Knipscheer’ met Pim Wiersinga, Peter Bruyn en Hans Plomp op ‘Vurige Tongen’ in Ruigoord in Haarlems Dagblad, 2 juni 2017:
Het ‘echte’ jubileumfeest gaat hoogstwaarschijnlijk dit najaar gevierd worden. ‘Maar eerst verschijnt in september een verzamelbundel waarin alle dichters vertegenwoordigd zijn die ooit bij ons hebben gepubliceerd’, verzekert Knipscheer. Ondertussen legt hij de poëziebundel ‘In de kring van menselijke warmte’ op tafel, waarin tal van dichters een poëtische hommage brengen aan de getormenteerde auteur Rogi Wieg (1962-2015). De bundel is donderdag 1 juni gepresenteerd tijdens Poetry International in Rotterdam. Verschillende auteurs van In de Knipscheer presenteren zich tijdens ‘Vurige Tongen’ in Ruigoord. Zaterdag 4 juni Pim Wiersinga en Peter Bruyn. Tweede Pinksterdag zal Ruigoord-coryfee Hans Plomp een bloemlezing uit vijftig jaar dichtwerk onder de titel ‘Dit is de beste aller tijden’ presenteren.
Lees hier of hier het artikel
Meer over ‘In de kring van menselijke warmte’
Meer over ‘Dit is de beste aller tijden’

Ernst Jansz luistert in Parijs presentatie op van Franstalige bloemlezing van Nederlandse Indo-auteurs.

Le BanianOp 7 december 2014 wordt op de ambassade van Indonesië in Parijs nummer 18 van het literaire tijdschrift ‘Le Banian’ ten doop gehouden, dat gewijd is aan de Nederlandse postkoloniale literatuur uit/over het tegenwoordige Indonesië, een initiatief van Association franco-indonésienne Pasar Malam. De presentatie geschiedt in het bijzijn van o.a. Peter van Dongen, Herman Keppy, Jill Stolk en Ernst Jansz, die samen met gitarist Guus Paat een viertal liederen (Dit huis, De Overkant, Tessa en De ballade van Nina Bobo) ten gehore brengt. In dit nummer van ‘Le Banian’ is in Franse vertaling werk opgenomen van o.a. Alfred Birney, Marion Bloem, Adriaan van Dis, Herman Keppy, Frans Lopulalan, Ernst Jansz, Jill Stolk, Peter van Dongen en Betty Roos. Met een voorwoord van initiatiefnemer Johanna Lederer. Alfred Birney, Dorien Kouijzer en Lizzy van Leeuwen schreven inleidingen en Adriaan van Dis het nawoord. ISBN 9791091125147.
Meer over ‘Le Banian 18’
Meer over de presentatie in Parijs
Meer over Alfred Birney bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Ernst Jansz bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Betty Roos bij Uitgeverij In de Knipscheer

Het Indisch Muzikanten Collectief speelt authentieke en nieuwe krontjong in Pletterij

Op vrijdag 22 februari 2013 trad het Indisch Muzikanten Collectief (IMC) op in de Pletterij om 20.30 uur.
Kijk en luister hier en hier naar twee video-opnamen die Pletterij van dit optreden maakte.

De traditionele krontjong, uit de zestiende eeuw, was een synthese van Portugese, Nederlandse, Maleise, Javaanse en Soedanese volksmuziek. Medio jaren tachtig gebruikte Eduard Sebastian deze oude authentieke krontjongmuziek als basis voor een nieuwe, moderne vorm van ‘krontjong’ (klanknabootsing van de gitaar). Hij formeerde het Eduard Sebastian Krontjong Ensemble. Later is door een aantal leden van het ensemble, waaronder Sebastian zelf, de stichting ‘Indisch Muzikanten Collectief’ opgericht. Deze stichting ondersteunt nieuwe vormen krontjong met behoud van de oude normen en waarden.
Het IMC-orkest bestaat uit Eduard Sebastian, Robert Schra, Richard Wallenburg, Guus Paat, Noor Huiskens, Anne Bakker, Rico de Jeer, Pim Fuchs en Marcel Titarsolej. De vier eerst genoemden speelden ook mee op soloalbums van Ernst Jansz ( Molenbeekstraat, 2006 en Dromen van Johanna, 2010). Richard Wallenburg en Guus Paat maken ook deel uit van de band waarmee Ernst Jansz zijn soloprogramma’s ten gehore brengt en incidenteel van CCC Inc.

Vorig jaar verscheen van IMC de dubbel-cd ‘Dageraad’. Bijzonder is dat op de tweede cd ‘Muziek en Poëzie’ zeven Indo-schrijvers hun teksten en gedichten lezen op muziek van IMC, te weten Jill Stolk, Alfred Birney, Yvonne Groeneveld, Marion Bloem, Frans Lopulalan, Ernst Jansz en Edy Seriese.

De zaal gaat om 20.00 uur open, toegang bedraagt € 10. De Pletterij is te vinden aan de Lange Herenvest 122.
Reserveren via reserveren@pletterij.nl of 023-5423540.

Lees hier een recent interview met Guus Paat

Luister hier naar een optreden van IMC met Ernst Jansz en Wouter Muller op Tong Tong Fair

‘Een zoon van Porto’ in Cinema Club van de Pletterij

Op donderdag 15 november 2012 wordt in de Haarlemse Pletterij om 20.00 uur de film ‘Een zoon van Porto’ vertoond. Pas in 2010 gaan Frans Lopulalan (tweede generatie Molukker in Nederland) en zijn 19-jarige zoon Bendja samen terug naar de plek waar ze nog nooit geweest zijn: het voorouderlijk dorp Porto op Saparua (eiland in de Indonesische eilandengroep de Molukken). Het wordt een reis langs het erfgoed van de Molukken en een onontkoombare zoektocht naar de essentie van het bestaan. Speciale gast is de regisseur van de film, Annelotte Verhaagen. Zij zal in een nagesprek vragen uit het publiek beantwoorden.
Reserveren: reserveren@pletterij.nl of 023 542 3540

Meer

Annelotte Verhaagen – Een zoon van Porto (Frans Lopulalan) DVD

ANNELOTTE VERHAAGEN
Een zoon van Porto.
DVD
Nederland/Indonesië/Molukken
scenario m.m.v. John Albert Jansen
Imprint: Oogland Film Productions 2011
dvd 53:00 minuten € 19,95
2012
ISBN 978-90-6265-610-3

Frans Lopulalan is de schrijver die met zijn debuutroman Onder de sneeuw een Indisch graf de Molukkers in Nederland een stem gaf. Dit boek was een afscheidsbrief aan zijn vader, de ex-knil-militair die te vroeg gestorven was na een leven vol heimwee en woede. Frans vond in het schrijven een manier om uiting te geven aan die woede. Maar ook gaf hij door zijn schrijverschap gehoor aan een diepgevoelde opdracht om zijn talent in dienst van de eigen geschiedschrijving te stellen.

Begin jaren vijftig van de vorige eeuw werden meer dan 300.000 Indische Nederlanders en Molukkers verkast van Indonesië naar Nederland. De vader van Ernst Jansz kwam al in de jaren 30 naar Nederland om hier te studeren. Onder de repatrianten bevonden zich 12000 Molukse mannen en vrouwen, die in Nederlands-Indië aan de kant van de Nederlanders hadden gestreden. Onder hen ook de vader van Frans Lopulalan. Hun was toegezegd dat hun verblijf in Nederland tijdelijk zou zijn en ze werden ondergebracht in kampen. Voormalige concentratiekampen. Ze zijn gebleven. Ze moesten blijven.

Ernst Jansz ging in 1984 voor het eerst terug naar het land van zijn vader, naar de Overkant. Voor Frans Lopulalan was dat toen niet mogelijk: nog in 1997 kwam Theatergroep Delta met hun opvoering van En voor het kind richten wij een visioen in (uit de bundel Dakloze herinneringen) van Frans Lopulalan Indonesië niet binnen. Pas in 2010 gaan Frans Lopulalan en zijn 19-jarige zoon Bendja samen terug naar de plek waar ze nog nooit geweest zijn: het voorouderlijk dorp Porto op Saparua. Het wordt een reis langs het erfgoed van de Molukken en een onontkoombare zoektocht naar de essentie van het bestaan.

Regie Annelotte Verhaagen, Scenario John Albert Jansen & Annelotte Verhaagen, Teksten Frans Lopulalan

Frans Lopulalan – Dakloze herinneringen

Frans Lopulalan
Dakloze herinneringen

Notities. Nederland-Indonesië
Paperback blz., 112 blz., € 16,50
ISBN 978-90-6265-392-8
Eerste druk 1994
rechtstreeks te bestellen bij de uitgever

De Molukse schrijver Frans Lopulalan (1953) baarde in 1985 opzien met zijn debuutroman ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’. Was deze roman vooral een ontroerend portret van een Molukse vader, in Dakloze herinneringen, notities van een schrijver tussen twee romans in, staat het vaderschap van de volgende generatie centraal, dat van de zoon – die zijn schrijverschap ook als een vorm van vaderschap beschouwt.

‘Een boek is een huis, een weeshuis. Een schrijver als ik probeert daarin zijn herinneringen een veilig heenkomen te bieden.’

«Mooiste zin van het toneelseizoen is van Frans Lopulalan.»
Kester Freriks in NRC Handelsblad over
‘En voor het kind richten we een visioen in’
uit Dakloze herinneringen

Frans Lopulalan – Onder de sneeuw een Indisch graf

Frans Lopulalan
Onder de sneeuw een Indisch graf

Roman.
Nederland-Indonesië
Paperback,
168 blz., € 13,50
formaat 130 x 200 mm
ISBN 978-90-6265-184-9
eerste t/m derde druk 1985.
uitverkocht
ook verschenen als Bulkboek en Geuzenpocket.

Eigenlijk pas sinds zij het aandurfden de wapens op te nemen ‘bestaan’ Zuidmolukkers – en dan nog in hoofdzaak als item in de media of als studieobject voor sociaal-academici. De twee verhalen van Onder de sneeuw een Indisch graf door de Molukse schrijver Frans Lopulalan gunnen ons nu voor het eerst van binnenuit een blik op het leven van de Molukkers, zoals zich dat drie decennia lang in Nederland heeft afgespeeld.
In beide verhalen speelt de vaderfiguur, een militair van het voormalige KNIL, een vooraanstaande rol. Hij staat model voor alle Molukse vaders die in de kracht van hun leven naar Nederland werden getransporteerd en in de kamen geprobeerd hebben hun kinderen in de strenge oosterse traditie op te voeden.
De schrijver trekt zich het lot aan van die stoere mannen van weleer, die hun jaren van ouderdom lijdzaam uitzitten in Hollandse doorzonwoningen, wachtend op het einde dat meedogenloos afrekent met elke illusie.

«Hier wordt de essentie van het schrijven geraakt, en van het feit een Molukker te zijn.» – Vrij Nederland

«Moeiteloze beheersing van het literaire métier… Een voortreffelijk boek.» – de Volkskrant

«Onder de sneeuw een Indisch graf laat niets te raden over omtrent Lopulalans stilistische gaven.
Eenvoudig, rechtdoorzee en toch geraffineerd. Echt een pret om te lezen.» – Intermagazine

«Een verschrikkelijk trots en verschrikkelijk mooi boek. Het beste literaire debuut van 1985.» – Leidsch Dagblad