De Epiloog [15] van 4 april 2023 met Pia van Egmond staat online. ‘Tijd om te gaan’ is een verbazingwekkend verhaal over discriminatie van ouderen, geschreven voor de generatie die gaat komen. Aanvankelijk was de aanleiding voor deze roman een mooie begrafenis van een relatie die uit het leven was gestapt. Overleven van corona werd haast een keuze tussen jong en oud terwijl het in een oorlog juist de jongeren zijn die het slachtoffer zijn. In deze toekomstroman is in 2050 de positie van de ouderen penibel geworden. De denkwijze van ouderen past zich aan, een begrafenis als feest is de nieuwe mode. Door de politiek vallen keuzes weg: aan de kwalen van ouderen of van verslaafden wordt in ziekenhuizen niets meer gedaan. Het idee achter de roman is de dertigers en veertigers van nu met hun toekomst te confronteren, een toekomst zonder pensioenen, zonder uitkeringen. ‘Tijd om te gaan’ is een visionair boek, goed vergelijkbaar met ‘1984’ van George Orwell, zij het dat het verhaal van Pia van Egmond nog sterker een waarschuwing is. De verhalen in de roman zijn om die boodschap heen geschreven en lijken naar het eind toe steeds heftiger te worden.
Kijk en luister hier naar De Epiloog 15 van 4 april 2023
Meer over ‘Tijd om te gaan’
Meer over ‘De Epiloog’ (eerdere en komende afleveringen)
Tag: George Orwell
«Rob Verschuren leidt je een wereld in die wervelt, overtuigt, verwondert en ontroert.» – Ezra de Haan
Over ‘Carmona’ van Rob Verschuren op Elders, 25 november 2022:
Bijzonder lastig is het over vrijheid, of het afnemen ervan, te schrijven zonder ergens Kafka of George Orwell te noemen. ‘Het proces’ en ‘1984’ behoren immers tot het mondiale gedachtegoed. Het is Rob Verschuren in zijn laatste roman ‘Carmona’ gelukt om daar een nieuwe dimensie aan toe te voegen. (…) Wu is veroordeeld tot veertien maanden gevangenisstraf wegens het plegen van een bankoverval met een speelgoedpistool. In tegenstelling tot andere criminelen zocht hij juist zijn straf op. (…) Wellicht voorzag hij wat de directeur hem in een gesprek duidelijk maakte: ‘Mijn gevangenis is de enige plek waar mensen vrij zijn. Vrij om aan zichzelf te werken, om te reflecteren over misstappen uit het verleden en zich te bezinnen over de toekomst.’ (…) Rob Verschuren laat Wu dromen van een leven tussen mensen die hun wijsheid niet uit boeken halen, maar uit de natuur: ‘Eenvoudige mensen, die het leven aanvaardden zoals het kwam, zonder te verdwalen in een doolhof van existentialistische vertwijfeling.’ En zo schrijft deze auteur licht in een zwaarmoedige, prachtige roman. Zoals we het gewend zijn uit zijn eerdere vier boeken van dit onbelichte, schitterende oeuvre, schrijft Verschuren beeldend zonder daarvoor ooit een woord teveel nodig te hebben. Met welgekozen formuleringen leidt hij je een wereld in die wervelt, overtuigt, verwondert en ontroert. Ook in ‘Carmona’ heeft hij daar maar weinig pagina’s voor nodig. Om precies te zijn: 141.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Carmona’
Meer over Rob Verschuren bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een prachtig portret van Albert Helman.» – André Oyen
Over ‘Pionier en rebel. Het leven van Albert Helman (1903-1996)’ van Michiel van Kempen op Ansiel, 15 februari 2022:
In 2016 verscheen Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van letterkundige Michiel van Kempen. Nu is hier een herziene en verkorte heruitgave van verschenen onder de titel ‘Pionier en rebel’. Een titel die heel erg van toepassing was op de Surinaamse schrijver, journalist, componist, taal- en geschiedkundige en politiek-culturele spilfiguur Lou Lichtveld (1903-1996), beroemd geworden onder het pseudoniem Albert Helman. (…) In 1939 trok hij zich het lot van de Joodse vluchtelingen aan die vanuit Duitsland naar Nederland komen. In opdracht van het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen schreef hij het boek ‘Millioenen-leed’. Helman dook aan het begin van de oorlog onder omdat hij zo bekend was als antifascist dat hij niet langer in het openbaar kon verschijnen. Actief in het verzet vervalste hij persoonsbewijzen, publiceerde verzetsverzen en protesteerde bij rijkscommissaris Seyss-Inquart tegen de oprichting van de zogenaamde Kultuurkamer waar kunstenaars lid van moesten worden. (…) Albert Helman was de eerste grote Surinaamse schrijver, een man van zijn tijd, dus zowel van de koloniale tijd als daarna de onafhankelijkheid, die zich sterk bezighield met nationaal bewustzijn, in positief zowel als negatief opzicht. De mens staat centraal in Helmans werk, vooral in zijn vele romans. (…) Uit de biografie komt een persoon naar voren die fascinerend is en verkeerd heeft met een aantal invloedrijke en bijzondere personen uit de 20ste eeuw. Het lijkt wel of Albert Helman alles wilde meemaken en beschrijven. (…) Van Kempen heeft in zijn biografie nuchter de feiten geschetst, en met de hem eigen afwisseling van humor en ernst een prachtig portret van Albert Helman neergezet.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Pionier en rebel’
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Michiel van Kempen – Pionier en Rebel. Albert Helman. Biografie
Michiel van Kempen
Pionier en Rebel.
Het leven van Albert Helman 1903-1996
Biografie
gebrocheerd in omslag met flappen,
royaal formaat 352 blz., geïllustreerd, € 24,50
herziene en verkorte heruitgave van
Rusteloos en overal, 2016
ISBN 978 94 93214 60 6 NUR 321, 301
januari 2022
Albert Helman (1903–1996) is wel eens “de grootste Surinamer van de 20ste eeuw” genoemd. Hij was de schrijver van een groot en veelzijdig literair oeuvre, met prachtige boeken als de eerste slavernijroman ‘De stille plantage’ of het bejubelde reisverslag ‘Het eind van de kaart’. Maar hij componeerde ook de muziek bij de eerste geluidsfilm, hij publiceerde taalkundige en historische studies, hij was minister en zetelde bij de Verenigde Naties. Hij was daar waar het ertoe deed in de 20ste eeuw: in de strijd tegen Franco in Spanje, bij de Mexicaanse revolutie, in het verzet tegen nazi-Duitsland, bij de pogingen om Suriname onder het militaire regime uit te krijgen. Tal van de groten der aarde passeerden zijn pad, van George Orwell tot Frida Kahlo.
«Het leven van Helman leest als een fascinerende trip door de 20ste eeuw.» – Arjen Fortuin in NRC, vier sterren
«Een boeiende biografie, resultaat van jarenlang onderzoek.» – Tessa Leuwsha in de Ware Tijd
Michiel van Kempen (1957) is dichter en auteur van onder meer romans, verhalenbundels en essays. Hij ontving in 2004 voor zijn werk op het gebied van de Surinamistiek de ANV Visser Neerlandia Prijs. Sinds 2006 is hij bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische literatuur aan de Universiteit van Amsterdam.
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Van Kempen levert een mooi portret af van een groot auteur met een bijzondere levensloop.» – Mark Weenink
Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen op La Chispa, 2 oktober 2017:
Zeker vijftig pseudoniemen gebruikte de Surinaamse schrijver Albert Helman (1903-1996). Over het leven van iemand met zoveel ‘identiteiten’ valt het nodige te vertellen. Dat blijkt wel uit de mooie ingebonden hardcover biografie Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman van Michiel van Kempen (1957), docent Nederlands en bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische literatuur aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder publiceerde hij de essaybundel Kijk vreesloos in de spiegel over Helman en het tweedelige overzichtswerk Geschiedenis van de Surinaamse literatuur. (…) Helman is een literaire duizendpoot. Naast fictie schreef hij poëzie, literatuur-, film- en muziekkritieken, theaterstukken, essays, biografieën, journalistiek en historisch werk. Ook was hij componist, linguïst en vertaler. Er verschenen talloze artikelen van zijn hand in tijdschriften en kranten. Maar diep in zijn hart had hij musicus en componist willen zijn, zo lezen we in de biografie. Hij was ook diplomaat en minister en reisde daardoor veel. (…) Deze vuistdikke biografie is monnikenwerk. Van Kempen werkte er tien jaar aan. Met een levenswandel als die van Helman zit de uitdaging vooral in de onvoorstelbare hoeveelheid literatuur en artikelen van en over Helman. Waar begin je als je biograaf, en belangrijker nog, waar houd je op? Gezien het enorme oeuvre en de talloze artikelen is het moeilijk voor te stellen dat Van Kempen alles gelezen heeft, maar dat is wel zo. De biografie bevat zo’n tweehonderd pagina’s aan noten en bibliografie. Het leeslint is geen overbodige luxe, want dit boekwerk vraagt vele leesuren aan de lezer. (…) Monumentale biografie van een van Surinames belangrijkste schrijvers.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site
«Bijzonder knap.» – André Oyen
Over ‘Rusteloos en overal – Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen op Ansiel, 24 december 2016:
“Albert Helman was een man met een contesterende natuur, niet een gemakkelijk meegaand mens, maar een vechter, een tegenspreker. Dat een opstandige, vrijgevochten geest als de zijne met de katholieke kerk hardhandig zou komen te botsen lag in de lijn der verwachting. Hij stapte rond 1930 uit het katholieke tijdschrift ‘De Gemeenschap’, flirtte een tijd met het communisme en kwam in de jaren veertig terecht bij het antireligieuze tijdschrift ‘Apollo’, onder redactie van Johannes Tielrooy.” (…) Albert Helman was een pionier en altijd kritisch, vooral waar het Suriname betreft en zelfs soms weerbarstig. Humor zit er ook in zijn werk en creativiteit. Een voorbeeld hiervan is ‘De Zwarte Cats’, Surinaamse odo’s in het Sranan waarbij hij Nederlandse bewerkingen heeft gemaakt. Op het boekje staat de naam van een schrijfster, een creoolse vrouw, Hella Bentram-Matriotte. Helman gaf zich dus hier uit voor een vrouw! (…) Albert Helman was een Renaissancemens met een altijd levende nieuwsgierigheid naar van alles en nog wat en dat heeft Michiel van Kempen in deze biografie onder de heel toepasselijke titel ‘Rusteloos en overal’ wel bijzonder knap weten weer te geven.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site
«Ik gun elke ‘vergeten schrijver’ zo’n biograaf.» – Norma Montulet
Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen op Biografieportaal, 25 november 2016:
(…) Daarna duikt de lezer met vliegende vaart in het leven van Helman zelf. (…) Helman wás rusteloos en hij was ook overal. Het is tamelijk verbijsterend om zijn reizen en avonturen te volgen: van Suriname naar Nederland en weerom, om vervolgens in – onder andere – Amerika, Afrika, Italië, Zwitserland en Mexico terecht te komen. Helman was geen gemakkelijk mens. Hij heeft veel beroemde mensen ontmoet, onder andere Hendrik Marsman, Joris Ivens, George Orwell en Yeduhi Menuhin, en met bijna iedereen die hij ontmoette – bekenden en onbekenden – heeft hij ruzie gehad. Hij zei wat hem voor de mond kwam en had weinig geduld met andere mensen of met andere meningen. (…) Van Kempen laat een duidelijk en evenwichtig licht schijnen op deze markante persoonlijkheid, waarbij hij tegelijkertijd een boeiend beeld geeft van de twintigste eeuw.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site
«Een ongemeen boeiend en avontuurlijk leven.» – G. Swaenepoel
Over ‘Rusteloos en overal’ van Michiel van Kempen voor NBD | Biblion, 26 november 2016:
Albert Helman, wiens leven haast samenvalt met de twintigste eeuw, is een veelzijdig man die een ongemeen boeiend en avontuurlijk leven geleid heeft. De auteur van romans en poëzie, maar ook van theater, essays, biografieën, journalistiek werk en historische studies. Ook actief als componist en geïnteresseerd in taalkunde, wiskunde en filosofie. Hij was bevriend met Marsman en Slauerhoff en ontmoette tijdens zijn leven mensen als Béla Bártok en Joris Ivens, George Orwell en Frida Kahlo. Helman nam deel aan de Spaanse Burgeroorlog, woonde in Mexico, was politicus in zijn geboorteland Suriname en diplomaat. ‘Rusteloos en overal’ is dan ook de goedgekozen titel die Michiel van Kempen, bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische literatuur, aan de biografie van de in 1903 in Paramaribo als Lou Lichtveld geboren auteur meegaf. Boeiende biografie van één van de belangrijkste auteurs van Surinaamse afkomst. Met uitvoerig notenapparaat, bibliografie en register.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site
«Mooi geschreven boek doet versteld staan van Helmans vitaliteit.» – Hans Renders
Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen in Historisch Nieuwsblad, jrg. 25 – nr. 11, november 2016:
Michiel van Kempen heeft decennialang aan deze biografie gewerkt. Het ongelooflijk energieke leven van Helman – dat eindigde in Buitenveldert – is verwerkt in een mooi geschreven boek dat de lezer versteld doet staan van diens vitaliteit. Dit leven is zo vol en productief dat we er alleen maar met bewondering over kunnen lezen. En afgezien van de onnodig lange citaten die Van Kempen vermeldt, geldt die bewondering ook voor de biograaf.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site
«Een inhoudelijk interessante biografie.» – Aleid Truijens
Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ van Michiel van Kempen in De Volkskrant, 5 november 2016:
Niets uit dit overvolle, lange leven lijkt biograaf Michiel van Kempen, bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische literatuur, te zijn ontgaan. Hij weet bewonderenswaardig veel over zijn onderwerp. (…) Albert Helman werd vooral bekend door De stille plantage, een roman over kolonialisme en slavernij. Maar hij deed zoveel meer, blijkt uit dit boek. Hij was componist, muziekrecensent, theatermaker, amateurwiskundige, taalkundige, vertaler, literair criticus en journalist voor alle mogelijke kranten en bladen. Zijn leven lang reisde Lichtveld de wereld rond. Hij woonde in Barcelona en deed verslag van de Spaanse Burgeroorlog. In Suriname was hij minister en hoofd van de Rekenkamer, daarna was hij jarenlang diplomaat. Vanaf de jaren twintig was hij actief in het Nederlandse literaire leven. Hij kende Slauerhoff, Ter Braak, Du Perron, Vestdijk, Roland Holst en Marsman, werkte met Joris Ivens en was bevriend met George Orwell en Frida Kahlo. Het interessantst aan deze biografie is dat het een internationale (cultuur)geschiedenis is van de 20ste eeuw. (…) Van Kempen uit zijn kritiek en bewondering terloops, in beschrijvingen en ironische terzijdes. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
Meer over Albert Helman op deze site