«Het aangename van Elders Literair is de afwisseling.» – Herman Rosenberg

Over ‘Elders 2024-4 Literaire diplomaten’ in Den Haag Centraal, 23 januari 2025:

(…) Velen kennen het oeuvre van F. Springer, oftewel Carel Schneider. Hij heeft zo ongeveer zijn hele carrière bij de buitenlandse dienst beschreven in een serie superieure romans. Daarin komt vooral indirecte kritiek voor op de (schijn-) wereld van de diplomatie. (…) Hij haalde op betrekkelijk harmonieuze wijze zijn pensioen. Dat geldt lang niet voor alle diplomaat-schrijvers, blijkt uit het recente nummer (4) van het tijdschrift Elders Literair dat geheel aan hen is gewijd. Vandaar ook dat inleider Jaap Goedegebuure erop wijst dat we ‘Schneider-Springer’ niet zomaar als standaardtype kunnen beschouwen. Neem bijvoorbeeld A. Alberts. Graa Boomsma schetst diens moeizame carrière, eerst bij het Binnenlands Bestuur in Indië en later nog even bij Buitenlandse Zaken. Dat liep niet goed, want hij werd beschouwd als ‘een rare en veel te progressieve snuiter’. (…)  Helemaal moeilijk had de uit Suriname afkomstige Lou Lichtveld het, als schrijver bekend onder de naam Albert Helman. Michiel van Kempen beschrijft hoe deze eerste, grote romancier uit de West als diplomaat bij de Verenigde Naties geregeld zijn tong moest afbijten. Met name als het ging over Zuid-Afrika. Nederland stond lang niet vooraan bij de kritiek op het apartheidsbewind. (…) Het aangename van Elders Literair is de afwisseling. Er staan dus biografische stukken over (oudere) auteurs in, maar ook nieuw materiaal van, jawel, schrijvende diplomaten. Ze zijn er nog! (…)  Pauline Genee schrijft indringend over een onopvallend straatje in een grote stad, waar zij vaak logeerde bij haar tante. (…) Van grote klasse is het korte verhaal ‘Amy’ van Timo Bo Salomonson. (…) Zeeland is prijsgegeven aan het water; in de verte steekt alleen het Belfort van Brugge nog een stukje boven de zeespiegel uit. (…) Nog even terug naar SchneiderSpringer. Het tijdschrift bevat een voorpublicatie van de biografie waaraan Liesbeth Dolk werkt. Het stuk gaat over de kinderjaren van Carl Schneider in Indië, eerst vrij, later in de kampen. (…) Op Ceylon, schreef de 13-jarige Carel zijn eerste verhaal. (…)  Een fraaie Haagse primeur voor Elders Literair! (…)

Lees hier de recensie ‘Schrijvende diplomaten, ze zijn er nog!’
Meer over Elders 2024-4 
Meer over Elders Literair bij Uitgeverij In de Knipscheer

Minister van Buitenlandse Zaken – Caspar Veldkamp bezoekt Elders-presentatie

Facebookbericht van Diederik Gerlach over presentatie Elders 2024-4, 15 december 2024:

Duister Den Haag… De presentatie van het vierde papieren nummer van Elders Literair vond plaats in een smalle, regenachtige straat, halverwege een poort, daarachter rechts een voordeur, waarachter een klein theater. Een themanummer, gewijd aan schrijvers/diplomaten. Een van de redacteuren, Hein van der Hoeven reikte het eerste exemplaar uit aan zijn voormalige chef Caspar Veldkamp, thans Minister van Buitenlandse Zaken, die daarop met een korte speech het belang van ik weet niet meer wat onderstreepte. Het tweede exemplaar ging naar de lieftallige ambassadeur van België, Anick van Calster. Hoog bezoek dus, en dat bleek toen de schrijver, dichter en literatuurcriticus Graa Boomsma een (steengoede) korte lezing over A. Alberts afstak, die hij doorspekte met speldenprikken naar het huidige kabinet, daarbij schichtig kijkend naar de minister op de voorste rij. Die lezing volgde op een sensueel prozagedicht van Nele Bruynooghe, die liet horen hoe de Vlamingen de Nederlandse taal verzachten en kunnen doen zingen. Een andere Vlaamse bijdrage kwam van de dichter Jonas Bruyneel die uit zijn bundel ‘Mulhacén’, een imaginaire wandeling met Federico Garcia Lorca van meer dan 800 kwatrijnen, geheel uit het hoofd voordroeg. Een even langdurige als fenomenale prestatie, die de bezoekers na afloop deed uitzwermen naar de toiletten en de bar. Een ander hoogtepunt vormde een hilarisch vraaggesprek van schrijver en Elders-redacteur Arjen van Meijgaard  met de schrijver Richard Osinga, bekend geworden door zijn recente roman ‘Munt’, die zich afspeelt in Congo. Een zeer geslaagde Elders-avond al met al, en voor wie geïnteresseerd is bezoek de website van Elders Literair. Het papieren nummer vind je bij de betere boekhandel. Hobbelen maar.

Bron
Meer over Elders 2024-4
Meer over Elders Literair
Meer over Diederik Gerlach bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Graa Boomsma bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Arjen van Meijgaard, bij Uitgeverij In de Knipscheer

Presentatie Elders literair nr. 4

Op zaterdagavond 14 december 2024 vindt de presentatie plaats van literair tijdschrift Elders 2024-4  in Theater In de Steeg  aan het Westeinde. Het vierde nummer van Elders staat in het teken van de diplomaat-schrijver. Opening door de presentator van de avond, schrijver Arjen van Meijgaard, waarna optreden (eerste deel) van de Belgische dichter/schrijver/muzikant en performer Jonas Bruyneel, die aan de hand van fragmenten uit zijn laatste dichtbundel ‘Mulhacén’ (2024) met een klein gezelschap musici de wereld van de Spaanse dichter García Lorca verkent. Optreden van de Belgische schrijver en dichter Nele Bruynooghe. Schrijver en biograaf Graa Boomsma vertelt over het leven en de literaire én diplomatieke carrière van meesterschrijver A. Alberts, over wie hij in 2017 de biografie ‘Leven op de rand’ publiceerde. Na de Pauze een videopresentatie van een selectie uit het Afrikaanse fotowerk van journalist en wereldreiziger Pieter van den Broeke, bij een door Thijs Veraart gelezen tekst van de Poolse schrijver Ryszard Kapuściński. Arjen van Meijgaard interviewt de Nederlandse schrijver en ex-diplomaat Richard Osinga over zijn veelgeprezen literaire oeuvre van inmiddels zeven romans, waaronder het meeslepende, in Congo gesitueerde ‘Munt’ (2023). Vervolgens het tweede deel van ‘Mulhacén’  door Jonas Bruyneel en zijn muzikale gezelschap. Afsluiting door Arjen van Meijgaard. Locatie Theater in de Steeg, Westeinde 165a, 2512 GX Den Haag. Aanvang 20.15 uur (zaal open vanaf 19.45 uur). Kaarten voor abonnees € 5,00, voor bezoekers € 20,00 (inclusief 1 ex. van Elders literair 2024-4). Bestel kaarten via tickets bestellen . Het theatercafé blijft na afloop van het programma geopend tot 23.15 uur. De presentatie van Elders 2024-4 is financieel mogelijk gemaakt door CultuurSchakel, het Lira Fonds en het F. Springer Genootschap.

Het tijdschrift Elders literair verschijnt 2x per jaar en is bij elke (online) boekhandel, via de website van Elders en bij uitgeverij In de Knipscheer (Haarlem) te bestellen en te koop voor € 15,- (exclusief verzendkosten). Voor abonnementen en meer informatie www.eldersliterair.nl  Op de hoogte blijven? Klik om u in te schrijven op de nieuwsbrief van Elders.

Klik hier voor vergrote affiche
Meer over Elders
Klik hier voor eerdere presentatie van Elders literair
Meer over Arjen van Meijgaard bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Graa Boomsma bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Ryszard Kapuściński bij Uitgeverij In de Knipscheer

Elders Literair 2024-4

Elders Literair 2024-4
Hein van der Hoeven en Kees Ruys  (gastredactie)
gebrocheerd, geïllustreerd, 96 blz. waarvan 8 in kleur
formaat 180 x 245 mm
vormgeving Els Kort
tekening omslag Diederik Gerlach
tekeningen binnenwerk Karin Timbergen
ISSN 2949 8449 i.s.m. Stichting Parachute
Dit nummer 4 is mede mogelijk gemaakt door het Hendrik Muller Fonds.
verkrijgbaar in de boekhandel  € 15,00
ISBN 978-94-93368-20-0
december 2024

Bijzonder themanummer, dat volledig in het teken staat van de diplomaat-schrijver – of misschien beter: de schrijvende of literaire diplomaat, want bij de meesten onder hen lijkt de diplomatie ondergeschikt aan het literaire oeuvre. In zijn ‘Vooraf’ bij het nummer vraagt literatuurwetenschapper Jaap Goedegebuure zich af of de schrijvende gezant wel een eigen plek heeft in ons literaire landschap: ‘Bestaat hij, de diplomaat-schrijver? Beantwoordt hij aan een literair type, zoals er wel meer zijn – de gedoemde dichter bijvoorbeeld, de reisjournalist, de zondagsrijmelaar?’ Er is in elk geval wel íets wat deze literaire expats met elkaar verbindt: hun ‘elders zijn’ (geweest), in tijdelijke en vrijwillige verbanning, in combinatie met hun schrijftalent, dat al dan niet door hen wordt ingezet om hun belevenissen in den vreemde vorm te geven.  In Elders 4, dat onder gastredacteurschap van Hein van der Hoeven en Kees Ruys verschijnt, richten we de schijnwerpers op twaalf Nederlandstalige schrijvers die hun land als ambtenaar in rijksdienst over de grens hebben vertegenwoordigd, zowel in essays als in verhalend proza en poëzie. Hun werk voert ons langs de meest uiteenlopende decors, van Taipei op Taiwan tot de warmwaterbronnen van het Japanse Odawara, en van naoorlogs Warschau tot de kust bij Havana in achttiende-eeuws Cuba. Maar ook Nederlands-Indië, Brugge, Amsterdam en Praag komen aan bod.  De essays komen alle van biografen: Graa Boomsma schrijft over A. Alberts, Michiel van Kempen over Albert Helman, Liesbeth Dolk over F. Springer en Jan Paul Hinrichs over F.C. Terborgh. Naast gedichten van Caroline Wiedenhof en debutant Hanjo de Kuiper brengt Elders 4 verhalen van de (ex-)diplomaten Pauline Genee, Hein van der Hoeven, Richard Osinga, Herman Portocarero en Timon Bo Salomonson, en een inleiding van Marco Huysmans tot een filosofisch Japans reisverhaal van de sinoloog en diplomaat Robert van Gulik, die zich vanaf de jaren vijftig internationale roem verwierf met zijn detectiveverhalen over de Chinese magistraat Rechter Tie. Ten slotte introduceert Diederik Gerlach kunstenaar Karin Timbergen, die speciaal voor dit nummer vijf diplomaat-schrijvers portretteerde.

Klik hier voor het digitale platform Elders literair
Meer over de presentatie van Elders nr. 4 op 14 december 2024
Meer over Elders
Meer over Jaap Goedegebuure bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Hein van der Hoeven bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Graa Boomsma bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Kees Ruys bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Diederik Gerlach bij Uitgeverij In de Knipscheer

Jack Kerouac en de Beat Generation

VoorplatOpweg-75Over ‘Jack Kerouac op weg in Nederland en Vlaanderen’ van Jaap van der Bent in Live in de Poentjak, 7 april 2023:
In ‘Live in de Poentjak [10]’ op 5 maart 2023 vertelde auteur Jaap van der Bent uitgebreid over de invloed van de Beat Generation op andere literaturen, met name die in Nederland en Vlaanderen. Aan zijn verhaal gaan twee kortere inleidingen vooraf door initiatiefnemer en presentator Cor Gout (over de Amerikaanse naoorlogse literatuur vóór de opkomst van de Beat Generation in de jaren vijftig van de vorige eeuw) en door René van der Voort (o.a. uitgever van audiocassettes van de Beat Poets) die ook William Burroughs, Allen Ginsberg en Gregory Corso in zijn beschouwing betrekt die hij afsluit met het gedicht ‘Memory Gardens’ van Allen Ginsburg ter nagedachtenis aan Jack Kerouac. Jaap van der Bent haalt o.a. herinneringen op aan de One World Poetry Festivals eind jaren zeventig en vroege jaren tachtig in Amsterdam met o.a. William Burroughs, Diane di Prima en Lawrence Ferlinghetti en de viering van Kerouacs 100ste geboortedag in Ruigoord in oktober 2022. Hij benoemt de critici die door de jaren heen positief (o.a. Kester Freriks) maar ook negatief (Gerard Reve, Graa Boomsma) over Kerouac schreven. En de Nederlandse schrijvers die door Kerouac beïnvloed werden: Jules Deelder, Simon Vinkenoog (‘Hoogseizoen’, ‘Zolang te water’), Hans Plomp, Hans Andreus (‘Denise’), Ewald Vanvugt, Johnny van Doorn, Peter H. van Lieshout (‘De Generalenrepetitie’). Ook Van der Bent eindigt zijn bijdrage met een gedicht, te weten Sakko II’ van Arie Gelderblom (uit ‘Gekkenwerk’). Het programma is gefilmd door Erik de Vries. Helaas is het geluid tijdens de inleiding van Cor Gout nog niet goed. Om die reden treft u zijn bijdrage hieronder aan als leesbestand.
Kijk hier naar de opname. René van der Voort vanaf ca. 10:00 op de tijdlijn, Jaap van der Bent vanaf ca. 22:00 op de tijdlijn.
Klik hier voor de inleidende tekst van Cor Gout
Meer over ‘Jack Kerouac op weg in Nederland en Vlaanderen’
Meer over Hans Plomp bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Ewald Vanvugt bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Peter H. van Lieshout bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over One World Poetry op deze site

«Een bijzonder randje.» – Chrétien Breukers

knipjembleem‘Nadenken in mijn hoofd & Uitgeverij In de Knipscheer’ op Weblog van Chrétien Breukers, november 2016:
Nu Knipscheer 40 jaar bestaat, hebben ze een nieuwe vertaling van Craig Strete op de markt gebracht. Craig Strete is een native American. Vroeger zeiden we Indiaan, maar dat is niet langer de bedoeling. Deze keer is het geen verhalenbundel, maar een roman: De dronken detective. Ik ben benieuwd naar deze parodie op een genre. Strete is een van die auteurs die Knipscheer door de jaren heen is blijven uitgeven. De uitgeverij noemt zich nu ‘kleurrijk’ en dat is ook zo. Veel ‘wereldliteratuur’ is via Haarlem (en een tijdlang Amsterdam) voor het eerst tot Nederland gekomen. Maar Knipscheer is toch vooral dat ene bedrijf dat ervoor heeft gezorgd dat het titelaanbod jarenlang een bijzonder randje had en soms nog heeft.
Lees hier het betreffende blog

Schrijvers in (debat) Café du Monde

Op 19 december 2012 is Graa Boomsma (samen met Ad van Liempt) gast in het hoofddebat over de Politionele Acties in Nederlands-Indië/Indonesië in 1947. Boomsma debuteerde als schrijver in 1980 in het literaire tijdschrift ‘Mandala’ van Uitgeverij In de Knipscheer. Bij deze uitgeverij verschenen vervolgens van zijn hand de roman ‘De idioot van de geschiedenis’ uit 1986 (die later herschreven werd tot ‘De laatste tyfoon’), de verhalenbundel ‘Tirannieke tijden’ (1998) en de essaybundels ‘Vrijheid in de steigers’ (1995) en ‘Een lek in het zwijgen’ (1989) over resp. de Amerikaanse en Nederlandstalige letteren.
Voorts in de rubriek ’10 minuten poëzie’ een optreden van Kira Wuck, dochter van een Finse moeder en een Indonesische vader, die dit jaar opvallend debuteerde met de bundel ‘Finse meisjes’.

Klik hier voor meer informatie over Café du Monde

Graa Boomsma – Een lek in het zwijgen. Essays

Graa Boomsma
Een lek in het zwijgen. Essays
Nederland
Paperback, 324 blz.,
ISBN 90-6265-311-1
Eerste uitgave november 1989

Kijken en zien te blijven. Schrijven als levensteken. Niet met stomheid geslagen willen worden.

De essays over Nederlandse en Vlaamse schrijvers die Graa Boomsma in Een lek in het zwijgen heeft bijeengebracht, laveren tussen thematisch tussen zwijgen en spreken, verdwijnen en verschijnen, chaos en orde. Kan de schrijver in de twintigste eeuw, aan het einde van een millennium te midden van een beeldenstorm zonder weerga, nog aan het woord komen?

In de opstellen over Hugo Claus, J. Bernlef, H.C. ten Berge, Jacq Firmin Vogelaar en Daniël Robberechts, en in de kortere stukken over onder anderen Cees Nooteboom, K. Schippers, Louis Ferron, A.F.Th. van der Heijden, Frans Kellendonk, Lidy van Marissing, Bert Schierbeek, Mark Insingel en Leo Pleysier, zoekt Boomsma naar mogelijke antwoorden. Als schrijver en essayist heeft hij een eigenzinnige kijk ontwikkeld op zowel het proza als de poëzie.

Graa Boomsma (1953) publiceerde de roman De idioot van de geschiedenis (1986) en de novellenbundel Tirannieke tijden (1987). Zijn essaybundel Vrijheid in de steigers (1985) is een zwerftocht door de moderne Amerikaanse literatuur waarover hij ook in De Gids en De Groene Amsterdammer publiceert. In 1988 en 1989 was hij writer-in-residence aande Universiteit van Michigan in Ann Arbor.

Een lek in het zwijgen is een zeer actueel boek over de modernste literatuur in Nederland en Vlaanderen.
Meer over Graa Boomsma

Graa Boomsma – Tirannieke tijden. Drie novellen

Graa Boomsma
Tirannieke tijden. Drie novellen
Nederland
Paperback 152 blz.,
ISBN 90-6265-262-X
Eerste uitgave september 1987

In Tirannieke tijden zet Graa Boomsma zijn zoektocht naar de idiotie van de twintigste eeuw overtuigend voort. Het boek bevat drie ‘historische stadsverhalen’, die de lezer meevoeren naar achtereenvolgens Dublin in 1904 en 1916, Madrid en Segovia tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) en Londen en Antwerpen (het V2 bombardement in 1944). Maar Boomsma zou Boomsma niet zijn als hij in deze verhalen het turbulente verleden niet vaak stevig liet botsen op het heden. ‘De geschiedenis is nu,’ schreef hij in een essay over Amerikaanse literatuur. En: ‘Daar en toen wordt hier en nu, en de mensen zijn acteurs tegen een historisch decor.’ Die filosofie en Boomsma’s onmiskenbare vaardigheden staan er borg voor dat Tirannieke tijden een waar leesavontuur is geworden.

Over De idioot van de geschiedenis , dat zich afspeelt in Nederlands-Indië ten tijde van de politionele acties (1946-1949), schreef Hans Warren: ‘Door een goed gedoseerde combinatie van allerlei invalshoeken en stijlen, een mengen van veel verleden met enkele scheuten heden, van platvloerse realiteit met subtiele fantasie, ontstond een fascinerend tijdsbeeld, dat evenwel méér dan tijdelijke geldigheid kreeg.’
webmistressGeplaatst op Categorieën Auteurs, Boeken, NieuwsTags , , , , , , ,

Graa Boomsma – De idioot van de geschiedenis

Graa Boomsma
De idioot van de geschiedenis
Nederland, Indië
Paperback, 148 blz.,
ISBN 90-6265-215-8
Eerste uitgave maart 1986

De idioot van de geschiedenis is het verhaal van de Indonesische vrijheidsstrijd, grotendeels vanuit het perspectief van de Westfriese plattelandsjongen Kerst. Hij behoort tot de lichting Nederlandse soldaten die met de ‘Nieuw Holland’ naar Indië verscheept worden. ‘Argeloze soldaten varen weg, de rimboe tegemoet. Op zee kunnen ze Maleis leren, van Nederlandse officieren… Een stoomcursus in misverstanden, iedere soldaat een historische idioot tegen wil en dank.’
Graa Boomsma heeft de ervaringen van deze soldaat weergegeven in een mozaïek van genres en taalregisters, vol verwijzingen naar en reacties op al bestaande teksten (romans, interviews, geschiedenisboeken, documentaires, militaire pamfletten en dagorders, regeringsuitspraken, enz.) De idioot van de geschiedenis heeft daardoor trekken van een historische, een politieke en een psychologische roman, maar lijkt bovenal een zoektocht naar de vader.

Met dit indrukwekkende naar inhoud en vorm spannende boek debuteert Graa Boomsma (1953) als romanschrijver. Eerder schreef hij de tekst van de muziektheaterproductie ‘Wolkbreuk’ (1982) en publiceerde artikelen en essays over literatuur. Een eigenzinnig beeld van de huidige Amerikaanse literatuur leverde hij met het boek Vrijheid in de steigers (1985).
Meer over Graa Boomsma