«Hoe een warme jeugdherinnering kan eindigen in een dramatisch oorlogsdocument.» – Margot Poll

VoorplatLunchroom-75Over ‘De lunchroom’ van Hans Muiderman in NRC-Handelsblad, 17 december 2021:
De Haagse schrijver Hans Muiderman onderzoekt in zijn verhalen en romans hoe herinneringen werken, hoe ‘vals en vervormd’ ze zijn. In het sterk opgebouwde ‘De lunchroom’ doet hij hetzelfde; de jonge vader Freek zit dagelijks in een Haagse lunchroom te schrijven over zijn grootvader. Hoe herinnert hij zich de man bij wie hij en zijn moeder inwoonden. Het begint met gewone herinneringen uit een Haagse buurt: Freek lag soms op de gang te slapen voor de deur van zijn grootvaders kamer. Hij zag onder de drempel de zolen van zijn grootvaders schoenen. Zijn grootvader was zijn held – ook wel bij gebrek aan een vader misschien. Die had het huis verlaten met een grote koffer in zijn hand. Hij zei tegen Freek: ‘Het is niet wat je denkt’. Andere uitleg kwam er, in zijn herinneringen, niet. Wel waren er nog de herinneringen aan de huisarts Oorthuis – hoe deze man gezag uitstraalde en dat zijn moeder slechts ja en amen zei. (…) Om die herinneringen te onderzoeken, keert Freek terug naar het huis waar hij zelfs weer op de gang gaat liggen, waardoor hij herinneringen van een volwassene stapelt op zijn eerdere jeugdherinneringen. Maar ‘herinneringen houden zich niet aan chronologie’, schrijft Muiderman. Dat maakt het voor de lezer en voor Freek verwarrend. Als hij bewijzen vindt, betreft het een feit en waar leemtes zijn doet hij een beroep op zijn verbeelding. Het onverwachte zwarte einde maakt van de novelle een cryptische puzzel die alleen door het geheugen ontleed lijkt te kunnen worden. Dat doet Muiderman uiterst zorgvuldig; hoe een warme jeugdherinnering kan eindigen in een dramatisch oorlogsdocument.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De lunchroom’
Meer over Hans Muiderman bij Uitgeverij In de Knipscheer

Boekpresentatie ‘De lunchroom’ van Hans Muiderman in Pletterij (gratis livestream)

2021 (2) Artscreen 1080x1920Op maandag 20 december 2021 presenteert Uitgeverij In de Knipscheer vanaf 15.15 uur via livestream De lunchroom van Hans Muiderman, zijn eerste boek bij Uitgeverij In de Knipscheer met als thema dat herinnering altijd een vorm van verbeelding is. Hans Muiderman is medeoprichter van het literaire tijdschrift/ platform ‘Elders’. De presentatie vindt plaat in de Pletterij, Lange Herenvest 122, 2011 BX Haarlem. In het programma wordt Hans Muiderman geïnterviewd door Peter de Rijk. Willem Thies leest een speciaal voor deze gelegenheid geschreven recensie en dichter en singer-songwriter Bert Vissers brengt samen met Bender-gitarist Tom Bak een tweetal songs ten gehore.
Aanvang 15.15 uur stipt. Einde 16.00 uur. Het programma wordt live gestreamd. U kunt de livestream volgen op de homepage van debat- en cultuurpodium Pletterij, op hun Facebook-pagina of op hun Youtube-kanaal. Op het moment van de uitzending openen zich op deze drie platforms vensters met de livebeelden. Een inlogcode is niet nodig. Op de laatste twee media kunt u de uitzending later ook terugzien.
Klik hier voor de aankondiging op Pletterij
Meer over ‘De lunchroom’

Bender, Bert Vissers, De lunchroom, geheugen, Hans Muiderman, herinneringen, herinneringsvermogen, literaire tijdschrift/ platform ‘Elders’, Nederlandse literatuur, novelle, peter de rijk, Tom Bak, waarheidsgehalte van herinneringen, Willem Thies,

«Indringende en ingenieus opgezette novelle.» – Annabel Junge

VoorplatLunchroom-75Over ‘De lunchroom’ van Hans Muiderman op De leesclub van alles, 7 december 2021:
(…) In ‘De lunchroom’ volgt de lezer twee verhaallijnen die zich beurtelings afspelen in het heden en het verleden. Freek, de hoofdpersoon, is programmeur en bezoekt iedere dag dezelfde lunchroom. Daar schrijft hij notities op over zijn grootvader die overleden is. Freek was het enige kleinkind, waardoor de band met zijn grootvader hecht was. Die band werd ook nog eens gevoed door de slechte relatie die Freek met zijn vader had, die ook vaak afwezig was. Die plaats werd daardoor onvermijdelijk door zijn grootvader ingenomen. In Freeks ogen was zijn grootvader een man die alles onder controle leek te hebben. Hij had grote belangstelling voor zijn kleinzoon, was ondernemend, liefdevol, en ging met de jonge Freek mee in diens fantasiewereld. Kortom, grootvader liet zijn kleinzoon nog kind zijn zolang dat kon. Maar nu zijn grootvader overleden is, moet ook zijn huis opgeruimd worden, omdat het pand verkocht is aan een projectontwikkelaar. Tijdens die momenten in de lunchroom slaat Freek het heden gade, terwijl hij in gedachten terugkeert naar het huis van zijn grootvader waar hij als 15-jarige jongen vaak verbleef. (…) In deze doordringende en ingenieus opgezette novelle geeft de auteur via de ik -vorm een levendige beschrijving van de gedachten van Freek en daarmee komt het verhaal heel dichtbij, alsof je echt zelf in die lunchroom tegenover de hoofdpersoon zit, terwijl hij jou zijn verhaal vertelt. (…)
Lees hier de recensie ‘Wanneer je hersenen een spel spelen met je herinneringen’
Meer over ‘De lunchroom’
Meer over Hans Muiderman bij Uitgeverij In de Knipscheer

Hans Muiderman – De lunchroom. Novelle

VoorplatLunchroom-75
Hans Muiderman
De lunchroom

Novelle
Nederland
Omslag Els Kort
gebrocheerd in omslag met flappen,
122 blz., € 17,50
ISBN 978-94-93214-41-5
eerste uitgave november 2021

Een man schrijft in een lunchroom notities over zijn grootvader, hoe hij die zich herinnert. Eerst vanuit het perspectief van een kind, later vanuit het heden waarin hij ronddwaalt door het lege huis waar zijn grootvader ooit woonde. Hans Muiderman reconstrueert in De lunchroom het verleden niet, maar hij onderzoekt het. Hij schrijft over wat nog rest: de onvolledige vervormde herinnering. Wat niet in je herinnering past vergeet je en wat aan je herinnering ontbreekt verzin je er gewoon bij. Een herinnering is altijd een vorm van verbeelding.

‘Even denk ik dat het onderscheid tussen heden en verleden slechts een illusie is. Dat mijn grootvader hier in de lunchroom binnenstapt en tegenover me gaat zitten en een betoog houdt over taal, dat deed hij graag. ‘Freek, ik zie je hier steeds schrijven, maar besef je wel dat die grammaticale tijd tekortschiet voor de werkelijkheid?’ Meestal wachtte hij na zo’n zin. […] En is het, Freek, weer die onvoltooid verleden tijd die toch steeds de kop op steekt? Is dat niet een beetje flauwekul, de verleden tijd is toch altijd onvoltooid? Het toont ons toch zijn sporen in een foto, een afdruk, of komt langs in een onverwachte gedachte? En hoe zit dat met de tegenwoordige tijd, die kan in de werkelijkheid toch niet bestaan? Op het moment dat je die beet wilt pakken is die al verleden tijd.’

Hans Muiderman (Den Haag) is schrijver van romans en (reis)verhalen. Tijdens het festival Winternachten/Writers Unlimited 2013 werd zijn debuutroman Souvenir Utopia gepresenteerd. Daarna verschenen Ik ben hier geboren (2014, korte verhalen) en Hank & Heinrich (2016, roman). Muiderman is een herinneringen-onderzoeker, in al zijn verhalen onderzoekt hij hoe herinneringen werken, hoe vals en vervormd ze zijn. Dat doet hij ook in zijn reisverhalen Als al het andere voorbij is (2015) en HANZE! daar waar de reis naar toe gaat (2018). Hij is als schrijver/ redacteur nauw betrokken bij verscheidene literaire initiatieven en medeoprichter van het literaire tijdschrift/ platform Elders. Behoudens zijn publicaties in het literair tijdschrift Extaze is De lunchroom het eerste boek van Hans Muiderman bij Uitgeverij In de Knipscheer.
Meer over Hans Muiderman op deze site

‘Elders literair’ van start

ElderslogoElders literair’ is een digitaal platform onder welke naam een tijdschrift, lezingen en optredens vallen. Het platform maakte zich afgelopen week bekend. Tot de medewerkers, redactieleden behoren Kristien De Wolf, Arjen Duinker, Diederik Gerlach, Hein van der Hoeven, Peter den Hollander, Herman Jansen, Heidi Koren, Els Kort, Arjen van Meijgaard, Felix Monter, Hans Muiderman, Kees Ruys. In ‘Elders literair’ gaat het over het vertrouwde en het onbestemde, over dromen en vertrekken, over arriveren en verdwalen en, in iedere betekenis van het begrip, over terugkeren. Of het nu om het ‘hier’ of ‘elders’ gaat, steeds is één specifieke plek het uitgangspunt. Het platform ‘Elders literair’ biedt in digitale vorm en als papieren tijdschrift (met ingang van 2022)) een podium aan prozaschrijvers, dichters en essayisten voor wie het ‘niet hier’ in hun werk een wezenlijke rol speelt. Ze verbeelden hun ervaringen op plekken die ze kennen, ver weg of dichtbij, in vreemde landschappen of in hun eigen huiskamer, creëren een fictief domein of onderzoeken hun herinneringen aan een omgeving die er niet meer is. Behalve over literatuur gaat het in Elders over beeldende kunst, fotografie, film en architectuur. ‘Elders literair’ is een Haags initiatief en richt zich op Nederland, Vlaanderen en andere Nederlandstalige gebieden. Uitgeverij In de Knipscheer is mede-uitgever van het papieren tijdschrift en verzorgt o.a. de productie en distributie naar de boekhandel. ‘Elders literair’ bevat een aantal vaste rubrieken waaronder Columns, Besprekingen, Interviews en Nieuw bij In de Knipscheer.
Meer over ‘Elders literair’
Lees hier en hier het interview dat Den Haag Centraal had met Elders’ literair redacteur en mede-oprichter Hans Muiderman

Programma rond ‘Ongeëvenaard’, de Rembrandt-bundel van Brigitte Spiegeler

Opmaak 1Rembrandt variaties & Elders’ in Haagse Kunstkring, op zondag 19 september 15.00-17.00 uur:
Een literair en speels programma, ‘… Deze man is mijn toekomst’, rondom de laatste dichtbundel van beeldend kunstenaar en dichter Brigitte Spiegeler ‘Ongeëvenaard’, waarin ze zich inleeft in de ziel en geest van Rembrandt. Niet alleen Rembrandt maar ook zijn zoon Titus, zijn kat, zijn geliefden en tijdgenoten komen aan bod. De gedichten worden afwisselend ten gehore gebracht door Brigitte Spiegeler zelf en door acteurs. “Is er verschil? Wat betekent het om gedichten te schrijven; wat betekent het gedichten te interpreteren en voor te dragen? Hoe komt het over bij de toehoorder?” Erica Roozendaal (accordeon) speelt een aantal muziekwerken. Na de pauze vindt een kort vraaggesprek met Hans Muiderman plaats over het nieuwe literaire blad/platform ‘Elders’.
Hier kun je kaarten kopen.
Meer over ‘Ongeëvenaard’
Meer over Brigitte Spiegeler’ bij Uitgeverij In de Knipscheer

Literair tijdschrift Extaze 31 ‘De eeuw van Gisèle’ [Jrg. 8, nr. 3]

coverE31voorExtaze 31– De eeuw van Gisèle
achtste jaargang nr. 3, september 2019
redactie Cor Gout, Els Kort (vormgeving)
genaaid gebrocheerd, geïllustreerd, 104 blz.,
€ 15,00
presentatie 5 september 2019
ISBN 978-90-6265-780-3

Het onderwerp van Extaze 31 zijn de thema’s die voorkomen in Annet Mooij’s bijzondere boek ‘De eeuw van Gisèle. Mythe en werkelijkheid van een kunstenares’, waarin de omstreden literaire kring Castrum Peregrini een belangrijke plaats inneemt. In haar essay beschrijft Annet Mooij hoe Gisèle van haar leven een kunstwerk maakte waarbij ze fictie en verfraaiing niet schuwde. Vooral haar relatie met Castrum zag ze graag gecorrigeerd. Want, hoewel zij de pelgrims (peregrini) onderdak bood, werd het haar verboden bij vriendenfeesten en leesavonden aanwezig te zijn. Onno Schilstra herkent deze situatie in een kleine gouache, getiteld ‘De Aspirant’ (tevens de titel van zijn essay), die hij aantrof in Gisèle’s atelier: drie personen staan, dicht bij elkaar, te smoezen, terwijl een vierde schuchter en nieuwsgierig toekijkt. Castrum Peregrini was het geesteskind van Wolfgang Frommel. Van de Duitse dichter Stefan George had hij een opvatting van pedagogie overgenomen die inhield dat oudere mannen jongens moesten uitkiezen om ze in te wijden in de geheimen van de poëzie en het leven. Plato’s ‘Symposion’ diende als een van de voorbeelden van deze relatie. Piet Gerbrandy belicht in zijn bespreking van deze dialoog hoe Sokrates de priesteres Diotema volgt in haar opvatting dat erotiek, mits op de juiste wijze bedreven, tot diepe filosofische inzichten leidt. Maar, als het hier gaat om het contact tussen een oudere leraar en een jonge leerling, wie leert er dan meer? De eerste, zo interpreteert Gerbrandy Sokrates’ voortgaand betoog. Hij zal ondervinden dat innerlijke schoonheid waardevoller is dan de vergankelijke fysieke aantrekkelijkheid (‘Pedagogische eros’). Het is een visie die dicht bij Arjen Mulder’s interpretatie van het tweede deel van Stefan George’s gedicht ‘In der Stern des Bundes’ komt. Niet de jongen is hier degene die in de liefdesinitiatie getraumatiseerd raakt (dus: een ander mens wordt), het is de dichter zelf die door de overgave aan zijn godheid voorgoed is veranderd (‘Het eeuwige ogenblik van Stefan George’).
Los van de ‘Gisèle-thema’s staat Hans Muiderman’s essay over de filmische schrijfstijl van Marguerite Duras (‘De verbeelding van Duras’): de pen is als een camera.

In dit nummer voorts korte verhalen van Annika van Bodegraven, Guido Eekhaut, Judith de Graaf, Ines Nijs en Inge Schollen. De gedichten zijn van Jonas Bruyneel, Maria van Oorsouw en Martine van der Reijden en het beeldend werk is van Florence Marceau-Lafleur.

De presentatie van ‘Extaze 31’ vindt plaats op donderdag 5 september 2019. Locatie: Houtrustkerk, Beeklaan 535, Den Haag (hoek Houtrustweg). Parkeren kan gratis op het erf van de internationale school aan de overzijde. Aanvang: 20.15 uur precies. Deur open van 19.45 uur tot 20.10 uur, dus graag op tijd aanwezig zijn. Entree: € 10,00 (alleen contant te betalen). Reserveren: redactie@extaze.nl. Presentatie: Cor Gout. Licht en geluid: Anton Simonis (Adesign).
Meer over presentatie Extaze 31
Lees ook het digitale supplement van ‘Extaze’
Meer over ‘Extaze’

Literair tijdschrift Extaze 27 ‘Stad en ommeland’ [Jrg. 7, nr. 3]

VoorplatExtaze27-75Extaze 27 – Stad en ommeland
zevende jaargang nr. 3, september 2018
redactie Cor Gout, Els Kort (vormgeving)
gebrocheerd, geïllustreerd, 112 blz.,
€ 15,00
presentatie 13 september 2018
ISBN 978-90-6265-619-6

Zoals in elk nummer wordt ook in dit nummer de inhoud bepaald door essays, gedichten, korte verhalen en beeld en nog uitgebreid met interviews en recensies op het digitale supplement van Extaze. ‘Extaze 27’ bevat 6 essays. In zijn essay ‘Berlage: de stad als vorm’ betoogt Carel Weeber dat de invloed van de architect en stedenbouwkundige H.P. Berlage (1856–1934) in onze tijd heeft geleid tot een door de overheid gestuurde programmering van collectieve woningproductie en andere stedelijke voorzieningen, waardoor het grid (een veld, opgebouwd uit repeterende rechthoeken) als handige onderlegger voor een stedelijk patroon op de achtergrond is geraakt – met alle ongewenste gevolgen van dien. Hester van Gent stelt in ‘Boomstede’ vast dat stad en ommeland nooit van elkaar gescheiden waren, maar altijd al met elkaar verweven. Een gewas dat zich nooit iets van die vermeende scheiding heeft aangetrokken, is de boom, die overal in de stad te vinden is. Van Gent legt uit waarom stadsbewoners de boom altijd in hun omgeving hebben opgenomen en in het geweer komen wanneer bomen worden gekapt. In de chaotische, luidruchtige stad Berlijn is de vos binnengekomen, schrijft Ilona Verhoeven in ‘Ruige straten, wilde buren’. Door de onverschilligheid van de Berlijners tegenover de vos en de vele andere diersoorten in de stad gedijt de stadsnatuur. Leven en laten leven. Jack van der Weide beschrijft in ‘Willem van Genk gaat naar Moskou’ het leven van deze schizofrene outsiderkunstenaar, en memoreert diens vroeg geuite verlangen om een reis naar Moskou te maken. Zijn belangrijkste thema, macht en controle, zal met deze voorkeur te maken hebben gehad. In ‘Tussenland’ introduceert Jan-Hendrik Bakker het begrip ‘privélandschappen’. Dat zijn mentale landschapjes die vanuit de ‘echte’ wereld bij ons zijn binnengekomen en zich genesteld hebben in onze geest. Ze zijn gebonden aan de ervaring van een individu of hooguit van een paar personen. Bij het beeld van Rotterdam in een lachspiegel kun je je het Rommeldam van Marten Toonder voorstellen, vindt Manuel Kneepkens. Het geestelijk leven, de poëzie, de politiek, de wetenschap en de beeldende kunst zouden zeker geholpen zijn met de creativiteit (‘de list’) van Tom Poes. In ‘De nacht maakt alle katten grijs’ herbeleeft Léon Hanssen zijn bezoek in 1987 aan de historicus Golo Mann in het huis van diens vader, Thomas Mann, aan het meer van Zurich.

In dit nummer gedichten van Carla Bogaards, Aly Freije, Heidi Koren, Lisa Rooijackers, Merel van Slobbe en Bert Struyvé en korte verhalen van Femke Baljet, Annette van ’t Hull, Boudewijn van Houten, Hans Muiderman, Ishana Sayag en Adje Steijn. Het beeld is van Matilde Everaert.

De presentatie van Extaze 27 vindt plaats op donderdag 13 september 2018. Locatie: Houtrustkerk, Beeklaan 535, Den Haag (hoek Houtrustweg). Parkeren kan gratis op het erf van de internationale school aan de overzijde. Aanvang: 20.15 uur precies. Deur open van 19.45 uur tot 20.10 uur, dus graag op tijd aanwezig zijn. Entree: € 10,00 (alleen contant te betalen). Reserveren: redactie@extaze.nl. Presentatie: Cor Gout. Licht en geluid: Anton Simonis (Adesign).

Meer over presentatie Extaze 27
Lees ook supplement van ‘Extaze’
Meer over ‘Extaze’

«Zo’n tijdschrift is ‘Extaze’ niet en zou het ook niet moeten willen worden.» – Liliane Waanders

coverE24voorDef.inddOver ‘Extaze 24 ’[Fotografie], zesde jaargang nr. 4 [november 2017] op Literair Nederland, 19 januari 2018:
(…) Thema van het nummer waarmee Extaze de zesde jaargang besluit is fotografie. Het nummer opent met drie essays. (…) Het verhaal De Galvanistraters van Mischa van den Brandhof is een sfeervol geschreven familiealbum. De lezer ziet foto’s voor zich, waarbij het sepia overvloeit in zwart-wit en daarna kleur krijgt. Een heel mooi voorbeeld van ‘show, don’t tell’. (…) Pim Wiersinga levert met zijn bijdrage Schrijven, de gooi naar het onbereikbare. Een conversatie een bijdrage aan de discussie over hoe literatuur gelezen moet worden in het licht van het leven van een schrijver. Hij voert Tim Parks – die met De roman als overlevingsstrategie een knuppel in het hoenderhok gooide, de al in 1919 overleden Victor Segalen en zichzelf op als dramatis personae. Zijn aanpak is meer dan interessant. (…) De meeste redacteuren willen gewoon een goed tijdschrift maken. Misschien wel het liefst een spraakmakend tijdschrift waarin schrijvers van naam graag aan bijdragen, wat vervolgens vooral het tijdschrift ten goede komt. Zo’n tijdschrift is Extaze niet en zou het ook niet moeten willen worden. (…)
Lees hier de recensie
Meer over Extaze 24

«Een fraai nummer van een blad, dat het verdient om nog lang te bestaan.» – Karel Wasch

coverE24voorDef.inddOver ‘Extaze 24 ’[Fotografie], zesde jaargang nr. 4 [november 2017], 6 december 2017:
Uitgeverij In de Knipscheer heeft het nieuwe nummer (24) van Extaze laten verschijnen. En het moet maar weer eens worden gezegd de meeste literaire bladen sneuvelen na enige tijd. Thema van dit nummer is fotografie. Dat is niet zo vreemd want bijvoorbeeld Bill Brandt (1904-1983) fotografeerde veel celebreties waaronder literatoren zoals Dylan Thomas en Ezra Pound. Van hem is de uitspraak: ‘‘Fotograferen is niet aan regels gebonden, het is geen sport. Alles moet geprobeerd en uitgedaagd worden.” Ook Joan Ganny, de Amerikaanse fotografe, die nu in Amsterdam woont, maakte prachtige portretten van o.m. Bukowski en Henry Miller. Dichter bij huis was schrijver Willem Frederik Hermans een gedreven fotograaf. (…) Wim Noordhoek vindt dat de fotografie altijd een link met de werkelijkheid heeft. Een aanvechtbare stelling, immers veel foto’s zijn geraffineerde verdraaiingen van die zelfde realiteit m.i.. Een leuke uitspraak in dit artikel is: “Je ziet foto en schilderij naar elkaar toekomen in het ‘betrappen’ van het moment, van de tekenpen naar de foto, de heilige graal die zich eeuwen schuilhield.” (…)
Lees hier de recensie
Meer over Extaze 24