Henriette de Mezquita – Uitgeverij In de Knipscheer

“Zin om te schrijven.” Koos van den Kerkhof onverwacht overleden.

koos_van_den_kerkhof_bew_kl_2 Deze zondag vernam ik dat in de nacht van zaterdag op zondag 14 november 2021 dichter en redacteur Koos van den Kerkhof (11 april 1946) onverwacht is overleden aan een gescheurde aorta. Als dichter debuteerde hij in 1978 bij de toenmalige Limburgse uitgeverij Corrie Zelen. Vanaf die tijd zit zijn naam in mijn geheugen, vanwege de samenwerking die Uitgeverij Corrie Zelen, de Rotterdamse uitgeverij Flamboyant/P en Uitgeverij In de Knipscheer in die jaren hadden op het gebied van vertegenwoordiging van hun fondsen naar de boekhandel toe. Pas in 2000 kwam het tussen hem in zijn hoedanigheid van redacteur en de uitgeverij tot een sindsdien ononderbroken samenwerking. De debuutroman De bruine zeemeermin van de toen in Paramaribo woonachtige auteur Annel de Noré was het eerste boek dat hij, al actief als schrijfdocent, voor In de Knipscheer redigeerde. Hij had antropologie gestudeerd en die gevormde belangstelling voor andere culturen gecombineerd met zijn dichterstalent voor taal maakte dat hij fascinatie had voor het schrijven van Surinaamse en Antilliaanse auteurs. Hij was begin deze eeuw een aantal jaar stadsdichter van Venlo; een aantal van die stadsgedichten is opgenomen in de bundel Oud zink, die in 2008 bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. Enkele jaren later was hij gastdocent aan de Schrijversvakschool Paramaribo van Ruth San A Jong. Zijn laatste boek waaraan hij voor de uitgeverij werkte betrof de samenstelling en bezorging van een bloemlezing uit het poëtisch werk van Astrid H. Roemer Ik ga strijden moeder, die op het punt van verschijnen staat. Koos heeft de presentexemplaren nog net kunnen bewonderen. Onze laatste e-mailwisseling dateerde van een paar uur voor zijn overlijden:

Beste Franc, (…) Ik vond de kussenenvelop met twee exemplaren van Ik zal strijden moeder op de deurmat. Dank daarvoor. Mooi omslag met de handen, bijzonder mooie kleur ook. Ik heb met plezier en overgave aan de selectie gewerkt en het essay en de verantwoording geschreven. Het was een stimulerende opdracht. Ik kreeg erdoor zin om te schrijven. (…) Niets bepaalt wat ik schrijf dan mijn eigen verhaal en dat verhaal verandert steeds zoals alle deeltjes in mijn lichaam. Onlangs schreef ik onverwacht twee eerste versies van gedichten. Afbeeldingen van het werk van de Amerikaanse schilder Joan Mitchell brachten me ertoe terug te keren naar technieken die ik al vaker heb toegepast. (…). En ik mailde om 19:38 terug: Dag Koos, Ik hoop dat ze zullen leiden tot een bundel. Het is de tragiek van de redacteur: werk van anderen gaat voor.

Die anderen zullen hem dankbaar zijn: Barney Agerbeek, Peter Andriesse, Orchida Bachnoe, Alfred Birney, Eric de Brabander, Cándani [Yasmine Amores], Aly Freije, Els de Groen, Edwin de Groot, E. de Haan, Jopi Hart, Hans van Hartevelt, Elodie Heloise, Hanneke van der Hoeven, Hein van der Hoeven, Ernst Jansz, Mala Kishoendajal, Roni Klinkhamer, Helen Knopper, Frank Kraaijeveld, Karin Lachmising, Els Launspach, Diana Lebacs, Joan Leslie, Clyde R. Lo A Njoe, Ronny Lobo, Djordje Matic, Arjen van Meijgaard, Henriette de Mezquita, Quito Nicolaas, Annel de Noré, Frank Ong-Alok, Fred Papenhove, Glenn Pennock, Hans Plomp, Ton van Reen, Astrid H. Roemer, Arjen Sevenster, Brigitte Spiegeler, JP den Tex, Jacques Thönissen, Diana Tjin, Edith Tulp, Hans Vaders, Etchica Voorn, Bert Vuijsje, Karel Wasch, Rogi Wieg, Kristien De Wolf en de velen die ik zonder twijfel nu vergeet.

franc knipscheer
Haarlem, 14 november 2021

Meer over Koos van den Kerkhof bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Naar een betere toekomst?» – Wim Rutgers

Wim-Rutgers-2-620x930 Over ‘Littérature Néerlandophone contemporaine des îsles Caraïbes d’Aruba, de Bonaire et de Curaçao’ in Septentrion [jrg. 46, no. 2], juni 2017:
Essay van prof. dr. G.W. Rutgers (buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit van Curaçao) over de jongste Caraïbische letteren met aandacht voor onder anderen Els Langenfeld, Henriette de Mezquita, Eric de Brabander, Clyde Lo-A-Njoe, Jacques Thönissen en van Walter Palm, Carel de Haseth, Joseph Hart, Bernadette Heiligers, Erich Zielinski. Van de 5 laatstgenoemden werd aansluitend aan het essay werk (fragmenten) in Franse vertaling opgenomen.
Lees hier het essay
Lees hier het gedicht VII uit ‘Zolang er kusten zijn’ van Carel de Haseth
Lees hier gedicht uit ‘Met lege handen (…)’ van Walter Palm
Lees hier een romanfragment uit ‘Kruispunt’ van Joseph Hart
Lees hier een romanfragment uit ‘Schutkleur’ van Bernadette Heiligers
Lees hier een romanfragment uit ‘De Engelenbron’ van Erich Zielinski

«Veelomvattende roman.» – Marjo van Turnhout

voorplatlichtkamer75 Over ‘De lichtkamer’ van Henriette de Mezquita in Leestafel, 27 december 2016:
(…) ‘De Lichtkamer’ speelt zich grotendeels af op Curaçao en vertelt over de onderlinge relaties op dat eiland. Curaçao is nauw verbonden met Nederland, niet vreemd dat een deel zich ook in Nederland afspeelt. Evenals Suriname. Het verhaal draait om de zussen Ana en Bets. (…) Bets’ dochter is gestorven aan borstkanker. Zij weten: Als de radiologen op het eiland hun werk beter hadden gedaan, en zich niet alleen hadden laten leiden door geld, en niet van mening waren geweest, dat hun patiënten ‘toch maar domme inlanders waren’ had zij gered kunnen worden. Zij is niet het enige slachtoffer van de onkunde van deze artsen, ontdekt Ana, die het verhaal vertelt. Zij deelt haar bevindingen met haar zus, en samen beramen ze een Plan. (…) ‘De Lichtkamer’ is een veelomvattende roman, aangevuld met (…) de biografie van Henriette de Mezquita, waarin we elementen herkennen uit het verhaal. (…) Wie is deze geheimzinnige schrijfster, over wie niets te vinden is? Ook de epiloog door de kinderen die haar kamer na haar dood opruimden, zegt in feite niets. Het zou zo maar kunnen dat het voor- en nawoord deel zijn van het verhaal, verzonnen door een onbekende schrijfster.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Lichtkamer’

«Spannend verhaal in heldere schrijfstijl over wraak(neming).» – Helen Chang

Over ‘De lichtkamer’ van Henriette de Mezquita in De Ware Tijd Literair, 7-8 mei 2016:
De lichtkamer is de röntgenkamer van De Kliniek op Curaçao waar een Nederlands radiologenechtpaar werkt. Uit röntgenfoto’s blijkt volgens het echtpaar dat alles in orde is met Martha, de dochter van Ana. Bij een second opinion in een ander ziekenhuis blijkt Martha een grote borsttumor met uitzaaiingen te hebben. Martha overlijdt, Ana sleept de radiologen voor de rechter die slechts een waarschuwing geeft omdat het een eerste fout betreft. Ana’s zus Bets is jurist en die verdedigt de zaak van Martha. (…) In een heldere schrijfstijl schetst Henriette de Mezquita (1930) een spannende roman het leven van deze bewoners. (…) De roman bevat zes hoofdfiguren; in evenveel hoofdstukken wordt het verhaal verteld vanuit het perspectief van die personages, zij hebben op de een of andere manier een band met elkaar. (…) Het thema is wraak(neming). Een belangrijk motief is brua, bovennatuurlijke krachten. (…) Het verhaal heeft twee tijdlagen: het heden en het verleden. In het heden in hoofdstuk 1 (De zussen) gaan Ana en Bets uit huis. ‘Het is tijd, we moeten gaan.’ Waarvoor het tijd is blijkt pas uit het laatste deel van het boek. Hoofdstuk 8 (Finale) is het vervolg van het heden, van hoofdstuk 1. Dan pas blijkt wat het plan van Bets is, een plan waarin bijna alle verhaalfiguren terugkomen en waarin op een wrede manier wraak genomen wordt.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Lichtkamer’

«Genoeg literair spel voor een speurlezer.»

Over ‘De lichtkamer’ van Henriettte de Mezquita in Antilliaans Dagblad, 16 januari 2016:
Taal leeft, letterkunde ook. Vroeger leerde je op de recensentenopleiding dat in ‘echte literatuur’ alles betekenis moest hebben, dat er geen woord teveel in een literair werk mocht staan, zoals je vroeger door de etiquette wist dat je geen bruine schoenen onder een donkerblauw pak mocht aantrekken, tegenwoordig (…) is dat juist wel mode. Mode in de literatuur verandert ook, nu mogen er zinnen in een roman staan die voor het volgen van het verhaal overbodig schijnen, zinnen waarin het spel van letters, woorden belangrijker is, alsof het muzieknoten zijn die stemming oproepen, maar geen ‘betekenis’ zouden hebben, dan het logisch, of erger nog psychologisch, kunnen volgen van de personages in de handeling, zeg maar een traditie – om het lokaal te houden van een Debrot of om het internationaal te maken van een Bolaño – hoe dan ook De Mezquita is op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in de Spaanstalige wereldliteratuur, kortom zinnen die, ehm, een vleug aan het palet toevoegen, als ingrediënten in een gerecht. (…) Speuren naar de ware identiteit van De Mezquita levert niet veel op. (…) Er staat in het boek ook een epiloog geschreven door de kinderen van Henriette de Mezquita en, alsof dat niet genoeg literair spel is voor een speurlezer, na het nawoord staat er nog een ‘tijdsbeeld’ in over ‘de schrijfster’ die in 1930 (sec) geboren zou zijn. (…) Het mysterie rond de auteur (of auteurs) wordt groter als blijkt dat de reguliere recensenten voor het ‘Antilliaans Dagblad’ bedankten voor de eer, omdat ze te dicht bij het ontstaan van het boek zijn geweest om er een onbevooroordeeld leesverslag over te kunnen schrijven. Vandaar dat ‘een onzer verslaggevers’ dit doet.
Lees hier het artikel in ‘Antilliaans Dagblad’
Meer over ‘De Lichtkamer’

«De Mezquita kan schrijven.» – Ko van Geemert

Over ‘De lichtkamer’ van Henriette de Mezquita in Parbode, januari 2016:
In ‘De lichtkamer’ worden de belevenissen van een aantal familieleden beschreven. De gebeurtenissen spelen zich in Suriname en Nederland af, maar voornamelijk toch op Curaçao. Hoofdpersonen zijn de zussen Ana en Bets. In het eerste hoofdstuk lezen we hoe Bets in Suriname Sensi ontmoet, met wie ze trouwt. Maar Sensi keert terug naar Suriname: ‘Op Curaçao bleef hij een Surinamer. Hij werd nooit iemand van het eiland.’ In het volgende hoofdstuk is zus Ana het hoofdpersonage. Ze belandt in Nederland in een ziekenhuis voor de verwijdering van een tumor, die op Curaçao niet was opgemerkt. Vervolgens leren we Martha kennen (dochter van Ana), haar man Isaac en dochter Lisa. Martha krijgt borstkanker, maar alweer: dit wordt niet ontdekt door De Kliniek, een radiologisch centrum op het eiland. (…) Langzamerhand wordt het Ana en Bets te gortig. Ze bedenken Het Plan, samen met ‘de spin in het web’ kapster Grace en de kleinzoon van Bets, Jan, die als (beginnend) radioloog De Kliniek goed kent. (…) Eigenlijk hebben we hier te maken met een thriller. (…) De Mezquita kan schrijven en heeft kennis van de Curaçaose maatschappij. Maar wie is Henriette de Mezquita?
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Lichtkamer’

«Onmiskenbaar een Caribische roman.» – Koos van den Kerkhof

Over ‘De Lichtkamer’ van Henriette de Mezquita in Antilliaans Dagblad, 12 december 2015:
Henriette de Mezquita speelt een spel met personages en vertellers. (…) ‘De Lichtkamer’ gaat over onrecht patiënten aangedaan. Over medisch falen dat niet lijkt te worden bestraft door een juridisch systeem dat door witte mannen wordt gedomineerd. (…) Een hoger beroep bij de Medische Tuchtraad tegen de huisarts en de radiologen die verantwoordelijk zijn voor de dood van Marta, Ana’s dochter, laat zien hoe het conflict tussen de zussen en de medici tot een voorlopig hoogtepunt komt. Ik-verteller Betsy wordt zich bewust dat zij en haar zus ‘de enige donkere personen in de rechtszaal’ zijn. ‘Je zou bijna vergeten dat je op Curaçao was.’ (…) ‘De Lichtkamer’ is onmiskenbaar een Caribische roman. Een roman van een vrouw die in een Nederlands verzorgingshuis verblijft. Een roman waarin de clash tussen het westerse denken en de lokale zeden en gewoonten, waarover de Peruviaanse auteur José María Arguedas reeds schreef, onverbiddelijk contouren krijgt. Thema’s als liefde, identiteit, dood, magie, waarheid en raadsel zijn doorheen het verhaal geweven. Een roman die was verdwenen in vergetelheid, ware het niet dat de kinderen De Mezquita de waarde ervan herkenden en besloten het verhaal publiek te maken.
Lees hier of hier de hele recensie
Meer over ‘De Lichtkamer’

«Een cocktail van thriller, streekroman, familieroman, rassenroman en wraakroman.’ – Jeroen Heuvel

Over ‘De lichtkamer’ van Henriette de Mezquita op Caraïbisch Uitzicht, 23 november 2015:
‘De lichtkamer’, een eigentijdse roman, met voldoende kenmerken van oudere letterkunde. Halverwege het boek staat het woord. Tijdens een medische tuchtzaak, aangespannen omdat radiologen röntgenfoto’s niet correct hebben geïnterpreteerd, zegt de rechter tegen de pleiter: ‘De radiologe wil niet samen met u in de lichtkamer verblijven. U zult de foto’s moeten afgeven.’ Het speurlezen beloond, althans voor dit micro-deel. Deze zaak gaat over Marta, die is overleden omdat een tumor in de borst niet op tijd was gesignaleerd. Vijftig bladzijden verder gaat dood Frans Prinsen. ‘Hij wist nog maar pas dat hij niet leed aan de ziekte van Menière, maar aan een zich inmiddels door zijn hele lichaam voortwoekerende agressieve kanker. Achteraf was het op de eerste röntgenfoto’s zichtbaar geweest, maar de radiologen van De Kliniek bleken niet in staat de foto’s juist te interpreteren.’ Een ander stukje van de puzzel dat in het boek verstopt is. (…) ‘De lichtkamer’ is het eerste boek van Henriette de Mezquita, een pseudoniem. (…) Een ‘tijdsbeeld’ over ‘de schrijfster’ omarmt als het ware het eigenlijke verhaal, en dat is een mooie structuur in dit fictieve verhaal. De hele roman, dus inclusief voor- en nawoorden is een uitdagende puzzel, knap van compositie, vol knipoogjes naar ervaren lezers.
Lees hier de hele recensie
Meer over ‘De lichtkamer’

«Een gewaagd boek dat er toe doet. » – Ezra de Haan

Over ‘De lichtkamer’ van Henriette de Mezquita op Literatuurplein, 11 december 2015:
Henriette de Mezquita had duidelijk een missie toen zijn haar eerste en enige boek schreef. Ze wilde iets duidelijk maken en er geen doekjes om winden. Discriminatie in de zorg op Curaçao leverde doden op. En het recht weigerde te zegevieren. Waarschijnlijk om die laatste reden is deze roman geschreven. Een non-fictie boek over hetzelfde onderwerp levert je zo een aanklacht van smaad op. En in een roman kan en mag je alles beschrijven. Zelfs de waarheid. Juist doordat het een roman is, kon de auteur voor een verrassende oplossing van deze kwestie zorgen. De lichtkamer toont aan dat een aanklacht en een spannende roman samen kunnen gaan. En niet voor de eerste keer. Denk aan de Max Havelaar. Toch zou ik het boek tekort doen als ik het slechts over het onderwerp zou hebben. De Mezquita weet met opvallend weinig woorden veel te beschrijven.
Lees hier de hele recensie of op Caraïbisch Uitzicht
Meer over ‘De lichtkamer’

«Goed geschreven debuut over corruptie en onrecht.» – Aarti Rampadarath

Over ‘De lichtkamer’ van Henriette de Mezquita voor NBD Biblion, 30 november 2015:
Twee bejaarde zussen beramen een plan. Dan blijkt dat ze niet de enigen zijn. Debuut van Henriette de Mezquita (1930), een schrijfster op hoge leeftijd. De Mezquita is geboren en getogen op Curaçao. In het verhaal noemt ze ook Suriname en Nederland. Het boek gaat over sociale verhoudingen op het eiland. De blanke elite behandelt de ‘landskinderen’ vaak met minachting. Als een radiologenpraktijk het niet nauw neemt met de gezondheid van de lokale bevolking, vallen er slachtoffers. De nabestaanden raken vervuld van wraakgevoelens. De novelle schetst een beeld van de samenleving, maar ook van het landschap. (…) Goed geschreven. (… ) Dit debuut laat zien hoe corruptie voortwoekert in een kleine gemeenschap. Maar onrecht blijft knagen en vraagt uiteindelijk om genoegdoening.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Lichtkamer’