Artien Utrecht – Razende stiltes. Essays

VoorplatRazendestiltes-75KaderArtien Utrecht
Razende stiltes

Extazereeks-essays
omslagafbeelding Harry Haarsma
reeksredactie Cor Gout
vormgeving Els Kort
gebrocheerd in omslag met flappen,
166 blz., € 19,50
ISBN 978-94-93214-72-9
eerste uitgave mei 2022

De essays in Razende stiltes vormen een waaier van uiteenlopende culturele, sociale en politieke kwesties, nu eens opschuivend van stil naar roerig, dan weer in een toon die onder de hoofdtoon meeklinkt. De elf opgenomen essays zijn ondergebracht in drie afdelingen: Taal van de stilte, Transities en De stiltes van geweld. Beginnend bij kunst en architectuur, zoals beleefd in Japan maar niet alleen daar, beweegt het schouwspel dat ons geboden wordt zich naar groepen vluchtelingen die zich tussen hoop en vrees naar het noordelijke halfrond begeven.
Sporen terug leiden naar de nalatenschap van het koloniaal racisme in Nederlands-Indië/Indonesië, en heen naar de verwoestende gevolgen van de genocidale massamoorden en verdwijningen in het Indonesië van 1965 en daarna. Nooit staat een beschreven gebeurtenis op zichzelf, altijd ontdekken we daarbij een verbinding met het verleden of de toekomst, die een kleine rimpeling in een mondiale oceaan van soms traag voortrollende, soms woest kolkende golven teweegbrengt. Door het zichtbaar maken van deze verbindingen krijgt de gebeurtenis haar betekenis, iets waar Artien Utrecht zich aan zet en wat ze al doende tot kunst weet te verheffen.
Aan alle essays ligt de persoonlijke ervaring van de schrijfster ten grondslag, nu eens als herinnering aan momenten uit haar eigen leven, dan weer als zintuigelijke beleving of diepgevoelde overtuiging.

Artien Utrecht (1950), van huis uit stedenbouwkundige, is het grootste deel van haar leven als onderzoeker en projectmedewerker werkzaam geweest in de internationale samenwerking. Altijd binnen het domein van maatschappelijke organisaties. Daarin bekleedde zij posities waarin de strijd voor mensenrechten vooropstond. Opgegroeid in Indonesië, kwam zij op haar twintigste naar Nederland. In 2018 begon zij met het schrijven van essays, waar – van enkele gepubliceerd zijn in het literair tijdschrift ‘Extaze’. Indonesië blijft een rode draad in haar leven. In de jaren ’80 doet ze sociaaleconomisch onderzoekswerk in ruraal West Java. Vanaf de jaren ’90 reist ze veel in o.a. Zuidoost- en Zuid Azië Voor de ontwikkelingsorganisatie Hivos. Zij is mede-organisator van het International People’s Tribunal 1965 (Indonesië) dat eind 2015 plaatsvond in Den Haag. Razende stiltes is haar eerste essaybundel.

‘Razende stiltes’ van Artien Utrecht is de tweede essay-uitgave in de Extazereeks. De Extazereeks-essays is een voortzetting van de Extazereeks voor korte verhalen en romans die sinds 2016 onder redactie van het literair tijdschrift Extaze door uitgeverij In de Knipscheer werd uitgegeven. De redactie en de uitgever bieden talentvolle essayisten de kans hun werk in een zelfstandige uitgave te presenteren. De essay-reeks wordt bezorgd door Cor Gout (redactie) en Els Kort (vormgeving).
Meer over Artien Utrecht bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Extaze-essays

«Zijn poëtische blik ontdekt metaforen die meer zeggen dan objectieve taal.» – Frans Bossink

Opmaak 1Over ‘De wind van morgen’ van Arjen Sevenster in Tijdschrift Geestelijke Verzorging, jrg 24, nr 103, 2 september 2021:
Hoe verder te leven, als je hoort dat je een dodelijke ziekte onder de leden hebt? (…) Als ondanks behandeling, pijnbestrijding, second opinion en experimentele kuur het net zich langzaam sluit, is de dood ‘van een verre vriend (…) een goede buur geworden, die van ons huis de sleutel heeft.’ De wind van morgen is een reeks bewerkte e-mailberichten die de auteur gedurende twee jaar ziek-zijn verstuurde naar mensen die met hem meeleefden. (…) Zijn poëtische blik ontdekt metaforen die meer zeggen dan objectieve taal: ‘(…) denk ik aan de in mijn botten uitgewaaierde cellen eerder als kwajongens die niet weten wat ze doen, dan als terroristen die ik te vuur en te zwaard moet bestrijden’. Zo rijgt Sevenster zijn ervaringen aaneen als een ketting, waarvan zijn gedichten wel de mooiste parels zijn. In die gedichten vat hij ervaringen samen en zet die in het licht, waarvan hij op dat moment weet dat het zijn eigen leven omvat. (…) De onrust jaagt het schrijven aan, het denken, het zoeken naar evenwicht, naar het overstijgen van de zich altijd opdringende vraag ‘Wat als …?’, tot een leven in het hier en nu – want ‘de wind van morgen’ waait pas morgen, luidt een Japans gezegde – en aanvaarden ‘wat is’. Dat is het aangrijpende aan deze kroniek: dat je niet alleen over deze lucide momenten leest, maar ook het vloeken hoort en de wanhoop. (…) Waarom is dit boek iets voor geestelijk verzorgers? Al lezend dacht ik geregeld: wat zorgt die man goed voor zijn ziel! Alleen al om díe inspiratie, dus. En omdat het een prachtig voorbeeld is van een concreet mens die zin zoekt in wat zinloos lijkt en die beschrijft hoe hij dat ook geregeld vindt, door te zorgen dat hij niet samenvalt met zijn ziekte en door een open oog en hart te cultiveren voor wat hem goed doet.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De wind van morgen’
Meer over Arjen Sevenster bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De spanning wordt bijna tastbaar in prettig lezend, soepel proza met vaak rake observaties.» – Hans Pols

VoorplatKraanvogel-96Over ‘Het oog van de kraanvogel’ van Peter WJ Brouwer voor NBD / Biblion, 5 mei 2021:
Marcus is jurist en wordt voor zijn werk naar Japan gestuurd. De contactpersoon voor zijn opdracht is een bekende, Arthur was vijfentwintig jaar eerder een studievriend van hem, maar hun vriendschap liep stuk omdat een van hen niet eerlijk was over zijn geaardheid. De auteur (1965) weet het ontstaan van hun vriendschap boeiend te beschrijven en maakt de spanning die er tussen de twee jongens bijna tastbaar in prettig lezend, soepel proza met vaak rake observaties. Behalve Marcus en Arthur zelf spelen nog twee anderen een rol in het gezamenlijke studentenverleden: Marcus’ huisgenoot en vriendin Carlijn en de wat mysterieuze Sophie. De vriendschap loopt dus mis. Hoe reageren beide mannen als ze lang nadat de vriendschap kapot ging weer met elkaar worden geconfronteerd. Een boeiende psychologische roman over vriendschap, identiteit en verwachtingen. Tweede roman van de auteur die zijn romandebuut maakte met ‘Het Siamees moment’ (2017).
Meer over ‘Het oog van de kraanvogel’
Meer over Peter WJ Brouwer bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Ik bleef even voor me uitkijken toen ik het verhaal gelezen had.» – Jan Stoel

VoorplatKraanvogel-96Interview over ‘Het oog van de kraanvogel’ met Peter WJ Brouwer op Bazarow Magazine 6, 17 april 2021:
(…) Wat een intrigerende cover: een figuur onder een masker met een spits hoofd dat wel iets van een vogel heeft. En dan dat blauwe oog. De titel: ‘Het oog van de kraanvogel’. Ik las wat er op de achterflap stond en werd extra nieuwsgierig. Lezen dus. Ik werd ondergedompeld in een roman die leest als een gedicht, een verhaal over relaties, maar ook over gemis, geschreven in wondermooie taal. Ik bleef even voor me uitkijken toen ik het verhaal gelezen had. Wat was het een belevenis, wat een gelaagdheid. (…) “ ‘Het oog van de kraanvogel’ is deels ingegeven door een gebeurtenis uit mijn jeugd. Ik durfde er nooit over te schrijven. Deels uit verlegenheid, deels uit respect voor de personen die we ooit waren. Het basisgegeven, over een vriendschap met tegengestelde verwachtingen, is autobiografisch. De roman in deze vorm is dat niet: ik heb een nieuw verhaal geschreven dat fictief is, met personages die me dierbaar zijn geworden. Ik heb er drie jaar aan geschreven en in de loop van dat proces zijn er honderd pagina’s gesneuveld. Dat heeft wel een strak gecomponeerde en onverbloemde roman opgeleverd, vind ik zelf.”
Lees hier het interview op Bazarow
Meer over ‘Het oog van de kraanvogel’
Meer over Peter WJ Brouwer bij Uitgeverij In de Knipscheer

Voorpublicatie (slot) uit ‘Het oog van de kraanvogel’ te lezen én te beluisteren.

VoorplatKraanvogel-96Over ‘Het oog van de kraanvogel’ van Peter WJ Brouwer op Bazarow Magazine nr. 7 en voorgelezen door Michael Abspoel, 7 april 2021:
Bazarow Magazine publiceert gedurende vier weken delen uit ‘Het oog van de kraanvogel’ als feuilleton. In deze vierde (- slot)aflevering van het feuilleton kunt u hoofdstuk 31 lezen dat zich in Tokio afspeelt. De roman telt in totaal 34 hoofdstukken. Parallel aan deze voorpublicatie worden de feuilletonafleveringen gelezen door Michael Abspoel. Bezoek de site van Bazarow om kans te maken op een gratis exemplaar van deze bijzondere roman.
Lees hier de vierde aflevering van het feuilleton
Lees hier de derde aflevering van het feuilleton
Lees hier de tweede aflevering van het feuilleton
Lees hier de eerste aflevering van het feuilleton op Bazarow
Kijk en luister hier naar de vierde aflevering op YouTube
Kijk en luister hier naar de derde aflevering op YouTube
Kijk en luister hier naar de tweede op YouTube
Kijk en luister hier naar de eerste aflevering op YouTube
Meer over ‘Het oog van de kraanvogel’
Meer over Peter WJ Brouwer bij Uitgeverij In de Knipscheer

Voorpublicatie (3) uit ‘Het oog van de kraanvogel’ te lezen en te beluisteren.

VoorplatKraanvogel-96Over ‘Het oog van de kraanvogel’ van Peter WJ Brouwer op Bazarow Magazine nr. 6 en voorgelezen door Michael Abspoel, 31 maart 2021:
Bazarow Magazine publiceert gedurende vier weken delen uit ‘Het oog van de kraanvogel’ als feuilleton. In deze derde aflevering van het feuilleton belanden we op de helft van de roman en kunt u fragmenten lezen uit de hoofdstukken 17 en 18. Parallel aan deze voorpublicatie worden de feuilletonafleveringen gelezen door Michael Abspoel. Wanneer Marcus voor zijn werk naar Japan wordt uitgezonden, blijkt zijn komst voorbereid door Arthur, een oud studiegenoot uit Amsterdam. Marcus is na één conservatoriumjaar rechten gaan studeren, Arthur is orkestmusicus geworden. Ooit heeft Arthur zijn vriendschap met Marcus verspeeld, omdat hij niet duidelijk was over zijn geaardheid. De ontmoeting in Tokio levert een nieuwe confrontatie op tussen beide mannen. Wat hebben zij wel en niet geleerd van het leven? Waar durven zij nu voor uit te komen? De verschillen tussen de mannen zijn veelzeggend en nodigen de lezer uit een standpunt in te nemen: voor wie voelen we meer sympathie? Een extra verhaallijn vormt de geschiedenis tussen Marcus en Sofie. Tijdens zijn studie blijft Sofie een belofte. Wanneer Marcus jaren later ‘toch’ een relatie met haar aangaat, blijkt er onder haar onbevangen buitenkant een vrouw met een geheim schuil te gaan. Marcus’ zoektocht leidt via Sofie naar Arthur en uiteindelijk naar hemzelf.
Lees hier de derde aflevering van het feuilleton
Lees hier de tweede aflevering van het feuilleton
Lees hier de eerste aflevering van het feuilleton op Bazarow
Kijk en luister hier naar de derde aflevering op YouTube
Kijk en luister hier naar de tweede aflevering op YouTube
Kijk en luister hier naar de eerste aflevering op YouTube
Meer over ‘Het oog van de kraanvogel’
Meer over Peter WJ Brouwer bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Brouwer heeft een indrukwekkende roman geschreven. Geniet van dit kunstwerk!» – Jan Stoel

VoorplatKraanvogel-96Over ‘Het oog van de kraanvogel’ van Peter WJ Brouwer op Hebban *, 26 maart 2021:
(…) Brouwer slaagt erin deze roman te laten klinken als een gedicht: mooi van vorm, rijk aan beelden, gecondenseerd. Achter het verhaal zit een diepere betekenis. Brouwer laat de taal die hij gebruikt zingen. Eigenlijk komen alle aspecten van zijn kunstenaarschap in deze roman bijeen. Geniet van dit kunstwerk! (…) In deze roman komen thema’s naar voren als zoeken naar je eigen identiteit, geaardheid, vriendschap, liefde, schaamte, verdriet, spijt en de tegenstelling tussen gevoel en rede/verstand. Peter Brouwer kruipt in de hoofden van zijn personages en laat je ervaren hoe ze denken, voelen, reageren op elkaar. (…) De onzekere Marcus de Graaf en de besliste Arthur Klein Gunnewiek (de twee belangrijkste personages) leren elkaar eind van de jaren tachtig kennen op het conservatorium. Ze zijn negentien jaar. (…) Vijfentwintig jaar later wordt Marcus uitgezonden naar Tokio om grensoverschrijdend gedrag van de dirigent van een symfonieorkest te gaan bespreken. Arthur maakt deel uit van dat orkest en is in Tokio zijn contactpersoon. Ieder is zijn weg in het leven gegaan, maar ze hebben een gedeeld verleden. (…) De confrontatie vindt plaats in ‘The Crane’, een bar in Tokio. Boven hen hangt een grote kraanvogel als ‘scherprechter’. Een prachtig beeld, want in Japan wordt de kraanvogels als een brenger van geluk en zuiverheid beschouwd. (…) Brouwer heeft een indrukwekkende roman geschreven, poëtisch van taal, rijk aan bespiegelingen, een verhaal dat onder je huid kruipt en je bijblijft.
*] Deze recensie is ook verschenen op ‘De Leesclub van alles’
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het oog van de kraanvogel’
Meer over Peter WJ Brouwer bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een sterke roman die zeer intelligent duidelijk maakt dat de zoektocht naar de identiteit nooit voltooid is.» – André Oyen

VoorplatKraanvogel-96Over ‘Het oog van de kraanvogel’ van Peter WJ Brouwer op Ansiel, 23 maart 2021:
(…) ‘Het oog van de kraanvogel’ is zijn tweede roman na ‘Het Siamees moment’ uit 2017. Dit boek blonk uit door zijn mooie en soepele dialogen. Deze methode past hij ook toe in zijn nieuwste werk en hier komt dat nog beter tot zijn recht omdat de dialoog heel belangrijk is in dit verhaal. (…) Arthur en Marcus ontmoeten elkaar tijdens hun studie aan het conservatorium van Amsterdam, eind jaren tachtig. (…) Ze kruisen elkaar een paar keer en een voorzichtig contact gaat al snel over in een hechte vriendschap. (…) De lezer voelt de constante spanning tussen Marcus en Arthur, vooral die tweede lijkt meer te willen. (…) Het komt tot een confrontatie die de pauzeknop voor de vriendschap indrukt. (…) 25 jaar later, ontmoeten Arthur en Marcus elkaar weer in Japan, en daar worden beiden geconfronteerd met wat rest van hun vriendschap. Beide mannen kijken totaal anders terug op hun vriendschap van lang geleden. (…) Aan de andere kant van de wereld en na zovele jaren zijn ze gedwongen om een balans op te maken en in wiens voordeel die doorweegt kan de lezer zelf uitmaken. De auteur heeft een mooie stijl en een aangenaam woordgebruik. Momenten worden in prachtig taal gevat en in filosofische overdenkingen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het oog van de kraanvogel’
Meer over Peter WJ Brouwer bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een mooie roman waarin tintelende gevoelens uit het verleden tot wanhopige gevoelens leiden.» – Job ter Steege

VoorplatKraanvogel-96Over ‘Het oog van de kraanvogel’ van Peter WJ Brouwer op LeesKost, 19 maart 2021:
Na elkaar vele jaren uit het oog te hebben verloren kijken twee vrienden terug op hun adolescentie. Marcus is 43 jaar. Zijn juridisch bedrijf heeft hem naar Japan gestuurd om een conflict tussen een dirigent en een fluitiste op te lossen. Tijdens een werkoverleg op de hotelkamer van de dirigent zou de man grensoverschrijdend gedrag hebben vertoond. (…) De naam van zijn contactpersoon in Japan: A.H. Klein Gunnewiek, orkestlid. Dat moest haast wel Arthur zijn. Hij had hem twintig jaar niet gezien of gesproken. (…) ‘Het oog van de kraanvogel’ is een demasqué van hun adolescentie als Marcus en Arthur elkaar beroepshalve treffen. Arthur heeft er een lange relatie met een andere man op zitten en Marcus is inmiddels gescheiden van Carlijn. Ze hebben een dochter. Behalve Carlijn spelen ook andere vrienden en een vriendin een rol wanneer Arthur en Marcus proberen te achterhalen wat er ooit fout ging en of beschuldigingen of schuldgevoelens terecht zijn. De gesprekken tonen de machteloosheid ten aanzien van het verleden dat niet kan worden teruggedraaid of rechtgezet. Daarbij valt de enige oplossing voor terugval in zelfbeklag over onvervulde verlangens, namelijk verzoening met je lot, een lastig te verwerven geestesgesteldheid. Een mooie roman waarin tintelende gevoelens uit het verleden jaren, twee decennia later tot wanhopige gevoelens leiden.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het oog van de kraanvogel’
Meer over Peter WJ Brouwer bij Uitgeverij In de Knipscheer

‘Het oog van de kraanvogel’: de trailer

VoorplatKraanvogel-96Peter WJ Brouwer kondigt in deze videoclip zijn nieuwe roman ‘Het oog van de kraanvogel’ aan, een ontwapenend verhaal over de verbondenheid tussen twee mannen. Een psychologische roman over coming-out in de brede zin van het woord. Over persoonlijkheid, identiteit en seksualiteit. Het verhaal speelt zich deels in Tokio, deels in Amsterdam af. Hoofdpersoon Marcus kijkt tijdens een reis terug op een leven vol onvervulde verlangens. Een ontmoeting met Arthur, een oud-studiegenoot, levert een confrontatie op. Kijkt Marcus opnieuw weg, of heeft hij het lef om bij zichzelf te rade te gaan? De trailer brengt sleutelpassages kort in beeld. Met medewerking van stemacteurs Martien Braune, Tim Pardijs en Claartje van Swaaij. De muziek ‘What About The Body’ is van Donny Mc Caslin (Blow, 2018). De montage is van Marloes Brouwer.
Kijk hier naar de trailer
Meer over ‘Het oog van de kraanvogel’
Meer over Peter WJ Brouwer bij Uitgeverij In de Knipscheer
Andere boektrailers op deze site