«Goede kijk op het dagboek en zijn literaire waarde.» – André Oyen

VoorplatExtaze30Over ‘Extaze 30. Dagboek’ op Lezers tippen lezers, 28 juni 2019:
Dagboeken zijn autobiografisch geschriften , die verondersteld worden geen of weinig fictie te bevatten en de lezer toch kunnen boeien. Heel vaak bepalen de omstandigheden (oorlog, ziekte, bijzondere omstandigheden) de populariteit van het dagboek, als het gepubliceerd wordt. Alhoewel de dagboeken van Anne Frank – en zeker de eerste gedeelten daarvan – de indruk van spontaniteit geven, heeft nader onderzoek aangetoond dat de schrijfster ze wel degelijk bedoeld had voor naoorlogse publicatie. Zij was zich dus zeer bewust van een onzichtbare, ‘meekijkende’ lezer. Hetzelfde betrof de serie Geheim Dagboek van Hans Warren, die een apart hoofdstuk in de Nederlandse literatuur vormt aangezien het letterlijk een heel mensenleven omspant, geeft het niet alleen een goed beeld van de schrijver maar ook van de Nederlandse samenleving als geheel. Het literaire tijdschrift Extaze heeft in zijn dertigste editie het dagboek als rode draad. Zoals gewoonlijk biedt het tijdschrift een geraffineerde mix van essay, kortverhalen, gedichten en ook het beeld dit keer van Arpaïs Du Bois krijgt alle aandacht. (…) De essays zijn goed uitgebalanceerd en geven een vrij goede kijk op het dagboek en zijn literaire waarde. (…) Echt weer een Extaze om van te smullen!
Lees hier de recensie
Meer over Extaze 30

Literair tijdschrift Extaze 30 ‘Dagboek’ [Jrg. 8, nr. 2]

VoorplatExtaze30Extaze 30– Dagboek
achtste jaargang nr. 2, mei 2019
redactie Cor Gout, Els Kort (vormgeving)
genaaid gebrocheerd, geïllustreerd, 96 blz.,
€ 15,00
presentatie 16 mei 2019
ISBN 978-90-6265-766-7

Waarom worden dagboeken geschreven en wat kun je er nu precies in lezen? Deze vragen stelt Monica Soeting in haar essay ‘Dagboeken’. In ‘Ik is een ander’ beantwoordt Jaap Goedegebuure de dubbele vraag als volgt: mensen schrijven dagboeken om zichzelf te doorgronden, de maat te nemen, zichzelf vermanend toe te spreken. Of ze vullen het boek met aantekeningen die dienen als geheugensteuntje, die soms worden uitgewerkt tot iets essentieels. Monica Soeting zal het met Goedegebuure eens zijn, maar weet dat dit persoonlijk aspect pas laat in de geschiedenis van het dagboek tot uitdrukking is gekomen. Goedegebuure’s overtuiging dat een gepubliceerd dagboek pas de moeite waard is als het de lezer laat delen in de innerlijke verkenningen van de auteur krijgt bevestiging van het in 1957 uitgegeven dagboek van J. Slauerhoff. In ‘Flarden van een zelfportret’ haalt Hein Aalders de criticus Johan van der Woude aan, die in dat dagboek een dynamische verschijning herkent, scherpziend, dromerig, rancuneus en idealistisch.
Een beschrijving die aansluit bij het beeld dat Aalders van de schrijver schetst. Een citaat uit Harry Haarsma’s korte essay over beeldende dagboeken sluit onbedoeld aan op het essay van Clara Bolle: ‘Het dagboek is een donkere kamer, het licht wordt spaarzaam toegediend want licht vreet aan de waarheid’. Clara Bolle’s essay, dat verder reikt dan het genre van het dagboek, leidt langs poëtische wegen naar de moeilijkheid van het wijkende woord: de schrijver geeft woorden aan het bestaan, hij wil de essentie grijpen, maar op het moment dat hij het wil vastpakken is het verdwenen.

In dit nummer verder korte verhalen van Chrétien Breukers, Evelien Flink, Leonie Pas, Lydi Groenewegen, Pieter Drift en gedichten van Hanz Mirck, Jeanet Kingma, Job Degenaar, Mart van der Sterre, Mattijs Deraedt, Willem van Toorn en Steven Van Der Heyden. Het beeld is van Arpaïs Du Bois.

De presentatie van ‘Extaze 30’ vindt plaats op donderdag 16 mei 2019. Locatie: Houtrustkerk, Beeklaan 535, Den Haag (hoek Houtrustweg). Parkeren kan gratis op het erf van de internationale school aan de overzijde. Aanvang: 20.15 uur precies. Deur open van 19.45 uur tot 20.10 uur, dus graag op tijd aanwezig zijn. Entree: € 10,00 (alleen contant te betalen). Reserveren: redactie@extaze.nl. Presentatie: Cor Gout. Licht en geluid: Anton Simonis (Adesign).
Meer over presentatie Extaze 30
Lees ook het digitale supplement van ‘Extaze’
Meer over ‘Extaze’

«Een zeer artistieke en originele editie van Extaze.» – André Oyen

VoorplatExtaze29-75Over ‘Extaze 29-Blokken’ op Lezers tippen lezers, 4 april 2019:
(…) ‘Extaze 29’ heeft als thema ‘Blokken’ van F. Bordewijk en bevat 5 essays. ‘Blokken’ is een korte roman van uit 1931 en het is een dystopische toekomstvisie van een communistisch-totalitaire staat die elk individualisme meedogenloos onderdrukt. Het overgrote merendeel van de mensheid is oprecht gelukkig in de blokmaatschappij en hoewel de aard van de bestuursraad dictatoriaal is, wordt hij toch op democratische manier verkozen uit alle lagen van de maatschappij. De maatschappij kan dus worden beschreven als een extreme democratie waarin de waarden van het algemeen nut als hoogste goed worden aangeprezen. De ‘blokken’ uit de titel verwijzen naar de rationele rechtlijnigheid die de Staat in de architectuur en in de samenleving als geheel doorvoert. Elke ronde vorm (die doet denken aan de menselijke, irrationele vorm) wordt uitgebannen. (…) In dit nummer gedichten van Jeanet Kingma en Bert Struyvé en korte verhalen van Helge Bonset, J.I. Clément, Guido Eekhaut, Mark de Haan, Boudewijn van Houten en Rob Verschuren. Het beeld in ‘Extaze 29’ is van Viktor Hachmang die ook voor de verstripping van de roman ‘Blokken’ tekende. (…)
Lees hier het signalement
Meer over Extaze 29

Programma n.a.v. F. Bordewijk’s Blokken

ExtazeinHoutrustkerk29DefPresentatie Extaze 29 (Blokken) in de Houtrustkerk, 7 februari 2019:
De Houtrustkerk in Den Haag zal op donderdagavond 7 februari de vormen, de kleuren en de geluiden van het modernisme aannemen. Een van de definities van dat begrip luidt: modernisme is een vorm van kritisch en esthetisch engagement met de moderniteit. Geen Nederlandse schrijver tussen de twee wereldoorlogen heeft de mogelijkheden van de technologie, het centralisme, het constructivisme en de manipulatie van een bevolking in zo’n grimmig perspectief geplaatst als F. Bordewijk in zijn korte roman Blokken. Deze dystopie uit 1932 liep vooruit op het totalitarisme van Italië en Duitsland. Er zijn weinig romans in de Nederlandse literatuur die de vormen, kleuren en geluiden waar we het in de eerste zin over hadden zo concreet hebben gemaakt en zo doelgericht in de vertelling hebben geplaatst als deze korte roman van Bordewijk. De presentatie van Extaze 29 draait rondom Blokken. De muziek in de Houtrusthal zal voornamelijk recht zijn, zonder franje. De mens in de vertellingen zal wat meer ding en het ding wat meer mens worden. Dichters en essayisten zullen ons naar verborgen zones brengen, verboden plaatsen waar het ongetemde, de rebellie zijn kansen waagt. We zien beelden van een kunstenaar die Blokken verhief tot een kijkervaring. De avond in de Houtrustkerk wordt strak, hoekig en trefzeker, rood en zwart van kleur en aanzwellend tot hard van klank. Maak het mee!
Klik hier voor locatie, programma, toegang en aanvangstijden
Klik hier voor affiche
Meer over Extaze 29

Literair tijdschrift Extaze 29 ‘Blokken’ [Jrg. 8, nr. 1]

VoorplatExtaze29-75Extaze 29– Blokken
achtste jaargang nr. 1, februari 2019
redactie Cor Gout, Els Kort (vormgeving)
gebrocheerd, geïllustreerd, 120 blz.,
€ 15,00
presentatie 7 februari 2019
ISBN 978-90-6265-759-9

Zoals in elk nummer wordt ook in dit nummer de inhoud bepaald door essays, gedichten, korte verhalen en beeld en nog uitgebreid met interviews en recensies op het digitale supplement van Extaze. Extaze 29 heeft als thema Blokken van F. Bordewijk en bevat 5 essays.

In haar essay ‘Verboden zones’ associeert Artien Utrecht ‘de verboden zone’ in Andrei Tarkowsky’s film Stalker met de totalitaire staat die F. Bordewijk beschrijft in zijn korte roman Blokken (1931). De rode draad in beide kunstwerken betreft fundamentele sociale botsingen die door de geschiedenis heen onopgelost zijn gebleven, zoals daar zijn: sociale ongelijkheid, de spanning tussen individualiteit en collectiviteit en die tussen secularisme en godsdienst.

Net als in Paul van Ostaijen’s toekomstgroteske ‘De stad der opbouwers’ (1932) zien we in Blokken hoe architectuur en ideologie met elkaar kunnen versmelten en hoe bouwcomplexen bepaalde denksystemen kunnen weerspiegelen, betoogt Thomas Pierrart in ‘Van Blokken tot brokken’.

Bij Herman van Bergeijk vinden we deze visie terug: door de scherpe staccato-achtige schrijfstijl wordt Blokken wel gezien als een novelle die de nieuwe zakelijkheid verbeeldde in de bouwkunst (sinds 1925 vanuit Duitsland tot in Nederland doorgedrongen). Maar, vervolgt hij, de afstandelijkheid van de reportage ontbreekt. De auteur neemt een standpunt in dat je anti-utopisch, sciencefictionachtig en romantisch-expressionistisch kunt noemen.

Leo Oorschot bevindt zich niet ver van deze visie waar hij schrijft dat Bordewijk zich lijkt te mengen in een architectenstrijd die in 1928 werd gevoerd tussen voorstanders van de collectivisatiebouw (bij Bordewijk: discipline, tucht, geschiedenisloosheid, individuloosheid en collectivisatiedrift) en esthetici die geen afstand wensten te nemen van de waarden van het fin de siècle.

Blokken, zo begint Boris van Meurs zijn verhandeling ‘Systeem, mens, ding’, is een boek over systemen en de rol van het individu daarin. In deze relatie lijken de dingen te worden teruggedrongen tot de ruimte van strikte functionaliteit. Maar kan het ding hier niet centraal gesteld worden? Is hun werking werkelijk altijd te voorspellen?

In dit nummer gedichten van Jeanet Kingma en Bert Struyvé en korte verhalen van Helge Bonset, J.I. Clément, Guido Eekhaut, Mark de Haan, Boudewijn van Houten en Rob Verschuren. Het beeld is van Viktor Hachmang.

De presentatie van Extaze 29 vindt plaats op donderdag 7 februari 2019. Locatie: Houtrustkerk, Beeklaan 535, Den Haag (hoek Houtrustweg). Parkeren kan gratis op het erf van de internationale school aan de overzijde. Aanvang: 20.15 uur precies. Deur open van 19.45 uur tot 20.10 uur, dus graag op tijd aanwezig zijn. Entree: € 10,00 (alleen contant te betalen). Reserveren: redactie@extaze.nl. Presentatie: Cor Gout. Licht en geluid: Anton Simonis (Adesign).
Lees ook het digitale supplement van ‘Extaze’
Meer over ‘Extaze’
Meer over F. Bordewijk / Blokken in ‘Om hart en vurigheid’

Literair tijdschrift Extaze 13 ‘Echt / onecht’ [Jrg. 4, nr. 1]

Extaze13VoorplatExtaze 13 – Echt | onecht
vierde jaargang nr. 1
Genaaid gebrocheerd, geïllustreerd, 96 blz.
€ 15,00
april 2015
ISBN 978-90-6265-879-4

‘Extaze 13’ wordt op donderdag 2 april 2015 gepresenteerd in Sociëteit De Vereeniging in Den Haag. Rode draad in dit nummer is het thema ‘Echt | onecht’.
Essays
Jean-Jacques Rousseau’s verlangen naar natuurlijkheid en authenticiteit vind je terug in tal van hedendaagse levensgebieden. Net als bij Rousseau constateer je dat daar paradoxen optreden. In een gesprek met Cor Gout analyseert en ontmaskert Maarten Doorman het begrip ‘echtheid’ als dubbelzinnig, maar hij vindt ook dat een cultuurfilosoof meer moet doen dan kritiseren. Het begrip herbergt daarvoor te veel mooie idealen, die hij onderschrijft en zinvol vindt.
In Waarom schrijven wij? Echter dan echt onderscheidt Boudewijn van Houten ‘schrijven’ van ‘echt schrijven’, en echte schrijvers van zelfbenoemde schrijvers: ‘Schrijvers met een roeping, echte schrijvers, kon je vroeger op één hand tellen. Nu zijn er honderden zelfbenoemde schrijvers in ons taalgebied, toegejuicht door redactrices op alle uitgeverijen, dames die al moeite hebben een naam als Houellebecq te spellen.’
Peter de Bruijn, Fabian Stolk en Pieter Boskma herinneren zich de stormen die de publicatie van twee onbekende gedichten van Gerrit Achterberg veroorzaakten. Waren het ‘echte Achterbergjes’ die het tijdschrift Awater had gepubliceerd? De Bruijn en Stolk begonnen aan een onderzoek. Awater-redacteur Boskma hulde zich vooralsnog in stilzwijgen.
‘Visueel strateeg’ Huub Koch weigert de tegenstelling echt-onecht te problematiseren: ‘Het is hoe je de dingen waarneemt, hoe je ze ziet. We worden door duizenden prikkels gedwongen om de realiteit door een bepaalde bril te bekijken. Marketing heet dat. Of communicatie. De verborgen verleiders maken het moeilijk een grens te trekken tussen wat echt is en wat niet.

Korte verhalen van Lisette Erdtsieck, Hein van der Hoeven, Luuk Imhann, Christien Kok, Wim Noordhoek, Christian Oerlemans, Ellen van Pelt, Monika Sauwer en Elvira Werkman. Gedichten van Pieter Boskma, Kees ’t Hart, Jan Holtman en Jeanet Kingma. Beeld Anne-Mie Van Kerckhoven.
Meer over Extaze
Meer over Extaze in De Vereeniging