Jos de Roo – Pagina 3 – Uitgeverij In de Knipscheer

Frank Martinus Arion (1936-2015): Nederland, Suriname, Curaçao

Foto: Nicolaas Porter

De eerste keer dat ik Frank Martinus Arion ontmoette was denk ik 1977 of 1978. In die jaren gaven we o.a. werk uit van de Surinaamse schrijver Edgar Cairo, toen een kersvers auteur bij een beginnend uitgever. Bij een van de recensies die in 1977 over Adoebe lobi / Alles tegen alles van Edgar Cairo geschreven werd was door de betreffende krant een foto geplaatst van … Frank Martinus Arion. Ik vond dat zelf een uiterst pijnlijke vergissing. Niet lang daarna kwam ik op een literaire manifestatie Frank Martinus tegen, toen al een gelouterd auteur bij De Bezige Bij van 2 of 3 grote romans, waaronder Dubbelspel. In het gesprek probeerde ik die blunder van die krant niet ter sprake te brengen, maar Arion begon er zelf over, met een glimlach van oor tot oor, toonde zich erg geïnteresseerd in Edgar Cairo (Arion woonde, werkte en trouwde toen in Suriname) en complimenteerde de uitgeverij met waarmee we bezig waren. Eind 1981 werd Frank Martinus Arion indirect auteur bij In de Knipscheer: de uitgeverij nam het fonds Antilliaanse bibliotheek/Biblioteka Antiyano over van Uitgeverij Flamboyant/P, inclusief Arions in 1978 uitgegeven dichtbundel Stemmen uit Afrika. Zo’n dertig jaar later, die ene keer dat ik een paar dagen op Curaçao was in 2007, zou ik hem uitgebreider kunnen ontmoeten. Ik heb met mijn gastheer van die dag, Richard Doest, aan zijn tuinhek gestaan en aangebeld, maar juist die week bleek Arion niet op het eiland. In 2008 levert hij zijn koninklijke onderscheiding uit 1992 in “omdat dat Antillianen zijn gedegradeerd tot minderwaardige koninkrijksburgers.” En nu, in 2015, lees ik over zijn eerste pennenvrucht in Jos de Roo’s literatuurgeschiedenis Praatjes voor de West: “Vooral ‘De Antilliaanse student in Leiden en Den Haag’, het eerste verhaal uit 1956, is opmerkelijk omdat het propageert dat de Antilliaanse student in Nederland de Europese cultuur in zich moet opzuigen en eruit blijkt dat de auteur mede-oprichter is van een Antilliaanse vereniging die de integratie in Nederland moet bevorderen.”
Franc Knipscheer

NB.
Op internet verscheen een aantal prachtige In Memoriams opgedragen aan Frank Matinus Arion. Lees ook Michiel van Kempen , Elodie Heloïse , Aart G. Broek

Jos de Roo geïnterviewd over zijn literatuurgeschiedenis ‘Praatjes voor de West’

Over ‘Praatjes voor de West’ van Jos de Roo op Amsterdam FM-radio, 28 september 2015:
Een jaar geleden promoveerde Jos de Roo tot doctor in de letteren aan de Universiteit van Amsterdam op de dissertatie Praatjes voor de West over zijn onderzoek naar het belang van De Wereldomroep voor de ontwikkeling van de Antilliaanse en Surinaamse literatuur van 1947-1958. De Wereldomroep liet in die jaren Antilliaanse en Surinaamse auteurs verhalen schrijven en voorlezen. Dankzij dit initiatief kregen jonge, toen onbekende schrijvers als Boeli van Leeuwen, Frank Martinus Arion, Jules de Palm en John Leefmans de kans hun eerste stappen te zetten in hun schrijverscarrière. Jos de Roo ontdekte een aantal alleen op schrift bewaard gebleven verhalen (173 van de in totaal 267 literaire bijdragen) in het draaiboekenarchief van de Wereldomroep. Deze maand verschijnt de met 100.000 woorden ingekorte handelseditie van dit stoeptegeldikke proefschrift, nog steeds 472 pagina’s tellend. Het boekenuur in het programma Kunst & Cultuur op Amsterdam FM-Radio wordt live vanuit de Openbare Bibliotheek Amsterdam uitgezonden tussen 16.00 en 17.00 uur. De uitzending kan (op de 4de etage van de OBA, op loopafstand van Centraal Station) door belangstellend publiek worden bijgewoond. Op de dag van de opname/uitzending overleed Frank Martinus Arion op Curaçao. Tijdens de uitzending was dit in de studio nog niet bekend.

Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Praatjes voor de West’
Meer over Frank Martinus Arion bij Uitgeverij In de Knipscheer

Jos de Roo – Praatjes voor de West

B. Jos de Roo
Praatjes voor de West
De Wereldomroep en de Antilliaanse
en Surinaamse literatuur 1947-1958
Paperback, 14 x 21 cm, 472 blz., 24,50
ISBN 978-90-6265-892-3
Presentatie 13 september 2015

Praatjes voor de West waren een onderdeeltje van de radio-uitzendingen van de Wereldomroep naar de West (Suriname en de Antillen) in de periode 1947-1958. De uitzendingen bestonden uit een algemeen Nederlands programma van twee uur of meer en een West-Indische rubriek van 15 tot 30 minuten. De Wereldomroep liet voor een deel van deze rubriek Antilliaanse en Surinaamse auteurs verhalen schrijven en voorlezen. Dankzij dit initiatief kregen jonge, toen onbekende schrijvers de kans hun eerste stappen te zetten in hun schrijverscarrière. Jos de Roo ontdekte een aantal alleen op schrift bewaard gebleven verhalen (173 van de in totaal 267 literaire bijdragen) in het draaiboekenarchief van de Wereldomroep. De inventarisatie werd vervolgens door hem geanalyseerd en beschreven tegen de achtergrond van het latere literaire werk waarmee deze auteurs bekend werden.
In 2014 promoveerde B. Jos de Roo op deze uitgebreide, 250 000 woorden tellende dissertatie, die enthousiast werd ontvangen in de Antilliaanse en Surinaamse literatuurcritici. Jeroen Heuvel schrijft in Antilliaans Dagblad: ‘Er is niet genoeg aandacht te geven aan het proefschrift van B. Jos de Roo waarmee hij doctor is geworden. (…) Dit werk van deze schatgraver van de Antilliaanse orale en geschreven literatuur is van enorme waarde.’ En Els Moor in De Ware Tijd Literair: ‘Een interessant boek, gelukkig niet geschreven in van die bijna onleesbare wetenschappelijke taal, zoals de meeste dissertaties.’

Uit dit academisch proefschrift is deze (met meer dan 100 000 woorden ingekorte) gelijknamige handelseditie samengesteld. Jos de Roo vraagt zich in Praatjes voor de West af wat de betekenis was van de Wereldomroep voor de ontwikkeling van de Surinaamse en Antilliaanse literatuur. De tijd waarin o.a. Boeli van Leeuwen, Frank Martinus Arion, Jules de Palm en John Leefmans begonnen te schrijven, was er eentje van grote veranderingen: politiek (na de Tweede Wereldoorlog), maatschappelijk (migratie) en cultureel. De hoofdstukken over deze auteurs, die voor de Wereldomroep oorspronkelijke literaire bijdragen schreven, openen met een korte biografische schets. Daarna wordt nagegaan of de thematiek van deze verhalen in hun latere werk terugkomt en zo ja hoe, welke invloed de verhalen hadden op de ontwikkeling van deze schrijvers en welke plaats de Wereldomroepverhalen innemen binnen het oeuvre van de schrijver.

Een uniek naslagwerk en leeservaring voor elke liefhebber van de Antilliaanse en Surinaamse letteren.
Meer over ‘Praatjes voor de West’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over John Leefmans bij Uitgeverij In de Knipscheer

Letterij over Frank Martinus Arion

Letterij brengt in haar programma van donderdag 5 februari 2015 een hommage aan Frank Martinus Arion, de meest succesvolle Nederlandstalige Caribische schrijver van onze tijd. Het was alweer 2006 toen zijn beroemde roman Dubbelspel gratis werd uitgedeeld aan bijna 600.000 bibliotheeklezers. Documentairemaker Cindy Kerseborn maakte onlangs de film Frank Martinus Arion: Yu di Kòrsou (Landskind), waarvan een verkorte versie op 14 januari van dit jaar op NPO 2 te zien was. Aan de film werken o.a. mee Igma van Putte-De Windt, Jos de Roo en Walter Palm. Letterij vertoont 5 februari de integrale versie. Arion geeft in zijn romans een veelvormig en realistisch beeld van de Antilliaanse samenleving en cultuur. Daarin is hij niet zuinig met kritiek en gul met eilandliefde, die dan ook in de documentaire doorklinken. Arion praat over zijn werk, maar ook over de ‘moedige vrouwen’ in zijn romans en over het Antilliaans machismo. Na afloop is er een nagesprek tussen regisseur Cindy Kerseborn en Peter de Rijk, die Frank Martinus Arion een paar jaar geleden uitgebreid interviewde.

Voor de pauze staat de vierde aflevering van De Haarlemse dichters-estafette op het programma met optredens van Asis Aynan, Bies van Ede, George Moormann en Lidwiene Vermeij.

De geboren Haarlemmer Asis Aynan is een Nederlandse schrijver van Marokkaanse familie. Hij studeerde filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij schrijft voor NRC Handelsblad en Het Parool en is mede-initiator van De Berberbibliotheek. Zijn meest recente boek is de verhalenbundel Gebed zonder einde, waarover Geert Mak verzuchtte: ‘En wat kan die Amsterdamse Berber mooi schrijven: wild, geestig, erudiet, warm en zeldzaam eerlijk!’

Dichter Bies van Ede laat in Haarlem veel voetstappen achter. Over Haarlem schreef hij een vijftal historische jeugdromans. Hij was enige tijd eindredacteur van het Haarlems Dagblad en maakt deel uit van het Haarlemse Ampzing Genootschap. Als dichter heeft hij een vijftal bundels op zijn naam staan. Maar hij is vooral bekend als schrijver van vele tientallen jeugdboeken. Met Paul van Loon maakte hij het horrorgenre in Nederland populair. In juni 2007 ontving Van Ede de Penning van Verdienste van de stad Haarlem wegens zijn betekenis voor de (jeugd)literatuur.

George Moormann was in 2004 de eerste stadsdichter van Haarlem. Hij is behalve dichter en beeldend kunstenaar, redacteur en uitgever van het jaarlijkse periodiek De Zingende Zaag dat dit jaar haar 25-jarig bestaan viert. Voorts is Moormann verbonden als docent essay aan de Schrijversvakschool Amsterdam. Hij schreef onder meer in Tirade, het literaire tijdschrift waarvan Moormann zes jaar redacteur was, over de relatie beeldende kunst en poëzie.

Lidwiene Vermeij, geboren in Haarlem, is dichter en beeldend kunstenaar. In 2007 was zij de eerste stadsdichter van Enschede. Haar gedichten verwerkt zij meestal in kunstenaarsboeken en laat op die manier woord en beeld samenkomen. Behalve in haar bundels De Pruik van Bach, Enschede de stad in gedichten, Stilte huist in niets, publiceert ze poëzie in verzamelbundels van uitgeverijen en als onderdeel van kunstenaarsprojecten én in De Haarlemse Dichtlijn 2014.

Aanvang 20.00. Toegang: € 5,00, tot 25 jaar € 3,00
Reserveren is gewenst, via reserveren@pletterij.nl of bel 023 542 35 40.
Presentatie: Peter de Rijk (interview), Franc Knipscheer (presentatie).
Van 18.30 – 19.30 uur is er Roni’s Eetcafé. Eerlijk, heerlijk, vega en goedkoop: € 7,50 voor een complete maaltijd.
Combi Letterij € 10,00.
Meer over Letterij

«Het is maar goed dat Jos de Roo de juiste lade heeft geopend.» – Klaas de Groot

Over het gedicht ‘Mas Roig’ van Boeli van Leeuwen op Caraïbisch Uitzicht, 17 augustus 2014:
(…) Uit verveling schreef Boeli kleine gedichtjes die hij aan de verpleegster te lezen bood. Zij was niet zo geïnteresseerd. Die versjes zijn in de prullenbak beland. Dit gebeurde ongeveer vijftig jaar geleden. (…) Maar gelukkig is er inmiddels een lang gedicht van Van Leeuwen te voorschijn gekomen. Jos de Roo plaatste op het Caraïbisch Uitzicht van 21.05.14 het verhalende gedicht ‘Mas Roig’, dat 184 versregels telt. Een deel van ‘Mas Roig’ zal worden opgenomen in de dissertatie waarop Jos de Roo op 12 september 2014 hoopt te promoveren. De titel van de dissertatie ‘Praatjes voor de West’ komt ook bij Van Leeuwen vandaan. De Roo wil in zijn proefschrift laten zien hoe groot de betekenis van de Wereldomroep was voor de ontwikkeling van de Antilliaanse en Surinaamse literatuur tussen 1947 en 1985. Het ‘praatje’ waarin Van Leeuwen het gedicht voorlas, werd door de Wereldomroep op 13 juli 1954 uitgezonden. (…) Het is maar goed dat dit ‘beeld’ niet in de prullenmand van de Wereldomroep is terecht gekomen en dat Jos de Roo de juiste lade heeft geopend.
Lees hier ‘Boeli van Leeuwen in Spanje’ door Klaas de Groot
Meer over ‘Mas Roig’
Meer over Boeli van Leeuwen

«Het leven is een groots en vreselijk mysterie.» – Jos de Roo

Over het gedicht ‘Mas Roig’ van Boeli van Leeuwen op Caraïbisch Uitzicht, 21 mei 2014:
Een verrassende vondst die ik deed in het draaiboekenarchief van de Wereldomroep is die van een onbekend gedicht van Boeli van Leeuwen. (…) Het gevonden gedicht was de laatste bijdrage aan de Wereldomroep van Van Leeuwen. De opname ervan vond plaats op 31 mei 1954 en het werd uitgezonden op 23 juli van dat jaar. De titel is ‘Masroig’, een plaats in Catalonië tussen rotsige bergen. Het gedicht heeft een chronologische opbouw: van de ochtend naar de avond. Het begint met een boer die ontwaakt; zijn vingers zijn verstijfd van het wroeten tussen de stenen om olijven en druiven te planten. In de ochtend gaat de boer met zijn muilezel het land ploegen. Daar vertelt de boer over de Spaanse burgeroorlog, die hij als een gevolg van de erfzonde ziet. ’s Avonds is er een processie, waar de mensen die de ik-figuur ’s morgens in de bergen had gezien in meelopen. Een analyse van het gedicht geef ik hier niet. Mijn bedoeling is dat iedereen over de tekst ervan kan beschikken.
Lees hier ‘Onbekend gedicht van Boeli van Leeuwen’ door B. Jos de Roo
Lees hier het gedicht ‘Mas Roig’
Meer over ‘Mas Roig’
Meer over ‘Boeli van Leeuwen

Werk van Albert Helman, Boeli van Leeuwen en Eric de Brabander in 2014-colleges ‘Surinaamse en Antilliaanse literatuur’ van prof. Michiel van Kempen

Op vrijdag 7 februari begint de nieuwe collegereeks Caraïbische dromen – De literatuur van Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen die prof. Michiel van Kempen geeft aan de Universiteit van Amsterdam. Op vrijdag 21 februari komt het werk van Albert Helman aan bod. Op vrijdag 25 april houdt Jos de Roo de lezing ‘Praatjes voor de West, de invloed van de Wereldomroep op jonge schrijvers in het Caraïbisch gebied’. Een aantal radiopraatjes van Boeli van Leeuwen is door Jos de Roo bezorgd in de publicaties over Boeli van Leeuwen: Aangaande Boeli en Met liefde behandelen. Op vrijdag 16 mei 2014 komt prof. Wim Rutgers (Universiteit van de Nederlandse Antillen) over voor een gastcollege over Het hiernamaals van Doña Lisa van Eric de Brabander.

Meer over ‘Colleges Surinaamse en Antilliaanse literatuur’
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Boeli van Leeuwen
Meer over ‘Het hiernamaals van Doña Lisa’
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Hugo Pos – Een uitroep zonder uitroepteken

HUGO POS
Een uitroep zonder uitroepteken
Nederland – Kwatrijnen
72 blz., paperback
€ 12,50
ISBN: 90-6265-247-6
Eerste uitgave 1987

Hugo Pos (1913) debuteerde in 1985 met de verhalenbundel Het doosje van Toeti (over zijn vroege jeugd in Paramaribo). Episodes uit zijn bewogen leven vertelde hij aan Jos de Roo in Oost en West en Nederland (1986). En zo is Pos na zijn pensionering als rechter nu plotseling schrijver geworden.
Maar schrijven voor zijn plezier heeft hij al sinds zijn studentenjaren gedaan, kwatrijnen met name, een vorm die hem op het lijf geschreven lijkt – vierregelige gedichten waarin op speelse toon de grote thema’s van de poëzie – liefde, leven en dood – aan bod komen:

Eros en Thanatos, fut, kameraad,
ze zijn de ruggengraat van mijn kwatrijnen
houd maar je dagboek bij, in grote lijnen
is gisteren even vrolijk als vandaag

Uit al die her en der gepubliceerde (in tijdschriften, als motto’s in zijn beide boeken, in de particuliere gelegenheidsuitgaven 12 Kwatrijnen en Het tweede dozijn kwatrijnen en nooit eerder gepubliceerde kwatrijnen, heeft Hugo Pos er zestig samengebracht in Een uitroep zonder uitroepteken – Een boekje om te koesteren.

Ik hijgde leven, leven, leven,
als ik naar bed moest ben ik opgebleven
tot ik erachter kwam: `La Vida breve’,
hooguit een uitroep zonder uitroepteken.

* – Aangaande Boeli

Aangaande Boeli
Diverse auteurs
Curaçao, Nederland
Genaaid gebonden, met stofomslag, 206 blz.,
ISBN 90 6773-022-X
niet in de handel

Uitgave ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van Boeli van Leeuwen 10 oktober 1997.

Met bijdragen van Aart G. Broek, Paul Brenneker, Carel de Haseth, May Henriquez, Ernst Hirsch Ballin, Harry Hoetink, Esther Jansma, Sherman De Jesus, Elis Juliana, Martine Kuyper, Henky Looman, Don Martina, Frank Martinus Arion, Nic Moller, Jeen Mourik, Federico Oduber, J.J. Oversteegen, M.A. Pourier, Alex Reinders, Jos de Roo, Wim Rutgers, Jaime Saleh en Carlos Tramm.

Bea Vianen – Sarnami, hai

Bea Vianen
Sarnami, hai.
Roman, Suriname
Uitgebreid met Nawoord van Jos de Roo
Paperback, 176 blz., € 13,50
ISBN 90-6265-289-1
Derde, verbeterde druk november 1988
Uitgeverij In de Knipscheer, uitverkocht

Sarnami, Hai (Suriname, ik ben) is een klassieke roman over volwassen worden en het zoeken naar identiteit. De hoofdpersoon, het meisje Sita, is de kleindochter van de uit India afkomstige contractarbeiders, maar veel meer over haar verleden weet ze niet. Het zoeken naar haar eigen geschiedenis wordt in de loop van het verhaal (via gewone gebeurtenissen in het ongewone Suriname van de jaren vijftig) steeds meer een gevecht voor een toekomst, die met een studie in Nederland moet beginnen.
Bea Vianen (Paramaribo, 1935 – RK Hindu) debuteerde in 1966 met het dichtbundeltje Cautal. In de periode 1969-1974 publiceerde zij behalve Sarnami, Hai drie romans en een dichtbundel: Strafhok (1970), Ik eet, ik eet, tot ik niet meer kan (1972, 1984*), Het paradijs van Oranje (1973, 1985*) en in 1974 Liggend stilstaan bij blijvende momenten. In 1979 verscheen nog de roman Geen onderdelen en in 1986 en 1989 de dichtbundels Over de grens* en Op het laatst krijgen wij met z’n allen donderop*.]

(*) Ook verschenen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Meer over Bea Vianen op deze site