Gedicht van Klaas Jager bij opening ‘Opgedoekt’

In tentoonstellingsruimte melklokaal in Heerenveen is van 12 september tot en met 17 oktober de expositie ‘Opgedoekt’ te zien. Veertien bekende kunstenaars, grotendeels uit Friesland, hebben één of meerdere werken gemaakt die geïnspireerd zijn op de grote paardenkastanje in het centrum van Joure. Deze is, met een leeftijd van zo’n 200 jaar, één van de oudste en bovendien één van de hoogste kastanjes van het land. De tentoonstelling is een initiatief van Rolf van Hulten. Voor de opening op zondag 12 september 2021 koos hij als voor te dragen gedicht voor ‘Inniger dan ooit’ van Klaas Jager uit zijn bundel ‘De wereld heeft geen overkant’.

Inniger dan ooit

Een tafel sober gedekt voor twee
zo zit zij in zijn hoofd

her verlangen is eenvoudig
maar blijft buiten handbereik

iemand rust in de schaduw van
een langgeleden geschreven boom
in de tuin van zijn woorden

de zomer is oud, maar inniger
dan ooit zit het lichaam in zijn heden.

Meer over ‘Opgedoekt’
Meer over ‘De wereld heeft geen overkant’
Meer over Klaas Jager bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Met samengebalde taal de ongewenste en vooral ongenode werkelijkheid te lijf gaan.» – Peter Vermaat

Opmaak 1Over ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’ van Klaas Jager op MeanderMagazine, 25 januari 2021:
(…) De bundel ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’ gaat in feite, zowel in de eerste als de tweede afdeling, over gemis. De moeder is de tweede afdeling is van de ‘ik’ gescheiden door de dood, terwijl de vriend in de eerste afdeling zich op een plaats ‘overzee’ bevindt en aan het einde van de reeks voor de ‘ik’ in feite ook dood is. Wie genoeg poëzie gelezen heeft, ziet met ‘overzee’ ook ‘gene zijde’ al meteen aankomen. (…). In ‘Het is al zo vaak bewezen’, het tweede deel van de bundel, dat gewijd is aan het overlijden van een moeder, vind je passages waarin de dichter met samengebalde taal de ongewenste en vooral ongenode werkelijkheid te lijf gaat: ‘wat je hoort is de laffe / nachthond die grimmig / naar de zon gromt, die / tegen zijn wil opkomt’ [p. 83].
Meer over ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’
Meer over Klaas Jager bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Het verblijven in de natuur en het schrijven van gedichten droegen samen bij tot een heilzame ervaring.»

Opmaak 1Interview door Alja Spaan met Klaas Jager n.a.v. ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’ op MeanderMagazine, 17 december 2020:
Klaas Jager is van beroep ornithologisch ecoloog maar ook schrijver/dichter. (…) “Als kind van zeven à acht jaar schreef ik al gedichten. (…) Het voelde voor mij als een aangename hoedanigheid van geruisloos verdwijnen en verwijlen in een verstommende wereld. Het dichten was ook zoiets als componeren van de stilste muziekvorm, die alleen ikzelf op dat moment kon horen. Misschien kwam, en komt het nu nog voort uit escapisme. (…) Ik herinner me helder hoe het me vervoerde toen ik voor het eerst schreef; de aanzet tot de eerste letter, het eerste woord, de eerste zin, het begin van een gedicht. Het niet te overtreffen momentane besef: ik besta! Een magisch transformatieproces. (…) Vogels hebben me vooral geleerd mijn zintuigen te gebruiken: Scherp observeren, goed kijken en luisteren. Ook dat je altijd alert moet zijn; de geringste rimpeling kan een enorme impact hebben.” (…)
Lees hier het interview ‘Het woord is krachtig, maar niet almachtig’
Meer over ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’
Meer over Klaas Jager bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Alle mooie woorden ten spijt, de tijd is allesverslindend.» – drs. B. Hummel

Opmaak 1Over ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’ van Klaas Jager voor NBD/Biblion, 6 november 2020:
In zijn vijfde dichtbundel gaat Jager (1961) in de titelcyclus de strijd aan met een denkbeeldige verre vriend. Ze nemen elkaar de maat. Er zijn herinneringen aan jeugd en liefdes. Er is afstand, verval. Ze weten ‘al die tijd staat ons bestaan in het teken / van voorbijgaan naar roemloos vergeten’. Alle mooie woorden ten spijt, de tijd is allesverslindend, weet de dichter. Zo ook in de tweede cyclus ‘Het is al zo vaak bewezen’, een eerbetoon van Jager aan zijn overleden ‘leafe mem’. Hij denkt zich ‘tijdloos op een eiland voor ons alleen’. Tussen de berusting en aanvaarding trilt de schok nog na ‘de stoel die doorgaat voor lege plek/ (…)/ het vertrek dat zijn gast is vergeten’. In ‘Klipgeiten’ (2004) werkte Jager eerder met het thema ‘genadeloze tijd’.
Meer over ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’
Meer over Klaas Jager bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De gedichten van Klaas Jager geven een raak beeld van wat hem fascineert en hoe meesterlijk hij die fascinatie in taal probeert te vangen.» – André Oyen

Opmaak 1Over ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’ van Klaas Jager op Ansiel, 15 oktober 2020:
Klaas Jager spaart niets en niemand, zeker zichzelf niet. Overzee duidt in ieder geval op afstand nemen, noodzakelijk om beter te kunnen waarnemen. De triviale waan van alledag verdoezelt alleen maar waar het werkelijk om gaat: liefde, dood, vriendschap, hoop, rechtvaardigheid. Grote thema’s, zeker. Hij doet dan ook niet mee met de tegenwoordige trend dat gedichten niet te moeilijk moeten zijn. De natuur komt als bron van inspiratie telkens terug in zijn gedichten. Niet zo vreemd, in het dagelijks leven inventariseert Klaas vogels voor de kost. Voorheen in dienst van Staatsbosbeheer en Sovon, sinds een paar jaar als ecoloog met eigen onderzoeksbureau. (…) De gedichten van Klaas Jager geven een raak beeld van wat hem fascineert en hoe meesterlijk hij die fascinatie in taal probeert te vangen. (…)
Lees het signalement op de Facebookpagina van Ansiel
Meer over ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’
Meer over Klaas Jager bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedicht uit ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’ van Klaas Jager op Laurens Jz. Coster

Opmaak 1Uit ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’ van Klaas Jager op Laurens Jz. Coster, 12 oktober 2020:
Redacteur Raymond Noë maakt voor het blog Laurens Jz. Coster elke werkdag een keuze uit een poëziebundel van een Nederlandstalig dichter. ‘Dichter van de dag’ is op deze 12de oktober Klaas Jager (1961) van wie op 5 oktober jl. ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’ verscheen, zijn 5de debuutdichtbundel bij Uitgeverij In de Knipscheer. Het gekozen gedicht ‘Zeg het een keer recht in mijn gezicht’ is ook geplaatst op Neerlandistiek.nl.

Zeg het een keer recht in mijn gezicht
wat jij nu eigenlijk echt nog van mij wilt,
een slepende vete als souvenir van vrede
het vooruitzicht op geen van beide wellicht?

of ambieer je vooral een verzekerde plaats
een goede baan, drie keer daags een maal
een bed met een onnozel lichaam langszij
een luchtig verhaal voor het sombere getij

een gepolijst gedicht dat gemakkelijk ligt
een rijmvers dat er ingaat als suikergoed
een anekdote over hij, zei, jij en tig keer ik
een plat schrift dat nergens diepgang zoekt

een pointe die al in de eerste zin mank gaat
een stijlfiguur die opvallend doorsnee lijkt
voor even de geestelijke nooddruft misleidt,
waar je na het lezen tevreden op slapen kunt

verzadigd van volledige nietszeggendheid.

Meer over ‘Dichtbrieven van een overzeese vriend’
Meer over Klaas Jager bij Uitgeverij In de Knipscheer

Klaas Jager – Dichtbrieven van een overzeese vriend. Gedichten

Opmaak 1Klaas jager
Dichtbrieven van een overzeese vriend

gedichten
gebrocheerd in omslag met flappen, 88 blz.,
€ 18,50
ISBN 978-94-93214-03-3
eerste uitgave oktober 2020

In Dichtbrieven van een overzeese vriend kiest Klaas Jager voor een nieuw pad in zijn poëtisch oeuvre. In ‘gedachten als krolse katten’, getuigenissen en gestaag miezerende herinneringen, waarin natuur als metafoor een grote rol speelt, gebruikt de dichter ‘zijn dierbare aartsvijand en boezemvriend’ als klankbord, mogelijk zelfs als spiegel. Zoals het goede vrienden betaamt, gaan ze elkaar niet uit de weg en wordt alles besproken: hun jeugd, de nooit vereffende schuld en de ‘gegijzelde samenleving die tot in het graf op bevrijding wacht’.

Zelfs de poëzie gaat onder het genadeloze mes van deze dichtbrieven. De waarheid moet boven water. ‘Doop je pen niet in de schaamlap/van sentiment en verraderlijke schijn.’ Met de precisie van een chirurg ontleedt Klaas Jager in de dichtbrieven het ragfijne weefsel van zijn ‘overzeese vriendschap’ om tot een haarscherp en ontluisterend inzicht te komen.

‘Waarheid en leugen vraten van hetzelfde vlees
twee monden verstonden elkaar stilzwijgend’

Evenals in de titelcyclus Dichtbrieven van een overzeese vriend komt ook het einde van een mensenleven aan bod in de tweede cyclus in deze bundel Het is al zo vaak bewezen, die de dichter schreef als eerbetoon aan zijn overleden moeder.

er zat al jaren een gat in het geheugen
de herinneringen sudderden in winterslaap
en tussen ons lag die onoverbrugbare zee

je kijkt in de spiegel, die de tijd ontwijkt
je bladert terug in een vergeeld album
ziet daar iemand verbaasd roerloos staan,
alsof hij tegelijkertijd verschijnt verdwijnt.

Klaas Jager debuteerde in 2001 met de bundel Windwakken in de tijd. Klipgeiten verscheen in 2004, De wereld heeft geen overkant in 2008 en Tussen hond en wolf in 2016. Over zijn werk schreef wijlen Joop Leibbrand in Meander: ‘En om Jager maar meteen te positioneren: regelmatig brengen zijn gedichten Kouwenaar en Nolens in gedachten. Bij Jager zijn dichter en denker tot elkaar veroordeeld. Gelukkig maar, want dan pas ben je iemand. Lezen die man!’
Meer over Klaas Jager bij Uitgeverij In de Knipscheer

Hommage aan Rogi Wieg – In de kring van menselijke warmte

VoorplatWiegKringIn de kring van menselijke warmte
Hommage aan Rogi Wieg (1962-2015)

samengesteld door Peter de Rijk
Voorwoord Franc Knipscheer
Gebrocheerd met flappen, 154 blz,
€ 16,50
Presentatie 1 juni 2017
ISBN 978-90-6265-952-4

‘We hebben in hem een van onze meest integere dichters verloren.’ – Menno Wigman

Zeer kort na het overlijden van Rogi Wieg in 2015, en ook vlak na het aankondigen van de euthanasie die hij verkoos, verschenen er al gedichten die daarop een reactie waren. Rogi’s grootse oeuvre maakte veel los, net als zijn strijd met het leven, en de dood. De eerste gedichten, zoals die van Menno Wigman en Jana Beranová die een in memoriam schreven, werden verzameld. Vervolgens werd andere dichters gevraagd ook een bijdrage te leveren. De oogst is een indrukwekkende reeks zeer diverse gedichten van voormalige uitgevers, vrienden, vriendinnen, collega’s, fans en zelfs een vertaler van zijn werk. Deze gedenkbundel, met meer dan honderd gedichten die in Nederland, België, Frankrijk, Hongarije, Japan, Suriname en op Curaçao tot stand kwamen, is een passend eerbetoon aan een dichter die werelds was.

Met bijdragen van o.a. Mischa Andriessen, Maria Barnas, Anneke Claus, Ellen Deckwitz, Maarten van den Elzen, Johanna Geels, Paul Gellings, Ingmar Heytze, Maarten Inghels, Klaas Jager, Anton Korteweg, Gerry van der Linden, Hanz Mirck, Roger de Neef, Ronald Ohlsen, Ester Naomi Perquin, Herman Rohaert, Alja Spaan, Vrouwkje Tuinman, Victor Vroomkoning, Nachoem Wijnberg, Joost Zwagerman.
De titel van de bundel is ontleend aan het gelijknamige gedicht van F. Starik.
Peter de Rijk stelde in 2015 de grote bloemlezing ‘Even zuiver als de ongeschreven brief’ samen uit al het gepubliceerde werk van Rogi Wieg.

Meer over ‘Even zuiver als de ongeschreven brief’
Meer over Rogi Wieg op deze site

«Bedwelmende cadans met wiegende ritmes.» – Frank Decerf

VoorplatTussenhondenwolf72Over ‘Tussen hond en wolf’ van Klaas Jager in De Auteur en op De Boekhouding, 30 september 2016:
Zijn nauwkeurige beschrijvingen zijn de woorden van een meelevende observator; een reddende engel zonder religie. Hij trekt zijn gedichten open en verbant het te belemmerende persoonlijke, zo worden zijn verzen universeel. Natuurelementen en –taferelen verdringen de mechanische en technologische wereld waarin we leven. De nieuwe wereld van Jager is onthaast. Zijn ‘iemanden’ worden een pluriforme identiteit die anoniem een waarheid uitdragen. De dichter schept geslachtsloze getuigen. Ze worden belangrijke actoren waarmee rekening dient gehouden. Ze zijn de dragers van gedeelde wijsheden. Klaas Jager laveert in zijn schrijven tussen literatuur en filosofie. (…) In de wat langere gedichten zorgt Jager voor een bedwelmende cadans met wiegende ritmes. (…) Klaas Jager is een steppewolf in het landschap van de poëzie.
‘De Auteur’ is een driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van Vlaamse letterkundigen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tussen hond en wolf’
Meer over Klaas Jager op deze site

«Droom van bloemrijke poëzie (…).» – Eric van Loo

VoorplatTussenhondenwolf72Over ‘Tussen hond en wolf’ van Klaas Jager op MeanderMagazine, 14 september 2016:
(…) Met ‘iemand’ heeft de dichter het woord ‘ik’ vermeden, maar erg onpersoonlijk is dit personage niet. Het lijkt ook geenszins op de hoofdpersoon van het beroemde ‘Iemand stelt de vraag’ van Remco Campert, want in dat gedicht is ‘iemand’ telkens iemand anders, waardoor tenslotte een massa ‘iemanden’ in verzet komt. ‘Iemand’ heeft meer weg van het ‘men’ van Kouwenaar. In Tussen hond en wolf is ‘iemand’ bovenal een eenling, die worstelt met zijn relatie tot de wereld. (…) In de laatste afdeling –‘Het andere gezicht’– slaat de dichter een geheel andere toon aan. Een aantal gedichten heeft een meer positieve, bijna mystieke sfeer. (…) De gedichten in deze afdeling zijn af en toe wat lyrischer, waarbij soms ook (half)rijm optreedt. Maar naarmate het einde van de bundel nadert, nadert ook dat andere einde, en lijkt de dichter zich verontrustend genoeg al vrijwel uit de bundel te schrijven, wanneer ‘de dag van morgen op niemand is berekend’.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tussen hond en wolf’
Meer over Klaas Jager op deze site