Tag: koloniaal verleden Haarlem

«Voegt nieuwe laag toe aan de geschiedenis van Haarlem.»

Over ‘Haarlemmers en de slavernij’ van Ineke Mok en Dineke Stam in HRLM nr. 87 september-oktober, 13  september 2023:

Wie was de Surinaamse Petronella de Moor uit de Jansstraat? Hoe raakte Adriana Burlamacchi vanuit Bengalen verzeild in Haarlem? Welke rol speelden de Haarlemse broers Balthasar en Joseph Coymans in de slavenhandel? En hoe komt een Afrikaanse jongen op een werk van Frans Hals? De huizen en straten van Haarlem dragen de sporen van koloniale slavernij. In Haarlemmers en de slavernij komen ruim honderd plekken in en rond de stad in beeld, met verhalen van tot slaafgemaakten en hun handelaren, rijke kooplieden, wegkijkende bestuurders, vrije mensen van kleur en uitgebuite zeelui. Voor dit onderzoek hebben de auteurs talloze archieven en museumcollecties tot in detail doorgespit. Ook spraken zij met Haarlemmers van wie voorouders in slavernij waren gehouden. Dit boek voegt met al deze persoonlijke verhalen van toen en nu een nieuwe laag toe aan de geschiedenis van Haarlem.
Bron
Meer over ‘Haarlemmers en de slavernij’
Meer over slavernij in andere boeken van Uitgeverij In de Knipscheer

«Nieuw standaardwerk over hoe een ‘gewone’ Nederlandse stad nauw betrokken was bij de slavernij zowel in de Oost als de West.» – Cees Luckhardt

Over ‘Haarlemmers en de slavernij’ (3) van Ineke Mok en Dineke Stam in Antilliaans Dagblad, 6 september 2023:

Het boek ‘Haarlemmers en de slavernij’ is veel meer dan een beschrijving van hoe Haarlemmers betrokken waren bij de slavernij. Zo wordt door de auteurs Dineke Stam en Ineke Mok uitvoerig stil gestaan bij het racisme dat ten grondslag ligt aan de slavernij en dat een rode draad is in dit eeuw voor eeuw opgebouwde onderzoek en waarover in de inleiding al gesteld is dat dit niet verdwenen is met de afschaffing van de slavernij.(…) Misschien is de grootste ontdekking in dit jarenlange archief- en bronnenonderzoek van Mok & Stam de ‘Verhandeling over den Landbouw in de colonie Suriname’ geschreven in 1786 door Anthony Blom. Het manuscript kwam via een familielid van de Haarlemse bankiersfamilie Heshuijsen naar Nederland. Het boek geeft informatie over Suriname, een voorbeeld van winstberekeningen van een suikerplantage en bijzondere details over behandeling van slaafgemaakten op de Surinaamse plantages.(…) Verder staat men stil bij het feit dat niet alleen de huizen en straten van Haarlem de sporen van de koloniale slavernij dragen, maar dat dit ook geldt voor de musea van verzamelaars als de slaven- en zijdehandelarenfamilie Teyler. De bijzondere en allerlei vragen oproepende manumissie-regels worden uitvoerig beschreven. Inclusief de regel van 1776 ‘dat wie als slaafgemaakte in Nederland aankomt nog een half tot maximaal een jaar in slavernij mag worden gehouden’. (…) Dit boek kan niet anders omschreven worden als het levenswerk van twee auteurs die jarenlang talloze archieven en museumcollecties tot in detail hebben doorgespit. Het moet worden beschouwd als een nieuw standaardwerk over hoe een ‘gewone’ Nederlandse stad, zoals Haarlem, nauw betrokken was bij de slavernij zowel in de Oost als de West. Dit ongelooflijk informatieve onderzoek maakt duidelijk dat de elite van een ‘gemiddelde’ Nederlandse stad verdiensten hadden in de slavernij door hun banden met de elite in andere Nederlandse steden en die in de overzeese koloniën, inclusief een ‘oldboy-network’ van VOC- en WIC-bestuurders. (…)
Lees hier het artikel (3)
Meer over ‘Haarlemmers en de slavernij’
Meer over slavernij in andere boeken van Uitgeverij In de Knipscheer

«Ook laten Mok en Stam de Nederlandse slavernijgeschiedenis veel eerder beginnen dan tot op heden gebruikelijk.» – Cees Luckhardt

Over ‘Haarlemmers en de slavernij’ (2) van Ineke Mok en Dineke Stam in Antilliaans Dagblad, 4 september 2023:

Het boek ‘Haarlemmers en de slavernij’ is veel meer dan een beschrijving van hoe Haarlemmers betrokken waren bij de slavernij. Zo worden door de auteurs Dineke Stam en Ineke Mok,  in ruim veertig van de driehonderdzestig  bladzijden die dit boek kent,  Curaçao en zijn rol in de slavernij uitvoerig op allerlei gebieden en fronten besproken. (…)  Deze publicatie geeft de beschrijving van het schip De Nieuwe Post waarop in 1715 het totaalaantal mensen opliep tot bijna zeshonderd, waaronder honderddertig kinderen, doordat de kapitein vier Portugese schepen wist te veroveren. Dit schip met uiteindelijk meer dan de gebruikelijke twaalf tot twintig procent kinderen aan boord reisde naar Curaçao in opdracht van de Haarlemmer H. Haring die in Elmina gestationeerd was als de WIC-directeur-generaal in het Afrikaanse slavenfort dat tot 1871 in Nederlands bezit zou blijven. De gevangengenomen Afrikanen die in Elmina (Ghana) en Angola aan boord waren gebracht werden voordat ze werden gedeporteerd naar het Caribisch gebied naamloos geregistreerd en gebrandmerkt. (…) De verwondering over hoe de ene mens de ander dit kan aandoen blijft bij de lezer op het netvlies staan tijdens het verder doornemen van de hier gepubliceerde veelal nieuwe en overweldigende informatie. Te meer daar in de inleiding niet alleen te lezen was dat slavernij een constante staat van oorlog was, maar ook dat naast de ruim 600.000 mensen die officieel onder Nederlandse vlag tussen 1606 en 1829 werden gekidnapt, weggerukt uit hun familie en gedeporteerd vanuit hun geboorteland in Afrika naar de ‘Nieuwe wereld’, in de koloniën nog eens miljoenen mensen in slavernij werden geboren. Tijdens het volledig doornemen van het prachtig in kleur vormgegeven boek, waardoor de schilderijen in detail kunnen worden bekeken op mensen van kleur, krijgt de lezer nog veel meer tot nadenken stemmende interpretaties van de slavernijgeschiedenis. (…) Ook laten Mok en Stam de Nederlandse slavernijgeschiedenis veel eerder beginnen dan tot op heden gebruikelijk. “Vanaf 1588 ontwikkelde de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, kortweg de Republiek, zich tot een imperialistische grootmacht en deze was halverwege de zeventiende eeuw enkele decennia lang de grootste slavenhandelaar.” (…)
Lees hier het artikel (2)
Meer over ‘Haarlemmers en de slavernij’
Meer over slavernij in andere boeken van Uitgeverij In de Knipscheer

«Het boek is zo overweldigend informatief over bijna alle onderwerpen rond de slavernij.» – Cees Luckhardt  

Over ‘Haarlemmers en de slavernij’ (1) van Ineke Mok en Dineke Stam in Antilliaans Dagblad, 2 september 2023:

Het boek ‘Haarlemmers en de slavernij’ is veel meer dan een beschrijving van hoe Haarlemmers betrokken waren bij de slavernij. Zo kent het een inleiding die boordevol zit met belangrijke informatie om de context te scheppen voor de gebeurtenissen die de auteurs Ineke Mok en Dineke Stam gaan beschrijven. Met de inleiding krijgt het onderwerp een zo uitvoerige en complete introductie, dat deze in elk schoollesboek geplaatst zou kunnen worden als introductie op de slavernijgeschiedenis. (…) Hetzelfde geldt voor alle overige informatie die hier publiekelijk gemaakt wordt. (…) De auteurs hebben hun uiterste best gedaan om zo compleet mogelijk te zijn, maar geven tegelijkertijd aan dat met dit boek nog niet het complete verhaal is geschreven  doordat ze ‘nog tot de laatste dag bijleerden’ en nieuwe informatie ontvingen. (…) Het boek is zo overweldigend informatief over bijna alle onderwerpen rond de slavernij  dat het af en toe even weggelegd moet worden om alles te kunnen verwerken. Gelukkig is de publicatie zo ook opgezet, de lezer kan grote en kleine stukken lezen terwijl in gedachten  kan worden gewandeld door het centrum van Haarlem. Hoewel aan de opzet van het boek een stadswandeling ten grondslag ligt kan het onderzoek gelezen worden zonder acht te slaan op de wandelroute. (…)
Dit is het eerste artikel in een reeks van drie die Cees Luckhardt aan dit boek wijdt in ‘Antilliaans Dagblad’.

Lees hier het artikel (1)
Meer over ‘Haarlemmers en de slavernij’
Meer over slavernij in andere boeken van Uitgeverij In de Knipscheer

«Heb je Dineke Stam of Ineke Mok al gebeld?» – Robin Goudsmit

VoorplatHaarlemmers en de slavernij-75Over ‘Haarlemmers en de slavernij’ van Ineke Mok en Dineke Stam in Trouw, 1 juli 2023:
Wie vragen heeft over het lokale slavernijverleden krijgt bij gemeentes, musea en stichtingen vrijwel altijd dezelfde wedervraag. Daarbij maakt het niet uit of het gaat om Tilburg of Gelderland; het antwoord luidt: heb je Dineke Stam of Ineke Mok al gebeld? (…) Stam, van huis uit historicus, en Mok, neerlandicus, kennen elkaar uit de jaren negentig, toen ze samen bij het Anne Frank Huis werkten. Sindsdien hebben ze samen en apart meerdere boeken, gidsen en educatieve bundels gemaakt over het slavernijverleden. Onlangs verscheen hun nieuwste boek, ‘Haarlemmers en de slavernij’. Het boek kende een lange aanloop: tien jaar geleden begonnen Mok en Stam al aan een onderzoek over het slavernijverleden van de stad. Mok: “Eigenlijk vonden we toen al heel veel. Bijvoorbeeld een document over Nannie, een tot slaaf gemaakte vrouw die cadeau werd gedaan aan een huishoudster.” Het document was heel gedetailleerd. “Er stond dat ze met de letters MI gebrandmerkt was. En wat ze had gekost.” Maar ondanks dat de sporen zo duidelijk waren, was er nog veel ‘onwennigheid’, zoals Stam het noemt. “Musea zeiden: nee, wij hebben niets over slavernij.” Dat is nu wel veranderd, en dat is maar goed ook, vinden ze. Vooral omdat voor nazaten de geschiedenis vaak nog erg dichtbij is. (…)
Lees hier het artikel
Meer over ‘Haarlemmers en de slavernij’
Meer over slavernij in andere boeken van Uitgeverij In de Knipscheer

«Boek met wandeltocht door onbekend Haarlems verleden.» – Maurice Blaauw


Over ‘Haarlemmers en de slavernij’ van Ineke Mok en Dineke Stam op Haarlem 105, 30 juni 2023:
Dineke Stam en Ineke Mok deden tien jaar lang onderzoek naar de slavernij in Haarlem. De verhalen schreven ze op in het interactieve boek Haarlemmers en de slavernij. In het boek is een kaart toegevoegd met huizen in Haarlem die verbonden zijn aan het slavernijverleden. “Je kan met de kaart door de stad lopen en lezen welke verhalen achter deze huizen kleven”, vertelt Mok. Naast de Haarlemse verhalen zijn er ook verhalen uit Bloemendaal en Heemstede in het boek te vinden. “Aan de achterzijde van het boek zit een fietsroute die je langs de buitenhuizen brengt, zoals Hartekamp en paviljoen Welgelegen”, vertelt Mok. Ondanks dat er veel sporen van slavernij in de stad zijn, had Haarlem vroeger geen kantoor van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) of de West-Indische Compagnie (WIC) in de stad. In de tien jaar hebben de auteurs vele archieven afgestruind. “Er staan soms best heftige dingen in de archieven”, meldt Mok. Toch vindt ze het raar dat ze vaak de eerste is die ze leest. “Ik hoop mensen te inspireren om eens te kijken of ze thuis nog wat hebben liggen wat ze kunnen doorlezen.”
Lees hier de aankondiging
Meer over ‘Haarlemmers en de slavernij’
Meer over slavernij in andere boeken van Uitgeverij In de Knipscheer

«Boek verhaalt over meer dan honderd sporen in de stad en achttien buitenhuizen.» – Willem Brand

VoorplatHaarlemmers en de slavernij-75Over ‘Haarlemmers en de slavernij’ van Ineke Mok en Dineke Stam in Nieuwsblad Haarlem, 24 mei 2023:
“Het is een geschiedenis waar ook aspecten aanzitten waardoor je op een andere manier gaat kijken,” sprak burgemeester Jos Wienen nogal omzichtig nadat hij het eerste exemplaar van het boek ‘Haarlemmers en de slavernij’ uit handen van uitgever Franc Knipscheer had gekregen. Dat gebeurde op 16 mei in de Janskerk. Het begon allemaal in 2013 met een tentoonstelling ’Hoezo, Haarlem en Slavernij’ in dezelfde Janskerk. Daar werd de basis voor het boek van Dineke Stam en Ineke Mok gelegd. (…) Het boek verbindt Haarlemse geschiedenis met het Nederlandse koloniale rijk. Het verhaalt over meer dan honderd Haarlemmers, meer dan honderd sporen in de stad en achttien buitenhuizen. Een van de dia’s die Dineke liet zien was het eigendomsbewijs van ene Nannie. Dineke: “Daarop staat dat Nannie gebrandmerkt is met de letters MI, die verwijzen naar de initialen van haar eigenaar. Zoals ook de West-Indische Compagnie haar logo zette op de lichamen van Afrikanen.” Het boek is dankzij bijdragen van vele fondsen voor slechts 19,50 euro te koop bij de Haarlemse boekhandel. (…)
Lees hier het artikel
Meer over ‘Haarlemmers en de slavernij’
Meer over slavernij in andere boeken van Uitgeverij In de Knipscheer