«Kijk, daar is de kracht van de poëzie en de kunst.» – Johannes THoen

VoorplatRozen-75Over ‘Rozen en rook’ van Theo Monkhorst op Facebook, 26 januari 2021:

‘Dichters zijn de zwaksten / met de scherpste wapens / omdat ze direct het hart raken’.

De roman ‘Rozen en rook’ (2020) van Theo Monkhorst is een vervolg op de dubbelroman ‘De zegen van weemoed’ (2018). Kunstmatige intelligentie komt in dit deel aanvankelijk niet zo bedreigend over als in ‘De zegen van weemoed’. Dat komt ook door de toonzetting, die verschilt van de eerste delen. Er wordt een schijnsfeer van een idyllisch leven opgeroepen in het Frankrijk van 2050. Robots doen het werk op het land, personage Julia kweekt rozen en geuren om haar overleden moeder Carmen te eren. De rol van zingende vogels valt ook op in de roman. De Centrale Autoriteit in Groot-Parijs, geen mensen maar een grote autonome machine, lijkt op een verlichte dictator. Iedereen wordt in de gaten gehouden, maar ingegrepen wordt er zelden. De radicale moslims in Frankrijk zijn ongevaarlijk geworden, maar leven nog steeds in hun eigen wereld. Er zijn spionerende als vliegen vermomde minidrones, er zijn informanten die van alles overbrieven. Privacy bestaat niet meer. Het krijgen van baby’s is not done. Het verandert allemaal als de gevoelloze cyborg Karl geraakt wordt door de woorden van hoofdpersonage Walid Fransman, een dichter, de analoge mens, een Engelsman van Nederlands-Libanese afkomst. Kijk, daar is de kracht van de poëzie en de kunst. Ook de muziek speelt een belangrijke rol in de roman, de macht van een liedje dat heel het land in beweging zet, uitmondend in een revolutie. De Centrale Autoriteit wordt uitgedaagd en moet wel in actie komen.Net als in de eerdere delen voert de auteur de dreiging heel geraffineerd op, leidend naar een gruwelijke climax, maar niet tot de nederlaag van de poëzie, de kunst, de muziek. Het verhaal van ‘Rozen en rook’ is vaker verteld, maar zelden zo poëtisch als door Theo Monkhorst.
Meer over ‘Rozen en rook’
Meer over Theo Monkhorst bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Interessant en verontrustend beeld schetsen van een mogelijke toekomst.» – Mick K. Zwart

VoorplatRozen-75Over ‘Rozen en rook’ van Theo Monkhorst voor NBD/Biblion, 16 juli 2020:
In 2050, in een Europa waar machines, robots en kunstmatige intelligentie de macht hebben, zijn het de kunstenaars, de creatieven die het verschil kunnen maken voor de mens. De jonge dichter Walid Fransman trekt van zijn woonplaats in Engeland naar Frankrijk om de nalatenschap van zijn grootvader, de schrijver Pieter Fransman (en hoofdpersoon in de eerste twee delen van deze trilogie) te zoeken. Daar ontmoet hij naast de liefde van zijn leven, een schare bijzondere dorpelingen die hem ieder op eigen wijze aanzetten tot filosofische beschouwingen, het schrijven van nieuwe dingen en zijn rol in de toekomst van de mensheid. Laatste deel dat volgt op de dubbelroman ‘De zegen van weemoed’ waarmee het samen een familiekroniek vormt. De auteur heeft reeds heel wat romans en dichtbundels op zijn naam staan en beheerst de kunst van het schrijven. Mooie bespiegelingen over kunst, liefde en het denken wisselen af met wat meer droge, feitelijke beschrijvingen van de gebeurtenissen, die tezamen een interessant en verontrustend beeld schetsen van een mogelijke toekomst. Verzorgde uitgave.
Meer over ‘Rozen en rook’
Meer over Theo Monkhorst bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Dit is zo’n goed boek.» – Harald Hameleers

VoorplatRozen-75Over ‘Rozen en rook’ van Theo Monkhorst op Paagman Boeken, 6 mei 2020:
(…) Dit is zo’n goed boek, goed geschreven, goede plot, fraaie karakters, leuke visies, en zoals een goed literair werk betaamt, te lezen op verschillende niveaus. (…) De roman is te lezen als een fictieve familiekroniek, een avonturenroman, maar ook als een maatschappijkritisch verhaal, waarin actuele problemen als klimaatcrisis, toegenomen automatisering, doorgeslagen overheidsbemoeienis en controle dwang, ontmenselijking, minachting voor cultuur, systeem boven menselijkheid, de zegeningen maar vooral ook de negatieve aspecten van kunstmatige intelligentie op een prettige manier worden aangepakt. (…) Kortom: een prachtige roman, een aanwinst voor het Nederlandse literaire arsenaal. Het gaat over het verlangen naar menselijkheid, de menselijke maat, het belang van cultuur en taal. Als ‘Rozen en rook’ in het Engels of Frans was verschenen, was Monkhorst een internationale literaire bestsellerauteur geworden met een miljoenenoplage.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Rozen en rook’
Meer over Theo Monkhorst bij Uitgeverij In de Knipscheer

Theo Monkhorst – De zegen van weemoed. Dubbelroman

VoorplatWeemoed-75Theo Monkhorst
De zegen van weemoed

dubbelroman
gebrocheerd in omslag met flappen,
550 blz., € 24,50
ISBN 978-90-6265-989-0
eerste druk oktober 2018

Wat begint als een luchtig literair experiment loopt uit op het relaas van het leven van journalist Pieter Fransman. Een bizarre familiekroniek van bijna een eeuw waarin families uit Oost en West met elkaar versmelten. Daarin constateert hij dat de taal een onbetrouwbare kameraad is, die hij niettemin nodig heeft om te overleven. Als hij op vijfenveertigjarige leeftijd besluit een fictieve autobiografie te schrijven alsof hij vijfenzeventig is, weet hij niet dat hij daar meer dan dertig jaar voor nodig zal hebben. Het wordt een dramatische zoektocht naar zijn herkomst en toekomst, met daarin jeugdige overmoed, kroningsrellen in Amsterdam, twee wereldoorlogen, het trauma van zijn vermeende Duitse afkomst, een tragische liefde, vaderschap, de vriendschap met een oude Joodse filosoof en een mysterieuze dood. Hij beschrijft een rouwproces in een poging zijn verloren liefde met woorden tot leven te wekken en eindigt uiteindelijk in de ontdekking van de zegen van weemoed.

De zegen van weemoed is een dubbelroman. De laatste regel van het hoofdpersonage Pieter Fransman in het eerste boek luidt: Laat ik een detective schrijven. Het is de aankondiging van het tweede boek, waarin de auteur samen met Lena, de ex-echtgenote van zijn vriend de Joodse filosoof, op zoek gaat naar de oorzaak van diens dood. Is het zelfmoord of moord? Tijdens die zoektocht blijkt dat de filosoof probeerde een geweten voor kunstmatige intelligentie te ontwerpen. Hij legde daarbij een relatie tussen zijn ervaring als slachtoffer van de Holocaust en een mogelijke nieuwe wereldoorlog door de beschikbaarheid van superintelligente wapens. Bovenal is het tweede boek het relaas van twee vitale oudere mensen, hun geschiedenissen van bijna een eeuw, en de ontroerende verliefdheid die tussen hen opbloeit.

Volgens de Van Dale uit 1999 is ‘melancholisch’ synoniem voor ‘weemoedig’. Maar volgens diezelfde Van Dale is dat maar gedeeltelijk juist. ‘Melancholisch’, of ‘melancholiek’, wordt behalve als ‘zwaarmoedig’ ook als ‘droefgeestig’ gedefinieerd, terwijl ‘weemoed’ wordt beschreven als ‘een zacht-treurige stemming van het gemoed’. Met andere woorden, aan weemoed ontbreekt zwaarmoedigheid. En als Gerrit Komrij melancholie omschrijft als ‘dat besef van tijdelijkheid en ijle droom dat het leven juist zo draaglijk maakt’, spreekt hij in feite van de lichte vorm van melancholie, van weemoed. Het aardige is dat de romanticus Komrij er een positieve draai aan geeft, het maakt het leven draaglijk. Dat is wat ik bedoel met de zegen van weemoed. Zelf heb ik het eens gedefinieerd als ‘de berusting dat schoonheid en destructie hetzelfde zijn’. – Pieter Fransman in ‘De zegen van weemoed’

Theo Monkhorst publiceerde onder meer vijf romans, waaronder ‘De blijmoedige leugenaar’ in 2016. De dubbelroman ‘De zegen van weemoed’ is een onderdeel van een trilogie waarvan het derde deel later verschijnt.

«Het gaat Theo Monkhorst in De blijmoedige leugenaar om bijvoorbeeld de bijzondere liefdesrelatie in de roman tussen de liegende wethouder, zijn sterke vrouw en zijn nieuwe vriendin. En om de filosofische kwestie van wat taal allemaal vermag. Van wat woorden kunnen bewerkstelligen.» – Lex de Jonge in AD

«De blijmoedige leugenaar is niet een brievenroman in de klassieke zin, alle brieven zijn gericht aan de nog onmondige volgende generatie, en de briefschrijvers zijn zich van elkaars activiteit evenmin bewust. Het gaat steeds om een relaas door personen die de afloop al kennen en wier intenties minder op levendige beschrijving dan op psychologische analyse en zelfrechtvaardiging zijn gericht. Hun stemmen klinken authentiek.» – Lex Bijlsma op Tzum

Meer over Theo Monkhorst bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘De blijmoedige leugenaar’