Ton van Reen – Katapult. Oproer in Amsterdam

Kaft zondagTon van Reen
Katapult
Oproer in Amsterdam

Roman
Gebrocheerd in omslag met flappen,
148 blz., € 17,50
ISBN 978 90 6265 978 4
oktober 2017

In de tijd waarin de roman Katapult, Oproer in Amsterdam speelt, de jaren zeventig van de vorige eeuw, was er nog hoop, ook al toont het verhaal niet het Amsterdam van de glamour maar het Amsterdam dat aan de rand staat van de verloedering. Het is het verhaal van een dag uit het leven van een kleine groep mensen, een familie en hun vrienden, die in een grote stad toch in een uiterst kleine kring blijken te leven. Het lijkt dat ze ver staan van de boze en wonderlijke rampen die zich in de stad voltrekken en die ze niet kunnen benoemen, maar feitelijk ondervinden ze alle gebeurtenissen aan hun lijf.

Wat er in Katapult gebeurt, speelt zich alleen af in zwarte sprookjes, maar vaak hebben sprookjes meer met de werkelijkheid gemeen dan de exacte verslagen van gebeurtenissen. Wie denkt dat het onmogelijk is om met een katapult een brandende scherf van de zon te schieten, om zo hotel-restaurant Americain in de fik te zetten, moet dit boek maar niet lezen. Katapult is vijfenveertig jaar geleden geschreven. Veel in Amsterdam lijkt nu nog hetzelfde, maar dat is schijn. Wie met dit boek door de stad loopt en de sporen zoekt van het Amsterdam van toen, ziet dat de mooie gevels er nog zijn en worden gefotografeerd door hordes toeristen uit de hele wereld, maar ook dat achter de fraaie gevels heel veel is weggehaald. Nu zijn er supermarkten gevestigd en kantoren van advocaten, multinationals en brievenbusmaatschappijen die de stad en Nederland misbruiken om belasting te ontduiken. De gezinnen zoals die van Albert Meyer zijn grotendeels verdreven naar de Bijlmer, Purmerend en Almere.

Ook café De Engelbewaarder, aan de Kloveniersburgwal is er niet meer. Kastelein Bas, in wie de toenmalige uitbater en boekenliefhebber Bas Lubberhuizen herkend kan worden, leeft nog, maar de redacteuren van Vrij Nederland die er dagelijks hun kelkjes leeg dronken, zoals Martin van Amerongen en Joop van Tijn, zijn al jaren heen. Net als Ischa Meier die er vaak kwam met zijn vrouwen, minnaressen en favoriete hoertjes en een zak vol boeken waarvan hij de flapteksten las. Ook stamklant Robert Jasper Grootveld, die model stond voor Crazy Horse is er niet meer, net als Simon Vinkenoog, de magiër van het vrije woord. Wel zijn gelijkgestemde filosofen als Roel van Duijn en Luud Schimmelpennink nog onder ons, maar hun ideeën worden nauwelijks nog begrepen.

In de gevoelswereld van schrijver Ton van Reen spelen de zelfgenoegzame leden van de georganiseerde samenleving een uiterst sinistere rol. Wreedheid, vreemdelingenhaat en bloeddorst liggen achter hun oppervlakkige en zo fatsoenlijk lijkende gedrag voortdurend op de loer. De helden van Ton van Reen behoren zonder uitzondering tot de kwetsbaren en de slachtoffers: eenzame kinderen, hoeren, landlopers, kermisgasten en zonderlingen, mensen die echter een warmer hart hebben dan de directeuren van de Rabobank en de Tweede Kamerleden van de VVD.

Over de boeken van Ton van Reen schreef Aad Nuis in de Haagse Post: ‘Hij schrijft eigenlijk steeds sprookjes, waarbij de toon onverhoeds kan omslaan van Andersen op zijn charmantst in Grimm op zijn gruwelijkst.’ Reinjan Mulder schreef in NRC-Handelsblad: ‘Het proza van Ton van Reen is mooi als poëzie.’ En Gerrit Krol schreef in dezelfde krant: ‘Ton van Reen schrijft leerboeken voor schrijvers.’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Boeli van Leeuwen – Een vreemdeling op aarde. Roman

BOELI VAN LEEUWEN
Een vreemdeling op aarde

Nederland/ Curaçao
Genaaid gebonden, met leeslint, 208 blz., € 17,90
Heruitgave, 5de editie, 1 oktober 2015
ISBN 978-90-6265-808-4

«Een van onze grootste schrijvers.»
– Tommy Wieringa

Een vreemdeling op aarde is het vierde boek uit het oeuvre van Boeli (dr. mr. W.C.J.) van Leeuwen (1922-2007) dat conform de gebonden edities van De eerste Adam, Schilden van leem en Het teken van Jona opnieuw verschijnt. De roman (1962) is samen met de romans De rots der struikeling (1959) en De eerste Adam (1966) wel ‘de trilogie van een displaced person’ genoemd.

Kai, zoon van een Venezolaanse moeder en een Friese vader is op Curaçao geboren. Hij zoekt zijn heil in Nederland – weg van het mislukte huwelijk van zijn ouders op Curaçao, weg van zijn blanke wortels in een zwarte samenleving. Maar in Amsterdam kan hij niet aarden in het Amsterdamse Leidsepleinleven van de jaren vijftig. Op de vlucht voor zijn alcoholverslaving hervindt Kai in Spanje zijn geschonden vertrouwen in de liefde en in de medemens in een tijdelijke relatie met een getrouwde vrouw die de uiteindelijke terugkeer naar Curaçao mogelijk maakt.

Van Een vreemdeling op aarde verscheen in 2006 een Engelse vertaling bij Peter Lang Press als A Stranger on Earth. Voor De rots der struikeling ontving Boeli van Leeuwen in Nederland de Vijverbergprijs (de tegenwoordige F. Bordewijkprijs. In 1983 werd hij voor zijn literaire werk bekroond met de Cola Debrotprijs, de belangrijkste Antilliaanse culturele onderscheiding. Na zijn pensionering dat jaar werkte hij als pro-Deo-advocaat in de armenwijken die hij ‘schaduwzijde van the neat Dutch treat in the Caribbean’ noemde. Ook wijdde hij zich opnieuw aan het schrijven, wat onder mee resulteerde in de romans Schilden van leem (1985), Het teken van Jona (1988) en zijn befaamde columnverzameling Geniale anarchie (1990) waarmee hij een nieuwe lezersgeneratie aan zich wist te binden. In 2007 werd hem door het Fonds voor de Letteren als waardering voor zijn hele oeuvre een eregeld toegekend.