Ton van Reen – De lichtverkoper. Roman

VoorplatLichtverkoper-75
Ton van Reen
De lichtverkoper

Roman over het leven in Limburg in de negentiende eeuw
Nederland
gebrocheerd
320 blz., € 19,50
ISBN 978-90-6265-753-7
eerste en tweede druk 2013 exclusief voor lezers van Dagblad De Limburger
derde druk maart 2019, voor het eerst in de boekhandel

Maastricht in het jaar 1873. De twaalfjarige Caspar Marres woont in de Cité Ouvrière, het mensenpakhuis dat grootindustrieel Petrus Regout voor arbeiders van zijn fabrieken heeft laten bouwen, dicht bij hun werk. Hoewel iedereen in het gezin Marres werkt, komen ze toch nauwelijks rond. De schatrijke Regout en de andere fabrieksdirecteuren worden in hun liberale overtuigingen gesteund door behoudende geestelijken die de arbeiders leren dat de macht wordt geschonken door God en dat de armen de rijken moeten accepteren. Na school, en later ook na zijn werk in de fabriek, verkoopt Caspar huis aan huis kaarsen en gaskousjes, petroleum en lampolie. Op straat ontmoet hij de mensen die er nog slechter aan toe zijn, zoals Leen en de weesmeisjes die als prostituee moeten werken. Door een zwaar ongeluk in de fabriek, waar kinderarbeid heel gewoon is, komt hij in het ziekenhuis terecht en leert daar Troef kennen, een voormalige weesjongen die hem leert wat vrijheid is.

De Lichtverkoper werpt licht op een donker tijdperk in de geschiedenis van de arbeiders, niet alleen in Maastricht, maar overal in het land. In de eeuw van de opkomst van de industrie werd van de arbeiders verwacht dat ze gehoorzaam waren aan de baas en aan de Kerk en dat ze hun armoede, het gebrek aan woonruimte en de hoge kindersterfte in hun gezinnen moesten zien als de beproeving in dit leven dat later beloond zou worden in de hemel. Maar Caspar en zijn invalide broer Joes, die de geschiedenis van zijn familie en van de stad opschrijft in schriftjes, willen een goed leven op deze wereld. De Lichtverkoper is de ontroerende geschiedenis van Caspar en zijn familie, hun vrienden en de arbeiders die langzaam tot het inzicht komen dat ze hun armoede en hun rechteloosheid niet langer moeten accepteren. Het is de geschiedenis van een stad met een kleine bovenlaag van rijken en een grote meerderheid van armen die nauwelijks of niet in hun bestaan kunnen voorzien. Het is ook het verhaal van de paupers die op straat leven, de bedelaars, de prostituees en de invaliden die kansloos zijn in deze harde maatschappij.

Ton van Reen schreef dit boek om stem te geven aan de mensen die het slachtoffer waren van de hebzucht van de kleine groep schatrijke industriëlen die kapitalen verdienden over de ruggen van hun arbeiders en hun gezinnen. Dit boek verscheen eerder als feuilleton in Dagblad De Limburger/Limburgs Dagblad en werd enthousiast door de lezers ontvangen.

Lezing Ton van Reen ‘Vreemd in Limburg’

TonvanReenWoensdag, 7 november 2018, geeft Ton van Reen een lezing in de jaarlijkse lezingencyclus van het Dr. Winand Roukens Fonds, aan de Universiteit van Maastricht. De lezing vindt plaats in de Karl Dittrichzaal van de Universiteit te Maastricht, in het voormalige Bonnefantenklooster, Bonnefantenstraat 2 te Maastricht. De aanvang is om 16.00 uur. Graag iets eerder aanwezig. Einde om 18.00 uur. Iedereen is welkom.

In zijn lezing zal Ton van Reen vooral vertellen over de mensen die er niet bij mochten horen, de vreemdelingen in eigen huis. Omdat ze door de katholieke kerk benoemd waren tot kinderen van de duivel: de kubla walda, de kaboten, de kabouters. In het kort, de door de rk kerk verstoten kinderen, zoals de kinderen die werden geboren met het syndroom van Down, die volgens de kerk duivelskinderen waren, omdat hun vader de duivel zou zijn en hun moeder omgang had met de duivel. De rk kerk heeft altijd de mensen die haar niet goed gezind waren, of van wie ze niet wilden dat ze katholiek werden, in verband gebracht met de duivel, zoals joden, roma en sinti, vrouwen die van hekserij werden beschuldigd, enzovoort. De duivel zou een geest zijn die zelf niet kon handelen, maar handlangers op aarde nodig had om zijn kwalijke werken uit te voeren, zoals misoogsten, uitbraken van pest en andere plagen, veeziektes, die tot hongersnoden hebben geleid, kinderroof, en zo meer. Meer dan tien eeuwen lang heeft de kerk de mensen angst aangepraat voor alles wat anders was in de ogen van priesters en voor iedereen die anders dacht of een ander geloof aanhing. Duizenden mensen, alleen al in het huidige Limburg, waren het slachtoffer van deze vervolgingen door een organisatie die zich boven alles verheven voelde en beschikte over leven en dood. In de hele wereld werden er miljoenen mensen geslachtofferd en vaak na gruwelijke martelingen vermoord door een organisatie die zegt liefde te prediken maar haat heeft gezaaid en mensen tegen elkaar heeft opgezet.
Meer over Ton van Reen

Ton van Reen – Gestolen jeugd. (Jeugd)roman

ReenTonvan_GestolenJeugd_03_aTon van Reen
Gestolen jeugd

(jeugd)roman
Nederland
gebrocheerd, 448 blz.,
overgenomen fondstitel De Geus
tijdelijk € 12,50
ISBN 978-90-445-0205-3
derde druk, 2002

De jonge Lei Steeghs en zijn zus Door groeien op op het platteland van Limburg. De oorlog krijgt gaandeweg vat op de kleine gemeenschap. In de herfst van 1944 moeten steeds meer Duitse mannen naar het front. De leeggevallen plaatsen in de fabrieken worden ingenomen door buitenlanders die tijdens razzia’s van de straat zijn geplukt en op transport gezet. Een van hen is de vijftienjarige Lei. De zware dwangarbeid op de slakkenberg van de hoogovens in Midden-Duitsland en de spanning van de bombardementen nemen hem het laatste restje kinderlijke onschuld af. Thuis krijgt Door te horen dat de Engelse soldaat met wie ze verkering heeft gekregen, in Duitsland is gesneuveld. Zij neemt een verregaande beslissing over haar eigen leven.

«Herkenbaar, confronterend (…) Zoals het lot van de joden duidelijk wordt in het dagboek van Anne Frank, weet je na het lezen van ‘Gestolen jeugd’ hoe het de Nederlandse dwangarbeiders in Duitsland verging.» – Algemeen Dagblad

«Van Reen (1941) baseert zich in deze roman op ware gebeurtenissen, namelijk de oorlogservaringen van de hoofdfiguur Lei Steeghs en zijn zuster Door. Als de oorlog begint zijn ze resp. 11 en 13 jaar. Als Lei 15 is, wordt hij opgepakt en als dwangarbeider in Duitsland te werk gesteld. Zijn zuster krijgt een relatie met een Engelse soldaat, die enkele weken voor de Duitse overgave sneuvelt. Zij geeft haar leven daarna bewust een andere wending. Van Reen is een goede verteller die de dramatische gebeurtenissen in het leven van zijn personages zo weet te doseren dat er een pakkende roman ontstaat. Zoals de meeste van zijn romans speelt ook deze geschiedenis zich af in de Peelstreek. Op overtuigende wijze weet hij in de stijl van de roman de geestelijke ontwikkeling weer te geven die het gevolg is van de gruwelijke ervaringen en het verdriet van de hoofdpersonages. De schrijver geeft een beeld van de reacties op de oorlog in een streng-katholieke gemeenschap in oostelijk Brabant.» – Gerard Oevering voor NBD / Biblion
Meer over ‘Gestolen jeugd’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Jacques Thönissen (Limburger op Aruba) op L1-TV

ThonissenOver Jacques Thönissen op L1-TV, 26 april 2017:
Wie aan Aruba denkt, denkt aan zon, zee en strand. Wat veel mensen niet weten is dat er op het eiland nogal wat Limburgers wonen. Sommigen zijn zo aan het eiland verknocht geraakt dat ze er nooit meer weg willen. Zo ook schrijver Jacques Thönissen uit Merum, die al 55 jaar op Aruba woont. Hij vindt er inspiratie om te schrijven. Maar Limburg blijft een rol spelen in zijn boeken, zoals in zijn jongste roman ‘Sarah de zwarte madonna’.
Kijk hier naar deel 3 van een serie van L1-verslaggever Ed Leunissen
Meer over ‘Sarah de zwarte madonna’
Meer over Jacques Thönissen op deze site

‘De verdwenen stad’, de nieuwe roman van Ton van Reen, verschijnt in de Boekenweek

Opmaak 1Voorafgaand aan de Boekenweek 2016 verschijnt komende week de nieuwe roman van Ton van Reen, ‘De verdwenen stad’, die zich afspeelt in het Limburgse Roermond in de wereld van advocatuur, politiek en corruptie. Ton van Reen zal zijn nieuwe boek signeren op 6 opeenvolgende zaterdagen in maart en april tussen 13.30 en 16.00 uur.
12 maart: Boekhandel Plantage, Roermond.
20 maart: Boekhandel Dominicanen, Maastricht.
26 maart: Boekhandel Plantage, Heerlen.
2 april: boekhandel Krings, Sittard.
9 april: Boekhandel Leeskunst, Kerkrade.
16 april: boekhandel Koops, Venlo.
Meer over ‘De verdwenen stad’

«Mooie roman met veel aandacht voor de couleur locale.» – Annemiek Buijs

MADONNA2Over ‘Sarah de Zwarte Madonna’ van Jacques Thönissen, voor NBD | Biblion 2 december 2015:
Roman van de uit Limburg afkomstige schrijver (1939), die sinds 1962 op Aruba woont. Hij publiceerde eerder onder meer ‘Devah’*. Net als in ‘Devah’ staan opnieuw zigeuners centraal. Het verhaal speelt zich af in een dorp in de buurt van Roermond. Bij het dorp is een zigeunerkamp; sommige zigeuners werken op de Martinushoeve, zoals Djego. Martin, de zoon van de boer, is heimelijk verliefd op danseres Vladja, maar moet van zijn ouders met zijn buurmeisje trouwen. Als dochter Ankie een ongeluk krijgt, wordt zij genezen door een zigeunervrouw en sindsdien vereert zij Sarah de Zwarte Madonna, de patroonheilige van de zigeuners. Dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit en zijn de zigeuners niet meer veilig. Djego en Vladja duiken onder op de boerderij, maar met anderen loopt het slechter af. Mooie roman met veel aandacht voor de couleur locale, de zigeunercultuur en de genocide op zigeuners. Een eerbetoon aan het verzetswerk van de vader van de schrijver die onder codenaam meneer T. een bijrol speelt.
Meer over ‘Sarah de Zwarte Madonna’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Jacques Thönissen is een rasverteller.» – Wim Rutgers

MADONNA2Over ‘Sarah de Zwarte Madonna’ van Jacques Thönissen in Antilliaans Dagblad, donderdag 19 november 2015:
Het verhaal is een eerbetoon aan de zigeuners. Centraal staat daarbij de Zwarte Madonna, die in Saintes Maries de la Mer in Zuid-Frankrijk vereerd wordt, een madonna die als beschermheilige ingeroepen wordt in alle aspecten van het dagelijkse leven en die genezende kracht zou hebben. De roman is meer dan alleen een oorlogsroman. Het verhaal gaat over het leven van alledag op het platteland in Midden-Limburg, in een milieu van jongeren en mensen op leeftijd, twee rivaliserende boeren op grote boerderijen, een wat op de achtergrond figurerende rijke en aanzienlijke rentmeester én de zigeuners die in de kleine gemeenschap zowel acceptatie als weerstand oproepen. (…) Jacques Thönissen is een rasverteller. Het schrijfplezier straalt van elke pagina. Dat is in zijn gemakkelijk leesbare stijl direct al duidelijk. Jacques Thönissen heeft zijn geboortestreek al decennia lang verlaten maar hij weet de sfeer van het katholieke platteland van zijn jeugd nog feilloos op te roepen. Hij is een schilder met woorden.
Lees hier het artikel
Meer over ‘Sarah de Zwarte Madonna’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een sterk en broodnodig boek.» – André Oyen

MADONNA2Over ‘Sarah de Zwarte Madonna’ van Jacques Thönissen op Ansiel, 8 november 2015:
Het plot van deze mooie familieroman kent verschillende verhaallijnen, het boerenleven in Nederlands Limburg, de omgang met zigeuners, de kennismaking met Sara, de patroonheilige, de passies van de jongeren en ten slotte de gruwel van de oorlog. Maar Sara heeft toch wel een heel belangrijke plaats in dit werk. (…) Een andere overlevering beschrijft Sara als stamhoofd van een Roma-gemeenschap die aan de monding van de Rhône leefde. Eens per jaar haalde de gemeenschap tijdens een religieuze ceremonie het beeld van Ishtari (Astarte) uit de tempel waarna het in processie naar de zee werd gedragen en gebaad werd. Op een dag had Sara een visioen, waarin ze de boodschap kreeg dat de heiligen die aanwezig waren bij Jezus’ dood zouden komen en dat zij hen moest helpen. Sara zag hen daarop aankomen in een boot over een onstuimige zee, waardoor de boot niet kon aanmeren. Maria Salomé wierp haar omslagdoek op de golven en Sara kwam erover naar hen toe. Ze hielp de opvarenden vervolgens door middel van gebed aan land te komen. Jaarlijks verzamelen veel met name Romapelgrims zich op 24 mei in Saintes-Maries-de-la-Mer. Op deze dag wordt het beeld van de Zwarte Sara uit de crypte van de Notre-Dame-de-la-Mer in gehaald en naar de zee gedragen. Sommige onderzoekers zien parallellen tussen deze bedevaart en de verering van de hindoe-godin Káli. De verering van Sint Sara wordt niet officieel erkend door de Rooms-katholieke Kerk en daar knelde het schoentje in het zéér katholieke Limburg. Het personage dat het verhaal zowat leidt is boerendochter Ankie. Zij heeft een vlotte omgang met de zigeuners en wanneer zij door de val van haar paard, gebrekkig blijft komt zij en met haar heel het dorp in de ban van Sarah de Zwarte Madonna. Jacques Thönissen heeft een sterk en broodnodig boek geschreven. Net als Felicita Vos in ‘Duivelsklauw’ kaart ook hij de vervolging van de zigeuners in WO II aan en dat is toch nog altijd broodnodig. Verder is het ook op literair vlak een aangenaam boek om te lezen alleen al omwille van het nauwkeurig beschreven tijdsbeeld dat hij geeft over de Limburgse samenleving van voor en tijdens De Tweede Wereldoorlog.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Sarah de Zwarte Madonna’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Als de rijke beelden van de film ‘Novecento’.» – Ezra de Haan

MADONNA2Over ‘Sarah de Zwarte Madonna’ van Jacques Thönissen in Antilliaans Dagblad, woensdag 11 november 2015:
Als lezer krijg je het gevoel dat het leven zoals het eeuwenlang was geweest werd weggevaagd om nooit meer hersteld te mogen worden. Het verhaal geeft je een nostalgisch gevoel, vooral omdat er, ondanks de problemen die ook die dagen kende, zoveel rust in die wereld lijkt te heersen. Het verhaal maakt duidelijk dat zigeuners als seizoenarbeiders tijdelijk deel van de gemeenschap uitmaakten. (…) Je ontkomt er niet aan in deze roman aan de rijke beelden van de film Novecento te denken. Alleen speelt het zich nu in Limburg af en is er sprake van de indertijd haast onmogelijke vriendschap en liefde tussen Limburgers en zigeuners. (…) Daarmee is Sarah de Zwarte madonna een eerlijke weergave van een lang vervlogen wereld, opgebouwd uit anekdotes en verhalen die de geschiedenis van Noord-Limburg en die van de zigeuners die er ooit rondtrokken met grote verve vastlegt.
Lees hier en hier de recensie. Op 8 december 2015 ook geplaatst op Caraïbisch Uitzicht
Meer over ‘Sarah de Zwarte Madonna’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Jacques Thönissen op de radio over zijn verzetsroman

MADONNA2Over ‘Sarah de Zwarte Madonna’ van Jacques Thönissen op AmsterdamFM Radio, 14 september 2015:
Jacques Thönissen is een van de gasten in het boekenuur vanaf 16.00 uur in het programma ‘Kunst en Cultuur’ dat rechtstreeks wordt uitgezonden vanuit de OBA in Amsterdam. De schrijver is deze week over uit Aruba vanwege de presentatie van zijn nieuwe (Nederlandse) roman, spelend in de Tweede Wereldoorlog in Limburg. Met deze roman eert Jacques Thönissen postuum zijn vader voor het verzetswerk dat hij onder zeer moeilijke omstandigheden en met risico voor eigen leven verricht heeft en waarvoor hem het Verzetsherdenkingskruis werd toegekend. Een van de hoofdpersonen in de roman is het zigeunermeisje Vladja. Zij staat symbool voor de meer dan een miljoen zigeuners, die tijdens de oorlog in vernietigingskampen of bij razzia’s zijn omgebracht. Daarom is deze roman is mede opgedragen aan het zigeunervolk dat verdient in de Europese samenleving opgenomen en geaccepteerd te worden.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Sarah de Zwarte Madonna’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer