Lex Paleaux op Scheltema’s Schrijversestafette.

KleinScheltemaOp aanstaande zondag 19 maart 2023 vindt aan het Amsterdamse Rokin Scheltema’s Schrijversestafette plaats. Van 11:00-16:00 is de 4e etage veranderd in dé meeting-spot voor auteurs en lezers! Een geweldige line-up van meer dan 50 auteurs vieren die middag het Boek. Lex Paleaux signeert van 15.00 tot 15.30 uur zijn nieuwe roman Als de dood zucht. Onder de uitgenodigde auteurs bevinden zich behalve Lex Paleaux ook Janneke Siebelink, Ellen Deckwitz, Jip van den Toorn, Ellen Ombre, Marion Bloem. Plaats van handeling Rokin 9, 1012KK Amsterdam. Een dag eerder, op zaterdag 18 maart, signeert Lex Paleaux van 14.00 tot 15.00 uur in Boekhandel De Vries Van Stockum, Jacobijnestraat 7, 2011 TG Haarlem.
Meer over ‘Als de dood zucht’

Woordje ter herinnering aan Helen Knopper

foto HelenFranc Knipscheer bij de uitvaart van Helen Knopper, 12 december 2022:

«Beste aanwezigen,

In 1985 gaf Uitgeverij In de Knipscheer – de uitgeverij bestond bijna 10 jaar, we waren nog jong – het debuut uit van Hugo Pos, ‘Het doosje van Toeti’. Hugo Pos, gepensioneerd rechter, werd in dat jaar 72. Zouden we dat wel doen, een al zo’n oude auteur bij ons laten debuteren, hadden we ons afgevraagd. We hadden per slot naam gemaakt met jonge debutanten, generatiegenoten: Leon de Winter, Astrid H. Roemer, Marion Bloem, Herman Brusselmans. Maar ‘Het doosje van Toeti’ was een prachtige verhalenbundel en goed is goed ongeacht de leeftijd. Hugo Pos overleed in 2000 en hij had toen bij deze uitgeverij 15 bundels kwatrijnen en verhalen op zijn naam staan en de met de E. du Perron-prijs bekroonde autobiografie ‘In Triplo’. Wat ik in 1985, ik was toen 38, me voor het eerst realiseerde, en zo ontzettend troostrijk vond, was dat je kennelijk op je 72ste nog een nieuwe carrière kunt beginnen. Niet dat ik dat van plan was, maar de idee dat dat kon bracht me wel op mijn gemak.

De eerste keer dat ik de naam Helen Knopper tegenkwam was toen ik als redacteur begin jaren zeventig werkte voor een boekenclub. In hun programmaonderdeel literatuur werden enkele door Helen Knopper vertaalde titels opgenomen van de Amerikaanse hippieschrijver Richard Brautigan. Een paar jaar later zou ook mijn broer Jos Knipscheer, alweer ruim 25 jaar geleden overleden, een roman van Brautigan vertalen. De tweede keer dat ik de naam Helen Knopper bewust tegenkwam was nadat Uitgeverij In de Knipscheer in 1976 net begonnen was en we in het fonds van de eveneens piepjonge Uitgeverij Loeb & Van der Velden o.a. de titel ‘De Vertellers’ tegenkwamen samengesteld door beide uitgevers met daarin verhalen van o.a. Hester Albach, Peter Andriese, Jan Cremer, Hans Dorrestijn, Heere Heeresma, Eelke de Jong, Theo Kars, Laurie Langenbach, Guus Luijters en ook Helen Knopper, schrijvers die rond die jaren zeventig furore maakten. Ieder ging zijn en haar weegs. De derde keer dat Helen Knopper bij mij in beeld kwam was toen ik in 1977 recensies las over haar titel ‘Een onfatsoenlijk afscheid’.

Zo’n zeven jaar geleden ontving de uitgeverij een manuscript van Helen Knopper met de titel ‘Het loopt het ademt het leeft’. Ze was inmiddels 80. Weer vroegen we ons af: zouden we dat wel doen?
Haar laatste, twintigste boek was na een schrijverscarrière van ruim dertig jaar toch al verschenen in 1997? Tachtig jaar oud! Wie zit daarop te wachten? Is dat nog te verkopen? Maar het was een prachtig boek en goed is goed ongeacht de leeftijd. We nodigden haar uit op de uitgeverij en wat me daarvan vooral nog bijstaat was dat ze vertelde dat toen ze dik in de zeventig was zich op de Universiteit van Amsterdam had ingeschreven en psychologie was gaan studeren. Dat was voor mij weer zo’n Hugo Pos-momentje. Ik was op dat moment 68 en bedacht me dat Helen Knopper op die leeftijd pas jaren later zou beginnen aan een universitaire studie. En ik vond dat zo ontzettend troostrijk. Niet dat ik dat zou kunnen of willen, maar de idee dat dat überhaupt een optie was stemde me wel optimistisch. Die moed, die vrijheid die daaruit sprak bewonder ik in haar tot op de dag van vandaag. U weet hoe het verder ging. ‘Het loopt het ademt het leeft’ kwam uit in 2016, een heruitgave van ‘Een onfatsoenlijk afscheid’ in 2018 en later dat jaar ‘Het onbesproken beeld’. In 2019 verscheen de omvangrijke essay- en verhalenbundel ‘Het brandende huis’, misschien wel haar literaire testament, en vorig jaar, in 2021, haar laatste boek ‘En dan nog de liedjes’.

Het zal niet moeilijk zijn de herinnering aan Helen Knopper levend te houden.
Van haar boek ‘Het brandende huis’ heb ik een paar doosjes meegenomen. Eenieder hier aanwezig mag als herinnering aan Helen een exemplaar daarvan meenemen.»

Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

Marion Bloem over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op Moesson Live! in OBA Theater.

Moesson Live! Is een nieuwe serie programma’s in het OBA Theater (Amsterdam) met Het Indisch tijdschrift Moesson rond steeds een ander, actueel thema. Op 27 maart 2022 is het thema ‘Na de kolonie’. Deze middag neemt verder Moesson redacteur Ricci Scheldwacht ‘Moesson- de Indische collectie’ officieel in gebruik. Dit is een collectie van Indische letteren die door Moesson is samengesteld en vanaf nu te vinden is in de OBA/ Huis van alle Talen op de 4e etage van de OBA Oosterdok. Schrijver Marion Bloem bespreekt vervolgens haar favoriet uit deze collectie ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan. Illustrator Peter van Dongen maakte het prachtige beeld bij dit programma. Hij is deze middag ook aanwezig en zal na afloop signeren in de Theaterfoyer. Julya L’oko zal het programma muzikaal openen en afsluiten. Moesson is live aanwezig met haar befaamde shop. Aanvang programma 15.00 uur.
Meer info over het programma en toegangskaarten
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Marion Bloem op deze site

«Alle akelige dingen die in het boek gebeuren ervaar je niet direct, maar via een schitterende omweg.» – Basje Boer

Over de gekte van een vrouwOver ‘Over de gekte van een vrouw’ van Astrid H. Roemer in De nieuwe koloniale leeslijst van De Groene Amsterdammer/Das Mag Uitgevers, maart 2021:
(…) Ze schreef tal van boeken, waarvan ‘Over de gekte van een vrouw’ het bekendste werk is. (…) Ze bouwde haar roman op uit fragmenten, schakelt heen en weer tussen heden en herinnering – ook dat geeft niet meteen toegang tot Noenka’s verhaal. Maar dat fragmentarische maakt je ook, op een heel wezenlijke manier, deelgenoot van Noenka’s beleving. (…) In ‘Over de gekte van een vrouw’ houden tegengestelde krachten elkaar in balans: natuur staat tegenover religie, lichaam tegenover geest, wit tegenover zwart, verwekking tegenover sterven. Ouder zijn minnaars, een orchidee in bloei maskeert de stank van de dood. Een moeder sterft, een kind wordt geboren. Heden en verleden lopen door elkaar, en dat voelt even tegenstrijdig als logisch. Wat jaren geleden gebeurde, gebeurt opnieuw. Het leven is herhaling en beweegt zich in cycli.
In ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ komen bijdragen aan bod van en over de volgende (soms voormalige) In de Knipscheer-auteurs: Frans Lopulalan, Alfred Birney, Albert Helman, Bea Vianen, Frank Martinus Arion, Edgar Cairo, Astrid H. Roemer, Marion Bloem, Boeli van Leeuwen, Michiel van Kempen, Tip Marugg.
Meer over Astrid H. Roemer bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de koloniale leeslijst op deze site [ = ]

«Ze ontvluchtte de verstikking in Suriname door naar het land te gaan dat ze verantwoordelijk hield voor de wantoestanden.» – Warda El-Kaddouri

90-6265-289-1Over ‘Sarnami, hai’ van Bea Vianen in De nieuwe koloniale leeslijst van De Groene Amsterdammer/Das Mag Uitgevers, maart 2021:
Het verhaal van Suriname van binnenuit, zo wordt het werk van Bea Vianen het meest gekarakteriseerd. En dat is niet onterecht, maar nog specifieker is het het verhaal van Suriname beschreven vanuit een vrouwelijk perspectief. Hoewel Vianen ook poëzie en korte verhalen op haar naam heeft staan, staat zij vooral bekend om haar romans. ‘Sarnami, hai’ (…) werd een van de meest gelezen en meest geliefde romans in het Suriname van haar generatie. Als eerste vrouwelijke romanschrijver inspireerde Vianen met haar klassieker andere Surinaamse schrijvers, zoals Astrid Roemer, (…) die haar bedankt toen die de P.C. Hooftprijs in ontvangst nam. Een belangrijk thema in haar werk is de drang naar vrijheid. (…) Ze wordt gezien als een van de belangrijkste Nederlands-Caraïbische auteur van de vorige eeuw. (…)
In ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ komen bijdragen aan bod van en over de volgende (soms voormalige) In de Knipscheer-auteurs: Frans Lopulalan, Alfred Birney, Albert Helman, Bea Vianen, Frank Martinus Arion, Edgar Cairo, Astrid H. Roemer, Marion Bloem, Boeli van Leeuwen, Michiel van Kempen, Tip Marugg.
Meer over Bea Vianen en ‘Sarnami, hai’ bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de koloniale leeslijst op deze site

«Tip: lees ‘Het eind van de kaart’.» – Xandra Schutte

VoorplatHelmanEindvandekaart75Over ‘De stille plantage’ van Albert Helman in De nieuwe koloniale leeslijst van De Groene Amsterdammer/Das Mag Uitgevers, maart 2021:
In zekere zin doet ‘De stille plantage’ denken aan ‘Heart of Darkness’ van Joseph Conrad: in het hart van de wildernis wordt de beschaving ontmaskerd. De roman gaat niet zozeer over de slaven, maar over het demasqué van de witte mens, die in de tropische oorden niets te zoeken heeft. Niet alleen Willem Das is onmenselijk, Raoul is het evengoed, in zijn halfzachte aanpassing aan het plantersregime. En het oerwoud, dat blijft zijn ongenaakbare gang gaan, ook als Raoul en de zussen naar Engeland zijn verhuisd. De stille plantage raakt meedogenloos overwoekerd. Tip: lees ‘Het eind van de kaart’.
In ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ komen bijdragen aan bod van en over de volgende (soms voormalige) In de Knipscheer-auteurs: Frans Lopulalan, Alfred Birney, Albert Helman, Bea Vianen, Frank Martinus Arion, Edgar Cairo, Astrid H. Roemer, Marion Bloem, Boeli van Leeuwen, Michiel van Kempen, Tip Marugg.
Meer over Albert Helman’s ‘Het eind van de kaart’ bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de koloniale leeslijst op deze site

«Wie de Molukse gemeenschap in Nederland wil begrijpen moet het boek van Frans Lopulalan lezen.» – Lotfi El Hamadi

VoorplatSneeuw-75Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in De nieuwe koloniale leeslijst van De Groene Amsterdammer/Das Mag Uitgevers, maart 2021:
Wie wil begrijpen waarom het RMS-vaandel nog altijd fier wappert bij de derde en vierde generatie Molukse Nederlanders, moet het boek van Frans Lopulalan lezen. De rest van Nederland lijdt dan misschien aan soort koloniale amnesie, de Molukkers zullen de herinnering aan de bloedige dekolonisatiestrijd en de gevolgen ervan niet gauw vergeten. Het is een van de weinige literaire werken over de Molukse gemeenschap in Nederland.
In ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ komen bijdragen aan bod van en over de volgende (soms voormalige) In de Knipscheer-auteurs: Frans Lopulalan, Alfred Birney, Albert Helman, Bea Vianen, Frank Martinus Arion, Edgar Cairo, Astrid H. Roemer, Marion Bloem, Boeli van Leeuwen, Michiel van Kempen, Tip Marugg.
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de koloniale leeslijst op deze site

«Een meesterwerk zoals je maar zelden leest.» – Marianne Janssen

Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op LeesKost, 18 februari 2021:
De kleine Frans wordt geboren in het Ambonezenkamp in Woerden. Een kamp met hekken eromheen, de jongen weet niet beter. Alle volwassenen om hem heen zijn afkomstig van de Zuid Molukken en iedereen koestert de wens ooit weer terug te gaan, naar huis. ‘Thuis’ is het onderwerp van alle volwassen gesprekken. (…) De auteur haalt vol liefde, weemoed en gevoel voor het kleinste detail herinneringen op aan zijn jeugd. (…) Razernij, verdriet, inwendige woede, en je dan tóch beheersen… dat was de manier waarop zijn vader zijn verlangen en heimwee naar Ambon verbeet. De realiteit verscheurt de dromen en de illusies. (…) Lopulalan heeft de gave kleine gebeurtenissen groots te beschrijven, grote gebeurtenissen terug te voeren tot de kern. De liefde voor zijn vader doordesemt de pagina’s. Dit briljant geschreven en ontroerende boek is een ware parel, zacht glanzend, zeldzaam en kostbaar. Wat is het jammer dat Lopulalan niet meer geschreven heeft. Ik vind het een meesterwerk zoals je maar zelden leest.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer

Een groslijst voor meer vrouwen in de canon.

vrouwentekenGroslijst canon Nederlands proza door vrouwen op Tzum, 9 januari 2021:
“Vorig jaar publiceerde Elena Ferrante in The Guardian een lijst van 40 romans geschreven door vrouwen. Zo’n lijst, liefst nog wat uitgebreider, zou er ook in Nederland moeten komen. De canon blijft voornamelijk een mannenzaak. Laten we er eens een lijst tegenover zetten van proza geschreven door vrouwen. Deze lijst pretendeert niet volledig te zijn. We presenteren een, hopelijk handzame, lijst met proza geschreven door vrouwen voor leerlingen en docenten die weleens wat anders willen lezen dan De Grote Drie. Hieronder staat een groslijst om wat diversiteit aan te brengen in de canon. Als je een toevoeging hebt, geef dan een pleidooi voor een boek (proza) en dan voegen we dat boek wellicht toe. Wij gaan door tot maximaal 200 prozawerken.” Van Uitgeverij In de Knipscheer staan op de groslijst auteurs van vroeger en nu bij de uitgeverij: Marion Bloem, Damesschrijfbrigade Dorcas, Henna Goudzand, Helen Knopper, Annel de Noré, Astrid H. Roemer, Diana Tjin, Bea Vianen, Etchica Voorn, Aya Zikken. Als de genoemde titels van deze auteurs nog leverbaar zijn in edities van In de Knipscheer kunt u op de blauwgemaakte namen klikken.
Lees hier het artikel van Marie-José Klaver op Tzum

‘Geen gewoon Indisch meisje’ van Marion Bloem op De koloniale leeslijst

geengewoonindischmeisjeMaaike Meijer over ‘Geen gewoon Indisch meisje’ van Marion Bloem in De koloniale leeslijst, (Dichters & Denkers) De Groene Amsterdammer, nr. 35, 26 augustus 2020:
De koloniale leeslijst: Nu standbeelden sneuvelen en ons koloniale verleden opnieuw tegen het licht wordt gehouden, is het interessant om te kijken hoe dat koloniale bestaan eruitzag in de Nederlandse literatuur. Deze zomer herleest De Groene Amsterdammer schrijvers als Edgar Cairo, Frank Martinus Arion, Boeli van Leeuwen, Multatuli. In het oeuvre van Marion Bloem speelt ‘het Indische’ een grote rol. ‘Geen gewoon Indisch meisje’, haar debuut over de gespleten Sonja/Zon, was een eclatant succes. Marion Bloem maakte met ‘Geen gewoon Indisch meisje’ uit 1983 deel uit van een opkomend golfje van auteurs uit de tweede generatie van Indische Nederlanders. Hun ouders werden bedreigd als Indo’s, of hadden als KNIL-militairen gediend, dwangarbeid verricht onder Japanse bezetting dan wel in Japanse interneringskampen gezeten. (…) In Marion Bloems ‘Geen gewoon Indisch meisje’ bestaat de ik-persoon uit twee entiteiten: Sonja en Zon. Sonja past zich verbeten aan, Zon houdt vast aan een rebels anders-zijn. (…) Marion Bloem bouwde een indrukwekkend literair en autobiografisch oeuvre op, waarin ‘het Indische’ vaak terugkeert. Het recente sluitstuk daarvan is het vuistdikke ‘Indo: Een persoonlijke geschiedenis over identiteit’ (2020). (…) Bij Marion Bloem keerden de thema’s ook vaak terug, en soms leverde dat nieuwe, unieke werken op. ‘Indo’ roept echter vooral heimwee op naar ‘Geen gewoon Indisch meisje’. Dat is en blijft een parel, nog altijd boeiend en relevant.
Met ‘Geen gewoon Indisch meisje’ debuteerde Marion Bloem in 1983 voor een volwassen lezerspubliek bij Uitgeverij In de Knipscheer.
Lees hier het artikel van Maaike Meijer
Lees ook over ‘Schilden van leem’ van Boeli van Leeuwen in De koloniale leeslijst