«Een zeer rijk en vol leven in een heel leesbaar verhaal.» – Wim Rutgers

Opmaak 1Over Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman door Michiel van Kempen in Antilliaans Dagblad, 22 september 2016:
Hoe vangt een biograaf een schrijver die zo’n 130 boeken in alle denkbare genres van fictie en non-fictie heeft gepubliceerd als ‘musicus, geschiedschrijver, journalist, linguïst, verzetsman, politicus en diplomaat’ als een verlate ‘Renaissance-mens’ die hij zo graag wilde zijn en ‘dat ook grotendeels heeft waar gemaakt’. Albert Helman schreef naargelang van het onderwerp onder zijn eigen naam Lou Lichtveld of onder zijn schrijversnaam Albert Helman, maar gebruikte daarnaast nog een kleine vijftig andere pseudoniemen. (…) Achttien chronologisch geordende hoofdstukken leiden de lezer door nagenoeg de hele twintigste eeuw. (…) Albert Helman afdoen als literator is een veel te smalle benadering want hij was zoveel meer – al is zijn literaire productie op zich dan kolossaal. (…) Helmans biografie lezen is een feest van herkenning maar ook verbreding en verdieping. Ze is met zowel een groot inlevingsvermogen als de noodzakelijke objectiverende distantie geschreven. Michiel van Kempen is erin geslaagd van een zeer rijk en vol leven dat alle richtingen op ging, letterlijk en figuurlijk, geografisch en op maatschappelijk en geestelijk gebied, een weliswaar fors maar gelukkig ook heel leesbaar verhaal te maken dat mij althans in hoge mate geboeid heeft. Het ondanks de gevolgde beperkingen toch dikke boek leest vlot en is vaak vermakelijk. Het kost geen moeite een heel veldboeket van stijlbloempjes te verzamelen en het verhaal zit vol verhelderende anekdotes.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
over Albert Helman op deze site

«Hij kreeg zelden een literaire prijs, was een rasverteller.» – John Jansen van Galen

Opmaak 1Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ door Michiel van Kempen in Het Parool, 15 september 2016:
Hij had altijd een ‘Renaissancemens’ willen zijn, zei Albert Helman, alias Lou Lichtveld, toen ik hem in 1979 bezocht op het eiland Tobago waar hij zich, in de zeventig, had teruggetrokken. Het is hem, met zijn enorme veelzijdigheid, gelukt. Hij was journalist, romancier, componist (onder meer van filmmuziek voor Joris Ivens), taalkundige, historicus, verzetsman en speelgoedfabrikant (het laatste als dekmantel voor het eerste), parlementslid, minister, diplomaat. Als één Nederlandse schrijver kosmopoliet genoemd kan worden is hij het wel. Geboren in Suriname in 1903, geschoold in Nederland, verslaggever aan Republikeinse kant in de Spaanse burgeroorlog, uitgeweken naar Mexico, woont in Italië, op Saba, in Paramaribo, waar al niet. Hij rekende George Orwell en Pablo Casals tot zijn vrienden, ging om met Derek Walcott en Bela Bartok. (…) De heftige vitaliteit en de ongelooflijke productiviteit van Helman doen de lezer voortdurend versteld staan. Hij schreef vijftig romans, tientallen non-fictie boeken, honderden artikelen, hield talloze lezingen, componeerde, maakte theaterstukken en bekleedde eindeloos veel culturele functies. Voeg daarbij een ingewikkeld liefdes- en gezinspatroon plus een wijdvertakte vrienden- en kennissenkring en zelfs een biografie van 863 pagina’s zal niet toereikend blijken om dit leven weer te geven.
Meer over ‘Rusteloos en overal’

Literair tijdschrift Extaze 19 ‘Vrouw en Literatuur’ [Jrg. 5, nr. 3]

coverE19voorDEF.inddExtaze 19 – Vrouw en Literatuur
vijfde jaargang nr. 3
Gebrocheerd, geïllustreerd, 112 blz.
€ 15,00
Presentatie 6 oktober 2016
ISBN 978-90-6265-940-1

De rode draad in dit nummer van literair tijdschrift Extaze: vrouwen in de Nederlandstalige literatuur die de gemoederen van hun lezers in beroering hebben gebracht en in verschillende opzichten baanbrekend zijn geweest. Uit negen eeuwen literatuurgeschiedenis koos de redactie in acht essays:

Hadewijch, de dertiende-eeuwse schrijfster en mystica, die de balans zoekt tussen ketterij en christelijke verering (Charlotte D’Eer);

Anna Maria van Schurman (1607–1678), vrouw van de wetenschap en de letteren, die in woord geschrifte haar onvrede uit over stad (Utrecht), kerk en universiteit (Pieta van Beek);

Betje Wolff (1738–1804) en Aagje Deken(1741–1804), die strijden tegen intolerantie en dogma’s van gereformeerd Nederland (Marleen de Vries);

Johanna Grobbelaar, de Zuid-Afrikaanse (begin negentiende eeuw), die wil meehelpen aan de opbouw van haar land (Annemarié van Niekerk, Pieta van Beek);

Cécile de Jong van Beek en Donk (1866–1944), die een ‘encyclopedische’ tendensroman schrijft waarin alle aspecten van de vrouwenkwestie moeten worden belicht (Elisabeth Leijnse);

Carry van Bruggen (1881–1932), die zich verzet tegen groepsgedrag en groepsdenken (Jacques Sicking);

Annie M.G. Schmidt (1911–1995)) die spot met van bovenaf opgelegde regels en opvattingen (Joke Linders);

Bea Vianen (1935), die in haar poëzie smacht naar vrijheid, waarbij het Surinaamse een niet weg te denken element vormt (Michiel van Kempen).

Korte verhalen van Marc Colsen, Elke De Klerk, Heidi Koren, Trudy van Rooij-van Mil, John Toxopeus, Ilona Verhoeven, Jan Zwaaneveld. In Archief gedichten van Lorine Niedecker (1903–1970) vertaald door Jeroen van den Heuvel en een selectie uit de dagboeken en brieven van Aya Zikken (1919–2013), gekozen en ingeleid door Kees Ruys. Gedichten van Jos Versteegen. Het beeld in dit nummer is van
Wendela de Vries.

De presentatie van Extaze 19 zal plaatsvinden op donderdag 6 oktober 2016 in de Houtrustkerk in Den Haag (hoek Houtrustweg/Beeklaan).
Lees ook nieuwe verhalen, gedichten (o.a. van Astrid H. Roemer), interviews en recensies op het digitale supplement van Extaze
Meer over Extaze

Presentatie ‘Rusteloos en overal’ in OBA Theater

Opmaak 1Rebel & pionier: het lange leven van Albert Helman, zaterdag 17 september, 19:00 – 22:00 uur, Amsterdam, OBA Theater:
De Surinaamse schrijver Albert Helman (1903-1996, pseudoniem van Lou Lichtveld) staat centraal op de zevende Letterendag van de Werkgroep Caraïbische Letteren. De Letterendag is opgebouwd rond vier facetten van Helmans veelzijdige persoon; de musicus, de eerste migrant-schrijver, de avantgardist en de kosmopoliet. Via woord, muziek en beeld wordt zijn nalatenschap tot leven gebracht en tegelijkertijd gespiegeld aan het heden; hoe inspireert hij nog altijd de jongste generatie schrijvers en kunstenaars? Hoogtepunt van de avond is de presentatie van het boek ‘Rusteloos en overal’, de biografie van Albert Helman waar Michiel van Kempen tien jaar aan werkte: ‘In dat lange leven van Helman kom je zowat alles tegen wat er echt toe deed in de twintigste eeuw. Dat is werkelijk ongelooflijk.’

Verschillende artiesten werken mee aan de avond, onder meer Kenny B en Manoushka Zeegelaar Breeveld, terwijl werk van Helman zelf wordt uitgevoerd door pianist Hessel bij de Leij en alt-mezzosopraan Charlotte van Stoppelenburg. Verder leveren diverse artiesten, kunstenaars, schrijvers en bekenden van Helman een bijdrage aan het programma, hetzij live, hetzij op film, onder wie Felix Burleson, Shrinivási, Thea Doelwijt, Tessa Leuwsha, Rihana Jamaludin, Sherman de Jesus, Pim de la Parra, Jerry Dewnarain en Ruth San A Jong. De band Rudy Bennett’s New Motion onder leiding van Helmans kleinzoon Flip van Vliet sluit de avond muzikaal af. De presentatie van de Letterendag is in handen van Ivette Forster en Maarten van Hinte.

Toegang € 12,50 (voorverkoop) en aan de zaal € 15,00. Reserveren door € 12,50 over te maken op ING bank 3027698 t.n.v. Werkgroep Caraïbische Letteren, Leiderdorp. Vermeld uw mailadres i.v.m. (betalings)bevestiging. Kaarten liggen 17 september op naam klaar aan de zaal.

Meer over de 7de Caraïbische Letterendag
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Albert Helman op deze site
Meer over Michiel van Kempen op deze site

Michiel van Kempen – Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman

Opmaak 1Michiel van Kempen
Rusteloos en overal
Het leven van Albert Helman

Biografie
Nederland/Suriname
Gebonden met stofomslag en leeslint
Formaat 15,5 x 23,5 cm
Geïllustreerd met meer dan 150 afbeeldingen
864 blz., € 45,-
ISBN 978-90-6265-925-8
Presentatie 17 september 2016 in Theater van ’t Woord, OBA, Amsterdam

Rusteloos en overal is het fascinerende levensverhaal van de eerste belangrijke migrant-schrijver uit de West: Albert Helman. Zijn lange leven, van 1903 tot 1996, is een spiegel van een eeuw moderniteit en bevrijding, van koloniale ontvoogding en grenzeloze creativiteit, maar ook van de grootste tragedies uit de menselijke geschiedenis. Helman staat vooraan bij de katholieke emancipatie én de bevrijding uit de katholieke dwangbuis. Hij neemt deel aan de Spaanse Burgeroorlog, het revolutionaire Mexico van Cárdenas en maakt enkele Latijns-Amerikaanse coups van nabij mee. Hij speelt een rol in het verzet tegen de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog en maakt deel uit van het Nederlandse Noodparlement. En hij neemt zijn aandeel in het naoorlogse dekolonisatieproces van Suriname.

Helman was de laatste der Renaissancisten: hij begon als componist onder zijn burgernaam Lou Lichtveld, en schreef onder de naam Albert Helman literaire klassiekers als de roman De stille plantage. Maar hij publiceerde ook poëzie, theater, essays, biografieën, journalistiek werk, en hij schreef historische werken. Hij verdiepte zich in de theologie, filosofie en wiskunde en kreeg een eredoctoraat in de taalkunde. Als diplomaat sprak hij de Verenigde Naties toe. Hij was bevriend met Marsman en Slauerhoff en de groten der aarde kruisten zijn levenspad: Béla Bártok en Joris Ivens, George Orwell en Pablo Casals, Frida Kahlo en Yehudi Menuhin.

Rusteloos en overal is het indringende portret van een rebelse geest en pionier in de roerige 20ste eeuw.

Michiel van Kempen (1957) is docent Nederlands en bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische literatuur aan de Universiteit van Amsterdam. Hij werkte tien jaar lang aan deze biografie van Albert Helman. Hij publiceerde eerder over Helman de essaybundel Kijk vreesloos in de spiegel (1998), bezorgde Helmans verspreide poëzie in Adyosi/Afscheid (1994) en een heruitgave van De sfinx van Spanje (2011). Verder tekende hij voor de grootse, tweedelige Geschiedenis van de Surinaamse literatuur (2003) en voor tal van andere studies over de literatuur van Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen, alsook bloemlezingen als de Spiegel van de Surinaamse poëzie (1995), Hoor die tori! (1990) en Voor mij ben je hier (2003). Hij ontving voor zijn werk onder meer de ANV Visser Neerlandia Prijs en werd zowel door Suriname als door Nederland geridderd.

Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Albert Helman op deze site
Meer over Michiel van Kempen op deze site

Clyde Lo A Njoe met ‘Parelmoerpoeder’ op 25 juni bij Boekhandel Donner

VoorplatParelmoer-72Schrijvers rondom het thema vrijheid, geïnspireerd door Keti Koti, op Donner Podium van 13:00 tot 17:00 uur:
Keti Koti is de feestdag ter viering van de afschaffing van de slavernij in Suriname en op de Nederlandse Antillen op 1 juli 1863. De naam stamt uit het Sranantongo en betekent ‘Ketenen Gebroken’. Donner Podium presenteert geschiedenis (non-fictie), proza en poëzie uit Nederland, Suriname, Caraïben en Afrika met Astrid H. Roemer (PC Hooftprijs 2016), geïnterviewd door Marcel Möring. Verder met Djehuti Ankh-Kheru, Reinier Artist, Paul Faber, Vinije Haabo, Michiel van Kempen, Clyde Lo-A-Njoe, Vamba Sheriff en met muziek van Freestyle Party Machine. Er is een uitgebreide boekentafel en de auteurs signeren hun boeken voor de liefhebbers. Aanvang programma 13:00 uur. Locatie Coolsingel 119, 3012 AG Rotterdam.
Meer over Astrid H. Roemer op deze site
Meer over ‘Parelmoerpoeder’
Meer over Clyde Lo A Njoe op deze site
Meer over Michiel van Kempen op deze site

Boeken van In de Knipscheer op Tong Tong Fair

AdvertentieIndischAndersweb-75Zoals altijd veel (nieuwe) boeken van Uitgeverij In de Knipscheer op de Tong Tong Fair (v/h Pasar Malam Besar) op het Malieveld in Den Haag van 28 mei t/m 5 juni 2016 op de stands van Boekhandel Van Stockum en/of op de stand van Tong-Tong-Theater.
O.a. ‘Koude Sambal’ van Peter Andriesse (‘een zeer mooie verhalenbundel, die schittert in zijn eenvoud!’) en ‘Rood en wit met blauw’ van Barney Agerbeek (‘Indo’s in Holland: opnieuw is een standbeeld voor u opgericht.’) en ‘Chris Hinze – Een autobiografie’ van Kees Ruys (‘de nu bijna 78-jarige Indische dirigentenzoon, die kind was op Java en daarna in Europa een onwaarschijnlijke carrière maakte.’) en een handvol titels van de onvolprezen tweede generatie Indoschrijver Alfred Birney. Laatstgenoemde en Barney Agerbeek, alsook letterkundige Michiel van Kempen, zijn geprogrammeerd in het Tong-Tong-Theater.
Meer over Peter Andriesse
Meer over Barney Agerbeek
Meer over Kees Ruys / Chris Hinze
Meer over Alfred Birney

«De mens staat centraal in Helmans werk, vooral in zijn vele romans.» – Michiel van Kempen

Albert-Helman-Germaine-KrullOver ‘Albert Helman’ in een gesprek met Els Moor (De Ware Tijd Literair) op Caraïbisch Uitzicht, 8 januari 2016:
Literatuurwetenschapper Michiel van Kempen, die met zijn Een geschiedenis van de Surinaamse literatuur (2003) de Surinaamse literatuur volledig heeft vastgelegd, was in juli hier om colleges te geven en een lezing te houden. Op de dag van zijn vertrek naar Nederland had ik een kort gesprek met hem over Albert Helman (Lou Lichtveld). Michiel voltooit binnenkort zijn biografie van Albert Helman, waar hij vele jaren aan gewerkt heeft. (…) Helman was de eerste grote Surinaamse schrijver was, een man van zijn tijd, dus zowel van de koloniale tijd als daarna de onafhankelijkheid, die zich sterk bezighield met nationaal bewustzijn, in positief zowel als negatief opzicht. De mens staat centraal in Helmans werk, vooral in zijn vele romans. (…) Hij was een pionier en altijd kritisch, vooral waar het Suriname betreft en zelfs soms weerbarstig. Humor zit er ook in zijn werk en creativiteit. (…) Hij was ook een brede politicus, een taalkundige en zelfs componist.
Lees hier verder
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een kosmopoliet en een groot dichter-kunstenaar.» – Jerry Dewnarain

Over ‘Torent een man hoog met zijn poëzie’ van Michaël Slory op Caraïbisch Uitzicht, 8 januari 2016:
Michaël Slory (Coronie, 4 augustus 1935): in alle overzichten van de Surinaamse letteren komt zijn naam voor. Zes literaire onderscheidingen kreeg hij, waaronder de Literatuurprijs van Suriname, 1983-1985. Uit het Surinaamse straatbeeld is hij nog steeds niet weg te denken: jong en oud kennen hem van de markt en de bussen. Slory is een dichter die in Sranan, Nederlands, Spaans en Engels dicht. Met Sarka/Bittere strijd debuteerde hij in 1961. Een belangrijk deel van zijn oeuvre heeft hij in het Sranantongo geschreven. (…) Bijna al zijn gedichten, dus ook de liefdespoëzie en de natuurlyriek, hebben een tweede laag die pas verstaan wordt door wie enig inzicht heeft in de samenhang van maatschappelijk en mentaal verval in Suriname. (…) De hoop op sociale en psychische heroprichting van de staat Suriname heeft Slory altijd mee gedragen, maar die hoop kon niet overeind gehouden worden, zonder dat de littekens zich in de huid kerfden. (…) Zijn ruime algemene ontwikkeling, visie en dichtkunst maken Slory tot een kosmopoliet en een groot dichter-kunstenaar. (…) Wie behoefte heeft om de mens Michaël Slory te leren kennen zou beslist het geschreven portret van Michiel van Kempen moeten lezen. Te vinden in het nawoord van de bundel ‘Torent een man hoog met zijn poëzie’. Op overtuigende wijze schetst Van Kempen met woorden een beeld van een wel heel bijzonder mens. Hij doet dat liefdevol en oprecht. Uit dit nawoord komt ons een mens tegemoet die inderdaad niet treffender omschreven kan worden dan als een man die hoog torent met zijn poëzie.
Lees hier het artikel
Meer over Michaël Slory bij Uitgeverij In de Knipscheer [ = http://www.indeknipscheer.com/?s=Micha%C3%ABl+Slory ]

Frank Martinus Arion (1936-2015): Nederland, Suriname, Curaçao

Frank Martinus ArionFoto: Nicolaas Porter

De eerste keer dat ik Frank Martinus Arion ontmoette was denk ik 1977 of 1978. In die jaren gaven we o.a. werk uit van de Surinaamse schrijver Edgar Cairo, toen een kersvers auteur bij een beginnend uitgever. Bij een van de recensies die in 1977 over Adoebe lobi / Alles tegen alles van Edgar Cairo geschreven werd was door de betreffende krant een foto geplaatst van … Frank Martinus Arion. Ik vond dat zelf een uiterst pijnlijke vergissing. Niet lang daarna kwam ik op een literaire manifestatie Frank Martinus tegen, toen al een gelouterd auteur bij De Bezige Bij van 2 of 3 grote romans, waaronder Dubbelspel. In het gesprek probeerde ik die blunder van die krant niet ter sprake te brengen, maar Arion begon er zelf over, met een glimlach van oor tot oor, toonde zich erg geïnteresseerd in Edgar Cairo (Arion woonde, werkte en trouwde toen in Suriname) en complimenteerde de uitgeverij met waarmee we bezig waren. Eind 1981 werd Frank Martinus Arion indirect auteur bij In de Knipscheer: de uitgeverij nam het fonds Antilliaanse bibliotheek/Biblioteka Antiyano over van Uitgeverij Flamboyant/P, inclusief Arions in 1978 uitgegeven dichtbundel Stemmen uit Afrika. Zo’n dertig jaar later, die ene keer dat ik een paar dagen op Curaçao was in 2007, zou ik hem uitgebreider kunnen ontmoeten. Ik heb met mijn gastheer van die dag, Richard Doest, aan zijn tuinhek gestaan en aangebeld, maar juist die week bleek Arion niet op het eiland. In 2008 levert hij zijn koninklijke onderscheiding uit 1992 in “omdat dat Antillianen zijn gedegradeerd tot minderwaardige koninkrijksburgers.” En nu, in 2015, lees ik over zijn eerste pennenvrucht in Jos de Roo’s literatuurgeschiedenis Praatjes voor de West: “Vooral ‘De Antilliaanse student in Leiden en Den Haag’, het eerste verhaal uit 1956, is opmerkelijk omdat het propageert dat de Antilliaanse student in Nederland de Europese cultuur in zich moet opzuigen en eruit blijkt dat de auteur mede-oprichter is van een Antilliaanse vereniging die de integratie in Nederland moet bevorderen.”
Franc Knipscheer

NB.
Op internet verscheen een aantal prachtige In Memoriams opgedragen aan Frank Matinus Arion. Lees ook Michiel van Kempen , Elodie Heloïse , Aart G. Broek