nigeria – Uitgeverij In de Knipscheer

Chinua Achebe, nestor van de Afrikaanse literatuur, overleden

Foto AFP

Op 21 maart 2013 overleed de Nigeriaanse schrijver Chinua Achebe (1930). Met Achebes ‘Een wereld valt uiteen’, de vertaling van ‘Things Fall Apart’, begon redacteur Jan Kees van de Werk in 1978 zijn ‘Afrikaanse Bibliotheek’ waarin in 20 jaar tijd 50 romans en verhalenbundels uit Afrika beneden de Sahara zouden verschijnen. Van Chinua Achebe verschenen verder in deze reeks: ‘Pijl van God’, ‘Weerzien met vreemden’, ‘Een zoon van zijn volk’, ‘Termietenheuvels in de savanne’ (‘Verlaten tempel van de macht’) en de verhalenbundel ‘Hoe meisjes oorlog voeren’.

Lees hier het overlijdensbericht op NRC.nl

Meer over Chinua Achebe

Chinua Achebe – Weerzien met vreemden

weerzienmetvreemden Chinua Achebe
Weerzien met vreemden
Roman. Afrikaanse Bibliotheek
Nigeria
Vertaling J. Lender-Savelbergh & Co.
Nawoord Jan Kees van de Werk
Paperback 224 blz., € 15,75
ISBN 978-90-6265-253-2
Eerste druk 1987

De held in Weerzien met vreemden (door Chinua Achebe geschreven aan de vooravond van de Nigeriaanse onafhankelijkheid) is de 26-jarige Obi Okonkwo, net terug in Lagos nadat hij jarenlang op kosten van zijn stam in Engeland heeft gestudeerd. Nu is hij de trots van de familie, zoals eens zijn grootvader, de roemruchte Okonkwo uit Een wereld valt uiteen.
De sociale druk van zijn volk – die van deze zoon zowel loyaliteit aan de voorvaderlijke tradities als een kostbaar levenspatroon in overeenstemming met zijn ‘Europese’ status verwacht – wordt echter zo groot dat Obi Okonkwo wel moet bezwijken.
Zo komt hij als held die gedoemd is te falen voor de rechter te staan op beschuldiging van het aannemen van steekpenningen.

In Weerzien met vreemden voorvoelt Achebe de desillusies die de onafhankelijkheid zou brengen en presenteert hij de dilemma’s van de moderne, idealistische intellectueel in een land dat verscheurd wordt tussen traditie en vooruitgang.

Buchi Emecheta – Als een tweederangs burger

BUCHI EMECHETA
Als een tweederangs burger
Nigeria, Roman
Paperback, 250 blz., 11,50
ISBN 90-6265-466-5
Eerste druk 1981
Eerste druk als Reprise Literair 1999

Met haar autobiografische roman Als een tweederangs burger zette Buchi Emecheta op uitzonderlijke en krachtig wijze het verhaal van de zwarte, vrouwelijke asielzoeker in een westers land op de literaire kaart, door juist in een op de klassieke Europese leest geschoeide romanvorm de veelgelezen idealistische romantisering van de vrouw in die literatuur te ontkrachten.

«Het fascinerende van het boek met de vele spannende, treurige, grappige episodes is om te zien hoe een intelligente immigrant, volkomen zonder houvast in de voor haar nieuwe maatschappij rondglijdt en glipt.» – Vrij Nederland

Buchi Emecheta (Lagos, 1944) werd, als een van de twintig, door Anthony Burgess in diens befaamde erelijst van ‘Top Young Novelists’. Haar werk werd al in 1979 bekroond met de Joch Campbell Award, een gezaghebbende Engelse onderscheiding. Ze doceerde enige tijd sociologie aan de Universiteit van Calabar in Nigeria en is lid van de Britse Adviesraad voor gelijke burgerrechten.

Buchi Emecheta werd met Als een tweederangs burger in Nederland geïntroduceerd in ‘de Afrikaanse Bibliotheek‘. Sindsdien kwamen nog vijf romans van haar uit in Nederlandse vertaling, alsmede de autobiografie Het hoofd boven water. Alleen al van Als een tweederangs burger werden tot nu tot 62.500 exemplaren verkocht.

Wole Soyinka – De vertolkers. Roman

WOLE SOYINKA
De vertolkers
vertaling: Marijke Emeis
Paperback, 384 blz., € 11,50
ISBN978-90-6265-241-9
Derde editie, eerste druk 1999

Nigeria blijft voortdurend in het nieuws: Shell en het milieuschandaal, de oppositie tegen de militaire dictatuur, de boycot van de Europese Unie en de mensenrechten, de terechtstelling van een schrijver, de plotselinge dood van zowel de belangrijkste generaal als de belangrijkste oppositieleider, de aanloop naar nieuwe verkiezingen. De strijd voor democratie en tegen geweld is al decennia actueel.

Nobelprijs voor Literatuur

Het was al het thema in De vertolkers, de grote roman van Wole Soyinka, die als eerste en enige Afrikaanse schrijver onderscheiden is met de Nobelprijs voor Literatuur, en die nu ook letterlijk ‘vertolker’ is geworden van het strijdbare Nigeria en bij elke recente ontwikkeling internationaal om commentaar wordt gevraagd.

De vertolkers gaat over zeven vrienden die allen gaan studeren in Amerika en Europa en elkaar later, als de onafhankelijkheid van Nigeria bedreigd wordt door corruptie, weer tegenkomen in universiteiten, kantoren en nachtclubs, maar nu als journalist, schilder, ingenieur of ambtenaar. De lezer leert hen langzaam kennen, hun verleden, hun inzichten, hun liefdes, en hun angsten om nu te moeten kiezen tussen het nieuwe en het oude Afrika, tussen de moderne realiteit en de geërfde tradities, een keuze die ook hun vriendschappen onder druk zet.

De pers over De vertolkers
«Een schrijver van wereldfromaat» – Vrij Nederland

«Welsprekendheid als machtig wapen.» – Trouw

Amos Tutuola – Mijn leven in het land der geesten

AMOS TUTUOLA
Mijn leven in het land der geesten
vertaling: Peter Abspoel, Hans Plomp
Paperback, 160 blz., € 14,50
ISBN 978-90-6265-453-6
Eerste druk 1999

Een achtjarig Afrikaans jongetje raakt op wonderbaarlijke wijze in de geestenwereld verzeild wanneer hij op de vlucht is voor slavenjagers. Op zijn tocht ontmoet hij de meest afstotelijke en angstaanjagende wezens, maar doordat hij de taal van de geesten leert spreken, dringt hij steeds dieper in hun wereld door, zoals in die van ‘De geest met de televisiehand’.

«De jongen ervaart meer gedaanteveranderingen dan Alice in Wonderland.» – Grove Press, New York

De Nigeriaanse schrijver Amos Tutuola overleed in 1997 op 77-jarige leeftijd. Zijn debuutroman The Palm-Wine Drinkyard werd in 1952 bejubeld door Dylan Thomas en door Raymond Queneau in het Frans vertaald.

Hoewel onbekend met elkaar doet Tutuola’s gebruik van het groteske en het obscene denken aan Lautréamont of Artaud.» – Kofi Awoonor

In 1954 verscheen My Life in the Bush of Ghosts dat uitgroeide tot een ‘cult-classic’ en decennia lang een inspiratiebron bleef voor uiteenlopende kunstenaars onder wie popmusici als Talking Heads’ Dyvid Byrne of Brian Eno met hun gelijknamige album.

Ons album is als de roman, een reeks van omzwervingen in Afrika.» – Brian Eno

Bijna een halve eeuw na dato verschijnt My Life in the Bush of Ghosts postuum in Nederlandse vertaling.

Er is geen twijfel over de grootheid van Mr. Tutuola’s talent, waarbij de doorsnee ‘moderne roman’ verbleekt.» – Kingsley Amis

Jerome Rothenberg en Pierre Joris namen het fragment ‘De geest met de televisiehand’ uit Mijn leven in het land der geesten op in het tweede deel (1998) van hun poëziebundel Poems for the Millenium.

«Alleen een sul of een tuthola die zijn kindertijd begraven heeft onder stapels bestsellers kan ongevoelig zijn voor Tutuola’s naïeve poëzie.» – Selden Rodman in The New York Times

Buchi Emecheta – Kehinde en de geest van Taiwo

BUCHI EMECHETA
Kehinde en de geest van Taiwo
Nigeria, Roman
Vertaling: Tilly Schel
Gebonden met stofomslag, 208 blz., € 17,90
ISBN 90-6265-401-0
Eerste druk 1994

Kehinde keert met haar man Albert en hun in Londen geboren en getogen kinderen terug naar Nigeria. In een voortdurende dialoog met Taiwo, haar tweelingzusje dat bij de geboorte is overleden, spiegelt Kehinde zich in haar verleden en haar toekomst.
In Nigeria huwt Albert een tweede vrouw en Kehinde besluit op eigen kracht terug te keren naar Engeland. Die kracht ontleent zij aan het herstelde contact met Taiwo en het verleden dat ze – over de grenzen van leven en door heen – met haar zusje deelt.

Kehinde en de geest van Taiwo is een roman waarin de essentie van Afrikaanse tradities inhoud geeft aan de verpersoonlijking van een vrije, zelfstandige vrouw. Kehinde staat er alleen voor, maar ze is vrij. Verzoend met haar mislukte huwelijk, met zichzelf en met haar omgeving bouwt ze aan een nieuw leven.
Opnieuw is Buchi Emecheta erin geslaagd de psychologische strijd van haar hoofdpersoon op een knappe en vooral menselijke manier literair gestalte te geven.

Buchi Emecheta (Nigeria, 1944) maakte grote naam met boeken Als een tweederangs burger, De prijs van de bruid, De zegeningen van het moederschap en Het hoofd boven water De specifieke Emecheta thema’s zijn ook in Kehinde en de geest van Taiwo aanwezig, waarbij de vrijheid van de vrouw en haar bewustwordingsproces op de scheidslijn van haar Nigeriaanse achtergrond en de invloed van het Westen de belangrijkste zijn.

De pers over Kehine en de geest van Taiwo
«Het proza van Emecheta heeft de glans van originaliteit. Haar onderwerpen hebben altijd te maken met overleven, waardoor haar verhalen aan gewicht winnen.» – John Updike in The New Yorker

«Een doel dat ik mezelf stel is het geven van een stem aan de Afrikaanse vrouw. Wie mijn boeken achter elkaar leest, krijgt een aardig beeld van Nigeria van de onafhankelijkheid tot nu toe. Niet dat ik bewust historisch schrijf. Je kunt het vergelijken met Engelse schrijfsters als Jane Austin en Emily Brontë. Uit hun boeken leerde ik de sociale geschiedenis van Engeland begrijpen.» – Buchi Emecheta, 1996

«Kehinde en de geest van Taiwo is een roman over het conflict tussen traditie en modernisering, over familiebanden en vrijheid van de vrouw.» – Haagsche Courant

«Haar bestaan is een aaneenschakeling van vernederingen geweest, maar Kehinde is er sterker door geworden. Na jaren in Londen te hebben gewoond, keert ze terug naar haar geboorteland Nigeria en ziet zich geconfronteerd met de hopeloze positie die haar en haar sekse-genoten is toebedeeld. Ze neemt er geen genoegen mee. Kehinde en de geest van Taiwo is als een glimlach van een oude leeuwin.» – Utrechts Nieuwsblad

Buchi Emecheta – Gwendolen

BUCHI EMECHETA
Gwendolen Nigeria, Roman
Vertaling: Irma van Dam
Paperback, 270 blz., 14.75
ISBN 90-6265-336-7
Eerste druk 1991

Gwendolen voelt zich al op achtjarige leeftijd, als haar moeder haar achterlaat bij haar oma in haar geboorteland Jamaica, door het leven afgewezen. Gedurende de jaren die volgen heeft ze alle reden om zich een verschoppeling te voelen. Ze lijdt armoede en wordt seksueel misbruikt door een huisvriend. En dan, als haar ouders haar onverwacht over laten komen naar Engeland, herhalen zich daar de problemen: ze moet zich afbeulen voor haar moeder, op school raakt ze geïsoleerd, ze wordt het slachtoffer van incest en ontvlucht zwanger haar ouderlijk huis. Maar wat het boek aangrijpend maakt, zijn niet de ellende en de teleurstellingen: het is het feit dat Gwendolen ondanks alles er niet aan gaat twijfelen dat zij meer van het leven mag verwachten – en ze treedt de verdrukkende omstandigheden dan ook met grote vertegenwoordigheid van geest tegemoet, met een mengeling van gezond verstand en vastberadenheid, die niet alleen haar reacties zeer lezenswaard maakt, maar die haar ten slotte door haar troosteloze jeugd heen loost.

Buchi Emecheta (Nigeria, 1944) maakt grote naam met boeken als Als een tweederangs burger, De prijs van de bruid en Vrouwenhandel. In Gwendolen speelt voor het eerst in plaats van een Afrikaanse vrouw een vrouw uit de zwartde ‘diaspora’ de hoofdrol.

De pers over Gwendolen
«Zonder meer meeslepend geschreven… Met name door de psychologische uitdieping van Gwendolen en haar ouders is dit Emecheta’s meest geslaagde roman.’» – NRC Handelsblad

«In Gwendolen beschrijf ik het verhaal van een zwart Westindisch meisje dat het slachtoffer is van incest. Het is zo’n beetje de situatie die Alice Walker beschrijft in De kleur Paars, maar in tegenstelling tot haar probeer ik het waarom van zo’n gebeurtenis te verklaren.» – Buchi Emecheta in De Tijd

«Schreef Buchi Emecheta tot nu toe vooral over de rol van de vrouw in de traditionele Nigeriaanse samenleving, Gwendolen gaat over een Jamaïcaans meisje dat opgroeit in Engeland en met incest te maken krijgt. Gwendolen keert zich noodgedwongen van haar familie af en gaat uiteindelijk met een wit vriendje haar eigen weg. Dat maakt het boek uiterst actueel.» – Surplus

«Gwendolen is een boek waar vaart in zit. Met krachtige pennenstreken tekent Emecheta het leven van zwarte migranten in het regenachtige Engeland, de vervreemding, de eenzaamheid.» – Haagsche Courant

«Gwendolen is welhaast een reportage waarin Emecheta Jamaïcanen laat vertellen over een leven in Jamaïca en in Engeland zonder valse sentimenten of uitgebreide bespiegelingen. In die zin is de roman noch Europees noch Afrikaans maar mooi ‘Emechetiaans’.» – Furore

«Emecheta’s nieuwe roman Gwendolen, waarin een meisje door haar oom seksueel geterroriseerd wordt, is universeel in de verwording van dreiging en doodsangst.» – NRC Handelsblad

Chinua Achebe – Een zoon van zijn volk

eenzoonvanzijnvolk Chinua Achebe
Een zoon van zijn volk
Roman. Afrikaanse Bibliotheek
Redactie Jan Kees van de Werk
Nigeria
Vertaling Paul Dirken & Co.
Paperback 196 blz., € 13,50
ISBN 978-90-6265-293-8
Eerste druk 1989

Met zijn vijf romans heeft Chinua Achebe (Nigeria, 1930) wereldfaam verworven: Een wereld valt uiteen (1958) bereikte een miljoenenoplage in meer dan 40 talen. Anthony Burgess selecteerde Een zoon van zijn volk voor zijn befaamde «99 beste Engelstalige romans sinds 1939» en Termietenheuvels in de savanne (1987) werd onmiddellijk na verschijnen genomineerd voor de gezaghebbende Booker Prize.

Een zoon van zijn volk is een legendarische roman geworden vanwege zijn profetische kracht: de in het boek voorspelde staatsgreep voltrok zich enkele maanden later in werkelijkheid.
Hoofdpersoon is de demagogische politicus Nanga: Chinua Achebe trekt zijn satirische register wijd open om diens frauduleuze fratsen humoristisch te tekenen.
Zoals altijd excelleert Chinua Achebe ook in deze lichtvoetige roman in verrijkende taalvondsten uit het vruchtbare huwelijk tussen de Afrikaanse verbeelding en een Europese taal.

«De perfecte parodie op een politieke farce.» The Observer

Chinua Achebe – Pijl van God

CHINUA ACHEBE
Pijl van God
Nigeria, Roman
Vertaling Jac Dicker / Vertaalgroep Bergeyk
Paperback 272 blz., € 16,90
ISBN 978-90-6280-595-2
1981, Editie Corrie Zelen

Pijl van God is een roman vol conflicten. De gemeenschap Umuaro wordt bedreigd door onderlinge twisten en door het pas gevestigde koloniale gezag. Midden in dit web van spanningen staat Ezeulu, de priester en machtigste man in Umuaro. De Afrikaanse tradities en de nieuwe omstandigheden botsen in de persoonlijkheid van de priester: Ezeulu de mens en Ezeulu de god, die helft van hem die tijdens de feesten wordt witgemaakt.

«Het knappe van Pijl van God is dat Achebe een ingewikkeld probleem als de confronatie tussen de oude Nigeriaanse samenleving en het Brits kolonialisme laat zien in de psychologische ondergang van een mens, Ezeulu.» – NRC Handelsblad

«De stijl schittert; beelden lichten de pagina’s op. Een fascinerende en overtuigende roman over de confronatie Afrika – Europa.» – The Sunday Times