Niek Bremen * Wat onbesproken bleef. Novelle

Niek Bremen
Wat onbesproken bleef
novelle
Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 130 blz.,
€ 18,50
eerste uitgave april 2024
ISBN 978-94-93214-48-4

In Wat onbesproken bleef vormt Alwin Corten met zijn zoon Daniël en huishoudster Louise Mittensill een klein gezin. Alwin en Louise dragen een geheim met zich mee, dat ze verborgen willen houden voor Daniël. Vooral Alwin heeft daar moeite mee. Het drukt als een loden last op zijn schouders.
Als het moment nadert dat Alwin wegglijdt in de schemer van zijn geest, verandert de vader-zoonrelatie. Beiden nemen steeds meer afstand van elkaar. Daniëls leven krijgt echter een wending wanneer een opkoper het huis komt leeghalen. Hij vindt een map met notities waar zijn vader herinneringen in heeft opgeslagen, uit de tijd dat de wereld leed onder het nationaalsocialisme. Zijn vader beschrijft aangrijpende momenten uit zijn leven als soldaat bij de Wehrmacht, waarbij hij zich openhartig en vooral kwetsbaar opstelt.
Daniël komt nu ook meer te weten over het leven van zijn moeder.

Niek Bremen (1947) debuteerde in 2019 met zijn roman Bang voor de liefde. Daarna volgde de verhalenbundel Wat ons raakt in 2021. Tevens publiceerde hij in meerdere bundels, kranten en in het literaire tijdschrift Extaze (2018).

Over Bang voor de liefde: «Bang voor de liefde vertelt het verhaal van Andreas Hechtel, een jongen die na de oorlog opgroeit in een Duits gezin te Amsterdam. Onthutsend verhaal over een traumatisch na-oorlogsverleden.» – Paperback Radio;  «De auteur verwoordt ook heel knap hoe een schrijfproces iemands leven helemaal op zijn kop kan zetten.» – André Oyen op Ansiel

Over Wat ons raakt: «Waar Anne Frank in ’s lands beroemdste oorlogsdagboek Het Achterhuis de verteller is, kruipt Niek Bremen in de huid van ik-figuur Dini Wolff. Confronterend is de vraag die in Het Achterhuis achterwege blijft: “Waarom laat iedereen toe dat wij gedeporteerd worden?” Wat ons raakt weerstaat de verleiding van goedkoop sentiment.» –  Daan Lameijer op Literair Nederland; «Wat Bremen inventief doet is het verhullen van het eigenlijke onderwerp. Het is hem zeker gelukt verschillende mensen in al hun kwetsbaarheid te laten zien of het nu alter-ego’s van de schrijver zijn of verre vrienden uit een vriendenboek.» – Margot Poll in NRC Boeken

Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een deels weemoedige, deels pijnlijke novelle.» – Marianne Janssen

Over ‘Op weg naar Nos Plaser’ van Ken Mangroelal op LeesKost, 4 januari 2023:

Een Caribische zakenman koopt op zijn geboorte-eiland een kunukuhuisje, een plattelandshuisje. Hij is al jaren niet meer op het eiland geweest en dit huisje lijkt hem ideaal om er te overwinteren, een rustplaats in zijn hectische leven. Hij heeft geen enkele behoefte aan een senitimental journey, desondanks dringen de herinneringen uit zijn jonge jaren zich op. Hij geeft zich eraan over. Ontmoet al dromend oude vriendinnen, hoort in het restaurant iemands levensverhaal aan, ziet zelfs een oude vrouw in zijn huis die leeft en toch ook lijkt te spoken. Wat doet zij in zijn woning? Volgens een klusjesman die bij hem langs komt moet zij de oude bewoner zijn die af en toe komt kijken. Dat is nu eenmaal normaal bij kunukuhuisjes, daar moet hij maar aan wennen. Het eiland neemt bezit van hem. Want hij is weliswaar van ‘hier’ maar ook vele jaren van ‘ver’ geweest, wordt dat hem soms kwalijk genomen? Op een dag staan er twee politieagenten op zijn erf. Ze beschuldigen hem van zaken waarmee hij niets te maken heeft. Maar ernstig als ze zijn krijgt hij huisarrest opgelegd. Nu zit hij gevangen in eigen huis. Maar dan komt er een vrouw op bezoek met een verzoek dat hij niet kan weigeren. Dat vindt die vrouw tenminste… Maar zij kerft in een oude, pijnlijke familieruzie die nog lang niet is doodgebloed. De man verzet zich sterk.

Bron
Kijk hier naar de presentatie vanaf 4:10 tot 1:05:00 op de tijdlijn
Meer over ‘Op weg naar Nos Plaser’
Meer over Ken Mangroelal bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Op zichzelf staande losse verhalende fragmenten vormen een prachtig geheel.» – André Oyen

Over ‘Op weg naar Nos Plaser’ van Ken Mangroelal op Ansiel, 24 oktober 2023:

(…) In de novelle ‘Op weg naar Nos Plaser’ bezoekt een Caribische zakenman na lange afwezigheid zijn geboorte-eiland. (…) Eigenlijk is zijn woonplaats Amsterdam. Met zijn onverwerkt verleden is een migratiethema sterk verbonden. De hoofdpersoon voelt zich migrant en nooit ergens helemaal thuis, niet in Aruba, niet in Nederland. Maar nu wil hij een rustig verblijf, weg van het jachtige leven in Nederland, weg van telefoon en muziek. Aanvankelijk doet hij niet veel, hangt wat in de hangmat, loopt wat in de omgeving, doet boodschappen, wil de boa in zijn amandelboom bestrijden Maar helaas voor hem blijft zijn verblijf niet rustig… Op een dag komen twee politieagenten hem melden dat hij huisarrest krijgt omdat hij van cocaïnesmokkel verdacht wordt. Door de negatieve relatie met zijn moeder kan hij de wrok van het verleden niet loslaten. De pleegdochter van zijn moeder, Tamara, brengt hem het testament van moeder dat de donkere wolken van zijn jeugd doet opklaren. Door de hele novelle komen herhaaldelijk relatief op zich zelf staande losse verhalende fragmenten voor die een prachtig geheel vormen. Ook de fragmenten over volksgeloof en de werking van een amulet als exotische franjes, scheppen een heel aparte sfeer.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Op weg naar Nos Plaser’
Meer over Ken Mangroelal bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De realiteit van het leven op Aruba in een klein verhaal.» – Marjo van Turnhout

Over ‘Op weg naar Nos Plaser’ van Ken Mangroelal op Leestafel september 2023:

Een zakenman is terug op zijn geboorteplek: Aruba. Hij heeft er een huisje – een kunukuhuisje – gekocht om er in de winterperiode te wonen. Zijn woonplaats is in feite Amsterdam. Het gaat hem om een rustig verblijf, weg van het jachtige leven in Nederland. Helaas voor hem blijft zijn verblijf niet rustig… (…)  Maar als het verleden hem niet met rust laat en zijn herinneringen in flarden terugkomen, beseft hij: sommige herinneringen zijn inderdaad welkom, andere had hij liever niet gehad. Ze gaan met name over de vrouwen die er in zijn leven waren. (…) Nee, een idylle is het eiland niet meer. Dat is het al niet meer sinds de Europeanen de oorspronkelijke bewoners, de Indianen wegvoerden  en het land overnamen voor hun eigen gewin. Een klein verhaal dat onderbroken wordt door flarden herinneringen en dromerijen. Maar ook door de realiteit van het leven op Aruba: de toeristen die een idylle verstoren, de criminaliteit en de daarmee samenhangende corruptie. (…)
Lees hier de recensie
Kijk hier naar de presentatie vanaf 4:10 tot 1:05:00 op de tijdlijn
Meer over ‘Op weg naar Nos Plaser’
Meer over Ken Mangroelal bij Uitgeverij In de Knipscheer

Wetsontwerp ‘drempelverlaging omgang grootouders’ ingediend.

Over ‘Even kaas halen’ van Els de Groen in ANBO Magazine, nr. 4 (september 2023), 29 augustus 2023:

Dat grootouders hun kleinkinderen zien is helaas niet altijd vanzelfsprekend. Omdat grootouders een belangrijke rol in het leven van kinderen kunnen spelen, kennen veel landen een omgangsregeling. Nederland loopt hierin achter. Maar in mei van dit jaar is het wetsontwerp ‘drempelverlaging omgang grootouders’ ingediend. Daarmee moet het gemakkelijker worden om kleinkinderen (weer) te zien, al moeten grootouders daarvoor nog wel naar de rechter. In ‘Even kaas halen’ wordt het thema, soms pijnlijk humoristisch, vanuit het perspectief van drie generaties beschreven: grootouder, ouder en kleinkind. Behalve dichter en schrijver is Elly de Groen zelf één van de twintigduizend verstoten Nederlandse grootouders. Met haar novelle probeert ze het zwijgen te doorbreken. (…)
Bron
Kijk hier naar de presentatie van het boek
Meer over ‘Even kaas halen’
Meer over Els de Groen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Hein van der Hoeven – Het leven is snel genoeg. Twee novellen

VoorplatHoevenHetlevenis-75Hein van der Hoeven
Het leven is snel genoeg
Twee novellen langs schilderijen van Diederik Gerlach
formaat 150 x 220 mm staand
geïll. met 12 paginagrote afbeeldingen  in 4 kleuren
genaaid gebrocheerd, 152 blz., € 22,00
ISBN 978-90-6265-751-3
eerste druk oktober 2023

Op voorstel van kunstenaar Diederik Gerlach schreef auteur Hein van der Hoeven een verhaal dat meandert langs Gerlachs serie van zes schilderijen ‘Mach mal Pause’. Het werd ‘De Hofmeister-knik’, dat zich afspeelt in de zomer van 1962. Vader en zoon Mulder rijden vanuit Den Haag naar Graz waar zoon Hans een stage gaat volgen in de Puchfabriek. Net als de schilderijen roept het verhaal met subtiel aangezette details een tijdsbeeld op van zestig jaar geleden, een herschepping die verder gaat dan nostalgie.

Eenzelfde werkwijze ligt ten grondslag aan het titelverhaal, ‘Het leven is snel genoeg’, dat een complement vindt in opnieuw een serie van zes schilderijen van Diederik Gerlach, ‘Eile mit Weile’. Tegen de achtergrond van het Duitse Wirtschaftswunder en de Koude Oorlog zoeken Frans en Adèle, allebei Nederlanders met Duitse wortels, naar liefde en geluk.

Diederik Gerlach:
«Zijn illustraties bij een bestaande literaire tekst niet per definitie overbodig, een sta-in-de-weg voor de fantasie van de lezer, en hoe is het omgekeerd? Vermoedelijk zijn beeld en tekst alleen in het stripverhaal gelijkwaardig en onlosmakelijk met elkaar verbonden, hoewel de tekeningen van Hergé zonder tekst nog altijd prachtig zijn. In dit geval is de tekst dienaar van de tekening. De novellen ‘De Hofmeister-knik’ en ‘Het leven is snel genoeg’ zijn in die zin ook dienstbaar aan de schilderijen, die al bestonden en als wegwijzers voor de schrijver hebben gefunctioneerd. Hein van der Hoeven is er in geslaagd om de sfeer en kleur van deze twaalf kleine werken in woorden te vangen, in twee verhalen die de verloren tijd van onze jeugdjaren met scherpte en diepte doen herleven.»

Van Hein van der Hoeven (Haarlem, 1951) werden sinds 2012 met regelmaat korte en zeer korte verhalen gepubliceerd in literair tijdschrift Extaze. In 2018 verscheen bij uitgeverij In de Knipscheer de roman ‘Jongen met rood vest’. Hein van der Hoeven maakt deel uit van het schrijverscollectief Wild Mind, is voorzitter van het F. Springer Genootschap en redacteur van Elders literair. Ook werkt hij als vrijwilliger bij boekhandel Colette &. Co., in zijn woonplaats Den Haag. In de tekeningen en schilderijen van Diederik Gerlach (Scheveningen, 1956) staat de herinnering centraal. In allerlei vorm worden indrukken en ervaringen uit de vroege jeugd gereconstrueerd en vermengd met fictieve werkelijkheden, gebruik makend van eigen verzamelingen van foto’s, reisfolders tot illustraties uit vergeten tijdschriften en boeken. De laatste jaren schrijft hij korte verhalen en beschouwingen. Diederik Gerlach woont en werkt in Den Haag en Berlijn.
Meer over Hein van der Hoeven bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Diederik Gerlach bij Uitgeverij In de Knipscheer

Aly Freije / Annemarie van Buuren – De donkere kamer. Poëzie en fotografie

VoorplatDonkereKamer-75Aly Freije
De donkere kamer
gedichten
fotografie Annemarie van Buuren
foto omslag Annemarie van Buuren
gebrocheerd in omslag met flappen,
48 blz., geïllustreerd met 14 zwartwit foto’s,
€ 16,50
ISBN 978-94-93214-11-8
eerste druk september 2023

In de zomer van 2021 werkten dichter Aly Freije en fotograaf Annemarie van Buuren samen tijdens het jaarlijks terugkerende kunstproject Monnikenwerk, kunst in de kerk. Zes weken lang reageerden ze, ieder vanuit een andere middeleeuwse kerk in het noorden van Groningen, op elkaars experimenten. Ze onderzochten de beelden en associaties die bovenkwamen en probeerden daar een gezamenlijke vorm voor te vinden.

De donkere kamer is een voortzetting van deze samenwerking. In deze bundel is een belangrijke rol weggelegd voor het besef van de eindigheid en een sterke verbondenheid met de omringende natuur, met de elementen, de planten en dieren en de gevaren die overal dreigen op planeet Aarde. Dichter en fotograaf dwalen door aangetaste landschappen, stuiten op sporen, zijn op zoek naar een zeker evenwicht. Ze moeten beiden ‘de donkere kamer in’ om de betekenissen aan het licht te brengen, ieder in hun eigen genre. Een dichter kan wellicht het onzichtbare bovenhalen en de fotograaf het onzegbare laten zien.

In de interactie tussen beeld en taal ontstaan in tussenruimtes nieuwe gedichten en foto’s die samen een mozaïek vormen. Engelen veranderen in gevleugelden, die tijdens hun reis boodschappen beginnen over te seinen. Wanhoop maar ook verwondering en verlangen gaan hand en hand.

Annemarie van Buuren (1961) zoekt in haar werk graag de grenzen van fotografie op. Van klassieke fotografie met moderne camera’s tot avonturen met oude camera’s, van fotograferen met een conservenblikje tot het ombouwen van het gebouw van de reddingsbrigade tot enorme camera obscura. Voor deze bundel werkte ze veel met een houten droge-plaat camera uit 1880. De papieren negatieven en de ongecorrigeerde lenzen van deze antieke camera geven beelden een extra dimensie: ze gaan niet langer alleen over ruimte, maar ook over tijd. Ze won met haar fine art fotografie internationale prijzen en eervolle vermeldingen.

Aly Freije (1944) bracht haar jeugd door in de Oost-Groninger Veenkoloniën, vlak bij de Duitse grens. Grensganger zijn en tussen de regels het onzichtbare, het leven met verlies en het niet-gezegde bovenhalen was steeds de inzet van haar schrijven. Haar verbondenheid met het landschap speelt daarbij een eigen rol. In 2008 werd aan haar de Duitse Freudenthal-prijs voor Nedersaksische literatuur toegekend. Ze publiceerde in 2009 de Groningstalige poëziebundel Wondpoeier bij Uitgeverij kleine Uil. Daarna volgde Nederlandstalig werk bij Uitgeverij In de Knipscheer:  in 2016 de poëziebundel Door het vanggat,  in 2018 de novelle De vloeivelden in en 2021 de dichtbundel Een engel aan de deur.

De pers over haar eerder werk:
«Het afgelopen jaar waren er heerlijke eerstgeborenen [zoals] het romantisch-zwarte Door het vanggat van Aly Freije.» – Ellen Deckwitz in De Morgen
«Meteen aan het begin van het boek De vloeivelden in worden al je zintuigen aangesproken: het gaat over warmte, licht, geluid. (…) De natuur spiegelt de sfeer van het verhaal, die nu eens weids, dan weer onheilspellend is.» – Nels Fahner in Fries Dagblad
«Wat opvalt in Een Engel aan de deur is dat Freije niets invult (…) maar door de sfeertekening, de stapeling van beelden voel je des te meer, en dat vraagt om rustige herlezing, na rustige herlezing.» – Erik-Jan Hummel op Tzum
«Ik heb nog nooit gedichten over stilte gelezen met zoveel geluiden en lawaai.» – Tonnus Oosterhoff

«Over het verdriet dat mensen elkaar in hun onmacht aandoen.» – Marianne Janssen

VoorplatKaas-75Over ‘Even kaas halen’ van Els de Groen op LeesKost, 25 juli 2023:
(…) Zes jaar geleden was een conflict aanleiding tot de breuk tussen moeder Anne (71) en dochter Emma (40). Het gevolg van die breuk was dat Anne ook haar kleinkinderen Femke en Stan, toentertijd drie jaar en een baby, niet meer zag. Oma en moeder finito, hoofdstuk afgesloten. Anne maakt een lange reis en vestigt zich in een kustplaats. Ook Emma’s gezin verhuist. Maar zó afgesloten is het niet. Het conflict is nooit uitgelegd en afgesloten en dat suddert na. Als Femke in het park een mevrouw helpt om haar hondje Tommy te zoeken vindt ze kort daarna thuis een foto van een mevrouw die op haar lijkt. Een en een is twee en wat de som wordt krijgt nadere uitleg. (…) Naar schatting hebben 20.000 grootouders geen contact met hun kleinkinderen meer, aldus Els de Groen in een bijwoord bij het boek. Zij is één van hen. (…) Met dit boek wil De Groen het taboe doorbreken en het onderwerp bespreekbaar maken. Het verhaal gaat niet over wie goed is of fout, maar over het verdriet dat mensen elkaar in hun onmacht aandoen. (…) Een vlot geschreven novelle. (…)
Lees hier de recensie
Kijk hier naar de presentatie
Meer over ‘Even kaas halen’
Meer over Els de Groen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Scherpe herinnering aan pijnlijke moeder-zoon-relatie.» – Wim Rutgers

VoorplatOpWeg-75Over ‘Op weg naar Nos Plaser’ van Ken Mangroelal in Antilliaans Dagblad, 22 juli 2023:
Filosoof, schrijver, essayist, performer en componist drs. Ken Mangroelal werd in 1948 op Aruba geboren uit Surinaamse ouders, migreerde naar Nederland en debuteerde daar in 1978 met de novelle Distance call, met een felle afrekening in de vorm van een ‘brief aan een Surinaams-Antilliaanse moeder’, zoals de ondertitel luidt. In zijn onlangs verschenen novelle, Op weg naar Nos Plaser, komt hij aan het einde op dit debuut terug, ‘de boosheid voorbij’ zoals Michiel van Kempen in een recensie in Caraïbisch Uitzicht schrijft. ‘De systematische verwijdering van u uit Mijn Leven’ aan het begin van Distance Call eindigt in Op weg naar Nos PLaser met het definitieve afscheid van zijn moeder, als hoofdpersoon Kenny haar as uitstrooit bij het geliefde privéstrandje Nos Plaser, zodat de twee novelles na 45 jaar als het ware een tweeluik vormen: “De donkere wolk boven mij en mijn moeder was weggedreven.” (…) Kenny is met de wrok van zijn jeugd door de negatieve relatie met zijn moeder niet alleen nog steeds de gevangene van zijn verleden, maar dreigt halverwege het verhaal ook in letterlijke zin gevangen te worden als hij huisarrest krijgt omdat hij van cocaïnesmokkel verdacht wordt. Aan het einde van Op weg naar Nos Plaser worden beide problemen opgelost als hij onverwacht bezoek krijgt uit Paramaribo van Tamara – een naam die ‘morgen’ betekent – die de pleegdochter van zijn moeder blijkt te zijn. Zij vertelt Kenny dat zijn moeder is overleden en brengt een brief met haar laatste wens: “Het is mijn wens dat mijn enig kind, mijn zoon, mijn as verstrooit langs het strandje van Nos Plaser.” (p. 104) Die laatste wens van zijn moeder betekent een scherpe herinnering aan de nog steeds pijnlijke moeder-zoon-relatie, zoals beschreven in Distance Call: “Een lange, moeizame reis stond mij te wachten. Voorbij de horizon. Voorbij oud zeer en verdriet.” (p. 109) Door aan deze laatste wens van zijn moeder toe te geven weet de zoon zich op aandringen van Tamara van het negatieve aangaande zijn verleden te bevrijden als een ‘ultieme liefdesdaad’. (p. 108) Het tweeluik is voltooid.
Lees hier of hier de recensie
Meer over ‘Op weg naar Nos Plaser’
Meer over Ken Mangroelal bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De pijn van grootouderverstoting. Ook kleinkinderen betalen een hoge prijs.» – Albert Kok

VoorplatKaas-75Over ‘Even kaas halen’ van Els de Groen in interview met Albert Kok in AD, 17 juli 2023:
(…) “Dit is voor mij veruit het moeilijkste en meest persoonlijke verhaal dat ik aan het papier heb toevertrouwd”, begint ze haar relaas. “Want dit komt puur voort uit persoonlijke frustraties en pijn. En toch weet ik zeker dat dit verhaal herkenbaar is voor veel meer grootouders. Dat we er zo weinig over horen komt omdat het onderwerp met schaamte is omgeven. Oma’s zoals ik lopen er niet mee te koop dat ze van de kleinkinderen zijn afgesneden. Wij vertellen liever niet dat we ze op hun verjaardag geen cadeautjes mogen geven.” (…) Ondanks het gevoel van schaamte waar Els de Groen mee worstelde, bereikte ze onlangs het punt waarop ze niet anders kon dan ermee uit de kast te komen. Dat was om precies te zijn op het moment waarop ze de hoop verloor dat het ooit nog goed zou komen. (…) In de ons omringende landen zijn er omgangsregelingen, speciaal voor situaties waarin de relatie tussen ouders en kinderen is verstoord, legt ze uit, maar Nederland heeft zo’n regeling niet: “Bij ons is het echt nog een taboe – niemand praat erover. Binnenkort komt er weliswaar een wet die het grootouders en kleinkinderen gemakkelijker moet maken om elkaar te zien, maar daarvoor moet je dan wel eerst een gang naar de rechter maken. Bovendien blijft het voor ouders in die nieuwe situatie mogelijk om de band tussen grootouders en kleinkinderen te betwisten, waardoor zo’n rechtsgang het conflict wellicht eerder verslechtert dan verbetert.”
Lees hier het interview in de krant
Lees hier het interview in Word
Kijk hier naar de presentatie
Meer over ‘Even kaas halen’
Meer over Els de Groen bij Uitgeverij In de Knipscheer