Eh

Franc Knipscheer bij de presentatie van ‘Eh’ van Onno Schilstra, 3 juni 2022:

Beste mensen,

Bij een boekpresentatie hoor je als uitgever ook een woordje te doen. Ik ga dat wat gezegd is over het boek door redacteur Cor Gout en auteur Onno Schilstra niet nog eens dunnetjes over doen. Ik zou het kunnen hebben over de lage verkoopbaarheid in de boekhandel van de genres poëzie en essay. Ik zou eindeloos mooie zinnen kunnen citeren. Kunstgeschiedenis is de moeder van het hedendaagse vakantievieren. Ik zou kunnen opmerken dat wanneer je als auteur je manuscript begint en eindigt met Bob Dylan – wat zeker opmerkelijk is als die auteur 20 jaar later geboren is – dat dát bij deze uitgeverij de kansen op uitgave zeker verhoogt. Maar toen Onno Schilstra een paar maanden geleden op de uitgeverij live kwam kennismaken (corona verhinderde dat eerder) feliciteerde ik hem meteen met: “ik vind ‘Eh’ een geniale titel”. Wie verzint nu zo een boektitel? Onno Schilstra dus. Hij maakt de drie puntjes, die onderbreking of afbreking van een zin, of in zijn geval de afscheiding tussen tekstdelen, tot een woord. Die drie puntjes, het beletselteken, kunnen een pauze aangeven om na te denken, een tekstwending inluiden om een conclusie te trekken, een emotie overbrengen door een pauze te forceren, zelfs zinnen weglaten om ruimte te maken voor een gedachte. Wát een titel. Drie puntjes zijn geen woord. En een boektitel bestaat nu eenmaal uit een woord of meerdere woorden. ‘Eh’ bestaat wél uit letters, is een geschreven tekst, is een woord dat nu op een boek staat. Voordat u denkt: dat boek zal vergeven zijn van de Eh’s, nee, je komt dat beletselwoord ‘Eh’ maar op één pagina in het boek tegen. Immers, in een geschreven tekst maak je gebruik van puntjes als je onderbreking of afbreking zichtbaar wilt maken. Onno Schilstra gebruikt ook nog alle typografische gereedschappen als witregels, cursieven, hoofdletters, verschillende corpsgrootten om de afscheidingen visueel te versterken. Maar hoe fragmentarisch de tekst van Schilstra ook bij doorbladeren oogt, voor de lezer die wil lezen gebeurt er iets wonderlijks: de puntjes breken niet af, ze onderbreken niet, ze scheiden niet, ze doen het tegenovergestelde, ze verbinden. Ze verbinden gedachten en gevoelens, hart en ziel, geloof en hoop, bewust en onbewust, herinnering en vertekening, associatie en hallucinatie. Ze koppelen citaten aan constateringen, betovering aan verwondering daarover, ze beletten niet maar openen werelden. Een betere titel dan ‘Eh’ ís er niet voor dit boek. En dit is het compliment dat ik Onno Schilstra wil maken: als je ‘Eh’ genuttigd hebt, word je voller naarmate de vertering vordert.

Onno, dank je wel en proficiat.

Meer over ‘Eh’ van Onno Schilstra
Meer over Onno Schilstra bij Uitgeverij In de Knipscheer

Hester van Gent – Het passeren van onmeetbare ruimten. Essays

Hester van Gent
passeren van onmeetbare ruimten
Extazereeks-essays
omslagafbeelding Elian Somers
foto auteur Erik de Vries
bezorging reeks Cor Gout
vormgeving omslag en binnenwerk Els Kort
redactie Jim Rotteveel
geïllustreerd met 20 afbeeldingen,
waarvan 13 in kleur
gebrocheerd in omslag met flappen,
168 blz., € 22,00
ISBN 978-94-93368-11-8
eerste uitgave najaar 2024

In Het passeren van onmeetbare ruimten verkent Hester van Gent de ruimte om ons heen. Het boek telt 15 essays en wil een tocht zijn langs alledaagse, vertrouwde plekken, waarvan ze het beeld laat kantelen: de singel voor de deur wordt een binnenruimte, het zicht op de stad verandert in een visioen. Het is ook een expeditie naar onbekend terrein, verborgen achter een houten deur, gespiegeld in een Brusselse vijver of zich manifesterend aan de horizon. Hier houden avonturen zich op, onderzoeken kinderen hun stad, en huizen vliegende vissen en luchtschepen. Een boek over kantelmomenten en soldatenlaarzen, luchtspiegelingen en elleboogruimte.

‘Zelf had ik de gele streep [op de ziekenhuisvloer] nodig. Als een willoos bakje dat aan het staaldraad van de kabelbaan werd gehaakt, liet ik me meevoeren langs een vooraf vastgelegde route. Die leidde me naar daar waar ik zelf niet kon komen, omdat ik, met al mijn ruimtelijk inzicht, geen idee had waar ik naartoe moest. Had ik dat geweten, dan was ik er wel op eigen houtje heen gegaan. Wellicht via een andere route, met een omweg bijvoorbeeld, omdat ik nog even wilde wachten voordat ik daadwerkelijk de kamer binnen zou gaan, eerst nog in een tijdschrift uit de kiosk wilde bladeren of in de cafetaria een cappuccino bestellen, die ik vóór mij op het tafeltje zou zetten waar hij langzaam koud zou worden.’

Het passeren van onmeetbare ruimten van Hester van Gent is de derde essayuitgave in de Extaze-essayreeks, uitgegeven door Uitgeverij In de Knipscheer. Aan deze uitgave gingen bundels vooraf van Artien Utrecht en Onno Schilstra. De reeks wordt begeleid en verzorgd door Cor Gout en is een voortzetting van de Extaze-reeks voor korte verhalen en romans, die sinds 2016 onder redactie van het literair tijdschrift Extaze door In de Knipscheer werd uitgegeven. De Extaze-essayreeks biedt talentvolle essayisten, die eerder publiceerden in het literaire tijdschrift Extaze, de kans om hun werk in een zelfstandige uitgave te presenteren.

Hester van Gent (Amsterdam, 1971) studeerde bouwkunde aan de Technische Universiteit in Delft en publiceert essays en verhalen. Daarnaast werkt ze als zelfstandig stedenbouwkundige en onderzoeker, en is ze auteur en redacteur in het veld van stedenbouw en (landschaps)architectuur. Drie essays uit deze bundel (over de menselijke maat) zijn tot stand gekomen met financiële steun van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.

Meer over Hester van Gent bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Extazereeks-essays bij Uitgeverij In de Knipscheer

Tweede papieren nummer van ‘Elders Literair’

VoorplatElders2-75Elders Literair, 2023-1
geïllustreerd, 64 blz. waarvan 8 in kleur
formaat 180 x 245 mm
vormgeving, foto omslag Els Kort
illustraties Wim Hardeman, Sanne Bruinier, Roland Verbiest, Dareck Tuba, binnen- en achterzijde omslag Rens Krikhaar
ISBN 978 94 93214 95 8 ISSN 2949 8449
i.s.m. Stichting Parachute
verkrijgbaar in de boekhandel € 15,00
mei 2013

Na het nulnummer van november 2022 opent dit officiële eerste nummer met de winnende inzending van de Elders literair verhalenwedstrijd 2022: ‘De herder en de zwermer’ van Marjanne Sevenant, een filosofische bespiegeling over mens en natuur, het vergankelijke en het blijvende. Ook de verhalen van de nummers twee en drie, Petra Thijs en Ines Nijs, vindt de lezer terug in dit nummer. Verder een verhaal van Karin Kallenberg dat al eerder te lezen was op het digitale platform van Elders, ervaringen van Roland Verbiest als Hagenaar in de Congo, en een voorpublicatie uit de nieuwe roman Mooie Jo van Kristien De Wolf. Naast poëzie van Arjen Duinker, Astrid Lampe en Jan-Paul Rosenberg, bijdragen van Egbert van Faassen over de beeldtaal van de Amerikaanse schilder Cy Twombly (1928–2011), van Jan Paul Hinrichs over de Poolse dagboeken van de Nederlandse schilder Jeanne Marie ‘Sanne’ Bruinier (1875–1951), van schrijver Onno Schilstra en beeldend kunstenaar Wim Hardeman uit hun Panopticum Berlin, en van Diededrik Gerlach over de Nederlandse tekenaar en schilder Rens Krikhaar. Dit nummer werd gemaakt met dank aan de redactieleden en medewerkers Kristien De Wolf, Arjen Duinker, Diederik Gerlach, Hein van der Hoeven, Herman Jansen, Arjen van Meijgaard, Felix Monter, Hans Muiderman, Thijs Veraart, Kees Ruys.
Klik hier voor het digitale platform Elders Literair
Meer over de presentatie van Elders nr. 1 op 13 mei
Meer over Elders
Meer over Ines Nijs bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Kristien De Wolf bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Onno Schilstra bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Wim Hardeman op deze site
Meer over Arjen van Meijgaard bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Felix Monter op deze site
Meer over Hans Muiderman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Kees Ruys bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Els Kort op deze site

«Hij kan schrijven, associatief en met ironie en humor.» – Adri Altink

VoorplatSchilstraEh-75KaderOver ‘Eh’ van Onno Schilstra op Literair Nederland, 4 november 2022:
Onno Schilstra (geboren in 1961 in Zierikzee) is beeldend kunstenaar en maakt muziek. En met Eh is hij nu ook schrijver. Hij ontleende de titel aan de manier van spreken van zijn vriend en kent er ook de betekenis aan toe die hij daaraan gaf: het aanspreken van de verbeelding van de lezer. Grafisch gebeurt dat in het boek door het vele gebruik van wit en de presentatie in een exact bepaald jasje: er zijn drie (!) soorten teksten die strikt van elkaar gescheiden zijn. Ze wisselen elkaar in strakke regelmaat af. Eerst is er een mini-essay waarbinnen de alinea’s zijn gescheiden door, jawel, drie puntjes, dan een korte, cursief gezette, tekst die vaak aforistisch is, en als derde een historische gebeurtenis of een persoonlijke herinnering die bij de auteur opkomt naar aanleiding van het besproken thema. Die trits herhaalt zich in Eh telkens weer, waarbij de pagina’s met essayistische teksten zijn genummerd, maar de andere twee niet. Zo volgt de vormgeving van het boek de inhoud en is het op zichzelf een voorbeeld van beeldende kunst. (…) Schilstra schrijft sterk associatief (…) en mijmert over opvattingen over moderne kunst, ‘hoge’ kunst en volkskunst, enzovoort. Die uiteenlopende paden kruisen elkaar in dat ‘eh’ van de titel: ze zijn bedoeld om de lezer verder te laten fantaseren op het punt waar hij ophoudt. (…) Schilstra laat zien dat hij wel kan schrijven. (…) Het interessants zijn de keren dat Schilstra losgaat over moderne kunst en de ultrarijken der aarde die de prijs daarvan opdrijven door kunstobjecten te verhandelen waar niemand de zin van snapt. In die teksten zit ironie en humor. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Eh’ van Onno Schilstra
Meer over Extazereeks Essays

«‘Eh’ is een heerlijke bundel die regelmatig uitnodigt om een essay te lezen.» – André Oyen

VoorplatSchilstraEh-75KaderOver ‘Eh’ van Onno Schilstra op Ansiel, 4 november 2022:
Onno Schilstra (1961) is schrijver, muzikant, beeldhouwer, graficus en tekenaar. Na een studie kunstgeschiedenis in Leiden volgde hij een opleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Hij werkte als criticus, columnist en vormgever. ‘Eh’ is de eerste essay-uitgave in de Extazereeks. De Extazereeks-essays is een voortzetting van de Extazereeks voor korte verhalen en romans die sinds 2016 onder redactie van het literair tijdschrift Extaze door uitgeverij In de Knipscheer werd uitgegeven. In ‘Eh’ onderzoekt Onno Schilstra het belang van kunst. Een tentoonstelling van Bijbelse zandsculpturen in Elburg is het vertrekpunt voor het boek en geeft een mooi overzicht van kunstwerken die de auteur in zijn leven zag, een volksopera in Ransdorp en de Biënnale van Venetië. De auteur vraagt zich af waartoe kunst in staat is in het licht van morele en fysieke afbreuk. Ook het geboortehuis van Elvis Presley, de katholieke kunstgeschiedschrijving, het protestantisme in Staphorst en de protestsongs van Bob Dylan worden door de auteur kritisch maar ook onderhoudend besproken. ‘Eh’ is een heerlijke bundel die regelmatig uitnodigt om een essay te lezen.
Bron
Meer over ‘Eh’ van Onno Schilstra
Meer over Extazereeks Essays

«Ontspannend, maar met inhoud.»

VoorplatSchilstraEh-75KaderOver ‘Eh’ van Onno Schilstra voor NBD/Biblion, 24 augustus 2022:
Een essayistisch boek over kunst, kunstgeschiedenis en esthetica. Het boek geeft een persoonlijke bespreking van kunstwerken die de auteur in zijn leven zag, waaronder een tentoonstelling Bijbelse zandsculpturen, een volksopera in Ransdorp en de Biënnale van Venetië. De auteur reflecteert op de vraag waartoe kunst in staat is in het licht van morele en fysieke afbreuk. Ook besproken worden het geboortehuis van Elvis Presley, protserigheid, katholieke kunstgeschiedschrijving, protestantisme en de protestsongs van Bob Dylan. Ontspannend, maar met inhoud. Het boek zal vooral geoefende lezers aanspreken. Onno Schilstra (1961) is schrijver, muzikant, beeldhouwer, graficus en tekenaar. Na een studie kunstgeschiedenis in Leiden volgde hij een opleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Hij werkte als criticus, columnist en vormgever.
Meer over ‘Eh’ van Onno Schilstra
Meer over Extazereeks Essays

Uitnodiging presentatie ‘Eh’ van Onno Schilstra op 3 juni

VoorplatSchilstraEh-75KaderOp vrijdag 3 juni 2022 vindt van 18:45-21:30 de feestelijke boekpresentatie plaats van ‘Eh’ van Onno Schilstra in het Auditorium van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. U bent van harte uitgenodigd om hierbij aanwezig te zijn. ‘Eh’ is de eerste essay-uitgave in de Extazereeks. De Extazereeks-essays is een voortzetting van de Extazereeks voor korte verhalen en romans die sinds 2016 onder redactie van het literair tijdschrift Extaze door uitgeverij In de Knipscheer werd uitgegeven. De essay-reeks wordt bezorgd door Cor Gout (redactie) en Els Kort (vormgeving). De toegang is gratis maar u wordt wel verzocht uw komst vooraf te melden op trespassersw@hotmail.com. Programma m.m.v. Cor Gout (voordracht), Art for Art’s Sake Unplugged (muziek) en Panopticum Berlin (Wandermuseum). Inloop vanaf 18:45, nazit en signeren tot 21:30 uur. Locatie: Prinsessegracht 4, Den Haag’
Klik hier voor de Uitnodiging met alle informatie, ook over parkeren
Meer over ‘Eh’ van Onno Schilstra
Meer over Extazereeks Essays

Onno Schilstra – Eh. Essay

VoorplatSchilstraEh-75KaderOnno Schilstra
Eh

Extazereeks-essays
omslagafbeelding Wim Hardeman
redactie Cor Gout
vormgeving Els Kort
gebrocheerd in omslag met flappen,
224 blz., € 22,00
ISBN 978-94-93214-71-2
eerste uitgave mei 2022

In Eh zoekt Onno Schilstra antwoorden op de vraag wat kunst vermag. Een tentoonstelling van Bijbelse zandsculpturen in Elburg is het vertrekpunt voor een dwaaltocht door zijn geheugen die voert van een volksopera in Ransdorp naar de Biënnale van Venetië, van Bunschoten-Spakenburg naar het geboortehuis van Elvis Presley, van patjepejerstijl naar katholieke kunstgeschiedschrijving en van protestantisme in Staphorst naar de protestsongs van Bob Dylan. Wat heeft de kunst nog te bieden in een wereld waarin de morele en fysieke dijken het begeven? Is er een uitweg?

“Zodra mijn vriend een paar woorden heeft uitgesproken, onderbreekt hij zichzelf met een ‘eh’ en begint een nieuwe zin. Van hem hoorde ik voor het eerst over het ‘beletselteken’. Dat is de officiële benaming voor drie puntjes in een geschreven tekst. Hij legde me uit dat elke keer wanneer je eh zegt, je eigenlijk de auditieve versie van het beletselteken gebruikt. Zijn zelfinterrupties, eh, het is eigenlijk, eh, de luisteraar moet ruimte, eh, het is een manier om de eigen verbeelding, eh. In de leegte van de ‘eh’ van de spreker begint de volheid van de creatieve verbeelding van de luisteraar, aldus mijn vriend, die het prima vindt om vaak ‘eh’ te zeggen.”

Onno Schilstra (1961, Zierikzee) is beeldend kunstenaar, muzikant en schrijver. Na een studie kunstgeschiedenis in Leiden volgde hij een opleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Hij werkte als criticus, columnist en vormgever. Voerde zes jaar lang operaties uit om een gebeeldenstormde kerk opnieuw te vullen met beeld. Speelde in bandjes. Bedacht manieren om stereoscopische tekeningen te maken. Werd docent kunsttheorie. Tekent sinds 2006 samen met zijn vrouw Wim Hardeman aan een klein Wandermuseum, genaamd Panopticum Berlin.

‘Eh’ van Onno Schilstra is de eerste essay-uitgave in de Extazereeks. De Extazereeks-essays is een voortzetting van de Extazereeks voor korte verhalen en romans die sinds 2016 onder redactie van het literair tijdschrift Extaze door uitgeverij In de Knipscheer werd uitgegeven. De redactie en de uitgever bieden talentvolle essayisten de kans hun werk in een zelfstandige uitgave te presenteren. De essay-reeks wordt bezorgd door Cor Gout (redactie) en Els Kort (vormgeving).

Meer over Onno Schilstra bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Andermaal een hele artistieke en verzorgde uitgave van Extaze.» – André Oyen

coverE31voorOver ‘Extaze 31 – De eeuw van Gisèle’ op Lezers tippen lezers, 19 november 2019:
Het onderwerp van Extaze 31 zijn de thema’s die voorkomen in Annet Mooij’s bijzondere boek ‘De eeuw van Gisèle. Mythe en werkelijkheid van een kunstenares’, waarin de omstreden literaire kring Castrum Peregrini een belangrijke plaats inneemt. In haar essay beschrijft Annet Mooij hoe Gisèle d’Ailly-van haar leven een kunstwerk maakte waarbij ze fictie en verfraaiing niet schuwde. Een verfraaiing die biografe Mooij doorprikte. (…) In 1939-40 verbleef Gisèle regelmatig in Bergen, waar haar ouders naartoe verhuisd waren. Hier kwam ze in contact met Adriaan Roland Holst, E. du Perron en de Duitse dichter Wolfgang Frommel. In 1940 betrok ze een atelier in Amsterdam. Samen met Frommel verborg ze gedurende de oorlogsjaren in haar huis aan de Herengracht vijf Joodse kunststudenten. Voor haar hulp bij het onderduiken ontving ze in 1998 de Yad Vashemonderscheiding. Onno Schilstra herkent deze situatie in een kleine gouache, getiteld ‘De Aspirant’ (tevens de titel van zijn essay), die hij aantrof in Gisèle’s atelier: drie personen staan, dicht bij elkaar, te smoezen, terwijl een vierde schuchter en nieuwsgierig toekijkt. Castrum Peregrini was het geesteskind van Wolfgang Frommel. Van de Duitse dichter Stefan George had hij een opvatting van pedagogie overgenomen die inhield dat oudere mannen jongens moesten uitkiezen om ze in te wijden in de geheimen van de poëzie en het leven. Plato’s ‘Symposion’ diende als een van de voorbeelden van deze relatie. Piet Gerbrandy belicht hoe Sokrates de priesteres Diotema volgt in haar opvatting dat erotiek, mits op de juiste wijze bedreven, tot diepe filosofische inzichten leidt. (…) Arjen Mulder interpreteert het tweede deel van Stefan George’s gedicht ‘In der Stern des Bundes’. Niet de jongen is hier degene die in de liefdesinitiatie getraumatiseerd raakt, het is de dichter zelf die door de overgave aan zijn godheid voorgoed is veranderd. (…)
Lees hier het signalement
Meer over Extaze 31
Meer over literair tijdschrift Extaze

5 september, Extaze in de Houtrustkerk, presentatie Extaze 31: ‘De eeuw van Gisèle’

ExtazeinHoutrustkerk31DefExtaze in de Houtrustkerk, 5 september 2019, 20.15-22.15 uur:
Tijdens de presentatie van ‘Extaze 31’ zal Annet Mooij haar licht laten schijnen over het werk en het leven van Gisèle van Waterschoot van der Gracht (1912-2013), en het reilen en zeilen binnen Castrum Peregrini onder de loep nemen. Oprichter van deze kring, Wolfgang Frommel, had van de Duitse dichter Stefan George een opvatting van pedagogie overgenomen (zie. Piet Gerbrandy houdt een voordracht over deze ‘pedagogische eros’. Onno Schilstra bespreekt de kunst van Gisèle aan de hand van geprojecteerde beelden, Martine van der Reijden draagt enkele van haar gedichten voor en Klaas Trapman sluit de avond af met een piano-uitvoering van Lamentations et Consolations opus 17 van Siergiej Bortkiewicz, waarvan de no. 1-6. De presentatie is in handen van Cor Gout, de techniek wordt verzorgd door Anton Simonis.

Programma ‘Gisèle Waterschoot van der Gracht en Castrum Peregrini’
20.15: Inleiding
20.20: Annet Mooij: voordracht over Gisèle, haar leven, haar werk
20.40: Onno Schilstra: voordracht met beeldprojectie over de kunst van Gisèle
21.00: pauze
21.20: Martine van der Reijden: gedichten
21.30: Klaas Trapman (piano), Cor Gout: Im Park
21.35: Piet Gerbrandy: lezing over de pedagogische eros
21.55: Klaas Trapman speelt Lamentations et Consolations opus 17 van Siergiej Bortkiewicz, waarvan de no. 1-6
22.15: Uitleiding

Locatie Houtrustkerk, Beeklaan 535, Den Haag (hoek Houtrustweg). Parkeren kan gratis op het erf van de internationale school aan de overzijde. Aanvang 20.15 uur precies. Deur open van 19.45 uur tot 20.10 uur,
dus graag op tijd aanwezig zijn. Entree € 10,00 (alleen contant te betalen). Reserveren redactie@extaze.nl
Meer over ‘Extaze 31’
Klik hier voor vergrote versie van affiche