Dag Jos de Roo

Jos de Roo Foto Nicolaas Porter

In Memoriam Jos de Roo (18 september 1942 – 8 april 2023), 10 april 2023:
Op 8 april 2023 is Jos de Roo na een royaal ziekbed overleden. In augustus vorig jaar nodigde hij o.a. Anja en mij uit zijn laatste verjaardag op 18 september te komen vieren. Wat een dubbel bericht was dat: verjaardag en afscheid. Ik vermoedde wel al dat het minder met hem ging. Maar met die uitnodiging gaf hij geen ruimte meer voor twijfel. Dan toch je afnemende energie bij elkaar rapen om je verjaardag actief te willen vieren is bijzonder en ik denk: typisch Jos. En zo was zijn afscheid een feest met veel mooie woorden. Dr. B. Jos de Roo (1942) heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Uitgeverij In de Knipscheer. Hij bracht ons (Jos Knipscheer en mij) in de jaren tachtig in contact met twee groten van de Surinaamse letteren, Hugo Pos die bij ons zou debuteren en blijven publiceren tot aan zijn dood en Albert Helman die vanaf 1990 zijn laatste schrijversleven bij deze uitgeverij zou leiden. In de jaren negentig en de eerste jaren van deze eeuw was hij bijzonder recensent voor literatuur uit het Caribisch gebied bij Ochtendkrant Trouw (kom daar nu nog eens om) en signaleerde in die rol ook tal van In de Knipscheer-auteurs. Maar wij ‘kenden’ Jos al vanaf de vroege jaren van de uitgeverij. Zijn ‘Antilliaans literair logboek’ uit 1980 bracht ons in die jaren op het spoor van vele Surinaamse en Antilliaanse auteurs, zoals ook ‘Autonoom’ (1975) en ‘Met eigen stem’ (1980) van Pim Heuvel dat deden. Daarnaast was hij ook auteur bij In de Knipscheer: samen met Hugo Pos van ‘Oost en West en Nederland’ in 1986 en als kers op de taart in 2015 ‘Praatjes voor de West’ (waarop hij een jaar eerder promoveerde) gebaseerd op het eerste naoorlogse decennium van De Wereldomroep waarvoor hij later als programmamaker werkte, in vervolg waarop hij voor ons in 2017 de bundel (radio-)columns ‘Ver weg dichtbij’ van Boeli van Leeuwen bezorgde. Jos, dank voor je onvergetelijke bijdrage.
– Franc Knipscheer

Meer over Jos de Roo bij Uitgeverij In de Knipscheer

Hugo Pos / Jos de Roo – Oost en West en Nederland

90-6265-229-8HUGO POS/JOS DE ROO
Oost en West en Nederland

Nederland – Suriname Episodes
176 blz., paperback € 13,50
ISBN: 90-6265-229-8
Eerste uitgave 1986

Door een aaneenschakeling van toevalligheden was Hugo Pos (Paramaribo, 1913) ooggetuige van bijzondere historische gebeurtenissen: de evacuatie van de Engelsen bij Duinkerken in 1940, de aankomst van het eerste Nederlandse schip op Java na de oorlog, de berechting van oorlogsmisdadigers en de confrontatie met het pas verslagen Japan, het begin van het onafhankelijkheidsstreven in Suriname.
Vooral zijn ervaringen in het Verre Oosten illustreren de persoonlijke dilemma’s van de enkeling die in de maalstroom van grote historische processen terechtkomt. Als lid van de geallieerde strijdkrachten in de Stille Oceaan werd Hugo Pos aanklager bij processen tegen Indonesiërs die zich in de oorlog niet loyaal tegenover hun voormalige Nederlandse meesters hadden opgesteld. Met het besef dat de koloniale politiek hem van bevrijder tot bezetter dreigde te maken, vertrok Hugo Pos uit het oosten, om in Suriname en Nederland als rechter te gaan werken.
In 1985 debuteerde hij op 71-jarige leeftijd als schrijver met de verhalenbundel Het doosje van Toeti, gebaseerd op zijn vroege jeugd in Paramaribo.

Jos de Roo publiceerde eerder het Antilliaans literair logboek en De tijd zal het leren (over Sarnami hai van Bea Vianen). Hij heeft met Hugo Pos een serie gesprekken gevoerd over diens leven, die door Radio Nederland Wereldomroep – met name voor het publiek in Suriname – zijn uitgezonden. Oost en West en Nederland is een bewerking van deze gesprekken, met de nadruk op de oorlogsjaren.