Over ‘Vriendschap in enveloppen’ van Pieter Wiegersma in De Leeswolf en MappaLibri, 2000, 2020:
Nadat hij in ‘Postbode van de hemel’ zijn ontmoetingen met kunstenaars uit de kring rond zijn vader Hendrik Wiegersma heeft gememoreerd en in ‘Een kind ziet het dorp’ verteld heeft over zijn jeugd in het Noord-Brabantse Deurne, blikt Pieter Wiegersma (geb. 1920) in dit boek iets synthetischer terug op een aantal markante fases in zijn leven, verbonden met goede en slechte herinneringen. Het bestrijkt de tijd tussen 1920 en 1960. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met een wat vergeten, maar thematisch passend Nederlands gedicht. De geborgenheid van het dorpsleven in een dorp in de Peel, de pedagogische verschrikking van de katholieke kostschool Rolduc, het verzet in de Tweede Wereldoorlog en zijn harde verblijf in de gevangenis van Breda en de omgang met een goede Duitser worden met flinke borstelstreken geschilderd. Wiegersma neemt geen blad voor de mond, is uitbundig in zijn enthousiasme en vernietigend in zijn woede. (…) Zo vormen de verhalen van Wiegersma met hun afwisseling van zuurs en zoets en hun felle contrasten een monumentaal glasraam in woorden, het relaas van een man die zelfbewust en intens heeft geleefd, zich vaak druk heeft gemaakt, maar ook de wijsheid heeft gevonden om wat hij moest en mocht meemaken te relativeren. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Vriendschap in enveloppen’
Meer over Pieter Wiegersma bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: pieter wiegersma
Pieter Wiegersma – Vriendschap in enveloppen
PIETER WIEGERSMA
Vriendschap in enveloppen
Nederland. Verhalen
Luxe paperback, 256 blz., € 15,75
ISBN 90-6265-484-3
Eerste druk 2000
Wiegersma’s leven kenmerkt zich door vele, bijzondere ontmoetingen. Ontmoetingen die, zeker in tijden van oorlog en verzet, van levensbelang waren. In Vriendschap in enveloppen schetst Pieter Wiegersma de mens in al zijn facetten. Kunstenaars, machtigen en excentriekelingen zijn in deze verhalen nauwelijks te onderscheiden van de armen, de slachtoffers en de doden. Wiegersma verstaat de kunst deze levens te lezen en er iets mee te doen.
Allen worden door hem met een waar kunstenaarsoog bekeken om vervolgens beschreven te worden. Met hem ontmoet de lezer o.a. Anton Coolen, Jan Engelman, Jacq Bloem, Otto van Rees, Baron Guy de Rothschild, Baron Etienne van Zuylen.
De jaren in Deurne en op Rolduc, de dodencel in Breda, het paleis op de Dam, kasteel De Haar, zijn reizen naar Italië en Spanje vormen het toneel waarop de verteller zijn verhalen laat afspelen. Vergeten schrijvers (als Leonard Huish), verzetshelden (als Jaap van Hamel), ‘goede’Duitsers (als Manfred B.) en zelfs koningin Wilhelmina blijken in Wiegersma’s leven slechts een ding gemeen te hebben gehad: ze hebben een verhaal nagelaten.
Herinneringen, verweven met vaak vergeten poëzie, zorgen ervoor dat de vorige, zo bewogen eeuw met al zijn anekdotes en verhalen herleeft. Dromerige jeugdjaren staan haaks op de harde dagen ten tijde van de Duitse bezetting. De ontluistering van de met het leven worstelende kunstenaars contrasteert met het wonder van het niet-verwachte succes van Wiegersma zelf.
Vriendschap in enveloppen is een logische voortzetting van Postbode van de hemel (1997), Wiegersma’s eerste verhalenbundel: «onderhoudend» (De Limburger), «komisch» (Het Parool), «krachtig» (Standaard der Letteren).
Lex van de Haterd (red.) Bloemen in het zand. Pieter Wiegersma, een oeuvre
Lex van de Haterd (red.)
Bloemen in het zand
Pieter Wiegersma, een oeuvre
Nederland. Kunst
Ing. groot formaat, 50 zw. ill., 37 kleurill, 104 blz.
Eerste druk, 2000, € 52,50
Tweede druk € 29,50
ISBN 978-90-6773-024-2
Pieter Wiegersma wordt vaak aangeduid als ‘de zoon van’ Hendrik Wiegersma, het vermaarde dubbeltalent, arts en schilder uit Deurne. Die aanduiding is een beetje de tragiek van zonen en dochters van alle beroemde vaders. Het is ook waar dat een deel van Pieter Wiegersma’s werk in het teken staat van en zelfs gewijd is aan zijn vader: diverse publicaties en het oprichten van Gemeentemuseum De Wieger, waar hij zelf tien jaar lang artistiek directeur was.
Echter, Pieter Wiegersma (1920) is vooral zelf ook beeldend kunstenaar van met name monumentaal werk (glas-in-lood, wandtapijten, mozaïek), en heeft daarnaast ook naam gemaakt met zijn sieraden, als schilder en tekenaar, en als schrijver.
Zijn solotentoonstellingen en groepsexposities van de laatste zestig jaar zijn misschien op een pagina te noemen. Toch is een belangrijk deel van zijn werk voortdurend te zien en openbaar toegankelijk op een kleine honderd locaties: (gebrandschilderd) glas-in-lood in talrijke kerken en kapellen (waaronder de St. Janskathedraal in Den Bosch), keramiek, mozaïek, wandtapijten in onder meer provinciehuizen, gemeentehuizen, ziekenhuizen, scholen en banken.
Bloemen in het zand bevat vier inleidingen (door de kunstpublicisten Lex van de Haterd, Rob Smolders, Maarten Beks en Jef van de Sande), die elk een aspect van Wiegersma’s veelzijdigheid belichten, gevolgd door ruim 50 pagina’s reproducties van zijn werk, waarvan 37 in vierkleuren, en besloten met een uitgebreide appendix.
Pieter Wiegersma – Een kind ziet het dorp
PIETER WIEGERSMA
Een kind ziet het dorp
paperback, 40 blz. €
ISBN 90-6265-460-6
Eerste druk 1998 Uitverkocht
En langs het tuinpad van mijn vader
Zag ik de hoge bomen staan
Ik was een kind en wist niet beter
Dan dat dat nooit voorbij zou gaan.
Deze regels uit Het Dorp, het lied dat Wim Sonneveld zong op tekst van Friso Wiegersma, staan bijna in ieders geheugen gegrift. Met het dorp werd Deurne bedoeld, en met de vader het vermaarde dubbeltalent Hendrik Wiegersma, spraakmakend arts en schilder, op wiens leven Anton Coolen zijn roman Dorp van de rivier baseerde, en aan wie in 1998 in het Noord-Brabants Museum een grote tentoonstelling alsmede boekpublicatie (strong)Hendrik Wiegersm, medicus-pictor werd gewijd, en die hoofdspeler is in vele verhalen van Pieter Wiegersma in Postbode van de hemel uit 1997.
Het ging wel voorbij. In Een kind ziet het dorp haalt Pieter Wiegersma oude herinneringen op aan zijn jeugd in het Deurne van de jaren twintig en dertig dat niet meer bestaat, maar dat in deze mijmering, die het heden met het verleden verbindt, weer even tot leven komt aan de hand van ‘een oude ansichtkaart’ en historische foto’s uit het familiearchief. Vanuit het perspectief van het kind dat hij was in een grootse mensenwereld legt Wiegersma vast wat anders vergeten zou raken en portretteert hij met het dorp ook zijn vader die er onlosmakelijk mee verbonden was.
Pieter Wiegersma – Postbode van de hemel
PIETER WIEGERSMA
Postbode van de hemel
Nederland. Verhalen
Luxe paperback met flappen, 222 blz., € 15,75
ISBN 90-6265-439-8
Eerste druk 1997
In de jaren dertig, en in vele jaren daarna, kende Nederland een unieke plek waar, toen nog onbekende, kunstenaars van binnen en van ver over de grenzen elkaar troffen, zoals de Zwitserse schrijver Charles Albert Cingria, de Belgische schilder en beeldhouwer Constant Permeke en de uit Rusland afkomstige Franse beeldhouwer Ossip Zadkine.
Plaats van samenkomst was niet Amsterdam of Den Haag, maar Deurne, middenin de Brabantse Peel ten huize van Hendrik Wiegersma, de schilder en legendarische arts op wie Anton Coolen zijn roman Dorp aan de rivier baseerde.
Meer dan eens vertrok het gezelschap naar Parijs om ook daar te duelleren met het potlood of het woord.
Pieter Wiegersma (1920), zoon van en zelf beeldend kunstenaar, groeide op in deze kunstanaarsscene en maakte hen allen van jongs af mee. Sindsdien heeft hij een open oog en oor voor de kwaliteiten van anderen, weet hij als geen ander dat ook de clochard of de vergeten kunstenaar zijn verhaal heeft en staat zijn leven in het teken van de kunst. Zo is hij initiatiefnemer van museum De Wieger in Deurne.
«Dat eens zo grote beroemdheden in onze tijd uit de vergetelheid te voorschijn gehaald worden is een grote verdienste van zulke vertellers als Pieter Wiegersma.» – Albert Helman in 1996
Vijftien verhalen over kunstzaken, zoals de stoel van Van Gogh, de bronzen penning van keizer Haile Selassie, De Zeug van Rik Wouters, over Solemis en andere ‘postboden van de hemel’, zoals de kunstenaars Ossip Zadkine, Constant Permeke, Charles Albert Cingria en Hendrik Wiegersma, opgetekend door Pieter Wiegersma, de ooggetuige die hen overleefde.