Interview met Sanne Biesheuvel over ‘Oorlog aan de overkant’ op Meer dan babipangang, 14 januari 2021:
De vader van schrijfster Sanne Biesheuvel – bekend van het boek ‘Oorlog aan de Overkant’ – werkte als hospik tijdens de politionele acties. Gedesillusioneerd kwam hij terug maar de liefde voor Indonesië is altijd gebleven. Die liefde bracht hij over op zijn dochter. Na de capitulatie van Japan in 1945 riepen Soekarno en Hatta op 17 augustus 1945 de onafhankelijkheid uit: de Republiek Indonesië. Er volgde een gewelddadige periode waarin Indonesische groeperingen, gevoed door nationalistische gevoelens, duizenden Nederlanders, Chinezen en Indische Nederlanders doodden. Ondertussen beschouwde Nederland zich, ook na het uitroepen van de onafhankelijkheid, nog steeds als soeverein. Vanuit Nederland vertrokken tussen 1945 en 1949 200.000 militairen naar Indonesië. Eén van hen was de vader van Sanne Biesheuvel.
Lees hier het interview
Meer over ‘Oorlog aan de overkant’
Meer over Sanne Biesheuvel
Tag: politionele actie
«Zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis in een bredere context geplaatst.» Maureen Welscher
Over ‘Oorlog aan de overkant’ van Sanne Biesheuvel in Pindah, april 2020:
‘Weet je of je vader tijdens de oorlog in Nederlands-Indië een liefje had?’, wordt Sanne Biesheuvel gevraagd. Een vraag waarbij ze nooit stil heeft gestaan. Sanne gaat zoeken in de verhuisdoos waar de spullen van haar vader na diens dood zijn opgeborgen. Ze vindt drie dagboeken die hij heeft bijgehouden in Nederlands-Indië. Dirk wordt als dienstplichtige soldaat in 1946 naar Nederlands-Indië gestuurd waar hij als hospik gaat werken omdat hij geen wapens wil dragen. Hij wil geen mensen doodschieten. De oorlog beleeft hij daardoor vanaf de achterkant: hij verzorgt de gewonden en kist de gesneuvelden. Tijdens de twee politionele acties is hij ongewild getuige van agressie, martelingen en massamoorden. Ook wordt hij voor het eerst echt verliefd. Op de Indische Tati en de twee krijgen een gepassioneerde relatie. Ze kunnen niet bij elkaar blijven. Tati gaat naar haar moeder die haar hulp nodig heeft en Dirk wordt onverwacht eerder naar Nederland gestuurd. De Nederlandse regering beseft dat de strijd een verloren zaak is en de onafhankelijkheid van Indonesië onafwendbaar. Dirk voelt zich verraden omdat hij nu gezien wordt als de wrede bezetter, de onderdrukker. Dirk: ‘Dat voelde zo oneerlijk, zo gemeen.’ Dirk en Tati zien elkaar nooit meer terug. Het boek sluit naadloos aan bij het grootschalig onderzoek van Nederland naar de politionele acties 1946-1949 en het geweld in (voormalig) Nederlands-Indië. Over het eerste heeft koning Willem Alexander in maart 2020 tijdens het staatsbezoek aan Indonesië de excuses aangeboden voor het excessieve geweld van Nederland in die periode. De groep soldaten die dit uit de eerste hand kan vertellen, sterft uit. Met het verhaal van Dirk wordt deze zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis in een bredere context geplaatst.
Meer over ‘Oorlog aan de overkant’
Meer over Sanne Biesheuvel
«Readable report is a worthy addition.» – Harry A. Poeze
Over ‘Oorlog aan de Overkant; De belevenissen van een hospik in Indië/Indonesië’ van Sanne Biesheuvel in Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde [176; 187–201] , 13 april 2020:
Dirk Biesheuvel (1926–1991) was a medical orderly, conscripted in 1946, to serve in the Decolonization War of Indonesia. He notes his experiences in a diary. Later in life, he never seriously discussed his Indonesia years, nor the diary he kept. Long after he died, his daughter Sanne read his diary, reworked it and published it as a ‘novel based on the diary of an Indies veteran’. (…) Biesheuvel was part of the Korps Geneeskundige Troepen (…) and during his Indonesia years (January 1947- January 1950) stationed on Java. (…) In general, he worked in the local military hospital, and was directly confronted with the war: many wounded and dead were brought in. It was Biesheuvel’s task to lay out the corpses, whose number grew after the Second Dutch military action. Occasionally he took part in patrols, witnessing torture and execution in Kroya on the Dutch part. He describes daily life, having a serious relationship with a Javanese woman ,a teacher’s daughter. Dirk Biesheuvel returned to Indonesia only once, in 1976. His search for his love, as he reports in a sequel to his diary, was in vain, and resulted in a real cliffhanger. There are a number of accounts on the medical part of the war. Biesheuvel’s readable report is a worthy addition.
Source: KITLV/Royal Netherlands Institute of Southeast Asian and Caribbean Studies – Recent Dutch-Language Publications. Brill.com
Lees hier de bijdrage
Meer over ‘Oorlog aan de overkant’
Meer over Sanne Biesheuvel
Sanne Biesheuvel signeert bij Bruna
Sanne Biesheuvel signeert haar boek Oorlog aan de Overkant bij Bruna Voorburg op 7 december 2019:
«Sanne Biesheuvel weet dat haar vader tijdens de politionele acties van 1946 tot 1950 in Nederlands-Indië werkte als Rode Kruis-soldaat. En dan plots vraagt een bekende: ‘Had jouw vader daar een liefje?’ Ze heeft er nooit over nagedacht. ‘En had hij er misschien ook een kind zoals veel Nederlandse soldaten?’ De dochter is compleet van slag. Vader is overleden, ze kan hem niets meer vragen. Maar ze weet dat er op zolder van het ouderlijk huis in een doos een stapel dagboeken ligt. De toen 20-jarige Dirk vertelt daarin over zijn Indische tijd. Sanne diept de dagboeken op, besluit ze te gaan lezen. Soldaat no. 26041 3046 komt tot leven. Dit is haar debuutroman. Een debuut van grote klasse. Ze schrijft hiermee zowel een roman als een ‘autobiografie’. Die term is normaliter voorbehouden aan een boek dat de hoofdpersoon van zo’n boek over zichzelf schrijft. Sanne heeft zich echter via de dagboeken van Dirk dusdanig verplaatst in de hoofdpersoon dat zij dit boek over de ervaringen van de hospik die haar vader is, als het ware vertaalde en in de ik-vorm kon schrijven. Een knappe, heel nieuwe aanpak!’» (Marianne Janssen op Leeskost) Sanne Biesheuvel prijst haar boek aan signeert het voor liefhebbers bij Bruna Voorburg, Koningin Julianalaan 24, van 12 tot 15 uur.
Meer over ‘Oorlog aan de overkant’
Meer over Sanne Biesheuvel
«Een debuut van grote klasse.» – Marianne Janssen
Over ‘Oorlog aan de overkant’ van Sanne Biesheuvel op LeesKost, 12 november 2019:
Sanne Biesheuvel weet dat haar vader tijdens de politionele acties van 1946 tot 1950 in Nederlands-Indië werkte als Rode Kruis-soldaat. (…) En dan plots vraagt een bekende: ‘Had jouw vader daar een liefje?’ Ze heeft er nooit over nagedacht. ‘En had hij er misschien ook een kind zoals veel Nederlandse soldaten?’ De dochter is compleet van slag. Vader is overleden, ze kan hem niets meer vragen. Maar ze weet dat er op zolder van het ouderlijk huis in een doos een stapel dagboeken ligt. De toen 20-jarige Dirk vertelt daarin over zijn Indische tijd. Sanne diept de dagboeken op, besluit ze te gaan lezen. Soldaat no. 26041 3046 komt tot leven. (…) Dit is haar debuutroman. Ze schrijft hiermee zowel een roman als een ‘autobiografie’. Die term is normaliter voorbehouden aan een boek dat de hoofdpersoon van zo’n boek over zichzelf schrijft. Sanne heeft zich echter via de dagboeken van Dirk dusdanig verplaatst in de hoofdpersoon dat zij dit boek over de ervaringen van de hospik die haar vader is, als het ware vertaalde en in de ik-vorm kon schrijven. Een knappe, heel nieuwe aanpak! (…) Dit boek is buitengewoon boeiend. Er wordt niet teruggekeken op het verleden, het verleden spreekt onbevangen door de mond van ‘het heden van toen’. (…) Een bijna schizofreen verhaal. Maar vooral voor de lezers van nu. Een debuut van grote klasse.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Oorlog aan de overkant’
Meer over Sanne Biesheuvel
«Vlot geschreven.»
Over ‘Oorlog aan de overkant’ van Sanne Biesheuvel in Moesson (nr. 5), november 2019:
Het is een nieuw genre: (klein)kinderen van Indië-veteranen die het verhaal van hun vader of opa vertellen. Ook ‘Oorlog aan de Overkant’ van Sanne Biesheuvel is zo’n boek. Haar vader Dirk was tijdens de dekolonisatieoorlog hospik en ze gebruikt zijn dagboekfragmenten als basis. Over het algemeen beleefde hij de oorlog vanaf de achterkant: hij verzorgde de gewonden en kistte de verminkte lijken. Vaak nog jonger dan hijzelf. Toch moest hij als ziekendrager op een gegeven moment mee met zuiveringsacties. Dan blijkt dat ook Dirk niet onschuldig kan blijven. ‘Oorlog aan de Overkant’ is vlot geschreven. (…)
Meer over ‘Oorlog aan de overkant’
Meer over Sanne Biesheuvel
«Een boeiende roman die zowel zijn afschuw, verdriet als genegenheid uitdrukt.» – André Oyen
Over ‘Oorlog aan de overkant’ van Sanne Biesheuvel op Lezers tippen lezers, 23 oktober 2019:
Sanne Biesheuvel schreef twee korte verhalen voor de verhalenbundel ‘Geschreven en gedeeld om te lezen’ van het schrijverscollectief Plazilla (2015), maar ‘Oorlog aan de Overkant’ is haar debuutroman. (…) Haar vader verklaarde in 1946, tijdens zijn militaire keuring, direct duidelijk geen wapens te willen dragen om mensen te doden. Wanneer hem het Rode Kruis werd voorgesteld, stemde hij in want daar moest je mensen verzorgen. Een half jaar later kon hij vertrekken naar Nederlands-Indië waar hij totaal ongewenst en onwetend in de hitte van de onafhankelijkheidsoorlog terecht komt. (…) Alles is nieuw van de kampongs, de inlanders, het gekruide eten tot de Maleisische taal. (…) Ook aan de tweede politionele actie ontkomt de jongeman niet. Het is een uitzichtloze toestand die hem depressief maakt. Geen wonder wanneer je gedwongen wordt deel uit te maken van een ‘zuiveringsactie’. (…) Sanne heeft de dagboeken van haar vader bewerkt tot een boeiende roman die zowel zijn afschuw, verdriet als genegenheid uitdrukt.
Lees hier het signalement
Meer over ‘Oorlog aan de overkant’
Meer over Sanne Biesheuvel
«De belevenissen van een hospik in Indië / Indonesië.» – Robert Hallatu
Over ‘Oorlog aan de overkant’ van Sanne Biesheuvel in Marinjo (nr. 5), oktober/november 2019:
Sanne is de dochter van Indiëveteraan Dirk en stuit na zijn dood op zijn dagboekverhalen uit Indië. Zij maakt een reconstructie van dat verleden. (…) Tijdens de twee politionele acties moest hij mee als ziekendrager en was zo ongewild getuige van agressie, martelingen en massamoorden. Door zijn oprechte interesse en vredelievende houding was hij echter graag gezien bij de inlandse bevolking en omdat hij vaak langere tijd op één plek verbleef mondden deze contacten meer dan eens uit in echte vriendschappen. (…)
Lees hier het signalement in ‘Marinjo, tweemaandelijks onafhankelijk Moluks magazine’
Meer over ‘Oorlog aan de overkant’
Meer over Sanne Biesheuvel
«De oorlog door de ogen van een ‘gewone Hollandse jongen’.» – Norma Montulet
Over ‘Oorlog aan de overkant’ van Sanne Biesheuvel voor NBD / Biblion, 10 oktober 2019:
De vader van Sanne Biesheuvel is na de Tweede Wereldoorlog als dienstplichtig militair uitgezonden naar Nederlands-Indië om ervoor te zorgen dat de troepen van Soekarno verslagen zouden worden. Zoals zoveel jongens die uitgezonden werden, wist hij nauwelijks waar de kolonie lag. Hij was ook nog nooit buiten Nederland geweest. Sanne maakt met dit boek de dagboeken die haar vader in die tijd maakte openbaar. Ze heeft het boek voorzien van een voor- en nawoord. Uit de dagboeken blijkt hoe ingrijpend de gebeurtenissen zijn voor de jonge tuinder. Plotseling wordt hij geconfronteerd met zaken als moord en martelingen, maar ook maakt hij kennis met een ander volk, met andere gewoontes, een andere religie en een andere levenshouding. En mensen blijken mensen. Waar je ook heen gaat. In het boek wordt niet ingegaan op politieke of maatschappelijke vraagstukken; de oorlog wordt door de ogen van een ‘gewone Hollandse jongen’ beschreven. Het boek leest makkelijk. Interessant voor wie meer wil weten over de belevenissen van gewone Nederlandse soldaten die in 1948 naar Indië werden gestuurd.
Meer over ‘Oorlog aan de overkant’
Meer over Sanne Biesheuvel
«Biesheuvel brengt een verhaal boven water dat ik nog niet kende.» – Peter de Rijk
Over ‘Oorlog aan de overkant’ van Sanne Biesheuvel in Straatjournaal nr. 260, 1 september 2019:
Drie dagboeken van haar overleden vader vormen de basis voor ‘Oorlog aan de overkant’, de bijzondere roman die Sanne Biesheuvel schreef. (…) Ondanks de immense hoeveelheid boeken die Nederlands- Indië en alles wat daar gebeurde, heeft opgeleverd wist Biesheuvel een verhaal boven water te krijgen dat ik nog niet kende. (…) In de haven van Batavia belandt Dirk in een totaal andere wereld. (…) Alles heeft iets van een schitterend avontuur totdat in juni 1947 de noodtoestand wordt afgekondigd. (…) Voor Dirk het doorheeft is hij als ziekenbroeder onderdeel van de eerste politionele actie. (…) Steeds vaker raakt hij betrokken bij het gruwelijke geweld dat het conflict kenmerkt. Zo wordt hij gedwongen gevangenen onder vuur te houden terwijl ze gemarteld worden. Tevens is hij getuige van liquidaties als drukmiddel om andere gevangenen te doen praten. Met die beelden voor ogen blijkt slapen onmogelijk. Gelukkig ontmoet hij, na een nachtdienst, Tati, en Javaans meisje. Hij is op slag verliefd. (…) Hij vraagt haar ten huwelijk wanneer de politieke toestand verslechtert. (…) Door de woorden van haar vader te bewerken tot een boeiende roman weet Biesheuvel zijn ervaringen echt invoelbaar te maken. Daardoor is ‘Oorlog aan de overkant’ een belangrijk en uniek boek geworden.
‘Straatjournaal’ is de maandelijkse dak- en thuislozenkrant van Bollenstreek, Haarlemmermeer, Kennemerland, West-Friesland, de Kop van Noord-Holland en Texel.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Oorlog aan de overkant’
Meer over Sanne Biesheuvel