Over ‘Haarlemmers en de slavernij’ van Ineke Mok en Dineke Stam in Haarlems Dagblad, 20 mei 2023:
Haarlem draagt de sporen van slavernij. Dat blijkt uit het nieuwe boek van Ineke Mok en Dineke Stam. Ze willen het heersende perspectief op de geschiedenis, eurocentrisch als die is, doorbreken. Hoe? Door zichtbaar te maken wat er daadwerkelijk gebeurde. Door namen te noemen. En door de link met het heden te leggen. (…) Dineke Stam en Ineke Mok schreven er een boek over. Ze keken naar testamenten en kerkregisters. Ook spraken ze met nazaten van tot slaafgemaakten. (…) Ineke Mok: “Op de plantage St. Maria kwamen de tot slaafgemaakten in opstand. Zij waren vanaf het slavenfort Elmina naar Curaçao gebracht in opdracht van een Haarlemmer. Ze werden opgepakt. Tien mensen zijn gruwelijk geëxecuteerd. Wij noemen niet alleen de opstand. Wij noemen die namen. We brengen een eerbetoon aan het verzet.” (…) Dineke Stam: “We zeggen niet alleen: kijk, deze mensen zijn er rijk van geworden. We laten ook de mensen zien die er arm van zijn geworden. Die alles zijn verloren.” (…) “Racisme is een wit probleem. Zwarte mensen worden benadeeld, maar wij zijn degenen die moeten veranderen. Niet zij.” (…) Ineke Mok: “Er komt steeds meer kennis naar boven. Ook in andere steden. Amsterdam, Den Haag, Utrecht. Hier werd de slavenhandel georganiseerd, hier werden de winsten behaald. Dat verhaal moet verteld worden.” (…)
Lees hier het artikel/interview
Meer over ‘Haarlemmers en de slavernij’
Meer over slavernij in andere boeken van Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: racisme
«Geen man om aan voorbij te gaan.» – Aart G. Broek
Over Medardo de Marchena in Brief van de dag in De Volkskrant, 12 november 2022:
(…) Vijf jaar vóór Anton de Kom zijn Wij slaven van Suriname publiceerde, hekelde De Marchena in ongekend felle bewoording het racisme en de hypocrisie van de blanke elite en de uitbuiting van de Afro-Curaçaose bevolking. (…) Het pamflet verscheen vorig jaar voor het eerst in Nederlandse vertaling, waarbij een uitgebreide inleiding licht werpt op de historische context, de voedingsbodem en de agressieve reactie van het koloniaal bestuur. Merdado de Marchenena is geen man om aan voorbij te gaan.
Lees hier of hier de ‘Brief van de dag’
Meer over ‘Medardo de Marchena: Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Roman over een liefde waaraan van alle kanten geknabbeld wordt door de wrede Curaçaose maatschappij. » – Eric de Brabander
Over ‘Het huis van de dans’ van Chesley Rach in Antilliaans Dagblad, 18 juli 2022:
(…) Eliza, een welgestelde joodse jonge vrouw wordt verliefd op Benedicto, een Curaçaose jongen van ‘lagere komaf’. Wat hen bindt is de liefde voor de dans, de tumba, mazurka, danza, Curaçaose wals maar ook de klassiek Europese. De ouders van Eliza verzetten zich uit raciale en sociale overwegingen heftig tegen het voorgenomen huwelijk en zetten Eliza uit huis. Ze wordt liefdevol opgenomen door de eenvoudige familie van Benedicto en maakt daar kennis met de puur menselijke omgangsvormen die gebaseerd zijn op liefde, acceptatie en wederzijds respect. Samen beginnen de twee een dansschool die gedurende het hele boek de stabiele factor blijft terwijl het eiland Curaçao, getekend door economische vooruitgang, rijkdom en armoede, racisme en standsverschil, voortraast naar de eenentwintigste eeuw. (…)
In het artikel bespreekt Eric de Brabander ook werk van Thomas Rueb, Amalia de Tena, Joseph Roth en Emma van Meyeren.
Lees hier het artikel
Meer over ‘Het huis van de dans’
Kijk en luister hier naar interview met Chesey Rach
Meer over Chesley Rach bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een familiegeschiedenis als metafoor voor de geschiedenis van het eiland.» – Wim Rutgers
Over ‘Het Huis van de Dans’ van Chesley Rach in Antilliaans Dagblad, 11 juli 2022:
Eliza weigert een verstandshuwelijk en kiest voor de eenvoudige Benedicto, die ze ontmoet op een feest en die een begenadigd danser blijkt te zijn. De ‘levensdans’ tussen de twee jonge mensen neemt een aanvang als de ouders van Eliza de door haar gekozen partner resoluut weigeren en haar het huis uitzetten. (…) Hun harmonieuze dans is de apotheose van hun extatische relatie. Dans en muziek overwinnen en overtreffen vermeend standsbesef en doen discriminatie op kleur te niet. (…) Een uitgebreid vertelde familiegeschiedenis van vier generaties wordt verbonden met de geschiedenis en ontwikkeling van het eiland vanaf de jaren dertig tot en met de jaren tachtig van de vorige eeuw. (…) ‘Het huis van de dans’ is een romantisch verhaal, inhoudelijk als een verhaal van liefde, maar ook stilistisch en structureel is de roman sterk romantisch, (…) waarbij gaandeweg het verhaal dat wat in het begin duidelijk leek toch veel gecompliceerder is dan eerste gedacht. (…) Zoals dat in romantische verhalen gebruikelijk is, treedt de oude grootmoeder, die nog in slavernij geboren is, op als de wijze vrouw met voorspellende gave, die op cruciale momenten de regie neemt en een juiste keuze adviseert aan haar kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. (…) ‘Het huis van de dans’ is inmiddels de derde roman van Chesley Rach. Zijn werk kent inhoudelijk een grote variatie en bewijst met dit verhaal opnieuw zijn grote verteltalent.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Het huis van de dans’
Kijk en luister hier naar interview met Chesey Rach
Meer over Chesley Rach bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Zal een breed publiek aanspreken.»
Over ‘Het Huis van de Dans’ van Chesley Rach voor NBD / Biblion, 30 juni 2022:
Een roman over liefde en sociale ongelijkheid. Het boek volgt het verhaal van Benedicto Mingelis en Eliza Sollazo. Benedicto is een eenvoudige, Curaçaose jongeman die op de plantage van zijn ouders woont. Eliza is van rijke Joodse afkomst en met haar familie gevlucht uit Nederland voor het opkomende nazisme. Het tweetal ontmoet elkaar op een deftig huisfeest en hun ontluikende liefde stuit op verzet vanuit de familie van Eliza. Dan beginnen ze een dansschool op de plantage van Benedicto en volgt hun complexe leven samen. Het boek is in prettige, toegankelijke stijl geschreven. ‘Het huis van de dans’ zal een breed publiek aanspreken.
Lees hier de aanschafinformatie van NBD/Biblion
Meer over ‘Het huis van de dans’
Kijk en luister hier naar interview met Chesey Rach
Meer over Chesley Rach bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een kleurrijk en bruisend boek.» – André Oyen
Over ‘Het Huis van de Dans’ van Chesley Rach op Ansiel (BE), 22 mei 2022:
(…) In ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ was de dans al een heel belangrijk element en nu in de nieuwe roman ‘Het Huis van de Dans’ is de dans bijna een hoofdpersonage. (…) ‘Het Huis van de Dans’ is een mooi en goed geschreven liefdesverhaal waarin ook een sterk historisch beeld, met alle verandering van dien, wordt geschetst. Mensen leerden leven met sociale segregatie met al het verdriet dat dit met zich meebracht. Anderzijds bracht die sociale segregatie ook soms een mooie solidariteit te weeg. ‘Het Huis van de Dans’ is ook een kleurrijk en bruisend boek waarin een zuiderse sfeer primeert.
Lees hier het signalement op ‘Ansiel’
Meer over ‘Het huis van de dans’
Kijk en luister hier naar interview met Chesey Rach
Meer over Chesley Rach bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Op Curaçao werd de voornaam van de vrouw van de plantage-eigenaar vaak de achternaam van de vrijgemaakte slaven.» – Chesley Rach
De eerste aflevering van De Epiloog jaargang 2022 staat online. Op 29 april 2022 was schrijver Chesley Rach (Curaçao) de gast van interviewer Peter de Rijk in het live boekenprogramma De Epiloog vanuit Pletterij Haarlem naar aanleiding van de net verschenen nieuwe roman van Chesley Rach ‘Het huis van de dans’. Peter de Rijk (P): Je achternaam intrigeert me. Chesley Rach (Ch): De voornaam van de vrouw van de plantage-eigenaar werd vaak de achternaam van de vrijgemaakte slaven. Rach komt waarschijnlijk van Rachel Gomperts. P: De oma van de hoofdpersoon Benedicto heeft de slavernij nog meegemaakt en je laat zien hoe kort dat verleden achter ons ligt. Ch: Zij was de oppas van het dochtertje van haar ‘meester’ dat thuis onderwijs kreeg en zij leerde dankzij dat thuisonderwijs zelf lezen en schrijven en kon het vervolgens doorgeven aan de kinderen op de plantage. P: Benedicto, de donkere jongen van de plantage, krijgt zijn vrijheid dankzij de dans, en wordt bij een optreden bij een joodse familie meteen verliefd op de dochter des huizes Eliza, een danslerares. En dan komt al snel racisme en discriminatie om de hoek kijken. Ch: Ja, zij wordt om die reden uit huis gezet. Zij heeft de wereld gezien, zij komt uit Europa en ze is een intellectueel. En ze slaat uiteindelijk een andere weg in. P: ‘Het huis van de dans’ is een bijzonder boek, je meest historische roman ook, en het vormt een soort epos. Ch: Ja, Carmen, een personage uit mijn eerste roman ‘De terugkeer van Ricardo Bonefacio’ vertelt in die roman over haar grootouders – en dat zijn Benedicto en Eliza uit ‘Het huis van de dans’.
Kijk en luister hier naar De Epiloog van 29 april 2022
Meer over ‘Het huis van de dans’
Meer over Chesley Rach bij Uitgeverij In de Knipscheer
Klik hier voor meer over De Epiloog
«Absoluut de moeite waard om te lezen.» – Ko van Geemert
Over ‘Van zo ver gekomen’ van Bernadette Heiligers in Ñapa (Amigoe), 4 december 2021:
De straatarme Ariana en haar dochtertje Dini komen van de Dominicaanse Republiek naar Curaçao. Ariane gaat (illegaal) aan de slag bij het echtpaar Lilian en Rutger Helbier (oom Rudy), waar ook nog hulp Ena werkzaam is. Zoon van het echtpaar is Simon, met wie Ariana gaat trouwen. Wanneer Ariana, Simon, vriendin Felicia en Dini de dag voor het huwelijk naar Lagun beach gaan, gebeurt er iets vreselijks: Ariana verdrinkt. Dini neemt de plaats van Ariana bij het echtpaar in. ‘Van zo ver gekomen’ is (na ‘Schutkleur’ uit 2015) de tweede roman van de in 1952 op Curaçao geboren Bernadette Heiligers. (…) De lezer van deze korte roman (132 pagina’s) komt al spoedig te weten dat Dini rechten heeft gestuurd en nu mediator is. (…) Er gebeurt van alles in dit boek, veel gaat over verrassende verhoudingen en familiegeheimen: iedereen is familie van elkaar, zo lijkt het. Dini’s conclusie luidt aan het eind van het verhaal: “Ik heb geleerd dat er geheimen zijn om de waarheid te verbergen en andere om illusies overeind te houden.” (…) Heiligers kan zonder twijfel schrijven en ‘Van zo ver gekomen’ bevat allerlei boeiende ingrediënten, die we ook uit haar eerdere werk kennen. We noemen: kolonialisme, racisme, culturele verschillen, huidskleur, familiebanden, relaties, geschiedenis, herkomst. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Van zo ver gekomen’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer
Aart G. Broek – Medardo de Marchena. Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao
Aart G. Broek
Medardo de Marchena
Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao
pamflet – essay
Curaçao
gebrocheerd in omslag met flappen,
140 blz., € 18,50
geïll. met een ets van Bert Kienjet
ISBN 978-94-93214-51-4
eerste uitgave juli 2021
In 1929 publiceerde Medardo de Marchena een schotschrift waarin hij onstuimig uithaalde naar het koloniale bestuur, de rooms-katholieke missie en het internationale grootkapitaal op Curaçao. In ongekend felle bewoording hekelde De Marchena het racisme en de hypocrisie van de blanke elite en de uitbuiting van de Afro-Curaçaose bevolking. Hij kwam erdoor in beeld bij de inlichtingendienst op het eiland. Inspanningen hem gevangen te zetten mislukten tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Medardo werd opgepakt vanwege het uitdragen van een staatsgevaarlijk gedachtegoed en bracht de oorlogsjaren door in een interneringskamp op Bonaire. Medardo de Marchena schreef het schotschrift in het Papiaments, de creoolse moedertaal van hem en zijn mede-eilanders uit alle lagen van de bevolking. Onder de titel Onwetendheid of De vorming van een volk verschijnt het felle betoog voor het eerst in Nederlandse vertaling. Aan dit pamflet gaat een uitgebreide inleiding vooraf, waarin Aart G. Broek een gedenkwaardig handelen uit de koloniale geschiedenis beschrijft.
“Wie is er schuldig aan dat het ons ontbreekt aan al die hooggeschoolde posities die noodzakelijk zijn om het negerras aanzien te verlenen? Kunt u het zelf niet bedenken, mijn lezers? Het zijn die blanke mannen met blauwe ogen, die op vrouwen lijken door de manier waarop ze gekleed zijn en die zowel Rome als Nederland tot vaderland hebben. Zij zijn schuldig aan deze achterstand van Curaçao, terwijl onze gekleurde bevolking al bijna vier generaties geniet van de emancipatie.”
Pedro Pablo Medardo de Marchena was de buitenechtelijke zoon van de Afro-Curaçaose vrouw Anna Delphina Wiel. Hij werd geboren op donderdag 29 juni 1899 in het stadsdistrict Willemstad op Curaçao. Zijn opvoeding werd financieel en emotioneel gesteund door zijn Joodse vader Abraham de Benjamin de Marchena. Van hem kreeg Medardo als jong volwassen man de achternaam. Dat was niet vanzelfsprekend en onderstreepte Abrahams verbondenheid met Delphina en hun zoon. In 1920 bezocht Medardo New York. Daar maakte hij kennis met de ideeën en idealen van de Afro-Caribische activist Marcus Garvey. Die zouden hem zijn leven lang beïnvloeden. De Marchena overleed op 15 mei 1968 op Bonaire.
Aart G. Broek, (historisch) socioloog en letterkundige; auteur van onder meer Het zilt van de passaten; Caribische literatuur in de twintigste eeuw (2000), De kleur van mijn eiland; Ideologie en schrijven in het Papiaments sinds 1863 (2006), Geboeid door macht en onmacht; Geschiedenis van de politie op de Nederlands-Caribische eilanden (2011) en De terreur van schaamte; Brandstof voor agressie (2015).
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Merdardo de Marchena op deze site
Een middag met verhalen over Edgar Cairo
Edgar Cairo in Parijs, 2000. Foto © Hans Visser.
Cultureel programma ‘Grani gi Edgar Cairo’ rond schrijver-dichter-performer Edgar Cairo (m.m.v. o.m. Gerda Havertong, Ronald Snijders en Felix Burleson), zaterdag 18 november 2018:
Dit jaar zou hij 70 jaar zijn geworden: Edgar Cairo (1948-2000), de eerste zwarte migrant-schrijver die zich nadrukkelijk een plaats wist te veroveren in de Nederlandse literaire wereld. Zijn columns in Surinaams-Nederlands in de Volkskrant brachten veel beroering teweeg. Hij schreef over zowat alle thema’s die nu nog het debat van multicultureel Nederland bepalen: de zwarte inbreng in de Nederlandse samenleving, immigratie en de koloniale geschiedenis, racisme en het Sinterklaasfeest. Hij schreef in totaal 40 boeken: romans, dichtbundels, theaterteksten. Bovendien was hij een fameus voordrachtskunstenaar die op alle grote podia en festivals stond. In een wervelend programma worden mensen geïnterviewd die Edgar Cairo persoonlijk hebben meegemaakt. Er zijn voordrachten uit zijn werk en beeldfragmenten van zijn optredens en er is live muziek.
Grani gi Edgar Cairo; – Een middag met tori’s van en over Edgar Cairo
Met Felix Burleson, Arthur Cairo, Orfeu Cairo, Felix Burleson, Johan Graaven, Gerda Havertong, Michiel van Kempen, Franc Knipscheer, Ronald Snijders en Inge Stolzenbach.
Datum: zondag 18 november 2018, 15.00-18.00 uur
Entree € 10,00. Alleen contant. Gratis Caraïbisch boek voor elke bezoeker. Boekenstand aanwezig. Maaltijd na afloop € 5,00.
Plaats: Zaal De Drecht, Niftrikhof 1, 1106 SB Amsterdam-Zuidoost (5 min. lopen vanaf metrostation Holendrecht)
Organisatie: Stichting Edgar Cairo, m.m.v. uitgeverij In de Knipscheer en de OBA.
De Stichting Edgar Cairo zet zich in om de nalatenschap van Edgar Cairo te beheren en zijn werk onder de aandacht van een nieuw publiek te brengen. Adres: stedgarcairo@gmail.com
Klik hier voor uitnodiging
Meer over Edgar Cairo op deze site