Hugo Pos – Een uitroep zonder uitroepteken

90-6265-247-6HUGO POS
Een uitroep zonder uitroepteken

Nederland – Kwatrijnen
72 blz., paperback
€ 12,50
ISBN: 90-6265-247-6
Eerste uitgave 1987

Hugo Pos (1913) debuteerde in 1985 met de verhalenbundel Het doosje van Toeti (over zijn vroege jeugd in Paramaribo). Episodes uit zijn bewogen leven vertelde hij aan Jos de Roo in Oost en West en Nederland (1986). En zo is Pos na zijn pensionering als rechter nu plotseling schrijver geworden.
Maar schrijven voor zijn plezier heeft hij al sinds zijn studentenjaren gedaan, kwatrijnen met name, een vorm die hem op het lijf geschreven lijkt – vierregelige gedichten waarin op speelse toon de grote thema’s van de poëzie – liefde, leven en dood – aan bod komen:

Eros en Thanatos, fut, kameraad,
ze zijn de ruggengraat van mijn kwatrijnen
houd maar je dagboek bij, in grote lijnen
is gisteren even vrolijk als vandaag

Uit al die her en der gepubliceerde (in tijdschriften, als motto’s in zijn beide boeken, in de particuliere gelegenheidsuitgaven 12 Kwatrijnen en Het tweede dozijn kwatrijnen en nooit eerder gepubliceerde kwatrijnen, heeft Hugo Pos er zestig samengebracht in Een uitroep zonder uitroepteken – Een boekje om te koesteren.

Ik hijgde leven, leven, leven,
als ik naar bed moest ben ik opgebleven
tot ik erachter kwam: `La Vida breve’,
hooguit een uitroep zonder uitroepteken.

Hugo Pos – Het talmen van de tijd

HUGO POS
Het talmen van de tijd

Nederland – Suriname Poëzie
96 blz., paperback, € 15,75
illustraties Rita van der Vegt
ISBN: 90-6265-492-4
Eerste uitgave 2000

Het talmen van de tijd is de vierde bundel kwatrijnen van Hugo Pos. Over zijn vorige bundel Tot in de nde, nde graad schreef de pers:

«Zoveel zekerheid in nog geen 100 bladzijden! Meer kan en mag niet worden verlangd.» – Algemeen Dagblad

«Hugo Pos beoefent het ‘dichten’ van de woorden tot ze tot een pregnante uitdrukking met grote zeggingskracht samengebald zijn met schijnbaar gemak, waaraan het slijpen en schaven voor een dergelijke kleine vorm bereikt wordt niet meer zichtbaar is. Er is in de poëzie van Pos heel wat te beleven, zowel naar vorm als inhoud.» – Wim Rutgers

«Pos’ toon is melancholiek en berustend, wijs ook. Zijn gedichten zijn helder en verstaanbaar, parlando-achtig. Achter de lichtheid gaat een montere wanhoop schuil, die zich pas bij herlezing echt laat gelden. Hier is een dichter aan het woord die weet wat taal is, wat de spankracht van heel precies gekozen woorden betekent.» – NRC

Hugo Pos – Het averechts handelen

HUGO POS (met Jan Kuijk)
Het averechts handelen
Nederland, historie
Gebonden met stofomslag, 128 blz., € 15,75
ISBN: 90-6265-444-4
Eerste uitgave 1997

Het averechts handelen heeft het mysterie van De Geers houding in de herfst van 1940, een paar maanden na de bezetting van Nederland door de Duitse troepen, tot onderwerp. De oud-premier besloot toen, met een dienstopdracht op doorreis van Londen naar Batavia, zonder er met iemand vooraf over gesproken te hebben, in het neutrale Lissabon te drossen en via Spanje en Duitsland terug te keren naar Nederland. Hij veroorzaakte daarmee grote deining zowel in Nederland als in Engeland en werd daarvoor in 1947 door de strafrechter veroordeeld.

Wat bezielde De Geer? Jan Kuijk, de vroegere adjunct-hoofdredacteur van het dagblad Trouw, en Hugo Pos, rechter af en oud-Engelandvaarder, zoeken beiden naar de verklaring voor De Geers gedrag. Kuijk als de historicus in het kader van een studie aan de Universiteit van Amsterdam, werkend met feiten, Pos als schrijver werkend met zijn verbeelding.

Het resultaat is een bijzonder tweeluik over De Geer in Lissabon. `Niemand weet er iets van,’ stelt Kuijk, `De Geer vooraf zelf evenmin,’ oppert Pos. Volgens Kuijk ligt de verklaring in De Geers karakter `naïef, wereldvreemd en eigengereid’, Post staaft zijn opvatting op een strafzaak waarbij hij ruim veertig jaar geleden in Suriname betrokken was.

De bijdrage van Jan Kuijk bevat niet eerder geraadpleegde bronnen en zou kunnen leiden tot een veelomvattender geschiedschrijving over De Geer. De bijdrage van Pos vormt welhaast de apotheose op zijn in 1996 verschenen verhalenbundel Voorbij Confucius, waarover Jos de Roo recenseert: `Pos speelt opnieuw overtuigend en creatief met feit en fictie, met de vraag wat waarheid is. Hij lijkt daarbij het patent te hebben op bijzondere plots.’

Hugo Pos – In Triplo. Autobiografie

HUGO POS
In Triplo

Nederland, Autobiografie
Gebonden met stofomslag 256 blz., € 22,00
ISBN: 90-6265-423-1
Eerste uitgave 1995

Hugo Pos (Paramaribo, 1913) debuteerde pas op 71-jarige leeftijd als schrijver met de verhalenbundel Het doosje van Toeti, sindsdien gevolgd door nog zeven bundels verhalen en kwatrijnen. Veel van zijn literair werk vindt zijn oorsprong in het kleurrijke leven dat hij leidde.

In zijn autobiografie In Triplo beschrijft Hugo Pos dit leven en de drie verschillende facetten van zijn persoon: Surinamer, Nederlander, jood – die soms uit elkaar liepen maar tenslotte een eenheid vormden. Pos komt op 14-jarige leeftijd naar Nederland, studeert rechten in Leiden en Parijs in een tijd (de Spaanse Burgeroorlog en de opkomst van Hitler) die de groei van zijn persoonlijkheid bepaalt.

Na de capitulatie in Nederland ontvlucht hij via Rusland en Japan naar Engeland. Hij krijgt een officiersopleiding, wordt in Australië ingedeeld bij de Netherlands Indies Civil Affairs en in 1944 naar Nieuw Guinea gezonden. Als Japan capituleert is hij bij de eerste troepen die met kolonel Spoor in Batavia/Jakarta aankomen en maakt aldaar het begin van de revolutie mee. Hij krijgt de opdracht om in Portugees Timor onderzoek te doen naar Japanse oorlogsmidsaden en wordt t.b.v. het Internationaal Tribunaal in Tokio benoemd tot Prosecutor Minor War Crimes.

Vanaf 1950 werkt hij in Suriname als rechter en als procureur-generaal. Op zijn vijftigste keert hij met zijn gezin terug naar Nederland, wordt eerst rechter in Amsterdam in de Provo-tijd en dan raadsheer in Den haag. Na zijn pensionering wordt hij literair recensent van Het Parool en Trouw en sinds 1985 wijdt hij zich in toenemende mate aan zijn schrijversschap.

In Triplo boekstaaft niet alleen deze opmerkelijke en avontuurlijk levensloop, maar vooral de innerlijke problemen die daarmee gepaard gaan: zijn houding ten aanzien van de onafhankelijkheid van Indonesië, nadat hij eerder doodstraffen wegens collaboratie had geëist, zijn opvattingen over de berechting van oorlogsmisdadigers in Japan, de opkomst van het nationalisme in Suriname, de verboren plekken van het rechterschap, de achtergrond van zijn verhalen en de boeken die hem hebben beïnvloed.