Angry Young Performers – Lenny Vos

906265-277-8Lenny Vos over de Vlamingen in ‘MaximaaL’ op Neerlandistiek, 21 maart 2025:

(…) Midden jaren tachtig, Lanoye was toen nog een Angry Young Poet, kwamen zijn gedichten in het vizier van Arthur Lava, die de bundel ‘Maximaal’ samenstelde. Hij was niet de enige Vlaming in de bundel, want ook de poëzie van Johan Joos werd door Lava opgenomen. (…) Hoe kwamen de gedichten van de Vlamingen Tom Lanoye en Johan Joos in de bundel ‘Maximaal’ terecht? Daarvoor ondernam ik een speurtocht naar een brief uit 1986, waarmee samensteller Arthur Lava zijn zielsverwanten in de poëzie als Tom Lanoye, René Stoute, Joost Zwagerman en Pieter Boskma overhaalde om hun gedichten in de bundel ‘Maximaal’ te publiceren. (…)  In het verslag van zijn zoektocht naar Johan Joos beschrijft Joris van Casteren de ontvangst in de literaire kritiek van de bundel ‘Steilte’ (1986). Rond de bespreking van deze bundel door Arthur Lava, die kort daarvoor was begonnen als recensent voor NRC Handelsblad, breekt een ware rel uit, aldus Van Casteren: ‘Alleen de dichter Arthur Lava waagde zich aan een serieuze bespreking. Lava was op dat moment, ondanks fluorescerende hanenkam en leren pak, door K.L. Poll als poëzierecensent bij NRC Handelsblad aangetrokken. Was dat voor de keurig traditionele kunstredactie al even slikken, de jubelende recensie over het kladschrift van een of andere Vlaamse punkdichter die dit sujet waagde af te leveren, stuitte op een daverend veto. Lava was woest en gaf zijn pas verworven functie eraan.’ (…) De Maximale dichters zullen slechts eenmaal als voltallige groep bij elkaar komen. (…) Opvallend is dat Lanoye’s gedicht met de titel ‘Maximaal’ niet is opgenomen in de gelijknamige bundel van de Maximalen. Wel draagt hij het voor op de presentatie van de bundel, (…) Howard Krol, die onder het pseudoniem Arthur Lava de dichters aanschreef, was gevraagd door Uitgeverij In de Knipscheer om een bundel samen te stellen.(…) Als oorspronkelijke verschijningsdatum vermeldt Krol in zijn eerste brief ‘najaar 1987’, maar die wordt ruimschoots overschreden; uiteindelijk zal de bundel in mei 1988 worden gepresenteerd. (…)

Lenny Vos is literatuurwetenschapper en onderzoekt in een reeks artikelen het literaire veld van de jaren tachtig van de twintigste eeuw. Als eerste deel van dit work-in-progress is het artikel ‘Punk-Poetry. Diana Ozon en het literaire veld van de jaren tachtig’ in 2024 verschenen op Neerlandistiek.

Lees hier het artikel van Lenny Vos
Meer over ‘Maximaal’ bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Howard Krol bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Mijn vader heeft gebeld: zijn hart is in orde. Ik ben opgelucht.» – Rogi Wieg

Dagboekfragment van 14 oktober 1997 van Rogi Wieg op So To Bed, 14 oktober 2024:

Dagelijks publiceert dit weblog een of enkele fragmenten uit dagboeken van Nederlandse schrijvers. Uit het dagboek over het jaar 1997 van Rogi Wieg (‘Liefde is een zwaar beroep’) viel voor deze aflevering vandaag de keuze op 14 oktober 1997 van Rogi Wieg (1962-2015): (…) Het wordt binnen en buiten langzaam kouder. Ik vind dat een prachtige sensatie. Net zoals het toenemen van de temperatuur als het lente wordt. De wisselingen van de seizoenen zouden de volgende eeuw nog scherper kunnen worden: ijskoude winters tegenover hete zomers. Wat voorspellen de klimaatdeskundigen voor de komende jaren? Hoe zal het weer in de toekomst de kleding, de mode gaan beïnvloeden? Zal c&a over tien jaar nog dunne zomerjasjes voor een lage prijs verkopen in oktober? Of zullen de specialisten dan koude zomers voorspellen met in de ochtend lichte vorst aan de grond? Tenslotte begint de zon op te branden. De mens heeft nog maar een paar miljard jaren voor zich. Een 84-jarige dronken spookrijdster is op de rondweg in Houten tegen een tegemoetkomende auto gebotst en daarna in volle vaart weggereden. Toen de vrouw van 84 later door agenten werd gearresteerd, stapte ze wankelend uit haar auto. Op de achterbank van de wagen lag een bijna lege fles sterkedrank. Mijn vader heeft gebeld: zijn hart is in orde. Ik ben opgelucht. (…)

Lees  ‘14 oktober 1997’
Meer over Rogi Wieg bij Uitgeverij In de Knipscheer

Bevrijdingsgedicht van Rogi Wieg

Rogi-Wieg-PletterijDe Nieuwsbrief 19 van 7 mei van Meander bevat een hoofdstukje Bevrijdingsgedichten. Het telt een zevental gedichten, in de loop van de jaren werden geschreven in opdracht van het Nationaal Comité 4 en 5 mei om onze doden te herdenken en onze vrijheid te vieren. Eén van die zeven gedichten is van Rogi Wieg, getiteld Inktvlekken (1997). Rogi Wieg (Delft, 1962 – Amsterdam, 2015) was schrijver, dichter, beeldend kunstenaar en muzikant. Als poëziecriticus verbonden aan Het Parool en redacteur van de literaire bladen Tirade en Maatstaf. Zijn laatste bundel verscheen in 2014, ‘Afgekapt dichtwerk’ (In de Knipscheer).
Wiegs gedicht Traag verdwenen zwarte bloemenvelden (uit ‘Khazarenbloed’, In de Knipscheer, 2012) werd opgenomen in ‘De 100 beste gedichten’ gekozen door Ahmed Aboutaleb voor de VSB Poëzieprijs 2014. Beide genoemde gedichten zijn ook opgenomen in de bloemlezing ‘Even zuiver als de ongeschreven brief’ In de Knipscheer, 2015). Als hommage verscheen ‘In de kring van menselijke warmte’ (In de Knipscheer, 2017).
Bron
Meer over Rogi Wieg bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedicht van Alja Spaan

VoorplatBehoedzaamheid-75In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Het is vandaag (12 februari 2022) is de geboortedag van Hans Werkman, Maarten Inghels en Alja Spaan. Bij wijze van felicitatie kiest Wim van Til voor het gedicht ‘deze ruimte’ van Alja Spaan uit haar vorig jaar verschenen bundel ‘Losse honden’. Uitgeverij In de Knipscheer gaf van Alja Spaan in 2018 de bundel ‘Tegen het vergeten en voor de behoedzaamheid’ uit. Eerder publiceerde zij bij In de Knipscheer een gedicht in de hommagebundel voor Rogi Wieg ‘In de kring van menselijke warmte’ (2017).

deze ruimte

Hoe je als kind dacht dat het nieuwe jaar echt een ander was
als het vorige, een beetje zoals je zonden vergeven
en op je knieën liggend het voldoende zou zijn je jurk af te
schuieren en voortaan je best te doen of later,
iets groter, elke maandag een nieuwe start werd terwijl het
doel steeds hetzelfde was, geluk immers of
gemak en de hand van een vader op je hoofd of dit keer de
kleur blauw voor het zelfgemaakt vestje, lichter
dan gisteren, de sprong kunnen maken in het wiebelend touw,
net zo te kunnen giechelen als hen alsof
werkelijk sprake was van kansen, geloof, groei, vaart, beloning,
en een delen van de toekomst die, in ieder geval in
je dromen, buiten deze ruimte lag die hoewel steeds een beetje
groter, nog steeds de afmeting had van een tuin.

Meer over Alja Spaan bij Uitgeverij In de Knipscheer

Jaap Goedgebuure – Door de jaren heen lezen. Essays

VoorplatGoedegebuure-75Jaap Goedegebuure
Door de jaren heen lezen

biografische notities van literaire auteurs
met een Personenregister van ca. 400 namen
omslagafbeelding Andrei Roiter
vormgeving Els Kort
gebrocheerd in omslag met flappen,
170 blz., geïllustreerd, € 19,50
ISBN 978-94-93214-64-4 NUR 321, 620
eerste uitgave maart 2022

Voor de fervente lezer is een boekenkast veel meer dan een hoeveelheid bedrukt papier. Aan een gelezen boek zitten altijd herinneringen vast, mooi en minder mooi, niet zelden ook pijnlijk. Waar was je toen je dat ene boek las? Wie was je? Wat deed het met je? Heeft het je leven veranderd, je denken een andere kant uitgestuurd, je blik verlegd of verruimd?

In Door de jaren heen lezen gaat Jaap Goedegebuure in 101 stukjes na hoe herinneringen aan boeken en aan de schrijvers van die boeken – Gerard Reve, Harry Mulisch, Doeschka Meijsing, Boudewijn Büch, Rogi Wieg, F. Springer en vele anderen – betekenisvolle momenten in zijn bestaan markeren. Ze vormen even zovele stippen op de routekaart van een reis door de jaren heen.

Jaap Goedegebuure (1947) doceerde letterkunde aan de universiteiten van Leiden, West-Berlijn, Tilburg en Nijmegen. Hij publiceerde boeken over onder meer H. Marsman, Jeroen Brouwers, Frans Kellendonk, het fin de siècle, literatuur en religie, en poëzie en mystiek. Sinds 1975 recenseert hij voor tal van kranten en tijdschriften.
Meer over Jaap Goedegebuure op deze site

“Zin om te schrijven.” Koos van den Kerkhof onverwacht overleden.

koos_van_den_kerkhof_bew_kl_2Deze zondag vernam ik dat in de nacht van zaterdag op zondag 14 november 2021 dichter en redacteur Koos van den Kerkhof (11 april 1946) onverwacht is overleden aan een gescheurde aorta. Als dichter debuteerde hij in 1978 bij de toenmalige Limburgse uitgeverij Corrie Zelen. Vanaf die tijd zit zijn naam in mijn geheugen, vanwege de samenwerking die Uitgeverij Corrie Zelen, de Rotterdamse uitgeverij Flamboyant/P en Uitgeverij In de Knipscheer in die jaren hadden op het gebied van vertegenwoordiging van hun fondsen naar de boekhandel toe. Pas in 2000 kwam het tussen hem in zijn hoedanigheid van redacteur en de uitgeverij tot een sindsdien ononderbroken samenwerking. De debuutroman De bruine zeemeermin van de toen in Paramaribo woonachtige auteur Annel de Noré was het eerste boek dat hij, al actief als schrijfdocent, voor In de Knipscheer redigeerde. Hij had antropologie gestudeerd en die gevormde belangstelling voor andere culturen gecombineerd met zijn dichterstalent voor taal maakte dat hij fascinatie had voor het schrijven van Surinaamse en Antilliaanse auteurs. Hij was begin deze eeuw een aantal jaar stadsdichter van Venlo; een aantal van die stadsgedichten is opgenomen in de bundel Oud zink, die in 2008 bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. Enkele jaren later was hij gastdocent aan de Schrijversvakschool Paramaribo van Ruth San A Jong. Zijn laatste boek waaraan hij voor de uitgeverij werkte betrof de samenstelling en bezorging van een bloemlezing uit het poëtisch werk van Astrid H. Roemer Ik ga strijden moeder, die op het punt van verschijnen staat. Koos heeft de presentexemplaren nog net kunnen bewonderen. Onze laatste e-mailwisseling dateerde van een paar uur voor zijn overlijden:

Beste Franc, (…) Ik vond de kussenenvelop met twee exemplaren van Ik zal strijden moeder op de deurmat. Dank daarvoor. Mooi omslag met de handen, bijzonder mooie kleur ook. Ik heb met plezier en overgave aan de selectie gewerkt en het essay en de verantwoording geschreven. Het was een stimulerende opdracht. Ik kreeg erdoor zin om te schrijven. (…) Niets bepaalt wat ik schrijf dan mijn eigen verhaal en dat verhaal verandert steeds zoals alle deeltjes in mijn lichaam. Onlangs schreef ik onverwacht twee eerste versies van gedichten. Afbeeldingen van het werk van de Amerikaanse schilder Joan Mitchell brachten me ertoe terug te keren naar technieken die ik al vaker heb toegepast. (…). En ik mailde om 19:38 terug: Dag Koos, Ik hoop dat ze zullen leiden tot een bundel. Het is de tragiek van de redacteur: werk van anderen gaat voor.

Die anderen zullen hem dankbaar zijn: Barney Agerbeek, Peter Andriesse, Orchida Bachnoe, Alfred Birney, Eric de Brabander, Cándani [Yasmine Amores], Aly Freije, Els de Groen, Edwin de Groot, E. de Haan, Jopi Hart, Hans van Hartevelt, Elodie Heloise, Hanneke van der Hoeven, Hein van der Hoeven, Ernst Jansz, Mala Kishoendajal, Roni Klinkhamer, Helen Knopper, Frank Kraaijeveld, Karin Lachmising, Els Launspach, Diana Lebacs, Joan Leslie, Clyde R. Lo A Njoe, Ronny Lobo, Djordje Matic, Arjen van Meijgaard, Henriette de Mezquita, Quito Nicolaas, Annel de Noré, Frank Ong-Alok, Fred Papenhove, Glenn Pennock, Hans Plomp, Ton van Reen, Astrid H. Roemer, Arjen Sevenster, Brigitte Spiegeler, JP den Tex, Jacques Thönissen, Diana Tjin, Edith Tulp, Hans Vaders, Etchica Voorn, Bert Vuijsje, Karel Wasch, Rogi Wieg, Kristien De Wolf en de velen die ik zonder twijfel nu vergeet.

franc knipscheer
Haarlem, 14 november 2021

Meer over Koos van den Kerkhof bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Hoe lyrisch kan een dichter zijn in zijn laatste verzen?» – André Oyen

Rogi en AbysOver Rogi Wieg in ‘Het aarzelend schrijven’ op Ansiel, 2 oktober 2021:
Onder de titel ‘Het aarzelend schrijven’ schrijft André Oyen op het blog Ansiel een wekelijkse column over schrijven, lezen en alles wat daar bij hoort! Op 20 augustus jl. wijdde hij zijn column aan Rogi Wieg. Robert Gabor Charles (Rogi) Wieg (Delft, 21 augustus 1962 – Amsterdam, 15 juli 2015) was een Nederlands schrijver, dichter, beeldend kunstenaar en muzikant. Zijn ouders vluchtten in 1956 uit Hongarije. Zij vestigden zich een jaar later in Nederland. (…) Zijn leven werd getekend door ernstige depressies. Hij werd regelmatig opgenomen in psychiatrische ziekenhuizen, onderging elektroshocktherapie en deed driemaal een poging tot zelfdoding. Wieg trouwde op 29 december 2014 met beeldend kunstenares Abys Kovács. (…) Telkens duiken er deze vier thema’s op: zijn jood zijn, zijn gevecht met de liefde en de dood en zijn zoeken naar waarheid. (…) Zijn oeuvre bestaat grotendeels uit mijmerende, soms heel gevoelige gedichten waarin de natuur, de liefde en het denken centraal staan en waarin toch ook vaak grimmigheid de boventoon voert. (…) ‘Even zuiver als de ongeschreven brief’ is een kwalitatief hoogstaande bloemlezing die een diversiteit aan stemmingen en gevoelens illustreert, waarin subtiele humor regelmatig infiltreert en die het talent van de auteur in blijde en droeve dagen op een sublieme manier toont.
Lees hier verder
Meer over Rogi Wieg bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Prachtbundel waarin de verwondering over prachtige woordkunst met elke bladzijde meedraait!» – André Oyen

VoorplatEngelOver ‘Een engel aan de deur’ van Aly Freije op Ansiel, 2 oktober 2021:
(…) De roots van Aly Freye liggen in de Oost-Groningse veenkoloniën. Ze is geboren op een akkerbouwbedrijf dichtbij de Duitse grens. Die jeugdervaringen in dat landschap, het werken op de akkers, zien hoe de seizoenen wisselen, het besef van continuïteit en eindigheid hebben haar schrijven gekleurd. Ook kerken gebruikt ze vaak als achtergrond om over het onaardse zoals hemel en engelen te schrijven. Haar nieuwste bundel kreeg zelfs de titel: ’Een engel aan de deur’. Op de cover van deze bundel is dan ook een grote witte engel te zien die wegvliegt uit het beeld. In de hommagebundel voor Rogi Wieg schitterde haar gedicht ‘Wat als’: Wat als in een hoofd bezet/ door de dichtheid van de taal/ / geen uitgang meer te vinden is. /Dan breekt de schaal, fantomen stijgen. Dit is een begrip dat je in dagdagelijks proza moeilijk zo mooi kan verwoord krijgen, zeker als een ode aan Rogi Wieg. En dat wonderlijk mooie, dat magische haast, dat kan je als lezer regelmatig terug vinden in deze bundel. Haar befaamde gedichten over stiltes maken mij nog steeds sprakeloos en ik vind het dan ook goed dat deze bundel begint met het gedicht ‘Stiltes’: Stilte steekt, een zeurende pijn/ als een splinter in een duim, dwaalt/ door de kamers, heeft geen gezicht/ het zijn de lege plekken op behang. ‘Een engel aan de deur’ is een prachtbundel waarin de verwondering over prachtige woordkunst met elke bladzijde meedraait!
Lees hier de recensie
Meer over ‘Een engel aan de deur’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedicht van Rogi Wieg [4]

Opmaak 1In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Vandaag (21 augustus 2021) is het de geboortedag van onder anderen Marcel Coole, Bobb Bern, Peggy Verzett. Hedwig Selles, Valérie Bongaarts en Rogi Wieg (1962-2015) en de sterfdag van Marie W. Vos, J.C. Noordstar, Eddy Evenhuis en Frans Babylon. Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til voor een gedicht van Marie W. Vos. Uitgeverij In de Knipscheer kiest in dit bericht voor het gedicht ‘Onvoorstelbaar’, oorspronkelijk verschenen in de bundel ‘De zee heeft geen manieren’ uit 1987, en werd in 2015 opgenomen in de bij deze uitgeverij verschenen grote bloemlezing uit zijn poëtisch werk ‘Even zuiver als de ongeschreven brief’.

Onvoorstelbaar

Ik droom nog wel eens dat
ik schrijf over mijn vader
die blootshoofds in een uitgebrand
maisveld staat. Zijn hoed heeft hij
vergeten bij kennissen, hij is oud en grijs
en heft zijn vuist op naar God.
Wie verder komt in de poëzie
schrijft niet meer over zijn vader.
Zijn hoofd wordt verruild voor de vrucht,
zijn hoed voor de tijd, zijn vuist voor een graftombe.
Alleen God is er nog, vluchtig en even onvoorstelbaar
symbolisch als altijd.

Meer over Rogi Wieg bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘Even zuiver als de ongeschreven brief’

«Kwalitatief hoogstaande bloemlezing die een diversiteit aan stemmingen en gevoelens illustreert.» – André Oyen

Rogi en AbysAndré Oyen wijdt zijn wekelijkse column ‘Het aarzelend schrijven’ (over schrijven, lezen en alles wat daar bij hoort! ) van 20 augustus 2021 aan Rogi Wieg:
«(…) Of je nu een interview met Rogi Wieg leest, of een recensie over zijn werk, telkens duiken er deze vier thema’s op: zijn jood zijn, zijn gevecht met de liefde en de dood en zijn zoeken naar waarheid. (…) Als je de gedichten uit zijn bundel ‘Khazarenbloed’ doorleest, merk je in alles de dwingende behoefte in om het existentiële tekort van het leven ongedaan te maken, te overwinnen. Waarom ben ik hier? (…) Hij verwoordt dat ook heel sterk in het gedicht ‘Ik ben niet te vinden’ uit de tweede afdeling ‘Lichaam en toch as’: Ik ben niet te vinden / De kat zoekt de vogel, / de hand de tepel / de vingers zoeken de vrouw, de witte heks / met de wond. De vrouw zoekt mij, / maar ik ben niet te vinden, want er / wordt te veel gezocht. / Te veel naar hoe het moest, / hoe ik de vrouw zocht, / hoe ik stierf en weer opstond. Hoe / ik liefheb en had. // Rogi Wieg (1962) publiceerde zijn eerste bundel in 1982. Sindsdien verschenen van hem zo’n 25 titels, waaronder Het boek van de beminnelijkheid, Waar hij zijn jas hangt en De ander. Over zijn jarenlange gevecht tegen zware depressies schreef hij in 2003 het boek Kameraad Scheermes, waarin hij de lijdensweg beschrijft van iemand die lange tijd op de rand van het bestaan heeft gebalanceerd. (…) ‘Afgekapt Dichtwerk’ is eigenlijk een bijzondere bundel waarin ruim dertig jaar dichten aan vooraf gingen en die een rijkdom aan nieuwe en herwerkte gedichten bevat. En zelf verwoordt hij dat zo mooi in een gedicht voor Franc Knipscheer: ‘Ik wil nooit iets beter uitdrukken dan ik denk en voel’! (…) ‘Even zuiver als de ongeschreven brief’ is een kwalitatief hoogstaande bloemlezing die een diversiteit aan stemmingen en gevoelens illustreert, waarin subtiele humor regelmatig infiltreert en die het talent van de auteur in blijde en droeve dagen op een sublieme manier toont.
Lees hier of hier de column
Meer over Rogi Wieg bij Uitgeverij In de Knipscheer