Over ‘De stilte van het ongesproken woord’ op Literatuurplein.nl, 29 augustus 2014:
De stilte voor het ongesproken woord is een poëtisch en muzikaal monument voor drie grote Surinaamse dichters. Door ook aandacht te geven aan informatie over de dichters, met name de getuigenissen die soms zeer persoonlijk zijn, krijgt de lezer meer begrip voor de impact die Dobru, Trefossa en Shrinivāsi hadden en hebben op de Surinaamse samenleving. De muzikale bewerking van de gedichten is divers als Suriname. De impact van het gezongen woord geeft een extra dimensie aan de gedichten. Niet snel vergeet je de stemmen van Raj Mohan en Julya Lo’ko. Wellicht is dit project het begin geweest van iets moois. Surinaamse dichters die voor een tweede Stilte van het ongesproken woord in aanmerking komen zijn: Jit Narain, Michaël Slory en Edgar Cairo.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’
Tag: sarnami
«Liefde en strijd voor de eigen taal.» – Nel Casimiri
Over ‘De stilte van het ongesproken woord’ in het Antilliaans Dagblad, 17 juni 2014:
En terwijl ik dit schrijf, klinkt om mij heen de muziek en de woorden uit het boek, de gedichten zijn op muziek gezet en worden gezongen en voorgedragen op muziek. (…) Klank, ritme en woorden samen geven de betekenis. En de stilte tussen die woorden zijn deel van de compositie. Gedichten moeten gehoord worden. (…)Er zijn heel veel lijnen te trekken van Suriname naar Curaçao: de gezamenlijke koloniale tijd, maar in de eerste plaats de liefde en de strijd voor de eigen taal. De ontkenning eerst van de waarde van die taal, de jonge dichters die lieten zien dat die taal wel degelijk prachtige poëzie kon voortbrengen, de muziek die zo’n grote rol speelt in die taal.
Lees hier de hele recensie of hier in het Antilliaans Dagblad
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’
«**** Mooier kan haast niet.» – Ko van Geemert
Over ‘De stilte van het ongesproken woord’ in Parbode, juni 2014:
In de eerste plaats natuurlijk de gedichten van achtereenvolgens Trefossa (Henri Frans de Ziel, 1916-1975), Shrinivási (Martinus H. Lutchman, geboren in 1926) en Dobru (Robin Ewald Raveles, 1935-1983). Deze dichters worden respectievelijk ingeleid door Hein Eersel, Geert Koefoed en Cynthia Abrahams. Een deel van het boek is gevuld door persoonlijke gedachten over de dichters, van onder anderen schrijfster Cynthia Mc Leod en muziekpedagoge Mavis Noordwijk (over Trefossa), lerares, publiciste Lila Gobardhan-Rambocus en dichter, zanger Raj Mohan (Shrinivási), schrijver Gerrit Barron en redacteur Chandra van Binnendijk (Dobru). En, last but not least, wordt een deel van het boek ingenomen door het muziekproject Silence of the unspoken word, de dvd met achtergrondinformatie en 15 gedichten die op muziek zijn gezet door Dave MacDonald en Robin van Geerke. (…) Een geslaagd experiment, dat niet zelden swingende en melodieuze muziek opleverde.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’
«Een mooie dubbeluitgave – boek en dvd – rond het werk van Trefossa, Shrinivási en Dobru.» – Joop Leibbrand
Over ‘De Stilte van het Ongesproken Woord’ op MeanderMagazine, 22 mei 2014:
Onder de subtitel ‘Drie Surinaamse dichters op muziek gezet’ verscheen onlangs een mooie dubbeluitgave – boek en dvd – rond het werk van Trefossa, Shrinivási en Dobru, dichters die, mede omdat ze in een sterke orale traditie staan, geworteld zijn in het collectieve geheugen van de Surinamers. Samenstellers Cynthia Abrahams (eindredactie), Hein Eersel en Geert Koefoed behandelen na enkele algemene inleidingen de drie dichters in afzonderlijke hoofdstukken, waarbij naast uiteraard een gedichtenkeuze, persoon en werk door middel van biografische overzichten, korte essays en interviews met personen die er in cultureel Suriname toedoen, ruimschoots worden belicht. Trefossa is onlosmakelijk verbonden met de verheffing van het minderwaardig geachte negerengels tot het literaire Sranan. Van zijn gedichten spreekt vooral ‘gronmama’ aan, met de beginstrofe ‘Ik ben niet ik’. Op de dvd is het een van de beste nummers geworden, verrassend gezongen door Martin Buitenhuis, leadzanger van Van Dik Hout. (…) Een van de aardigste bijdragen over Shrinivási is het korte gesprek dat Geert Koefoed over hem voerde met dichter-zanger Raj Mohan. Waarom heeft Nederland deze dichter niet omarmd? (…) Dobru was van de drie degene met de duidelijkste revolutionaire inslag. (…) Lang niet altijd heeft een bijgevoegde cd of dvd ook echt een toegevoegde waarde. Bij Silence of the Unspoken Word is dat volstrekt anders, want je zou deze dvd best als hoofdaankoop kunnen beschouwen en dan het boek als bonus. Het betreft een speciale registratie in het Amsterdamse BIM-Huis, met veel plezier en grote inzet professioneel gedaan. Beslist een aanrader, dit hele project!
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Stilte van het Ongesproken Woord’/‘Tiri fu den wortu… di no taki’/‘Silence of the Unspoken Word’
«Een sieraad voor elke liefhebber van de Surinaamse literatuur.» – Jerry Dewnarain
Over ‘De Stilte van het Ongesproken Woord’ in De Ware Tijd Literair, 17 mei 2014:
‘De Stilte van het Ongesproken Woord’ is een mooie, informatieve en zeer creatieve uitgave waarin poëzie van drie stonfutu Surinaamse dichters Trefossa (Henny de Ziel), Dobru (R. Raveles) en Shrinivási (Martinus Lutchman) is verwerkt tot prachtige muziek op dvd. (…) Ieder van de drie dichters heeft zijn eigen prachtig vormgegeven deel van het boek gekregen, met veel foto’s, informatie over hun leven en werk door kenners en uiteraard een keuze uit hun gedichten. De invloed van de drie behandelde dichters op de Surinaamse literatuur is bijzonder groot. ‘Tiri fu den wortu … di no taki. De Stilte van het Ongesproken Woord’ is een sieraad voor elke liefhebber van de Surinaamse literatuur. Ook jongeren kunnen op een moderne manier kennis maken met dit muzikaal bewerkte culturele erfgoed en zelfs aangespoord worden werken van Surinaamse dichters te gaan lezen en deze creatief te gebruiken.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Stilte van het Ongesproken Woord’/‘Tiri fu den wortu… di no taki’/‘Silence of the Unspoken Word’
«Een festijn van woord, beeld en klank. Werkelijk een streling voor oog, oor en geest.» – André Oyen
Over ‘De stilte van het ongesproken woord. Trefossa, Shrinivási, Dobru. Drie Surinaamse dichters op muziek gezet.’ op Ansiel, 16 april 2014:
‘De stilte van het ongesproken woord’ is een multimediaal eerbetoon aan drie grote Surinaamse dichters: Trefossa, Shrinivási, Dobru. De gedichten van deze grootheden zijn samengebracht in een schitterend boekwerk, verlucht met prachtige foto’s en tekeningen. Bij dit juweeltje zit dus ook de DVD met een keur van muzikanten die deze mooie poëzie in een onvergetelijk muzikaal en kleurrijk schouwspel brengen. Een waar Caraïbische vuurwerk vol diverse en kleurige patronen. Het project ‘Silence of the Unspoken Word’ is een festijn van woord, beeld en klank. Werkelijk een streling voor oog, oor en geest.
Lees hier de recensie of hier de kortere versie op iedereenleest.be
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’
De stilte van het ongesproken woord
De stilte van het ongesproken woord [boek + dvd]
Tiri fu den wortu di no taki
Trefossa, Shrinivási, Dobru. Drie Surinaamse dichters op muziek gezet
Gedichten, essays, muziek
Nederland – Suriname
‘Silence of the Unspoken Word’ is een initiatief van Dave MacDonald
gerealiseerd door IKO Foundation
inleidingen Cynthia Abrahams (eindredactie), Hein Eersel, Geert Koefoed
fotografie/beeld Jean van Lingen, Antoinette van Maarschalkerwaart
genaaid gebonden, 22,6 x 22,6 cm, 136 blz., duur dvd 56:59
geïllustreerd met tientallen foto’s € 28,50
6 april 2014
ISBN 978-90-6265-852-7
Trefossa, Dobru en Shrinivasi zijn dichters die, elk op zijn eigen manier, een plaats hebben ingenomen in het collectieve geheugen van Surinamers. Dit op zich maakt hen al de moeite van aandacht waard. Deze mannen hebben veel meer te bieden. Hun poëzie is de uitdrukking van hun levensgang en hun zijn. Ken hen, en je zal de diepgang in hun poëzie vinden.
De poëzie van Suriname heeft zich nooit beperkt tot het papier. Integendeel. Gedichten waren er om gehoord te worden. Hun werk is al eerder in muzikale vertolking verschenen. Componisten Dave MacDonald en Robin van Geerke bouwen met de IKO Foundation voort op deze lijn. Hindi, Nederlands, Sranan, Sarnami en Engels wisselen elkaar af op een kleurrijk palet van muziekstijlen. Jazz, blues, gospel en rap gaan hand in hand met klanken van de tabla, kaseko en Caraïbische patronen.
MacDonald en Van Geerke hebben gezocht naar de stilte tussen de woorden. In die stilte hebben zij het recht opgeëist om het dichterlijk erfgoed van hun cultuur te vermengen met andere culturen, om te experimenteren en nieuwe dimensies te zoeken.
De gekozen gedichten, de levensschetsen van de dichters en de interviews zijn afgestemd op een zo breed mogelijk lezerspubliek. De samenstellers hopen dat de gedichten, die een tijdloos fenomeen zijn, door de koppeling met muziek op de bijbehorende dvd, Silence of the Unspoken Word, nog meer zullen gaan leven. Alle lezers, in Nederland of in Suriname, of ze nu tot de jongere of de oudere generatie behoren, hopen we hiermee zo enthousiast te maken dat hun belangstelling en waardering voor poëzie toenemen: voor Surinaamse poëzie in het bijzonder maar misschien ook wel voor poëzie in het algemeen.
De volgende schrijvers en musici werken aan het project Silence of the Unspoken Word mee:
Cynthia Abrahams, Gerrit Barron, Chandra van Binnendijk, Hans Breeveld, Martin Buitenhuis, Eric Calmes, Dobru, Hein Eersel, Zanillya Farrell, Quinsy Gario, Norman van Geerke, Lila Gobardhan-Rambocus, Satya Jadoenandansing, Geert Koefoed, Claudius de Krentenkoning, Ismene Krishnadath, Sanne Landvreugd, Julya Lo’ko, Dave MacDonald, Desiree Manders, Cynthia Mc Leod, Adinda Meertins, Chy-Kyria Mezas, Raj Mohan, Mavis Noordwijk, Nitti Ranjan, Roetoe Raveles, Lucas Shepherd, Shrinivási, Sim’Ran, Robert Harman Sordam, Trefossa, Armando Vidal, Yoran Vroom, Sarah-Jane Wijdenbosch,
Meer over ‘Silence of the Unspoken Word’
«Het woord teruggebracht tot zijn essentie. De vitaliteit van een dichter en zijn woord.» – Wim Rutgers
Over Hecht en Sterk van Shrinivási in Ons Erfdeel, 18 oktober 2013:
Shrinivási schrijft zoals hij ook vertelt, met een zachte stem maar steeds to the point. Met eenvoudige aan de dagelijkse omgeving ontleende beelden uit de natuur, beelden van de kleine dingen waaraan veel mensen achteloos voorbijgaan gaan, maar die nooit aan zijn aandacht ontsnappen. (…) Zo is de dichter van het woord tot een verstilde dichter geworden die ook op hoge leeftijd het laatste woord aan de toekomst geeft. De titel van de bundel ‘Hecht en Sterk’ – ontleend aan een Surinaamse plantagenaam uit Shrinivási’s geboortedistrict – heeft geen betrekking op het fysiek van de dichterspersoon, want dat is broos geworden, maar op een niet aflatende mentale kracht, op de nog steeds aanwezige vitaliteit van een dichter en zijn woord: waar het leven verglijdt als de stroom van een rivier biedt het woord houvast.
Lees hier verder
Meer over ‘Hecht en Sterk’
Nieuwe cd van Raj Mohan (* * * * * in dagblad Trouw)
Dui Mutthi (Pan Records, 2013) is na Kantráki en Daayra Raj Mohans derde cd met liederen in zijn moedertaal, het Sarnámi-Bhojpuri. Het album (EP) bevat vier songs over de migratiegeschiedenis van India naar Suriname en verscheen ter gelegenheid van 140 jaar Hindostaanse immigratie. Speciaal voor deze cd-productie werd Mohans vaste groep muzikanten uitgebreid met een strijkkwartet, het Zapp4 String Quartet.
De eerste Hindoestaanse contractarbeiders kwamen met de boot uit Brits-Indië aan in Suriname op 5 juni 1873. Deze datum, Immigratiedag, wordt nog steeds jaarlijks door de Hindoestanen gevierd in Suriname en in Nederland. Het transport van Indiase arbeiders naar Suriname geschiedde op basis van een lening (schuldbekentenis voor de overtocht, accommodatie, voedsel en daarom ook wel ‘schuldslavernij’ genoemd). Arbeiders werden gecontracteerd voor een termijn van 5 jaar en konden na het verstrijken van deze termijn terugkeren naar India of in Suriname blijven alwaar ze dan een eigen stukje grond kregen toegewezen. De verscheping van in totaal 35.000 Hindoestaanse contractarbeiders vanuit Brits-Indië naar Suriname duurde van 1873 tot 1916. Ongeveer een derde van hen keerde na voltooiing van het contract terug naar hun vaderland. De overigen bleven in Suriname en vandaag de dag woont de helft van hun afstammelingen in Nederland.
De titelsong Dui mutthi (‘Twee vuisten’) gaat over hun reis van India naar Suriname, de misleiding, de hoop, het onrecht, hun leed en hun teleurstelling. De Nederlandse tekst van dit nummer vindt u bij de videoclip Het vierde nummer van de cd (I des ham chun leli / This land I have chosen) is een vertaling door Raj Mohan in het Sarnámi van het gedicht ‘Suriname’, oorspronkelijk geschreven in het Nederlands door de bekroonde Surinaamse dichter Shrinivási:
Dit land
heb ik gekozen
hier geplant
in het getij van
de dagen en nachten
mijn leven,
bij de schrokkige zee
die het strand
van mijn hart
aanvreet en
stuk slaat
op gezette tijden,
maar in een vergevingsgebaar
legt tussen de wortels
van wanhoop
kust voor de latere geslachten.
Meer over Dui Mutthi
Meer over Raj Mohan bij In de Knipscheer
Meer over Shrinivási bij In de Knipscheer
«Er is veel meer en zoveel schoons in ‘Hecht en Sterk’.» – Jeroen Heuvel
Over ‘Hecht en Sterk’ van Shrinivási in Antilliaans Dagblad, 23 maart 2013:
‘Het is goed eenzaam te zijn’, zo begint het motto van de meest recente dichtbundel van Shrinivási. Is dat zo, vraag ik me af, de mens is toch een sociaal wezen? Maar het motto gaat verder. ‘Het is goed eenzaam te zijn want de eenzame geeft acht op de stilte.’ Inderdaad, besef ik. De dichter gebruikt de stilte om dichter tot de essentie van het leven te komen. De dichter geeft zichzelf een andere naam dan zijn geboortenaam, een identiteit die niet is terug te vinden in een burgerregister, een identiteit die niet sterft als de schepper van dat pseudoniem gaat hemelen. Shrinivási is de auteursnaam van Martinus Lutchman en betekent ‘van Suriname een nobele bewoner’.
De recensie is ook gepubliceerd op Caraïbisch Uitzicht
Meer over deze bundel