“Zin om te schrijven.” Koos van den Kerkhof onverwacht overleden.

koos_van_den_kerkhof_bew_kl_2Deze zondag vernam ik dat in de nacht van zaterdag op zondag 14 november 2021 dichter en redacteur Koos van den Kerkhof (11 april 1946) onverwacht is overleden aan een gescheurde aorta. Als dichter debuteerde hij in 1978 bij de toenmalige Limburgse uitgeverij Corrie Zelen. Vanaf die tijd zit zijn naam in mijn geheugen, vanwege de samenwerking die Uitgeverij Corrie Zelen, de Rotterdamse uitgeverij Flamboyant/P en Uitgeverij In de Knipscheer in die jaren hadden op het gebied van vertegenwoordiging van hun fondsen naar de boekhandel toe. Pas in 2000 kwam het tussen hem in zijn hoedanigheid van redacteur en de uitgeverij tot een sindsdien ononderbroken samenwerking. De debuutroman De bruine zeemeermin van de toen in Paramaribo woonachtige auteur Annel de Noré was het eerste boek dat hij, al actief als schrijfdocent, voor In de Knipscheer redigeerde. Hij had antropologie gestudeerd en die gevormde belangstelling voor andere culturen gecombineerd met zijn dichterstalent voor taal maakte dat hij fascinatie had voor het schrijven van Surinaamse en Antilliaanse auteurs. Hij was begin deze eeuw een aantal jaar stadsdichter van Venlo; een aantal van die stadsgedichten is opgenomen in de bundel Oud zink, die in 2008 bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. Enkele jaren later was hij gastdocent aan de Schrijversvakschool Paramaribo van Ruth San A Jong. Zijn laatste boek waaraan hij voor de uitgeverij werkte betrof de samenstelling en bezorging van een bloemlezing uit het poëtisch werk van Astrid H. Roemer Ik ga strijden moeder, die op het punt van verschijnen staat. Koos heeft de presentexemplaren nog net kunnen bewonderen. Onze laatste e-mailwisseling dateerde van een paar uur voor zijn overlijden:

Beste Franc, (…) Ik vond de kussenenvelop met twee exemplaren van Ik zal strijden moeder op de deurmat. Dank daarvoor. Mooi omslag met de handen, bijzonder mooie kleur ook. Ik heb met plezier en overgave aan de selectie gewerkt en het essay en de verantwoording geschreven. Het was een stimulerende opdracht. Ik kreeg erdoor zin om te schrijven. (…) Niets bepaalt wat ik schrijf dan mijn eigen verhaal en dat verhaal verandert steeds zoals alle deeltjes in mijn lichaam. Onlangs schreef ik onverwacht twee eerste versies van gedichten. Afbeeldingen van het werk van de Amerikaanse schilder Joan Mitchell brachten me ertoe terug te keren naar technieken die ik al vaker heb toegepast. (…). En ik mailde om 19:38 terug: Dag Koos, Ik hoop dat ze zullen leiden tot een bundel. Het is de tragiek van de redacteur: werk van anderen gaat voor.

Die anderen zullen hem dankbaar zijn: Barney Agerbeek, Peter Andriesse, Orchida Bachnoe, Alfred Birney, Eric de Brabander, Cándani [Yasmine Amores], Aly Freije, Els de Groen, Edwin de Groot, E. de Haan, Jopi Hart, Hans van Hartevelt, Elodie Heloise, Hanneke van der Hoeven, Hein van der Hoeven, Ernst Jansz, Mala Kishoendajal, Roni Klinkhamer, Helen Knopper, Frank Kraaijeveld, Karin Lachmising, Els Launspach, Diana Lebacs, Joan Leslie, Clyde R. Lo A Njoe, Ronny Lobo, Djordje Matic, Arjen van Meijgaard, Henriette de Mezquita, Quito Nicolaas, Annel de Noré, Frank Ong-Alok, Fred Papenhove, Glenn Pennock, Hans Plomp, Ton van Reen, Astrid H. Roemer, Arjen Sevenster, Brigitte Spiegeler, JP den Tex, Jacques Thönissen, Diana Tjin, Edith Tulp, Hans Vaders, Etchica Voorn, Bert Vuijsje, Karel Wasch, Rogi Wieg, Kristien De Wolf en de velen die ik zonder twijfel nu vergeet.

franc knipscheer
Haarlem, 14 november 2021

Meer over Koos van den Kerkhof bij Uitgeverij In de Knipscheer

Sakoentela Hoebba – Een schoolvakantie. Jeugdroman

VoorplatSchoolvakantie-75Sakoentela Hoebba
Een schoolvakantie

jeugdroman
Suriname
gebrocheerd in omslag met flappen, 68 blz.,
€ 15,00
ISBN 978-94-93214-05-7 NUR 301, 283 (vanaf 10 jaar)
eerste uitgave november 2020

Een schoolvakantie is een portret van een hechte vriendschap tussen twee jongeren uit verschillende milieus in Suriname. Akash is de zoon van een boer. Hij werkt net als zijn vader hard, is intelligent, ijverig en toegewijd. Ali’s ouders zijn rijk en leven in luxe. Hij is druk en zorgeloos. Hoewel ze dus opgroeien in heel andere gezinnen, zijn ze de beste vrienden. Aan het eind van het jaar blijkt dat Ali blijft zitten, terwijl Akash glansrijk overgaat naar de volgende klas. Er ligt echter nog een schoolvakantie voor hen – die zal bewogen zijn.

Ali en Akash besluiten buurman Armand te helpen met zijn watermeloenoogst, om zo wat vakantiegeld te verdienen. Er breekt brand uit op het perceel van de buurman en een deel van de meloenaanplant wordt vernietigd. Kan het zijn dat een van de jongens betrokken was, door schuld of nalatigheid? De jongens worden er ook op uitgestuurd een klusje te doen voor de nieuwe buurman: tien zwarte kaarsen kopen. Ali en Akash vertrouwen de man niet, vinden hem een bad man, een slechte man. Toch nemen ze de opdracht aan. Op een zeker moment besluiten de jongens de man te bespioneren, om te zien wat hij uitspookt. Dan is er nog het hoogtepunt van de zomer voor de jongens: de langverwachte jaarlijkse vliegerwedstrijd. De vlieger die tot het laatst in de lucht blijft, krijgt een grote prijs. Ook de mooiste vlieger wordt beloond. Er ontspint zich een spannend gevecht in de lucht.

Een schoolvakantie is een sfeervolle en intieme jeugdroman, die evengoed met veel plezier door volwassenen gelezen kan worden. De onverbrekelijk sterke vriendschap tussen twee jongens staat centraal, tegen de achtergrond van twee heel verschillende milieus en wendingen van hun levens, én tegen de achtergrond van tal van verwikkelingen die zich in de vakantie voltrekken.

Sakoentela Hoebba-Kalka (Suriname, Wanica, 1958) studeerde in 2014 af aan de Schrijversvakschool Paramaribo. Ze woont in Suriname. In 2015 debuteerde zij met de verhalenbundel De lottowinnaar, waarover Ko van Geemert in Parbode schreef: «De proeve van schrijfbekwaamheid heeft Sakoentela Hoebba met deze bundel met succes afgelegd. Ze kan over álles schrijven.»
Meer over ‘Een schoolvakantie’
Meer over Sakoentela Hoebba bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Dichtend tegen de klippen op.» – Toef Jaeger

MichaelSlory (foto Anja Brandse)

Necrologie van Michaël Slory (1935-2018) in NRC Handelsblad, 5 januari 2019:
‘Als een bedelaar loop ik op straat mijn dichtbundels te verkopen’, zei Michaël Slory over zichzelf. Het is een treurig, maar treffend zelfportret van de op 19 december op 83-jarige leeftijd overleden Surinaamse dichter. Hij was een van de belangrijkste dichters uit het land, zeker wanneer het gaat om gedichten in het Sranantongo, de taal waarin hij tot aan de onafhankelijkheid bleef dichten. (…) In Nederland studeert Slory Spaans aan de UvA en trekt hij op met de schrijversgroep rond het tijdschrift ‘De Gids’ – het blad waarin in de jaren zestig ook gedichten van hem worden opgenomen. Het is in die jaren dat hij aansluiting vindt bij de Surinaams-nationalistische beweging. De fascinatie voor de Cubaanse revolutie, de plek van Suriname in de wereld en de onafhankelijkheidsstrijd: ze typeren het engagement dat al in Slory’s vroege werk is te vinden. (…) Officiële erkenning was er wel (hij kreeg bijvoorbeeld in 1986 de Literatuurprijs van Suriname), bewondering ook, maar niet in de vorm die Slory voor ogen stond. Zijn huis had bij gebrek aan stroom geen ijskast of tv, op scholen droeg hij poëzie voor, maar zijn bundels gaf hij in Suriname in eigen beheer uit: papiertjes met een nietje erdoor. (…) Dichtend tegen de klippen op (in de woorden van Slory zelf: ‘Grote genade, komt er dan nooit een einde aan die woordenvloed’), voordragend en strompelend, was Slory de laatste jaren erg broos. (…)
Lees hier de necrologie
Meer over Michaël Slory bij Uitgeverij In de Knipscheer

Karin Lachmising – Zeven rivieren ver. Gedichten

VoorplatZevenrivierenver75Karin Lachmising
Zeven rivieren ver

gedichten
Nederland – Suriname
gebrocheerd in omslag met flappen,
64 blz., € 17,50
978-90-6265-754-4
2019

De Surinaams-Nederlandse schrijfster Karin Lachmising, geboren in Nederland, emigreerde met haar ouders naar Suriname in 1976. In 1983 kwam ze terug naar Nederland voor studie om zich vervolgens vanaf 1997 tot 2018 in te zetten voor duurzame ontwikkeling, inclusie en programma’s voor literatuur, kunst en cultuur in Suriname. Ze was ruim 12 jaar actief voor natuurbescherming en gaf vorm aan participatieprocessen met Inheemse en Marrongemeenschappen in het binnenland van Suriname.

Zij was de eerste student die in 2012 afstudeerde aan de Schrijversvakschool Paramaribo. In 2013 werd ze manager van jeugdtheaterschool ‘On Stage’. Tegelijkertijd debuteerde ze met de publicatie van haar dichtbundel Nergens groeit een boom die haar aarde niet vindt.
Had het persoonlijke in haar debuutbundel nog de overhand, in Zeven rivieren ver is sprake van meer geëngageerde poëzie over universele thema’s, getuige onder andere gedichten met titels als ‘Vluchteling’ en ‘De laatste beslissing’. In deze nieuwe bundel onderzoekt en verwoordt Karin Lachmising de vele aspecten van ‘afstand’, zoals in de omgang tussen mensen, hoe zij samen leven en deel uitmaken van een samenleving. Zelfs uit alles wat botst haalt Karin Lachmising ook schoonheid.

Contact

Thuis heb ik heel lang op het terras gezeten,
ik keek naar de maan, alsof die knikte, zei,
dat het gaat zoals het gaat.
Ik dacht daar nog over na,
wat had ik gezegd, gedaan
ik had een woord gezegd
in de brasa die ik gaf
in de handen die
je hield.
Een woord had ik gezegd
toen je even voorbij kwam
en ook even weg ging.
Terwijl ik stond
en ik een slok nam.

«Karin Lachmising heeft een pen die al langer bekend staat om de scherpte voor menselijke emoties en sociale verhoudingen.» – Hilde Neus in De Ware Tijd Literair
De bundel wordt gepresenteerd op zondag 16 december 2018 in het programma ‘Dubbelbloed’ in Podium Mozaïek.
Meer over ’Zeven rivieren ver’
Meer over Karin Lachmising op deze site

«Goed geschreven dialogen.» – Michiel van Kempen

Opmaak 1Over ‘Ademhalen’ van Karin Lachmising voor NBD | Biblion, 22 november 2017:
Drie vrouwen ontmoeten elkaar na een poging tot zelfdoding van een vriendin die nu op sterven ligt. Zij komen alle drie uit het Surinaamse district Nickerie, van oudsher een landbouwgebied bewoond door veel traditioneel denkende Hindoestanen. In hun gesprekken komt alles voorbij waar vrouwen in traditionele milieus al jaren mee bezig zijn: de wil om zelf je toekomst te bepalen, huiselijk geweld, faalangst, loyaliteit aan je religie, de verhouding tussen waar je geboren bent en wat je wilt bereiken, zwijgen of praten. De boodschap is dat slechts in het gemeenschappelijk delen van ervaringen hoop kan worden geput om vooruit te komen. De auteur publiceerde eerder een dichtbundel, deels met dezelfde motieven. Toneel in boekvorm verschijnt zelden, het is minstens 30 jaar geleden dat een Caribisch theaterstuk in druk uitkwam. Maar deze goed geschreven dialogen verdienen dit drukwerk. De problematiek is op en top Hindoestaans, maar de boodschap is van alle tijden en werelddelen.
Meer over ‘Ademhalen’
Meer over Karin Lachmising op deze site

«Vrouwenrechten in Suriname op kunstzinnige wijze belicht.» – André Oyen

Opmaak 1Over ‘Ademhalen’ van Karin Lachmising op Ansiel, 4 november 2017:
Karin Lachmising (1964) woont in Suriname. Zij was de eerste student die, in november 2012, afstudeerde aan de Schrijversvakschool Paramaribo. Zij is auteur van de dichtbundel ‘Nergens groeit een boom die haar aarde niet vindt’ (2013). (…) In opdracht van de Nederlandse ambassade heeft ze het theaterscript ‘Ademhalen’ geschreven. Aan de basis van deze verhalen staan waargebeurde levensverhalen van vier vrouwen uit Nickerie. In de vorm van een theaterstuk worden thema’s over de beleving van vrouwenrechten in Suriname op kunstzinnige wijze belicht. (…) ‘We zeggen dat de vrouwen zijn geëmancipeerd, maar dat is niet zo,’ zegt Lachmising. ‘De grote strijd is gestreden, maar er is een groot grijs gebied waarin de vrouw zich beweegt, waar nog steeds geen verandering in komt. In dit stuk komt naar voren met welke uitdagingen zij zitten.’
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Ademhalen’
Meer over Karin Lachmising op deze site

«In deze bundel zijn de verhalen af.» – Marjo van Turnhout

VoorplatLottowinnaarOmslag75Over ‘De lottowinnaar’ van Sakoentela Hoebba op Leestafel, 1 april 2016:
Elf inkijkjes in het Surinaamse leven, meer specifiek in de Hindoestaanse bevolkingsgroep. (…) Het overkoepelend thema: Wat niet weet, wat niet deert. Dat niet iedereen alles hoeft te weten, uit zich in zwijgen. (…) Wat de verhalen nog meer gemeen hebben zijn de armoede, het overspel, de werkeloosheid, waar de hoofdpersonen mee moeten leren leven. Ook de minderwaardige rol van de vrouw is vaak aan de orde. Hoebba schrijft vlot, beeldend, en gebruikt vaak woorden uit het Sarnami, de taal die Hindoestaanse Surinamers spreken. Woorden (…) die een exotische sfeer oproepen. (…) In deze bundel zijn de verhalen compleet, ze zijn af. Met weinig maar doeltreffende woorden wordt een sfeer opgeroepen, een kenschets van een situatie, waarna een vaak verrassende wending volgt.
Lees hier de recensie en hier vanaf 1 mei 2016
Meer over ‘De lottowinnaar’

«Als je eenmaal van haar verhalen hebt geproefd, wil je meer.» – Aarti Rampadarath

VoorplatLottowinnaarOmslag75Over ‘De lottowinnaar en andere verhalen’ van Sakoentela Hoebba voor Biblion, 1 februari 2016:
Sharda bezoekt haar aftakelende oma in Suriname. Maar ze is ook op de vlucht voor haar eigen problemen. Mandra is zonder werk overgeleverd aan de grillen van haar onberekenbare man. Dat zijn twee van de verhalen uit deze verrassende bundel. ‘De lottowinnaar’ bestaat uit elf korte verhalen waarin Sakoentela Hoebba (1958) alledaagse, maar ook beslissende momenten in het leven van haar personages beschrijft. Die zijn overwegend hindoestaans en ze worden treffend geschetst. Hoebba gebruikt vaak hindoestaanse woorden, waardoor de verhalen meer karakter krijgen. Het eerste deel is vooral sterk en de auteur heeft een authentieke stem. Haar bijdrage is uniek, omdat dergelijke verhalen redelijk onbekend zijn, vooral buiten Suriname. Sakoentela Hoebba studeerde als een van de eersten af aan de Schrijversvakschool in Paramaribo. (…) Het is terecht dat haar talent is opgemerkt.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De lottowinnaar’

«Proeve van schrijfbekwaamheid met succes afgelegd.» – Ko van Geemert

VoorplatLottowinnaarOmslag75Over ‘De lottowinnaar’ van Sakoentela Hoebba in Parbode, januari 2016:
Deze debuutbundel van de in Suriname (Wanica, 1958) geboren Sakoentela Hoebba bestaat uit elf verhalen, in lengte variërend van 8 tot 23 pagina’s. Het titelverhaal gaat over een vrouw die een loterij tot haar grote teleurstelling niet wint. Even groot als deze teleurstelling is de verrassing als ze leest wie die loterij dan wel gewonnen heeft. (…) De verhalen over de jongen die als gay grote moeilijkheden ondervindt uit de kast te komen (‘Anders’) of dat over een ongewenste zwangerschap die een onverwachte wending krijgt (‘Hoe te beginnen’) bekoorden me. Of het ontroerende ‘Uit liefde’, over een moeder die in het ongelukkige bezit is van maar liefst 81 bulten op haar lijf. (…) De proeve van schrijfbekwaamheid heeft Sakoentela Hoebba met deze bundel met succes afgelegd. Ze kan over alles schrijven.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De lottowinnaar’

«Deze auteur weet aan ieder verhaal spanning mee te geven.» – Ezra de Haan

VoorplatLottowinnaarOmslag75Over ‘De lottowinnaar’ van Sakoentela Hoebba op Literatuurplein, 4 november 2015:
Sakoentela Hoebba is een auteur die het schrijven van korte verhalen verbluffend goed beheerst. Soms zijn ze melancholisch, soms schrijnend, hier en daar zelfs komisch. Verhalen als het titelverhaal ‘De lottowinnaar’, maar ook het verhaal ‘Mijn zesde’, doen aan Roald Dahl denken. De elf verhalen die deze bundel telt, leveren een leeservaring op die je niet snel zal vergeten. Vaak hoop je dat een verhalenschrijver zich ook eens aan een roman zal gaan wagen. Bij Sakoentela Hoebba komt die vraag niet bij mij op. Haar verhalen zijn romans in een notendop. Ieder verhaal is precies lang genoeg, met aandacht voor details geschreven en telkens verrassend. Wat wil je nog meer? Hoogstens nog zo’n prachtbundel!
Lees hier de recensie of op Caraïbisch Uitzicht
Meer over ‘De lottowinnaar’