Schutkleur – Uitgeverij In de Knipscheer

«Een solide gecomponeerd boek, als een album van de beste tijdloze musici.» – Jeroen Heuvel

Over ‘Schutkleur’ van Bernadette Heiligers op Literatuurgeschiedenis, 28 februari 2024:

(…) Bernadette Heiligers weeft controversiële draden van recente toestanden in de Curaçaose maatschappij tot een kleurig kleed over toestanden die eeuwen geleden zijn ontstaan en die tot op de dag van vandaag hun sporen op het eiland hebben. Ze doet dat met rake observaties en een dosis humor. Subtiel beschrijft ze de complexe gevoeligheden die op het eiland leven, zoals het ‘probleem’ van kleur van de donkere Corine in de nagenoeg witte familie: ‘Ik kwam als nummer vijf met restanten uit de erfenis van mijn moeders voorouders, zoals neusvleugels die op echte vleugels leken en een huidskleur die veel te donker was om door te kunnen gaan voor wit.’ De motieven vaderschap en kleur worden met elkaar verbonden in een passage over Harold en Corine: toen zij kinderen waren, lachte hij haar altijd uit om haar donkere huidskleur, platte neus en kroeshaar. Maar dat had hij nooit meer gedaan sinds zij had geroepen dat zij ‘het aan zijn vader zou vertellen als hij er een zou hebben gehad’. (…) Corine is soms kind, soms studente in Nederland, en meestal de vrouw van middelbare leeftijd, op Curaçao, ongetrouwd, met een jongvolwassen dochter. ‘Schutkleur’ is daarom een solide gecomponeerd boek, als een album van de beste tijdloze musici.

Lees verder op Literatuurgeschiedenis
Meer over ‘Schutkleur’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Jeroen Heuvel bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Rijkdom van taal en stijl in gecomprimeerde roman is pleidooi voor langzaam lezen.» – Wim Rutgers

VoorplatVanzover-75 Over ‘Van zo ver gekomen’ van Bernadette Heiligers in Antilliaans Dagblad, 20 november 2021:
(…) Het verhaalt in tien hoofdstukken de geschiedenis, in de ik-vorm, van het tien jaar jonge Dominicaanse meisje Dini op Curaçao, waar haar moeder Ariana met hulp van haar familie een huishoudelijke dienstbetrekking krijgt bij doña Lillian: “Doña Lillian wilde een Dominicaanse. Iemand die voor een prikje zou werken zolang ze geen papieren heeft.” (…) Het jonge meisje is gewend zichzelf te redden en neemt het werk van haar moeder over, zonder daarvoor betaald te worden. Met behulp van de invalide echtgenoot van doña Lillian krijgt ze toch de kans naar school te gaan en daar Nederlands te leren. (…) Ze studeert vervolgens rechten en wordt advocaat en mediator. (…) We zijn dan als lezer eveneens aan het einde van het verhaal waar alle omstandigheden verklaard worden. (…) Naast deze thematiek rond de relatie tussen Curaçao en Santo Domingo, met hun grote sociaaleconomische tegenstellingen maar familiale verwantschappen, weeft Bernadette Heiligers een tweede migratie-draad: de relatie van het nieuwe Bonaire na 10-10-10 met Nederland, (…) weergegeven als traditie tegenover moderniteit, koloniale arrogantie tegenover misplaatste minderwaardigheidsgevoelens. (…) Een zo zorgvuldig geschreven verhaal verdient zorgvuldige lezing. Wie ‘Van zo ver gekomen’ ten volle wil genieten dient langzaam te lezen en zal door herlezen een wereld van origineel taalgebruik ontdekken.
Prof. dr. G.W. Rutgers is buitengewoon hoogleraar Caraïbische letterkunde, met bijzondere aandacht voor de letteren in het Papiamentu aan de Universiteit Nederlandse Antillen op Curaçao.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Van zo ver gekomen’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Haarscherpe analyse van alle complexe relaties op de Caraïbische eilanden.» – Michiel van Kempen

VoorplatVanzover-75 Over ‘Van zo ver gekomen’ van Bernadette Heiligers voor NBD/Biblion, 18 november 2021:
Dini, een tienjarig Dominicaans meisje dat is meegekomen met haar moeder die illegaal op Curaçao verblijft, maakt mee hoe haar moeder verdrinkt. Einde van moeders droom om met een Curaçaoënaar te huwen. Dini moet zich zien staande te houden in de familie van de elitaire doña Lillian Helbier, verzorgt Lillians zieke man, helpt de zoon Simon in zijn atelier en wordt verkracht door de oudste zoon. De familie Helbier zakt af; het décor is de mei-revolte van 1969. Jaren later werkt Dini als mediation jurist en helpt zij de Nederlandse Renske met de Bonairiaan Eldon. Beetje bij beetje hoort zij van doña Lillians werkster Ena hoe alle complexe relaties in elkaar zitten. Alles is anders dan zij denkt. De auteur (1952), die eerder de roman ‘Schutkleur’ schreef, geeft een haarscherpe analyse van alle complexe relaties op de Caraïbische eilanden. Zij heeft een jaloersmakend goede pen: op elke bladzijde staat wel een krachtige metafoor of een kathedraal van een zin. Dit verhaal moet je langzaam lezen om de relaties tussen de vele personages goed te begrijpen, maar dan word je ook beloond met een prachtverhaal.
Meer over ‘Van zo ver gekomen’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Lokale cultuur van Curaçao en Bonaire, gelinkt aan het Nederlands kolonialisme, staat centraal.» – André Oyen

VoorplatVanzover-75 Over ‘Van zo ver gekomen’ van Bernadette Heiligers op Ansiel, 18 oktober 2021:
Met ‘Schutkleur’ bracht Bernadette Heiligers een typisch moderne lokale roman op de markt. Dit was haar eerste roman en het onderwerp was inderdaad de lokale cultuur, die zich op Curaçao profileert in aanraking met de Nederlandse cultuur. Ook ‘Van zo ver gekomen’ is een Nederlandstalige roman waarin de lokale cultuur van Curaçao en Bonaire gelinkt aan het Nederlands kolonialisme centraal staat. De tienjarige, Dominicaanse Dini komt met haar moeder naar Curaçao. Haar moeder dacht aanvankelijk dat het allemaal zou meevallen. Maar na een tragisch ongeluk blijft Dini alleen achter bij een gezin op Curaçao. (…) Sommigen dulden haar, anderen laten haar duidelijk merken dat ze haar uitschot vinden. Toch slaagt ze erin om een eigen familienaam te krijgen en advocate te worden. Maar innerlijk woedt nog altijd een revolutie tegenover de onderdrukkers die vinden dat zij haar alle kansen gegeven hebben, terwijl ze haar gebruikten en misbruikten. Vanuit die ervaring luistert Dini op latere leeftijd naar haar Bonairiaanse jeugdvriend Eldon, die zich hartstochtelijk tegen de snelle veranderingen op zijn eiland verzet. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Van zo ver gekomen’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer

Bernadette Heiligers – Van zo ver gekomen. Roman

VoorplatVanzover-75 Bernadette Heiligers
Van zo ver gekomen
Nederlandstalige roman
Curaçao, Bonaire
Omslag Nancy Heldewier Vignon
gebrocheerd in omslag met flappen,
138 blz., € 18,50
ISBN 978-94-93214-49-1
eerste uitgave najaar 2021

De tienjarige, Dominicaanse Dini blijft na een tragisch ongeluk alleen achter bij een gezin op Curaçao. Haar moeder had illegaal voor ze gewerkt, in de hoop om vanaf die positie ‘uit de afvalbak te klimmen van mensen zoals wij’. Dini neemt het werk stilzwijgend over en probeert de gewoonten te leren van mensen die in haar ogen alles hebben. Niets is echter wat het lijkt. ‘Het duurde een poosje voordat ik begreep dat de scheidingslijn tussen goede en slechte mensen niet meer is dan een stippellijn.’
Vanuit die ervaring luistert Dini op latere leeftijd naar haar Bonairiaanse jeugdvriend Eldon, die zich hartstochtelijk tegen de snelle veranderingen op zijn eiland verzet. ‘Hoe anders was het hier voordat er gebouwen uit de grond schoten die als een lange, harde streep de natuurlijke verbinding brak tussen de mensen van het eiland en hun glinsterende baai.’
Terwijl Eldon in zijn eigen omgeving ontworteld raakt, vindt Dini een eigen koers om haar moeders droom te realiseren.

Mama wist zeker dat het allemaal zou meevallen. ’s Avonds lagen we in ons kamertje en vertelde ik haar wat ik die dag op school geleerd had. Een echt slaapkamertje was het niet; eerder een smalle inloop-pantry met een verroeste waterpomp die op de regenbak was aangesloten. We gebruikten dat water voor het bad- en toiletschuurtje dat we met de werkster van de familie mochten delen. Ena heette zij en ze had drie gezichten. Voor mij was ze lief, tegen mama deed ze boos, en als er iemand van de familie bij was, zag ze ons geen van beiden staan.
Ik wilde dolgraag bij Ena in de gratie blijven en hielp haar waar ik kon. Iedere avond bewoog ik de onwillige slinger van de pomp totdat ik drie grote emmers had gevuld. Bij het gehuil van het ijzer stelde ik me voor dat ik mijn heimwee aan stukken sneed en ze een voor een in de regenbak gooide.

Over eerdere werken van Bernadette Heiligers bij In de Knipscheer:
Pierre Lauffer. Het bewogen leven van een bevlogen dichter, Biografie, 2012:
‘De biografie die bewondert en toch niets verzwijgt. Onmisbaar voor iedere liefhebber van Caribische literatuur.’
Ezra de Haan op Literatuurplein

‘De biografie heeft diepgang, is uiterst evenwichtig en menselijk, met een degelijke en knappe onderbouwing.’
Margo Groenewoud voor Antilliaans Dagblad

Schutkleur. Roman, 2015:
‘Een zorgvuldig verteld, eerlijk en betrokken romandebuut met een prachtige literaire structuurvondst.’
Wim Rutgers voor Antilliaans Dagblad

‘Mooi maar ook messcherp proza.’
André Oyen voor Ansiel
Meer over Van zo ver gekomen
Meer over ‘Pierre Lauffer. Het bewogen leven van een bevlogen dichter’
Meer over ‘Schutkleur’

«Het carnaval van Ricardo Bonifacio.» – Ko van Geemert

Opmaak 1 Interview met Chesley Rach over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ in Ñapa Literatuur (Amigoe), 11 maart 2017:
En dan verscheen een paar maanden geleden uit het niets een roman. ‘Ik teken en schilder eigenlijk al veel langer dan dat ik schrijf, maar dat schilderen heb ik lang niet meer gedaan. Het schilderij dat op het omslag van het boek staat, dateert uit 1994. Ik begon rond die tijd met een drietal verhalen over uiteenlopende onderwerpen, maar het verhaal over Ricardo Bonifacio boeide mij het meest. Daar ben ik mee doorgegaan. Het was een figuur die ik bedacht had, een jongen die in een wijk op Curaçao opgroeit en allemaal avonturen beleeft, om mijn kinderen verhaaltjes te vertellen voor het slapen gaan toen ze nog klein waren. Mijn oudste dochter merkte als tiener een keer op dat ze benieuwd was hoe het de kinderen uit de verhalen vergaan was. Toen was het zaadje geplant.’
Lees hier het interview
Meer over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’

«Bernadette Heiligers bewijst zich met roman ‘Schutkleur’.» – Helen Chang

Over ‘Schutkleur’ van Bernadette Heiligers in De Ware Tijd Literair, 7-8 mei 2016:
In de roman ‘Schutkleur’ van Bernadette Heiligers is Corinne Serapio een vrouw van middelbare leeftijd die werkt aan een vriendenboek voor haar neef Harold omdat die zestig wordt. Tijdens haar ontmoetingen met familieleden en vrienden die wat over hem kunnen vertellen, komt ze achter zaken die al die tijd voor haar verborgen zijn gehouden. (…) Schutkleur slaat hier op de huidskleur van Corinne, omdat ze met haar donkere kleur haar familie voor schut zet. (…) Zo is het hoofdthema van de roman identiteit. Waar hoor ik bij, wie ben ik? (…) En wat voor Curaçao geldt, zien we ook terug in Suriname. (…) Bernadette Heiligers bewijst met haar roman ‘Schutkleur’ meer te kunnen schrijven dan [haar] biografie [over Pierre Lauffer].
Lees hier de recensie
Meer over ‘Schutkleur’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een belangrijk boek voor de Antilliaanse literatuur.» – Ezra de Haan

Over ‘Schutkleur’ van Bernadette Heiligers op Literatuurplein, 12 april 2016:
‘Schutkleur’ is de eerste roman van Bernadette Heiligers. Het boek begint met de simpele vraag of Corine een vriendenboek voor Harold wil schrijven. (…) Langzamerhand wordt duidelijk dat het zoeken naar materiaal voor het vriendenboek voor Harold een beerput opent die beter gesloten had kunnen blijven. En Corine wordt zich daar steeds meer van bewust. Bernadette Heiligers weet het zoeken naar de waarheid achter de verandering van Harold tot de laatste pagina te rekken. Daarmee wordt zijn verhaal het verhaal van velen. Verhalen die je het beste kunt laten rusten, beweert men in het boek. Kleur speelt daarbij een belangrijke rol, net zoals de taal. Maar dat wat tussen mensen speelt misschien nog wel veel meer. Reden te meer om het vriendenboek te sluiten. Het blijkt een doos van Pandora. (…) Bernadette Heiligers bewijst met haar roman ‘Schutkleur’ meer te kunnen schrijven dan een voorbeeldige biografie. De taal in ‘Schutkleur’ kenmerkt zich door echtheid. De roman legt veel pijnpunten van Curaçao bloot en laat zien waar ze vandaan komen. Door dat in dialogen aan de lezer voor te schotelen komen diverse standpunten aan bod. ‘Schutkleur’ is, na de biografie over Pierre Lauffer, een belangrijk boek voor de Antilliaanse literatuur. Laten we hopen dat Heiligers meer romans van dit kaliber in gedachten heeft.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Schutkleur’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een zoektocht naar familiegeheimen.» – Marjo van Turnhout

Over ‘Schutkleur’ van Bernadette Heiligers op Leestafel, 31 maart 2016:
Het thema van dit boek is het zoeken naar een eigen identiteit. Is het wenselijk om het Nederlandse juk af te schudden, of is het juist beter om dat verder te interneren? En is dat wel mogelijk, in een land dat een ander klimaat heeft, hetgeen een andere manier van leven vraagt? En dan is er natuurlijk nog de grote diversiteit van huidskleur, hetgeen duidelijk de keuze van de titel bepaalt. En die van de omslag! Mooi is dat beeld met die ritssluiting. Het verhaal leest als een zoektocht naar familiegeheimen, met op de achtergrond de problematiek van een verdeelde voormalige kolonie.
Lees hier de recensie; vanaf 1 mei 2016 hier
Meer over ‘Schutkleur’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Origineel van taal.» – Nel van der Heijden-Rogier

Over ‘Schutkleur’ van Bernadette Heiligers voor NBD Biblion, 23 november 2015:
De hoofdpersoon, Corine, een jonge vrouw, weer terug op Curaçao na haar universitaire studie in Nederland, krijgt de opdracht voor haar neef Harold een vriendenboek samen te stellen. Door de contacten met vele vrienden en familieleden die een bijdrage zullen leveren, komen er allerlei relaties, spanningen en ook nauwe familiebanden aan het licht. Het blank, bruin of van gemengd ras zijn blijkt, ook bij hoogopgeleide personen, een belangrijke rol te spelen. Het boek laat zich gemakkelijk lezen en is soms origineel van taal. Corine stelt racistische opvattingen heel duidelijk aan de kaak.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Schutkleur’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer