«De gedichten in deze wel degelijk urgente bundel lopen onrustbarend rustig de recente Molukse geschiedenis door.» – Jan de Jong     

Over ‘Djam Karet/Elastiektijd’ van Richard Akihary op  Tzum Nieuwsbrief , 27 oktober 2023:

‘Poëzie doet een beroep op de lezer om over de positie van de underdog na te denken.’ Aldus dichter Richard Akihary in het AD. Die underdog is de Zuid-Molukse bevolking en dat begrip is nodig, omdat vrijwel niemand hun geschiedenis meer kent. Overheerst, vernederd, uitgebuit en bedrogen door Nederland, Japan, Java en weer Nederland. Toch lopen de gedichten onrustbarend rustig de recente Molukse geschiedenis door. Er spreekt geen woede uit, geen afkeer, maar ook geen berusting. Ze nodigen slechts uit tot begrip. (…) ‘Javaanse rover’ brengt de tragische geschiedenis scherp voor het voetlicht:  “(…)  Troostmeisjes verlost/ van de Kenpeitai,/ verstrikt in de bersiap./ De weerloze Indo/ willekeurig verkracht,/ vermoord. (…)” Zo vielen Molukse meisjes en vrouwen van de ene onderdrukking in de andere. Waarna het gedicht de revolutie van Soekarno, die immers alle landen van Nederlands-Indië tot provincies degradeerde onder één centraal Javaans bestuur, haarscherp fileert tot ‘VOCdroom / in een Javaans jasje’. (…) Een sterk gedicht als ‘Terug van weggeweest’ handelt ogenschijnlijk over de terugkeer van de wolf in Nederland, maar de goede verstaander heeft natuurlijk aan een half woord genoeg – zeker in het kader van deze zeker (…) urgente bundel.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Djam Karet/Elastiektijd’
Meer over Richard Akihary bij Uitgeverij In de Knipscheer

Richard Akihary – Djam karet / Elastiektijd. Gedichten

VoorplatElastiek1-75"Richard Akihary
Djam karet / Elastiektijd

gedichten
Nederland – Ambon, Zuid-Molukken
Omslagillustratie Piet Latul
gebrocheerd in omslag met flappen,
74 blz., € 18,50
eerste druk oktober 2023
ISBN 978-94-93214-83-5

Als een rode draad loopt in deze debuutbundel Djam karet / Elastiektijd een groot verlangen naar vrijheid van het Zuid-Molukse volk. Bijna vier eeuwen gekoloniseerd door Nederland, waardoor de Zuid-Molukse geschiedenis ook Nederlandse geschiedenis is, daarna overheerst door vreemde mogendheden.

Het litteken (fragment)

De ondraaglijke pijn
gevoelloos met de jaren.
Het litteken een aandenken.
De volgende overheerser
overspoelt zijn land met regels
verpakt in een wet.
Het recht van de sterkste.
Hij volgt zijn innerlijke overtuiging
naar het kostbaarst in het leven:
vrijheid

Richard Akihary: ‘We moeten verder en de bladzijde omslaan, maar hoe kun je een bladzijde omslaan die nog niet is geschreven?’ Na ruim 70 jaar krijgt Richard Akihary de stamboekformulieren van zijn grootvader in handen, de inhoud verrast hem. Ruim een maand voordat het KNIL wordt opgeheven, wordt zijn grootvader overgeheveld van het KNIL naar de Koninklijke (Nederlandse) Landmacht. Zeven maanden later geeft hij gehoor aan het dienstbevel in te schepen naar Nederland. ‘Het lamoffer verstild 4000 naamlozen’, uit: Opgelicht. Akihary: ‘documenten liegen niet en laten een traceerbaar spoor achter’. Hij stuit op rechtszaken die de delegatie Aponno voert tegen de Staat der Nederlanden. Nederland wil de Ambonese soldaten demobiliseren in reeds door Soekarno bezet gebied. De uitspraken van het Arrondissementsgerecht in Den Haag, het Hoger Beroep en tenslotte de Hoge Raad der Nederlanden, stellen de Zuid-Molukkers in het gelijk. ‘Hoger beroep requiem voor kabinet. Veroordeeld zijn verraderlijke tekst’. Zijn jaren in kamp Ederveen brengt hij voor het voetlicht: ‘ …oude Durchgangslager waar muren vergeten verhalen vertellen, bewoond door Ambonezen’. Over zijn liefde voor muziek lezen we in het gedicht Moluccan Moods: ‘Buigend verwelkomt het kruis haar gasten, muzikanten uit de wijk’.

Richard Akihary (1955) gaf 30 jaar les in het speciaal onderwijs. Daarna doceerde hij Nederlands en Engels. Hij is meer dan 50 jaar organist bij de Geredja Indjili Maluku (Moluks Evangelische Kerk). Hij schreef de partituren voor BNG, het Moluks Kerkelijk Liedboek. Ook schreef hij teksten en muziek voor theater, pop en jazzbands.

«De muziek van de Indische identiteit.» – Ria Warmerdam

VoorplatRoepdervertenOver ‘Roep der verten’ van Lutgard Mutsaers voor NBD/Biblion, 18 december 2014:
Krontjong is de populaire muziek uit Nederlands-Indië, geïnspireerd op de muziekstijl die de migranten uit Portugal ooit naar Java meenamen. Ajoen ajoen, Nina bobo en Terang Bulan zijn maar enkele van de krontjongklassiekers die de repatrianten uit Indonesië op hun beurt meenamen naar Nederland nadat Soekarno het land onafhankelijk had verklaard. Hier werd het de muziek van de nostalgie, heimwee en de Indische identiteit. In dit boek wordt krontjong in al zijn facetten behandeld: muzikaal, historisch en sociaal, tot en met de revival in Nederland van de afgelopen jaren. Mooie voorbeelden van vroeger en nu zijn te horen op de goedgevulde, bijgevoegde cd. Daarbij opgepoetste historische opnamen en het lied Tessa van Ernst Jansz (Doe Maar). De auteur Lutgard Mutsaers (1953) is musicologe en schreef eerder onder andere ‘Haring & Hawaii’ (1992). Zij staat garant voor een hoge informatiedichtheid in toegankelijke taal. Stijlvol vormgegeven en rijk geïllustreerd (in zwart-wit).
Meer over ‘Roep der verten’