Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen voor NBD/Biblion, 29 december 2014:
Boeli van Leeuwen (1922-2007), nu bekend van zijn romans en columns, debuteerde in 1947 met een bundeltje met 9 gedichten. Dat boekje was zo goed als onvindbaar: een deel van de kleine oplage werd vernietigd. Nu is het dan eindelijk herdrukt. (…) Het was wel een interessant debuut waarin alle motieven van Van Leeuwen al bij elkaar komen: een zonverschroeid eiland dat door een onbarmhartige God verdoemd is te vergaan, moeder en vrouw als brengster van leven en erotiek, droomeiland van alle wereldculturen en absurde werkelijkheid. Het indrukwekkendste gedicht is tevens het langste, ‘Isla di Makuaku’, een aankondiging in verzen van Van Leeuwen barokke romans. Ook een mooi verhaal over de man die de bundel drukte is opgenomen. Een zeer welkome uitgave, prachtig vormgegeven.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: Tempels in woestijnen
«Wat een diepte en een gedurfde inhoud.» – Karel Wasch
Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen op Poëzie Leestafel, 9 december 2014:
De gedichten Moeder van mijn moeder, Soldaten, Nacht en Luchtgevechten boven het krankzinnigengesticht zijn klassieke sonnetten. Er is een kleine overpeinzing, motto, ik ben zoals ik ben en er is een drietal grote verzen: Oorlog, Otrobanda en Isla de Makuaku. (…) Van Leeuwen probeert in het gedicht Soldaten het onbenoembare te benoemen. In de droom in de diepten van de zee gesitueerd, ziet de dichter bevroren vissen, stil naast het koraal en verder soldaten die misschien zijn overleden (let op de rode krans). Eenmaal boven water worden we met God geconfronteerd, die de stormen scheert, een prachtig beeld voor de Grote Kapper (J.W. van der Molen gebruikte dit beeld letterlijk al eens in een vers) die met een handomdraai, storm, wind, laat ontstaan en verdwijnen. En tenslotte: in een zoutkristal, een van de kleinste mineralen op deze aarde wordt het bloed dat in de zee ligt, door oorlogen o.a. opgezogen. Wat een indrukwekkend gedicht.
Bij de grote gedichten viel me Isla di Makuaku (Eiland der Fregatvogels) op. De fregatvogel heeft een spanwijdte van twee meter en kan uren zweven op de thermiek. De boodschap van het gedicht is eigenlijk, dat we op de stroom mee moeten varen, zweven, deinen. ‘Go with the flow,’ zou je kunnen zeggen. En Van Leeuwen laat de taal ook zweven, als een lang aangehouden sitarklank. Inhoud en vorm vallen samen.
Ik verbaasde mij over de hoge kwaliteit van deze – terecht opnieuw uitgebrachte – bundel. Wat een heerlijke verzen, wat een diepte en een gedurfde inhoud. Ik heb ouder werk van hem weer uit de kast gehaald.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een rijke aanzet van zijn legendarisch proza.» – André Oyen
Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen, op Ansiel cineblogs.be, november 2014:
Boeli van Leeuwens eerste dichtbundel Tempels in woestijnen werd vlak na het huwelijk geschreven en in augustus 1947 gedrukt. Ruim 65 jaar na de eerste druk is deze lange tijd onvindbaar gebleven bundel opnieuw uitgebracht. (…) Het is toch ook mooi voor de literatuurfreaks om deze knap uitgegeven bundel als een zeldzaamheid te beschouwen. Het is voor het eerst dat ik deze gedichten onder ogen krijg en ik vind ze heel mooi. Voor mij zijn ze een rijke aanzet van zijn legendarisch proza. Helemaal mooi is ook dat ‘Onkel Patrice’, een van de vele verhalen in de magistrale bundel Geniale anarchie (1990) is opgenomen. In dat verhaal beschrijft Boeli van Leeuwen hoe zijn Onkel Patrice op een persje, driftig pedalerend, zijn dichtbundel produceert. Tempels in woestijnen – de gedichten- en het verhaal ‘Onkel Patrice in één boekje, een heerlijk hebbeding.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Hans Vaders bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Schitterende sfeerbeelden van iets dat nooit en nimmer meer terugkomt.» – Hans Vaders
Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen in Ñapa (Amigoe), 1 november 2014:
Bij de negen gedichten zitten poëtische juweeltjes. Ik heb het dan niet zo zeer over het drietal gedichten met de oorlog als thema, namelijk ‘Soldaten’, ‘Luchtgevechten boven een krankzinnigengesticht’ en ‘Oorlog’. Maar goed, Boeli van Leeuwen was amper terug uit een zwaar geteisterd en verwoest Europa, uit een kreupel Nederland waar hij noodgedwongen de Tweede Wereldoorlog had moeten uitzitten in de schoolbanken. En waar zijn alma mater, het imposante gymnasium aan het Stokroosplein in Den Haag, op last van de Duitse bezetter in 1942 was gevorderd en kort daarna gesloopt in het kader van de aanleg van de Atlantikwall. En in juni 1947 was juist de eerste politionele actie in Indië begonnen, een complete oorlog die slechts verliezers zou opleveren. Van Leeuwen besefte toen al dat het leven de facto een slangenkuil behelsde met vele wonderlijke wezens met dito rituelen, zelfverkozen, aangeleerd of niet. Nee, het zijn eerder de prachtige strofen waarin hij zijn dorre dorstige eiland van toen bezingt. Schitterende sfeerbeelden van iets dat nooit en nimmer meer terugkomt – althans niet in een vorm die wij nu kennen. Er is geen plaats meer voor oude rituelen die in taal worden gebeiteld. (…) Een mooi uitgegeven bundel met treffend werk van Van Leeuwen waarin de contouren zich reeds aftekenen voor zijn latere in zijn romans uitgewerkte thematiek.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Hans Vaders bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Van Leeuwen had de taal meteen bij zijn kladden.» – Ezra de Haan
Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen op Literatuurplein.nl, 25 oktober 2014:
Los van de taal valt zijn wijsheid op en de compacte verwoording daarvan. Alleen al voor de laatste twee strofen van het gedicht ‘Moeder van mijn moeder’ zou je deze bundel moeten kopen. (…) In de bundel klinkt de Tweede Wereldoorlog door, wat logisch is, met een publicatie in 1947. Boeli van Leuwen zorgt voor beelden die langer dan een boek of bundel beklijven. Een prachtig en uiterst belangrijk gedicht, zeker wanneer je het over een begin van een oeuvre hebt, is ‘Otrobanda’. Hier leert de lezer de schrijver kennen, de man met het scherpe oog dat niets en niemand mist. Iemand die schoonheid in verval ziet maar het niet gaat idealiseren. (…) In vier strofen weet de schrijver, als nog jonge dichter, de wereld die hij kent samen te vatten. Het gedicht is sterk als ‘Denkend aan Holland’, heeft dezelfde liefde en afkeer in zich.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Klaas de Groot praat over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen
Peter de Rijk in gesprek met Klaas de Groot op Amsterdam FM Radio, 20 oktober 2014:
Ruim 65 jaar na de eerste druk van Tempels in woestijnen, het eerste boek en enige dichtbundel uit 1947 van de Curaçaose schrijver Boeli van Leeuwen (1922-2007), is deze lange tijd onvindbaar gebleven bundel deze maand opnieuw uitgebracht. Neerlandicus Klaas de Groot, die de auteur in zijn Arubaanse en Curaçaose periode vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw vele malen ontmoette, en betrokken raakte bij het veiligstellen van zijn literaire nalatenschap, praat over Boeli van Leeuwen en zijn werk en met name Tempels in woestijnen in het boekenuur van het programma Kunst & Cultuur op Amsterdam FM-Radio dat op maandagen live vanuit de Openbare Bibliotheek Amsterdam wordt uitgezonden tussen 16.00 en 17.00 uur.
Luister hier naar de uitzending
U kunt door het verschuiven van de tijdbalk ‘springen’ in de uitzending: na 9 minuten komen even Aletta Beaujon en de bloemlezing ‘Vaar naar de vuurtoren’ ter sprake, daarna gaat het over Boeli van Leeuwen en vanaf circa 23 minuten specifiek over ‘Tempels in woestijnen’.
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Stuk voor stuk gedichten waar men dagen, zo niet weken, over kan nadenken.» – Jan Bouman
Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen in Antilliaans Dagblad, 13 oktober 2014:
Het allereerste gedicht is van een absolute schoonheid. (…) Dit openingsgedicht blijkt de sleutel voor de andere gedichten: ‘Moeder van mijn moeder’: het brood wordt gebroken zolang men leeft; bij het naderen van de dood grijpen de tegenstellingen in elkaar. ‘Soldaten’: hier moet zelfs God tot een wijziging van de feitelijkheid overgaan. ‘Nacht’: een verlangen naar een draaglijk bestaan.
Stuk voor stuk gedichten waar men dagen, zo niet weken, over kan nadenken. (…) oor wie zich werkelijk in dit boek gaat verdiepen, is het mogelijk zowel dichter als verteller te worden.
Lees hierhier de recensie in Antilliaans Dagblad of hier
MeerMeer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Als een tocht van duisternis naar licht. Een sterk debuut.» – Wim Rutgers
Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen in Drie Curaçaose Schrijvers in veelvoud, 1991:
Ik ben (eindelijk) nieuwsgierig aan het lezen geslagen. Niet zoals de belangstellende lezer de bundel in 1947 bekeken zal hebben, maar al op voorhand met de kennis van het gerijpte werk van later datum als bagage. (…) Deze poëziebundel lezen we, zowel in zijn structurele ordening van het totaal als in afzonderlijke gedichten, als een tocht van duisternis naar licht, van dood naar leven, van pessimisme naar optimisme, van dreiging naar vrijmaking, van God weg naar een aanvaarden van een natuurlijk leven. (…) Een bundel die zo door-gestructureerd is, mag alleen al daarom als een sterk debuut gelden.
Lees hier de bespreking
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Kleurrijke boekpresentatie op 5 oktober 2014 in Podium Mozaïek
Curaçao, Suriname en Nederlands-Indië in boeken: Woorden zijn (overzeese) oorden:
Onder de titel ‘ Woorden zijn (overzeese) oorden’ organiseert Uitgeverij In de Knipscheer voor het vierde achtereenvolgende jaar in Podium Mozaïek (Amsterdam) een gevarieerd schrijversprogramma met schrijvers, dichters en muzikanten uit/over Curaçao, Suriname en Nederlands-Indië n.a.v. nieuw verschenen boeken.
Met film, voordracht, lezing, interview en muziek worden de volgende nieuwe boeken voorgesteld: Tempels in woestijnen door Boeli van Leeuwen; De stilte van het ongesproken woord. Trefossa, Shrinivási, Dobru door Dave MacDonald e.a.; Njai Inem door Barney Agerbeek; Serenade voor mijn Shéhérazade door Walter Palm; Roep der verten. Krontjong van roots naar revival door Lutgard Mutsaers; Zoeken naar Slory. Een reis door verrassend Suriname door E. de Haan en Belumbe / Waterlijn door Diana Lebacs.
Titels die zijdelings aan bod komen zijn Gideons droom (2013) van Ernst Jansz, De rode kimono (2014) van Peter Andriesse en Het paviljoen van de vergeten concubines (2014) van Pim Wiersinga.
Het programma wordt opgeluisterd met muzikale intermezzo’s door Dave MacDonald, Robert Harman Sordam, Lucas Shepherd en Sanne Landvreugd met Silence of the Unspoken Word en door Renadi Santoso en Jessica Polak (v/h Jakarta Street Band) met krontjong-revival.
Presentatie Franc Knipscheer, interviews Peter de Rijk.
Met verdere medewerking van o.a. Orchida Bachnoe, Guus Bauer, Nelson Carrilho, Giselle Ecury, Eva Koert, Guilly Koster, John Leerdam, Raj Mohan en Ernst Jansz.
Podium Mozaïek, Bos en Lommerweg 191, 1055 DT Amsterdam. Klik: Route & bereikbaarheid
zondag 5 oktober 2014, zaal open 14.30 uur; programma 15.00 tot 17.15 uur
signeren en napraat in de foyer
Voorverkoop kaarten (online) € 5,00. Kaarten aan de zaal (voor zover dan nog beschikbaar) € 7,50.
Bestel kaarten: www.podiummozaiek.nl/ of via e-mail aan indeknipscheer@planet.nl
Podium Mozaïek: 020-580 0381 [++ 3120 580 0381]
Klik hier voor foto’s van het programma door André Homan
Meer over Tempels in woestijnen
Meer over De stilte van het ongesproken woord
Meer over Njai Inem
Meer over Serenade voor mijn Shéhérazade
Meer over Roep der Verten
Meer over Zoeken naar Slory
Meer over Belumbe / Waterlijn
Meer over Gideons droom
Meer over De rode kimono
Meer over Het paviljoen van de vergeten concubines
Boeli van Leeuwen – Tempels in woestijnen. Gedichten
BOELI VAN LEEUWEN
Tempels in woestijnen
Gedichten
Nederland – Curaçao
Foto omslag Carlos Tramm
Genaaid gebrocheerd, 32 blz. € 15,00
ISBN 978-90-6265-863-3
oktober 2014
«Veel is er gespeculeerd over de inhoud van de eerste werken van Boeli van Leeuwen. Tot voor kort waren zelfs de titels onbekend voor de meeste van zijn bewonderaars. Van Tempels in woestijnen heeft men wel gedacht dat het nooit verschenen was.»- Maritza Coomans-Eustatia in Drie Curaçaose Schrijvers in veelvoud, 1991
Tempels in woestijnen is wél verschenen. Boeli van Leeuwen schreef er zelf over in het verhaal ‘Onkel Patrice’ in Geniale anarchie:
Willemstad, Curaçao, 1947: Bladzijde na bladzijde werd in een lichtblauw, nauwelijks zichtbaar letterschrift door het persje geproduceerd. Bij het aanschouwen van dit wonder, barstte onkel Patrice, driftig pedalerend, plotseling uit in een aria uit Rigoletto. Het bundeltje werd in een kaft gezet, waarop nog steeds te lezen staat: Tempels in woestijnen. Het geheel werd tenslotte met een fraaie rode draad ingenaaid. Op de achterkant werd, in kleine letters, de naam van de drukkerij vermeld: Imprenta Bolívar. De totale oplage bestond uit vijftig exemplaren, waarvan tien mislukten. Van de veertig overgebleven bundeltjes heb ik er acht verkocht in de winkel van Abram Salas. Een tiental werd verdeeld onder vrienden en de rest is in de loop der jaren door kakkerlakken opgevreten. De drukkerij is nooit weer voor ander werk gebruikt…
De bundel bleef decennia lang onvindbaar. Ook nadat Wim Rutgers als enige en eerste er in Drie Curaçaose Schrijvers in veelvoud (1991) over kon schrijven:
«Ik ben (eindelijk) nieuwsgierig aan het lezen geslagen. Niet zoals de belangstellende lezer de bundel in 1947 bekeken zal hebben, maar al op voorhand met de kennis van het gerijpte werk van later datum als bagage. (…) Deze poëziebundel lezen we, zowel in zijn structurele ordening van het totaal als in afzonderlijke gedichten, als een tocht van duisternis naar licht, van dood naar leven, van pessimisme naar optimisme, van dreiging naar vrijmaking, van God weg naar een aanvaarden van een natuurlijk leven. (…) Een bundel die zo door-gestructureerd is, mag alleen al daarom als een sterk debuut gelden.»
Er is maar één reden om de vroege gedichten van een auteur die later een groot prozaïst is geworden uit te geven: zijn lezers willen alles onder ogen krijgen. Zij zullen zien dat de héle Van Leeuwen al direct aanwezig was in 1947, het jaar waarin de bundel verscheen. Boeli van Leeuwen schreef om gelezen te worden, niet voor de zeldzaamheid.
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over ‘Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer